موسوی خمینی، سید روح‌الله: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - '/ نقش: نويسنده' به '')
    برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
     
    (۲۰۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱۱ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    <div class='wikiInfo'>
    {{جعبه اطلاعات زندگی‌نامه
    [[پرونده:NUR00350.jpg|بندانگشتی|خ‍م‍ی‍ن‍ی‌، روح‌الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران]]
    | عنوان = سید روح‌الله موسوی خمینی
    {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
    | تصویر = NUR00350.jpg
    |-
    | اندازه تصویر = 
    ! نام!! data-type='authorName'|خ‍م‍ی‍ن‍ی‌، روح‌الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران
    | توضیح تصویر =
    |-
    | نام کامل = موسوی خمینی، سید روح‌الله
    |نام‎های دیگر
    | نام‌های دیگر = {{فهرست جعبه عمودی | آی‍ت‌ال‍ل‍ه‌ خ‍م‍ی‍ن‍ی | ام‍ام‌ خ‍م‍ی‍ن‍ی | روح ‌ال‍ل‍ه‌ ال‍م‍وس‍وی‌ ال‍خ‍م‍ی‍ن‍ی | م‍وس‍وی‌ ال‍خ‍م‍ی‍ن‍ی‌، روح ‌ال‍ل‍ه‌ | م‍وس‍وی‌ خ‍م‍ی‍ن‍ی‌، روح ‌ال‍ل‍ه}}
    |data-type='authorOtherNames'| آی‍ت‌ال‍ل‍ه‌ خ‍م‍ی‍ن‍ی
    | لقب =
    | نسب =
    | تخلص =
    | نام پدر = سید مصطفی
    | ولادت = {{فهرست جعبه عمودی | 1 مهر 1281 ش | ۲۰ جمادی‌الثانی 1320 ق | 24 سپتامبر 1902 م}}
    | محل تولد = خمین
    | کشور تولد =
    | محل زندگی =
    | رحلت = {{فهرست جعبه عمودی | 13 خرداد 1368 ش | 24 شوال 1409 ق | 3 ژوئن 1989 م}}
    | شهادت =
    | مدفن =
    | طول عمر =
    | نام همسر = خدیجه ثقفی
    | فرزندان = {{فهرست جعبه عمودی | [[خمینی، سید مصطفی|سید مصطفی خمینی]] | [[سید احمد خمینی]]}}
    | خویشاوندان =
    | دین =
    | مذهب =
    | پیشه =
    | منصب = بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران
    | پس از =
    | پیش از =
    | اساتید = {{فهرست جعبه عمودی | [[گلپایگانی، سید محمدرضا|حاج شيخ محمد گلپايگانى]] | [[خوانساری، سید محمدتقی|آيت‌الله سيد محمدتقى خوانسارى]] | [[رفیعی قزوینی، سید ابوالحسن|آيت‌الله حاج سيد ابوالحسن رفيعى قزوينى]] | [[حائری، عبدالکریم|آيت‌الله حاج شيخ عبدالكريم حائرى]] | [[بروجردی، حسین|آيت‌الله محمدحسين بروجردى]] | [[شاه‌آبادی، محمدعلی|آيت‌الله ميرزا محمدعلى شاه‌آبادى]] | [[ملکی تبریزی، جواد بن شفیع|آيت‌الله حاج ميرزا جواد ملكى تبريزى]]}}
    | مشایخ  =
    | معاصرین =
    | شاگردان =
    | اجازه اجتهاد از =
    | درجه علمی =  
    | دانشگاه =  
    | حوزه =
    | علایق پژوهشی =
    | سبک نوشتاری =
    | آثار = {{فهرست جعبه عمودی | [[وسيلة النجاة مع تعاليق الإمام الخميني(ره)]] | [[تحریر الوسیلة]] | [[ترجمه تحرير الوسيلة]] | [[تحریر الوسیلة (ترجمه)]] | [[شرح حدیث جنود عقل و جهل]] | [[معتمد الأصول]] | [[بدائع الدرر في قاعدة نفي الضرر]] | [[الاستصحاب]] | [[الاستصحاب (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)]]}}
    | وبگاه = {{نشانی وب|imam-khomeini.ir}}
    | امضا = [[پرونده:امضای امام خمینی.jpg|70px]]
    | کد مؤلف = AUTHORCODE00350AUTHORCODE
    }}
    '''سید روح‌الله موسوی خمینی''' (1281-1368ش)، معروف به '''امام خمینى'''، فقیه، اصولی، عارف، فیلسوف، یکی از مراجع بزرگ تقلید شیعه معاصر، بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و اولین رهبر انقلاب اسلامی. 


    ام‍ام‌ خ‍م‍ی‍ن‍ی
    == ولادت ==
    [[پرونده: مجموعه آثار امام خمینی (‌قدس‌سره) نسخه 3.png|بندانگشتی|265px| ‏[[نرم‌افزار مجموعه آثار امام خمینی (‌قدس‌سره) نسخه 3]]]]
    [[پرونده: NUR41744J1.jpg|بندانگشتی|265px| ‏[[صحیفه امام (22 جلدی)]]]]
    امام خمینی در روز بیستم جمادى الآخره (روز ولادت فاطمه زهرا(س)) 1320ق، مطابق با اول مهر 1281ش و 24 سپتامبر 1902م دیده به جهان گشود. جد اعلاى او، «سید حیدر موسوى اردبیلى»، همراه با پدرزن خویش، «میر سید على همدانى» براى تبلیغ دین اسلام و آئین تشیع، در قرن هشتم هجرى از ایران به کشمیر هجرت کرد.<ref>على قادرى، «خمينى روح‌الله: زندگى‌نامه امام خمينى بر اساس اسناد و خاطرات و خيال»، چاپ دوم، تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى(ره)، ص78</ref>


    روح ‌ال‍ل‍ه‌ ال‍م‍وس‍وی‌ ال‍خ‍م‍ی‍ن‍ی
    == خاندان ==
    پدربزرگ او «سید احمد» که براى کسب علم به نجف مشرف شده بود، به دعوت اهالى خمین، وارد ایران شد و در خمین ساکن گردید.<ref>همان، ص79 و 9</ref>


    م‍وس‍وی‌ ال‍خ‍م‍ی‍ن‍ی‌، روح ‌ال‍ل‍ه‌
    پدر بزرگوار امام، «آقا مصطفى» از علما و چهره‌هاى درخشان منطقه خمین بود. او تحصیلات عالیه علوم دینى را در نجف و سامرا به انجام رسانده و پس از بازگشت به خمین، به نشر احکام اسلام، رسیدگى به خواسته‌هاى مردم و حمایت از مظلومان در برابر برخى خوانین ستمگر مى‌پرداخت. وى سرانجام در زمستان 1281ش12/ ذى‌القعده 1320ق، در راه «خمین - اراک» به دست اشرار محلى به شهادت رسید.<ref>همان، ص88، 90 و 122</ref>بدن مطهر او به نجف اشرف برده شد و در جوار حرم مطهر [[امام على(ع)|امیرمؤمنان على(ع)]] آرام گرفت. روح‌الله کوچک (حضرت امام) که در آن زمان، تنها پنج ماه از بهار زندگى‌اش گذشته بود، بعدها با شنیدن ماجراى پدر، شیفته او گردید و همواره از او یاد مى‌کرد؛ به‌گونه‌اى که در بزرگ‌سالى براى خود نام خانوادگى «مصطفوى» را برگزید<ref>همان، ص105</ref>و در جوانى بعضى نوشته‌هایش را با نام «ابن الشهید» تمام مى‌کرد.<ref>خاطرات آيت‌اللّه پسنديده (گفته‌ها و نوشته‌ها) - يادها، 9</ref>


    م‍وس‍وی‌ خ‍م‍ی‍ن‍ی‌، روح ‌ال‍ل‍ه
    از آقا مصطفى شش فرزند به یادگار ماند که به ترتیب سن عبارتند از:
    |-
    |نام پدر
    |data-type='authorfatherName'|سید مصطفی
    |-
    |متولد
    |data-type='authorbirthDate'|1279 ش یا 1902 م
    |-
    |محل تولد
    |data-type='authorBirthPlace'|خمين
    |-
    |رحلت
    |data-type='authorDeathDate'|1368 ش یا 1409 ق یا 1989 م
    |-
    |اساتید
    |data-type='authorTeachers'|ميرزا رضا نجفى خمينى؛ آيت‌الله پسنديده؛ حاج شيخ محمد گلپايگانى؛ آقا ميرزا محمدعلى بروجردى؛ آقا عباس اراكى
    |-
    |برخی آثار
    |data-type='authorWritings'|تحریر الوسیلة، [[كتاب البيع (موسوعه جلد 12)]]، شرح حدیث «جنود عقل و جهل»
    |-class='articleCode'
    |کد مؤلف
    |data-type='authorCode'|AUTHORCODE350AUTHORCODE
    |}
    </div>
     
    '''سید روح‌الله موسوی خمینی''' معروف به '''امام خمينى(ره)'''، بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، فقیه و اصولی و یکی از مراجع بزرگ تقلید شیعه معاصر
     
    در روز بيستم جمادى الآخره (روز ولادت فاطمه زهرا(س)) 1320ق، مطابق با 30 شهريور 1281ش و 24 سپتامپر 1902م ديده به جهان گشود. جد اعلاى او، «سيد حيدر موسوى اردبيلى»، همراه با پدرزن خويش، «مير سيد على همدانى» براى تبليغ دين اسلام و آئين تشيع، در قرن هشتم هجرى از ايران به كشمير هجرت كرد.<ref>على قادرى، «خمينى روح‌الله: زندگى‌نامه [[خ‍م‍ی‍ن‍ی‌، روح‌الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران|امام خمينى]] بر اساس اسناد و خاطرات و خيال»، چاپ دوم، تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار [[خ‍م‍ی‍ن‍ی‌، روح‌الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران|امام خمينى]](ره)، ص78</ref>
     
    پدربزرگ او «سيد احمد» كه براى كسب علم به نجف مشرف شده بود، به دعوت اهالى خمين، وارد ايران شد و در خمين ساكن گرديد.<ref>همان، ص79 و 9</ref>
     
    پدر بزرگوار امام، «آقا مصطفى» از علما و چهره‌هاى درخشان منطقه خمين بود. او تحصيلات عاليه علوم دينى را در نجف و سامرا به انجام رسانده و پس از بازگشت به خمين، به نشر احكام اسلام، رسيدگى به خواسته‌هاى مردم و حمايت از مظلومان در برابر برخى خوانين ستمگر مى‌پرداخت. وى سرانجام در زمستان 1281ش12/ ذى‌القعده 1320ق، در راه «خمين - اراك» به دست اشرار محلى به شهادت رسيد.<ref>همان، ص88، 90 و 122</ref>بدن مطهر او به نجف اشرف برده شد و در جوار حرم مطهر [[امام على(ع)|اميرمؤمنان على(ع)]] آرام گرفت. روح‌الله كوچك (حضرت امام) كه در آن زمان، تنها پنج ماه از بهار زندگى‌اش گذشته بود، بعدها با شنيدن ماجراى پدر، شيفته او گرديد و همواره از او ياد مى‌كرد؛ به‌گونه‌اى كه در بزرگ‌سالى براى خود نام خانوادگى «مصطفوى» را برگزيد<ref>همان، ص105</ref>و در جوانى بعضى نوشته‌هايش را با نام «ابن الشهيد» تمام مى‌كرد.<ref>خاطرات آيت‌اللّه پسنديده (گفته‌ها و نوشته‌ها) - يادها، 9</ref>
     
    از آقا مصطفى شش فرزند به يادگار ماند كه به ترتيب سن عبارتند از:
    # مولود آغاخانم؛  
    # مولود آغاخانم؛  
    # آقا سيد مرتضى (پسنديده)؛  
    # آقا سید مرتضى (پسندیده)؛  
    # آقا نورالدين (هندى)؛  
    # آقا نورالدین (هندى)؛  
    # فاطمه خانم؛  
    # فاطمه خانم؛  
    # آغازاده خانم؛  
    # آغازاده خانم؛  
    # آقا روح‌الله (مصطفوى).
    # آقا روح‌الله (مصطفوى).


    == دوره نخست زندگی امام (از 1281-1300ش) ==


    == دوره نخست (از 1281-1300ش) ==
    === کودکى و نوجوانى ===
    روح‌الله با فراق پدر، در آغوش مادرى مهربان (بانو هاجر) و سرپرستى عمه‌اى دلسوز (صاحب خانم) و دایه‌اى پرهیزگار پرورش یافت. دوران کودکى و نوجوانى روح‌الله هم‌زمان با بحران‌هاى سیاسى و اجتماعى ایران سپرى شد. وى از همان ابتداى زندگى، با درد و رنج مردم و مشکلات جامعه آشنا مى‌شد و تأثر خود را با ترسیم خطوطى به‌صورت نقاشى بروز مى‌داد. شخصیت او در کنار خانواده و اطرافیان در سنگر دفاع، ساخته و پرداخته مى‌گردید و آموزش‌هاى اولیه سوارکارى، تفنگ‌دارى و تیراندازى را مى‌گذراند و در کوران حوادث به مجاهدى تمام‌عیار تبدیل مى‌گشت.<ref>على قادرى، «خمينى روح‌الله: زندگى‌نامه امام خمينى بر اساس اسناد و خاطرات و خيال»، چاپ دوم، تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى(ره)،، ص131</ref>برخى از حوادث متأثرکننده این دوران، مثل بمب‌باران مجلس، در نقاشى‌ها<ref>همان، ص150</ref>و مشق‌هاى خوشنویسى<ref>همان، ص193</ref>دوران کودکى و نوجوانى او منعکس شده و در دسترس است.<ref>همان، ص153</ref>که نمونه آن، قطعه شعرى است در دفترچه یادداشت دوران نوجوانى (9-10 سالگى) با عنوان «غیرت اسلام کو جنبش ملى کجاست»، خطاب به ملت ایران.<ref>كوثر(مجموعه سخنرانى‌هاى حضرت امام...)، مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام...، چاپ اول: 1371، جلد اول، ص615</ref>


    === كودكى و نوجوانى ===
    مى‌توان از آن نوشته، به‌عنوان اولین بیانیه سیاسى دوران نوجوانى روح‌الله یاد کرد و دغدغه ذهنى او را راجع به مسائل مملکتى فهمید. تمایلات روح‌الله نسبت به قهرمانان و مبارزان تا حدى بود که در نهضت جنگل، پا از حد بیان و سرودن شعر در وصف میرزا، فراتر نهاده، مى‌خواست به نهضت جنگل بپیوندد و چون براى او میسر نشد، به درخواست او، مقدارى آذوقه به نام خود و برادرانش راهى جنگل شد.<ref>على قادرى، «خمينى روح‌الله: زندگى‌نامه امام خمينى بر اساس اسناد و خاطرات و خيال»، چاپ دوم، تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى(ره)، ص232.</ref>یک زمان نیز، مجالى پیدا کرده در راه بازگشت از مشهد به جنگل سفر مى‌کند و پایگاه میرزا را از نزدیک مى‌بیند.<ref>همان، ص237.</ref>
    روح‌الله با فراق پدر، در آغوش مادرى مهربان (بانو هاجر) و سرپرستى عمه‌اى دلسوز (صاحب خانم) و دايه‌اى پرهيزگار پرورش يافت. دوران كودكى و نوجوانى روح‌الله هم‌زمان با بحران‌هاى سياسى و اجتماعى ايران سپرى شد. وى از همان ابتداى زندگى، با درد و رنج مردم و مشكلات جامعه آشنا مى‌شد و تأثر خود را با ترسيم خطوطى به‌صورت نقاشى بروز مى‌داد. شخصيت او در كنار خانواده و اطرافيان در سنگر دفاع، ساخته و پرداخته مى‌گرديد و آموزش‌هاى اوليه سواركارى، تفنگ‌دارى و تيراندازى را مى‌گذراند و در كوران حوادث به مجاهدى تمام‌عيار تبديل مى‌گشت.<ref>على قادرى، «خمينى روح‌الله: زندگى‌نامه [[خ‍م‍ی‍ن‍ی‌، روح‌الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران|امام خمينى]] بر اساس اسناد و خاطرات و خيال»، چاپ دوم، تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار [[خ‍م‍ی‍ن‍ی‌، روح‌الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران|امام خمينى]](ره)،، ص131</ref>برخى از حوادث متأثركننده اين دوران، مثل بمب‌باران مجلس، در نقاشى‌ها<ref>همان، ص150</ref>و مشق‌هاى خوشنويسى<ref>همان، ص193</ref>دوران كودكى و نوجوانى او منعكس شده و در دسترس است<ref>همان، ص153</ref>كه نمونه آن، قطعه شعرى است در دفترچه يادداشت دوران نوجوانى (9-10 سالگى) با عنوان «غيرت اسلام كو جنبش ملى كجاست»، خطاب به ملت ايران.<ref>كوثر(مجموعه سخنرانى‌هاى حضرت امام...)، مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام...، چاپ اول: 1371، جلد اول، ص615</ref>


    مى‌توان از آن نوشته، به‌عنوان اولين بيانيه سياسى دوران نوجوانى روح‌الله ياد كرد و دغدغه ذهنى او را راجع به مسائل مملكتى فهميد. تمايلات روح‌الله نسبت به قهرمانان و مبارزان تا حدى بود كه در نهضت جنگل، پا از حد بيان و سرودن شعر در وصف ميرزا، فراتر نهاده، مى‌خواست به نهضت جنگل بپيوندد و چون براى او ميسر نشد، به درخواست او، مقدارى آذوقه به نام خود و برادرانش راهى جنگل شد.<ref>على قادرى، «خمينى روح‌الله: زندگى‌نامه [[خ‍م‍ی‍ن‍ی‌، روح‌الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران|امام خمينى]] بر اساس اسناد و خاطرات و خيال»، چاپ دوم، تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار [[خ‍م‍ی‍ن‍ی‌، روح‌الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران|امام خمينى]](ره)، ص232.</ref>يك زمان نيز، مجالى پيدا كرده در راه بازگشت از مشهد به جنگل سفر مى‌كند و پايگاه ميرزا را از نزديك مى‌بيند.<ref>همان، ص237.</ref>
    === تحصیلات روح‌الله ===
     
    سید روح‌الله از همان کودکى تحصیلات خود را آغاز نمود. در آغاز، معلمانى به نام‌هاى «میرزا محمود» و «میرزا محمدمهدى» به خانه آمده و او را درس مى‌دادند. پس از آن نزد معلم دیگرى به نام ملا ابوالقاسم، «عم جزء»، «گلستان» و «بوستان سعدى» را فراگرفت. سپس به مدرسه رفت تا از علوم جدید نیز بهره‌مند گردد. مدتى نیز نزد برادر بزرگش «آقامرتضى» به فراگیرى «خوشنویسى» و علوم مقدماتى (سیوطى، منطق و مطوّل) پرداخت.<ref>همان، ص192 و 193</ref>
    === تحصيلات روح‌الله ===
    سيد روح‌الله از همان كودكى تحصيلات خود را آغاز نمود. در آغاز، معلمانى به نام‌هاى «ميرزا محمود» و «ميرزا محمدمهدى» به خانه آمده و او را درس مى‌دادند. پس از آن نزد معلم ديگرى به نام ملا ابوالقاسم، «عم جزء»، «گلستان» و «بوستان سعدى» را فراگرفت. سپس به مدرسه رفت تا از علوم جديد نيز بهره‌مند گردد. مدتى نيز نزد برادر بزرگش «آقامرتضى» به فراگيرى «خوشنويسى» و علوم مقدماتى (سيوطى، منطق و مطوّل) پرداخت.<ref>همان، ص192 و 193</ref>


    === آغاز جوانى و هجرت ===
    === آغاز جوانى و هجرت ===
    در سال 1300ش (1339ق)، در 19 سالگى به اراك رفت تا از حوزه علميّه «سپهدار» كه زير نظر [[حائری، عبدالکریم|حضرت آيت‌الله عبدالكريم حائرى يزدى]] اداره مى‌شد، بهره‌مند گردد. علومى چون «منطق» (در محضر آقا شيخ محمد گلپايگانى)، «[[المطول|مطول]]» (در محضر آقا ميرزا محمدعلى بروجردى)<ref>همان، ص 246</ref>و «شرح لمعه» (در محضر آقا عباس اراكى)<ref>همان، ص259</ref>را در آنجا آموخت.
    در سال 1300ش (1339ق)، در 19 سالگى به اراک رفت تا از حوزه علمیّه «سپهدار» که زیر نظر [[حائری، عبدالکریم|حضرت آیت‌الله عبدالکریم حائرى یزدى]] اداره مى‌شد، بهره‌مند گردد. علومى چون «منطق» (در محضر آقا شیخ محمد گلپایگانى)، «[[المطول|مطول]]» (در محضر آقا میرزا محمدعلى بروجردى)<ref>همان، ص 246</ref>و «شرح لمعه» (در محضر آقا [[عباس اراکى]])<ref>همان، ص259</ref>را در آنجا آموخت.


    === اولين خطابه رسمى روح‌الله ===
    === اولین خطابه رسمى روح‌الله ===
    روح‌الله ضمن تحصيل در اراك در مراسم بزرگداشت «ركن اعظم مشروطه»، آيت‌الله سيد محمد طباطبائى، اولين خطابه خود را قرائت كرد و تحسين حاضران را برانگيخت. اين خطابه در واقع بيانيه‌اى سياسى بود كه به جهت قدردانى از زحمات و خدمات علمدار مشروطيت از جانب حوزه علميه اراك از زبان يك طلبه جوان قرائت مى‌شد. از قول وى نقل شده: «... پيشنهاد شد منبر بروم، استقبال كردم. آن شب، كم خوابيدم؛ نه از ترس مواجه شدن با مردم، بلكه به خود فكر مى‌كردم فردا بايد روى منبرى بنشينم كه متعلق به رسول‌الله است. از خدا خواستم مدد كند كه از اولين تا آخرين منبرى كه خواهم رفت، هرگز سخنى نگويم كه جمله‌اى از آن را باور نداشته باشم و اين خواستن، عهدى بود كه با خدا بستم. اولين منبرم طولانى شد، اما كسى را خسته نكرد... و عده‌اى احسنت گفتند. وقتى به دل مراجعه كردم، از احسنت‌گويى‌ها خوشم آمده بود؛ به همين خاطر دعوت دوم و سوم را رد كردم و چهار سال هرگز به هيچ منبرى پا نگذاردم».<ref>همان</ref>
    [[پرونده: NURعصر امام خمینیJ1.jpg|بندانگشتی|265px| ‏[[عصر امام خمینی (قدس‌سره)]]]]
    روح‌الله ضمن تحصیل در اراک در مراسم بزرگداشت «رکن اعظم مشروطه»، آیت‌الله سید محمد طباطبائى، اولین خطابه خود را قرائت کرد و تحسین حاضران را برانگیخت. این خطابه در واقع بیانیه‌اى سیاسى بود که به جهت قدردانى از زحمات و خدمات علمدار مشروطیت از جانب حوزه علمیه اراک از زبان یک طلبه جوان قرائت مى‌شد. از قول وى نقل شده: «... پیشنهاد شد منبر بروم، استقبال کردم. آن شب، کم خوابیدم؛ نه از ترس مواجه شدن با مردم، بلکه به خود فکر مى‌کردم فردا باید روى منبرى بنشینم که متعلق به رسول‌الله است. از خدا خواستم مدد کند که از اولین تا آخرین منبرى که خواهم رفت، هرگز سخنى نگویم که جمله‌اى از آن را باور نداشته باشم و این خواستن، عهدى بود که با خدا بستم. اولین منبرم طولانى شد، اما کسى را خسته نکرد... و عده‌اى احسنت گفتند. وقتى به دل مراجعه کردم، از احسنت‌گویى‌ها خوشم آمده بود؛ به همین خاطر دعوت دوم و سوم را رد کردم و چهار سال هرگز به هیچ منبرى پا نگذاردم».<ref>همان</ref>


    == دوره دوم زندگى روح‌الله (از 1300ش-1320) ==
    == دوره دوم زندگى امام (از 1300ش-1320) ==
    اين دوره از زندگى روح‌الله با هجرت او به قم آغاز شد و با سياست‌هاى دين‌زدايى دوره رضاخانى (1304-1320ش) هم‌زمانى داشت. اين زمان، روح‌الله مشغول تحصيل، تدريس، تأليف كتاب و آشنايى با علماى برجسته مبارزى، همچون: «حاج آقا نورالله اصفهانى»<ref>آيت‌الله پسنديده و [[مظاهری، حسین|آيت‌الله مظاهرى]]، خبرنامه نخستين همايش حاج آقا نورالله اصفهانى، شماره اول، ص16-17 و شماره دوم، ص13-12</ref>، «مدرّس»<ref>على قادرى، «خمينى روح‌الله: زندگى‌نامه [[خ‍م‍ی‍ن‍ی‌، روح‌الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران|امام خمينى]] بر اساس اسناد و خاطرات و خيال»، چاپ دوم، تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار [[خ‍م‍ی‍ن‍ی‌، روح‌الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران|امام خمينى]](ره)، ص376 و صحيفه نور، جلد 1، ص255 تا 266</ref>و برخى ديگر بود. هدف عُلما در اين دوره اختناق رضاخانى، حفظ حوزه علميه قم بود كه ثمره آن در راهبرى مردم و تأسيس حكومت اسلامى به سال 57 نمايان شد. بااين‌همه، نقش بى‌بديل آيت‌الله سيد حسن مدرس در تكوين شخصيت سياسى و دميدن روح مقاومت در روح‌الله جوان شايان توجه است. آقا سيد روح‌الله در سال 1301ش (1340ق)، در سن 20 سالگى همراه استادش «حضرت آيت‌الله عبدالكريم حائرى يزدى»، مؤسّس حوزه علميّه قم به اين شهر هجرت كرد. دروس سطح را نزد «آيت‌الله سيد على يثربى كاشانى» به پايان رساند و پس از آن در درس خارج حضرت آيت‌الله حائرى شركت كرده تا به درجه اجتهاد نائل آمد.
    این دوره از زندگى روح‌الله با هجرت او به قم آغاز شد و با سیاست‌هاى دین‌زدایى دوره رضاخانى (1304-1320ش) هم‌زمانى داشت. این زمان، روح‌الله مشغول تحصیل، تدریس، تألیف کتاب و آشنایى با علماى برجسته مبارزى، همچون: «حاج آقا نورالله اصفهانى»<ref>آيت‌الله پسنديده و [[مظاهری، حسین|آيت‌الله مظاهرى]]، خبرنامه نخستين همايش حاج آقا نورالله اصفهانى، شماره اول، ص16-17 و شماره دوم، ص13-12</ref>، «مدرّس»<ref>على قادرى، «خمينى روح‌الله: زندگى‌نامه امام خمينى بر اساس اسناد و خاطرات و خيال»، چاپ دوم، تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى(ره)، ص376 و صحيفه نور، جلد 1، ص255 تا 266</ref>و برخى دیگر بود. هدف عُلما در این دوره اختناق رضاخانى، حفظ حوزه علمیه قم بود که ثمره آن در راهبرى مردم و تأسیس حکومت اسلامى به سال 57 نمایان شد. بااین‌همه، نقش بى‌بدیل آیت‌الله سید حسن مدرس در تکوین شخصیت سیاسى و دمیدن روح مقاومت در روح‌الله جوان شایان توجه است. آقا سید روح‌الله در سال 1301ش (1340ق)، در سن 20 سالگى همراه استادش «[[حائری یزدی، عبدالکریم|حضرت آیت‌الله عبدالکریم حائرى یزدى]]»، مؤسّس حوزه علمیّه قم به این شهر هجرت کرد. دروس سطح را نزد «[[سید على یثربى کاشانى|آیت‌الله سید على یثربى کاشانى]]» به پایان رساند و پس از آن در درس خارج حضرت آیت‌الله حائرى شرکت کرده تا به درجه اجتهاد نائل آمد.


    === ازدواج ===
    === ازدواج ===
    آقا روح‌الله در سال 1308ش، در27 سالگى، «خديجه ثقفى»، دختر «ميرزا محمد ثقفى تهرانى» را به همسرى برگزيد. ثمره اين پيوند، فرزندانى به نام‌هاى «سيد مصطفى» (1309ش)، «سيد احمد» (1324ش)، «سيده فريده»، «سيده زهرا» و «سيده صديقه» بود.
    آقا روح‌الله در سال 1308ش، در27 سالگى، «خدیجه ثقفى»، دختر «میرزا محمد ثقفى تهرانى» را به همسرى برگزید. ثمره این پیوند، فرزندانى به نام‌هاى «سید مصطفى» (1309ش)، «سید احمد» (1324ش)، «سیده فریده»، «سیده زهرا» و «سیده صدیقه» بود.


    === شخصيت علمى ===
    === شخصیت علمى ===
    آقا سيد روح‌الله با بهره‌ورى از استعداد فوق‌العاده، رشته‌هاى مختلف علوم را به‌سرعت طى كرد. علاوه بر فقه و اصول، فلسفه و عرفان را نيز در عالى‌ترين سطح نزد اساتيد برجسته آن زمان ([[آيت‌الله حاج سيد ابوالحسن رفيعى قزوينى]] و [[شاه‌آبادی، محمدعلی|آيت‌الله ميرزا محمدعلى شاه‌آبادى]]) در قم فراگرفت و در مدت 6 سال، جهش فوق‌العاده‌اى در اين علوم داشت. در سال 1315ش (1355ق) كه [[حائری، عبدالکریم|حضرت آيت‌الله حائرى]] درگذشت، حاج آقا روح‌الله از چهره‌هاى سرشناس علمى حوزه علميّه قم بشمار مى‌آمد.
    آقا سید روح‌الله با بهره‌ورى از استعداد فوق‌العاده، رشته‌هاى مختلف علوم را به‌سرعت طى کرد. علاوه بر فقه و اصول، فلسفه و عرفان را نیز در عالى‌ترین سطح نزد اساتید برجسته آن زمان ([[رفیعی قزوینی، سید ابوالحسن|آیت‌الله حاج سید ابوالحسن رفیعى قزوینى]] و [[شاه‌آبادی، محمدعلی|آیت‌الله میرزا محمدعلى شاه‌آبادى]]) در قم فراگرفت و در مدت 6 سال، جهش فوق‌العاده‌اى در این علوم داشت. در سال 1315ش (1355ق) که [[حائری، عبدالکریم|حضرت آیت‌الله حائرى]] درگذشت، حاج آقا روح‌الله از چهره‌هاى سرشناس علمى حوزه علمیّه قم بشمار مى‌آمد.


    === تدريس فلسفه ===
    === تدریس فلسفه ===
    درس فلسفه او پيش از 28 سالگى، در سال 1308ش (1348ق) شروع شده بود. وى در آن زمان در مدرسه «دارالشفا» سكونت داشت و از اساتيد بزرگ فلسفه و حكمت الهى بشمار مى‌آمد. شاگردان او از چهره‌هاى فاضل و انديشمند حوزه علميّه قم بودند. حاج آقا روح‌الله خود، آنان را انتخاب مى‌كرد و مرتّب به‌گونه كتبى و شفاهى، ايشان را مى‌آزمود.
    درس فلسفه او پیش از 28 سالگى، در سال 1308ش (1348ق) شروع شده بود. وى در آن زمان در مدرسه «دارالشفا» سکونت داشت و از اساتید بزرگ فلسفه و حکمت الهى بشمار مى‌آمد. شاگردان او از چهره‌هاى فاضل و اندیشمند حوزه علمیّه قم بودند. حاج آقا روح‌الله خود، آنان را انتخاب مى‌کرد و مرتّب به‌گونه کتبى و شفاهى، ایشان را مى‌آزمود.


    === تدريس عرفان ===
    === تدریس عرفان ===
    يكى ديگر از مجالس درس حضرت امام، درس عرفان بود. اين درس، ويژه شاگردان خاص و مورد اعتمادش بود. عرفان براى او جزو علايق اصلى بود؛ به‌گونه‌اى كه در سال 1307ش، كتاب شرح دعاى سحر را - كه تفسير جامعى بود بر دعايى كه امام محمد باقردر ماه رمضان مى‌خواند - نوشت. او دو سال بعد، «[[مصباح الهدایة إلی الخلافة و الولایة|مصباح الهداية إلى الخلافة و الولاية]]» را نوشت. اثر ديگر وى در آن سال‌ها، مجموعه‌اى از تفسيرها پيرامون «[[تعلیقات علی شرح «فصوص الحکم» و «مصباح الانس» |تفسير فصوص قيصرى]]» بود. عرفان، تأثير زيادى در شخصيت فكرى، روحى و نيز فعاليت‌هاى سياسى آتى او داشت.
    [[پرونده: NUR38086J1.jpg|بندانگشتی|265px| ‏[[عرفان از دیدگاه قرآن و برهان]]]]
    یکى دیگر از مجالس درس حضرت امام، درس عرفان بود. این درس، ویژه شاگردان خاص و مورد اعتمادش بود. عرفان براى او جزو علایق اصلى بود؛ به‌گونه‌اى که در سال 1307ش، کتاب شرح دعاى سحر را - که تفسیر جامعى بود بر دعایى که امام محمد باقردر ماه رمضان مى‌خواند - نوشت. او دو سال بعد، «[[مصباح الهدایة إلی الخلافة و الولایة|مصباح الهدایة إلى الخلافة و الولایة]]» را نوشت. اثر دیگر وى در آن سال‌ها، مجموعه‌اى از تفسیرها پیرامون «[[تعلیقات علی شرح «فصوص الحکم» و «مصباح الانس» |تفسیر فصوص قیصرى]]» بود. عرفان، تأثیر زیادى در شخصیت فکرى، روحى و نیز فعالیت‌های سیاسى آتى او داشت.


    === درس اخلاق ===
    === درس اخلاق ===
    نخستين درسى كه آقا روح‌الله پس از رحلت [[حائری، عبدالکریم|آيت‌الله‌ حائرى]] آغاز كرد و با استقبال طلاب و مردم كوچه و بازار مواجه شد، درس اخلاق بود. او در اين درس، به‌مناسبت‌هاى مختلف، اشاراتى گويا و گاه كنايه‌آميز، به وضعيت حكومت و اسلام‌زدايى پهلوى اول، مطرح مى‌كرد كه برخورد حكومت رضاخانى را با وى در پى داشت. مأموران شهربانى حكومت تازه تأسيس پهلوى در قم، از ادامه اين درس در فيضيه جلوگيرى كردند. آقا روح‌الله نيز درس خود را به مدرسه حاج ملا صادق منتقل نمود. كتاب «اربعين حديث» از نتايج اين درس اخلاقى - عرفانى است.<ref>[http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/130/3630/17830/ برگرفته از پايگاه اطلاع‌رسانى حوزه‌نت، مجله: حضور - شماره 38، زمستان 1380، «ديدگاه‌هاى [[خامنه‌ای، سید علی|مقام معظم رهبرى]]»، نويسنده: نامشخص، ص3، برگرفته در تاريخ 2 خردادماه 1394،]</ref>
    نخستین درسى که آقا روح‌الله پس از رحلت [[حائری، عبدالکریم|آیت‌الله‌ حائرى]] آغاز کرد و با استقبال طلاب و مردم کوچه و بازار مواجه شد، درس اخلاق بود. او در این درس، به‌مناسبت‌هاى مختلف، اشاراتى گویا و گاه کنایه‌آمیز، به وضعیت حکومت و اسلام‌زدایى پهلوى اول، مطرح مى‌کرد که برخورد حکومت رضاخانى را با وى در پى داشت. مأموران شهربانى حکومت تازه تأسیس پهلوى در قم، از ادامه این درس در فیضیه جلوگیرى کردند. آقا روح‌الله نیز درس خود را به مدرسه حاج ملا صادق منتقل نمود. کتاب «اربعین حدیث» از نتایج این درس اخلاقى - عرفانى است.<ref>[http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/130/3630/17830/ برگرفته از پايگاه اطلاع‌رسانى حوزه‌نت، مجله: حضور - شماره 38، زمستان 1380، «ديدگاه‌هاى] [[خامنه‌ای، سید علی|مقام معظم رهبرى]]»، نویسنده: نامشخص، ص3، برگرفته در تاريخ 2 خردادماه 1394،</ref>


    == دوره سوم (از 1320-1340) ==
    == دوره سوم زندگى امام (از 1320-1340) ==
    اين دوره از زندگى آيت‌الله حاج آقا روح‌الله با چهل سالگى آغاز مى‌شود. احاطه گسترده ايشان در علوم عقلى و تحقيقات فلسفى، وى را در زمره اساتيد اول فلسفه در حوزه علميّه قم قرار مى‌داد. او به شبهات عقلى و ايراداتى كه به مكتب اسلام مى‌شد، پاسخ‌گو بود؛ چنان‌كه كتاب «[[كشف الأسرار في شرح الاستبصار|كشف الأسرار]]» را در پاسخ به كتاب «اسرار هزارساله» تأليف فرمود.
    [[پرونده:NUR02128J1.jpg|بندانگشتی|265px| ‏[[آداب الصلاة (آداب نماز)]]]]
    این دوره از زندگى آیت‌الله حاج آقا روح‌الله با چهل سالگى آغاز مى‌شود. احاطه گسترده ایشان در علوم عقلى و تحقیقات فلسفى، وى را در زمره اساتید اول فلسفه در حوزه علمیّه قم قرار مى‌داد. او به شبهات عقلى و ایراداتى که به مکتب اسلام مى‌شد، پاسخ‌گو بود؛ چنان‌که کتاب «[[کشف الأسرار]]» را در پاسخ به کتاب «اسرار هزارساله» تألیف فرمود.


    حوزه علميه قم با رحلت آيت‌الله‌ حائرى (1315ش) و فشار روزافزون حكومت پهلوى، روزهاى سختى را مى‌گذراند. با آغاز دهه 20 و سقوط رضاخان، شرايط براى تحقق مرجعيت عظمى فراهم گرديد. [[بروجردی، حسین|آيت‌الله‌ بروجردى]] شخصيت علمى برجسته‌اى بود كه مى‌توانست جانشين مناسبى براى مرحوم حائرى و حفظ كيان حوزه باشد. اين پيشنهاد از سوى شاگردان آيت‌الله حائرى و از جمله حاج آقا روح‌الله به‌سرعت تعقيب شد. حاج آقا روح‌الله در دعوت از آيت‌الله بروجردى براى هجرت به قم و پذيرش مسئوليت خطير زعامت حوزه بسيار تلاش كرد. او در تعقيب هدف‌هاى ارزشمند خويش در سال 1328ش، طرح «اصلاح اساس ساختار حوزه علميه» را با همكارى آيت‌الله مرتضى حائرى تهيه كرد؛ هرچند با موانعى روبه‌رو شد.
    حوزه علمیه قم با رحلت [[حائری یزدی، عبدالکریم|آیت‌الله‌ حائرى]] (1315ش) و فشار روزافزون حکومت پهلوى، روزهاى سختى را مى‌گذراند. با آغاز دهه 20 و سقوط رضاخان، شرایط براى تحقق مرجعیت عظمى فراهم گردید. [[بروجردی، حسین|آیت‌الله‌ بروجردى]] شخصیت علمى برجسته‌اى بود که مى‌توانست جانشین مناسبى براى مرحوم حائرى و حفظ کیان حوزه باشد. این پیشنهاد از سوى شاگردان آیت‌الله حائرى و از جمله حاج آقا روح‌الله به‌سرعت تعقیب شد. حاج آقا روح‌الله در دعوت از [[بروجردی، سید حسین|آیت‌الله بروجردى]] براى هجرت به قم و پذیرش مسئولیت خطیر زعامت حوزه بسیار تلاش کرد. او در تعقیب هدف‌هاى ارزشمند خویش در سال 1328ش، طرح «اصلاح اساس ساختار حوزه علمیه» را با همکارى [[حائری، مرتضی|آیت‌الله مرتضى حائرى]] تهیه کرد؛ هرچند با موانعى روبه‌رو شد.


    === تدريس خارج فقه و اصول ===
    === تدریس خارج فقه و اصول ===
    آيت‌الله حاج آقا روح‌الله درس خارج فقه و اصول خود را در سن 44 سالگى (در سال 1364ق)، كه مصادف با ورود حضرت آيت‌الله‌ بروجردى به شهر قم بود، آغاز كرد. پاره‌اى از ويژگى‌ها و امتيازات درس خارج وى، طرح اشكالات هر مسئله و شرح و بسط كامل مباحث آن، مخلوط نكردن مباحث اصولى با مباحث فلسفى، طرح نظريات نو و ابتكارى و تقليد نكردن از علماى پيشين بود.
    آیت‌الله حاج آقا روح‌الله درس خارج فقه و اصول خود را در سن 44 سالگى (در سال 1364ق)، که مصادف با ورود [[بروجردی، سید حسین|حضرت آیت‌الله‌ بروجردى]] به شهر قم بود، آغاز کرد. پاره‌اى از ویژگى‌ها و امتیازات درس خارج وى، طرح اشکالات هر مسئله و شرح و بسط کامل مباحث آن، مخلوط نکردن مباحث اصولى با مباحث فلسفى، طرح نظریات نو و ابتکارى و تقلید نکردن از علماى پیشین بود.


    در اينجا شايسته است «اساتيد»، «مشايخ روايى» و «تأليفات» ايشان را (بيرون از زمان‌بندى دوره‌ها) برشمريم.
    در اینجا شایسته است «اساتید»، «مشایخ روایى» و «تألیفات» ایشان را (بیرون از زمان‌بندى دوره‌ها) برشمریم.


    === اساتيد ===
    === اساتید ===
    حضرت امام در رشته‌هاى مختلف علوم، همچون ادبيات فارسى و عربى، فقه و اصول، منطق، فلسفه غرب و شرق، عرفان، كلام، هيئت و... محضر اساتيد متعددى را درك نمودند. برخى از اساتيد ايشان با توجه به پاره‌اى منابع<ref>على قادرى، «خمينى روح‌الله: زندگى‌نامه [[خ‍م‍ی‍ن‍ی‌، روح‌الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران|امام خمينى]] بر اساس اسناد و خاطرات و خيال»، چاپ دوم، تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار [[خ‍م‍ی‍ن‍ی‌، روح‌الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران|امام خمينى]](ره)، ص143، 180، 190، 192، 246، 259، 384، 385، 388 و 393؛ زمزم نور: زندگى‌نامه، آثار و... [[خ‍م‍ی‍ن‍ی‌، روح‌الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران|امام خمينى]]، مؤسسه فرهنگى قدر ولايت، تهران، چاپ نهم، ص9 و 10؛ رضا بابايى، كارنامه نور (زندگى‌نامه [[خ‍م‍ی‍ن‍ی‌، روح‌الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران|امام خمينى]])</ref>بدين شرح‌اند:
    [[پرونده:NUR37479J1.jpg|بندانگشتی|265px| ‏[[شرح حدیث جنود عقل و جهل]]]]
    حضرت امام در رشته‌هاى مختلف علوم، همچون ادبیات فارسى و عربى، فقه و اصول، منطق، فلسفه غرب و شرق، عرفان، کلام، هیئت و... محضر اساتید متعددى را درک نمودند. برخى از اساتید ایشان با توجه به پاره‌اى منابع<ref>على قادرى، «خمينى روح‌الله: زندگى‌نامه امام خمينى بر اساس اسناد و خاطرات و خيال»، چاپ دوم، تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى(ره)، ص143، 180، 190، 192، 246، 259، 384، 385، 388 و 393؛ زمزم نور: زندگى‌نامه، آثار و... امام خمينى، مؤسسه فرهنگى قدر ولايت، تهران، چاپ نهم، ص9 و 10؛ رضا بابايى، كارنامه نور (زندگى‌نامه امام خمينى)</ref>بدین شرح‌اند:


    {{ستون-شروع|2}}
    # آقا ميرزا محمود افتخار العلماء؛
    # آقا ميرزا محمود افتخار العلماء؛
    # ميرزا رضا نجفى خمينى؛
    # ميرزا رضا نجفى خمينى؛
    # آيت‌الله پسنديده؛
    # آيت‌الله پسنديده؛
    # [[گلپایگانی، محمدرضا|حاج شيخ محمد گلپايگانى]]؛
    # [[گلپایگانی، سید محمدرضا|حاج شيخ محمد گلپايگانى]]؛
    # آقا ميرزا محمدعلى بروجردى؛
    # آقا [[ميرزا محمدعلى بروجردى]]؛
    # آقا عباس اراكى؛
    # آقا [[عباس اراكى]]؛
    # ميرزا محمدعلى اديب تهرانى؛
    # [[ميرزا محمدعلى اديب تهرانى]]؛
    #[[خوانساری، محمدتقی|آيت‌الله سيد محمدتقى خوانسارى]]؛
    #[[خوانساری، سید محمدتقی|آيت‌الله سيد محمدتقى خوانسارى]]؛
    # آقا شيخ محمدرضا مسجدشاهى اصفهانى؛
    # آقا شيخ محمدرضا مسجدشاهى اصفهانى؛
    # آيت‌الله سيد على يثربى كاشانى؛
    # [[آيت‌الله سيد على يثربى كاشانى]]؛
    # آيت‌الله حاج سيد ابوالحسن رفيعى قزوينى؛
    # [[رفیعی قزوینی، سید ابوالحسن|آيت‌الله حاج سيد ابوالحسن رفيعى قزوينى]]؛
    # [[حائری، عبدالکریم|آيت‌الله حاج شيخ عبدالكريم حائرى]]؛
    # [[حائری، عبدالکریم|آيت‌الله حاج شيخ عبدالكريم حائرى]]؛
    # [[بروجردی، حسین|آيت‌الله محمدحسين بروجردى]]؛
    # [[بروجردی، حسین|آيت‌الله محمدحسين بروجردى]]؛
    # آيت‌الله حاج ميرزا على‌اكبر حكمى يزدى؛
    # [[آيت‌الله حاج ميرزا على‌اكبر حكمى يزدى]]؛
    # [[شاه‌آبادی، محمدعلی|آيت‌الله ميرزا محمدعلى شاه‌آبادى]]؛
    # [[شاه‌آبادی، محمدعلی|آيت‌الله ميرزا محمدعلى شاه‌آبادى]]؛
    # [[ملکی تبریزی، جواد بن شفیع|آيت‌الله حاج ميرزا جواد ملكى تبريزى]].
    # [[ملکی تبریزی، جواد بن شفیع|آيت‌الله حاج ميرزا جواد ملكى تبريزى]].
    {{پایان}}


    === مشايخ روايى ===
    === مشایخ روایى===
    # شيخ محمدرضا اصفهانى نجفى، آل شيخ محمدتقى اصفهانى، از [[نوری، حسین بن محمدتقی|محدث نورى]]، از [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شيخ انصارى]]؛
    # شیخ [[محمدرضا اصفهانى نجفى]]، آل شیخ محمدتقى اصفهانى، از [[نوری، حسین بن محمدتقی|محدث نورى]]، از [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شیخ انصارى]]؛
    # [[امین، محسن|سيد محسن امين]]، از سيد محمدهاشم موسوى رضوى هندى، از [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شيخ انصارى]]؛
    # [[امین، سید محسن|سید محسن امین]]، از سید محمدهاشم موسوى رضوى هندى، از [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شیخ انصارى]]؛
    # [[قمی، عباس|شيخ عباس قمى]]، از [[نوری، حسین بن محمدتقی|محدث نورى]]، از [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شيخ انصارى]]؛
    # [[قمی، عباس|شیخ عباس قمى]]، از [[نوری، حسین بن محمدتقی|محدث نورى]]، از [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شیخ انصارى]]؛
    # [[دهکردی، ابوالقاسم|سيد ابوالقاسم دهكردى]] اصفهانى، از ميرزا محمدهاشم اصفهانى، از [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شيخ انصارى]].
    # [[دهکردی، سید ابوالقاسم|سید ابوالقاسم دهکردى]] اصفهانى، از میرزا محمدهاشم اصفهانى، از [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شیخ انصارى]].


    === تأليفات ===
    ===شاگردان===
    {{ستون-شروع|3}}
    {{ستون-شروع|2}}
    # مصباح الهداية إلى الخلافة و الولاية؛
    # شرح دعاى سحر؛
    # شرح اربعين حديث؛
    # حاشيه بر فصوص الحكم قيصرى و مصباح الأنس؛
    # حاشيه بر مفتاح الغيب؛
    # أسرار الصلوة يا معراج السالكين؛
    # رساله‌اى در طلب و اراده؛
    # حاشيه بر رساله شرح حديث رأس الجالوت، قاضى سعيد و شرح مستقلى بر حديث؛
    # [[كشف الأسرار في شرح الاستبصار|كشف الأسرار]]؛
    # شرح حديث جنود عقل و جهل؛
    # آداب الصلاة؛
    # الرسائل؛
    # كتاب البيع؛
    # كتاب الطهارة؛
    # أنوار الهداية في التعليقة على الكفاية؛
    # مناهج الوصول إلى علم الأصول؛
    # رسالة في الاجتهاد و التقليد؛
    # زبدة الأحكام؛
    # المكاسب المحرمة؛
    # تحرير الوسيلة؛
    # جهاد النفس يا جهاد اكبر؛
    # حكومت اسلامى يا ولايت فقيه؛
    # تفسير سوره حمد؛
    # مناسك حج؛
    # لمحات الأصول؛
    # ديوان اشعار.
    {{پایان}}


    === شاگردان ===
    # [[آشتیانی، سید جلال‌الدین|آيت‌الله سيد جلال‌الدين آشتيانى]]؛
    {{ستون-شروع|3}}
    # [[تقوی اشتهاردی، حسین|آيت‌الله حسين تقوى اشتهاردى]]؛
    # [[آشتیانی، جلال‌الدین|آيت‌الله سيد جلال‌الدين آشتيانى]]؛
    # آيت‌الله حسين تقوى اشتهاردى؛
    # [[جوادی آملی، عبدالله|آيت‌الله عبدالله جوادى آملى]]؛
    # [[جوادی آملی، عبدالله|آيت‌الله عبدالله جوادى آملى]]؛
    # آيت‌الله [[حائری، مرتضی|مرتضى حائرى يزدى]]؛
    # آيت‌الله [[حائری، مرتضی|مرتضى حائرى يزدى]]؛
    # [[حائری یزدی، مهدی|آيت‌الله مهدى حائرى يزدى]]؛
    # [[حائری یزدی، مهدی|آيت‌الله مهدى حائرى يزدى]]؛
    # آيت‌الله سيد على خامنه‌اى؛
    # [[خامنه‌ای، سید علی|آيت‌الله سيد على خامنه‌اى]]؛
    # [[خمینی، مصطفی|آيت‌الله سيد مصطفى خمينى]]؛
    # [[خمینی، سید مصطفی|آيت‌الله سيد مصطفى خمينى]]؛
    # [[سبحانی تبریزی، جعفر|آيت‌الله جعفر سبحانى]]؛
    # [[سبحانی تبریزی، جعفر|آيت‌الله جعفر سبحانى]]؛
    # [[شبیری زنجانی، موسی|آيت‌الله سيد موسى شبيرى زنجانى]]؛
    # [[شبیری زنجانی، موسی|آيت‌الله سيد موسى شبيرى زنجانى]]؛
    # آيت‌الله يوسف صانعى؛
    # [[آيت‌الله يوسف صانعى]]؛
    # آيت‌الله حسن طاهرى خرم‌آبادى؛
    # [[طاهری خرم‌آبادی، سید حسن|آيت‌الله حسن طاهرى خرم‌آبادى]]؛
    # [[فاضل لنکرانی، محمدجواد|آيت‌الله محمد فاضل لنكرانى]]؛
    # [[فاضل موحدی لنکرانی، محمد|آيت‌الله محمد فاضل لنكرانى]]؛
    # [[گرامی، محمدعلی|آيت‌الله محمدعلى گرامى]]؛
    # [[گرامی، محمدعلی|آيت‌الله محمدعلى گرامى]]؛
    # [[محفوظی، عباس|آيت‌الله عباس محفوظى گيلانى]]؛
    # [[محفوظی، عباس|آيت‌الله عباس محفوظى گيلانى]]؛
    خط ۱۷۸: خط ۱۵۷:
    # [[معرفت، محمدهادی|آيت‌الله محمدهادى معرفت]]؛
    # [[معرفت، محمدهادی|آيت‌الله محمدهادى معرفت]]؛
    # [[منتظری، حسینعلی|آيت‌الله حسينعلى منتظرى]]؛
    # [[منتظری، حسینعلی|آيت‌الله حسينعلى منتظرى]]؛
    # آيت‌الله سيد عبدالغنى موسوى اردبيلى؛
    # [[آيت‌الله سيد عبدالغنى موسوى اردبيلى]]؛
    # [[موسوی اردبیلی، عبدالکریم|آيت‌الله سيد عبدالكريم موسوى اردبيلى]]؛
    # [[موسوی اردبیلی، سید عبدالکریم|آيت‌الله سيد عبدالكريم موسوى اردبيلى]]؛
    # [[مهدوی کنی، محمدرضا|آيت‌الله محمدرضا مهدوى كنى]]؛
    # [[مهدوی کنی، محمدرضا|آيت‌الله محمدرضا مهدوى كنى]]؛
    # [[نوری همدانی، حسین|آيت‌الله حسين نورى همدانى]].
    # [[نوری همدانی، حسین|آيت‌الله حسين نورى همدانى]].
    {{پایان}}
    {{پایان}}


    === توجه ===
    ===توجه===
    گفتنى است افراد مزبور، كسانى هستند كه برخى از آنان دروس امام را تقرير نموده و برخى به درجه مرجعيت نائل آمده‌اند وگرنه از آن حضرت، شاگردان فاضل و دانشمند ديگرى نيز بهره جسته و در روند مبارزه، پيروزى و تثبيت و تداوم انقلاب اسلامى نقش داشته‌اند، همچون: آيات و حجج اسلام بهشتى، [[ربانی شیرازی، عبدالرحیم|ربانى شيرازى]]، سعيدى، صدر (موسى)، غفارى، قدوسى، [[مطهری، مرتضی|مطهرى]]، [[مفتح، محمد|مفتح]]، [[هاشمی رفسنجانی، اکبر|هاشمى رفسنجانى]] و...
    گفتنى است افراد مزبور، کسانى هستند که برخى از آنان دروس امام را تقریر نموده و برخى به درجه مرجعیت نائل آمده‌اند وگرنه از آن حضرت، شاگردان فاضل و دانشمند دیگرى نیز بهره جسته و در روند مبارزه، پیروزى و تثبیت و تداوم انقلاب اسلامى نقش داشته‌اند، همچون: آیات و حجج اسلام [[بهشتی، سید محمد|بهشتى]]، [[ربانی شیرازی، عبدالرحیم|ربانى شیرازى]]، سعیدى، صدر (موسى)، غفارى، [[قدوسی، علی|قدوسى]]، [[مطهری، مرتضی|مطهرى]]، [[مفتح، محمد|مفتح]]، [[هاشمی رفسنجانی، اکبر|هاشمى رفسنجانى]] و...


    دوره سوم زندگى او مصادف است با دو حادثه مهم: يكى، بروز جنگ جهانى دوم و ديگرى، اشغال ايران، خروج رضاخان از ايران و آغاز سلطنت محمدرضا. بنا بر اعتقاد حاج آقا روح‌الله، اين زمان، فرصت مناسبى براى قيام اصلاحى بود. با همه اميدهاى روح‌الله، قيام مورد نظر صورت نگرفت. او در اين دوره عالمى است كامل و جامع الشرايط، مُصلحى است هوشيار با پشتوانه دانش و بينش سياسى، با كوله‌بارى از تجربه دوران 20 ساله رضاخانى، كه شناخت كاملى از اوضاع ايران و جهان دارد؛ لذا با صدور بيانيه‌اى در 1323/3/13ش (11 جمادي‌الثاني 1363ق)، زمان مناسب تحول بنيادين را يادآورى مى‌كند: «امروز، روزى است كه نسيم روحانى وزيدن گرفته و براى قيام اصلاحى بهترين روز است. اگر مجال را از دست بدهيد و قيام براى خدا نكنيد و مراسم دينى را عودت ندهيد، فرداست كه مشتى هرزه‌گرد و شهوت‌ران بر شما چيره و تمام آيين و شرف شما را دستخوش اغراض باطله خود كنند».
    دوره سوم زندگى او مصادف است با دو حادثه مهم: یکى، بروز جنگ جهانى دوم و دیگرى، اشغال ایران، خروج رضاخان از ایران و آغاز سلطنت محمدرضا. بنا بر اعتقاد حاج آقا روح‌الله، این زمان، فرصت مناسبى براى قیام اصلاحى بود. با همه امیدهاى روح‌الله، قیام مورد نظر صورت نگرفت. او در این دوره عالمى است کامل و جامع الشرایط، مُصلحى است هوشیار با پشتوانه دانش و بینش سیاسى، با کوله‌بارى از تجربه دوران 20 ساله رضاخانى، که شناخت کاملى از اوضاع ایران و جهان دارد؛ لذا با صدور بیانیه‌اى در 1323/3/13ش (11 جمادی‌الثانی 1363ق)، زمان مناسب تحول بنیادین را یادآورى مى‌کند: «امروز، روزى است که نسیم روحانى وزیدن گرفته و براى قیام اصلاحى بهترین روز است. اگر مجال را از دست بدهید و قیام براى خدا نکنید و مراسم دینى را عودت ندهید، فرداست که مشتى هرزه‌گرد و شهوت‌ران بر شما چیره و تمام آیین و شرف شما را دستخوش اغراض باطله خود کنند».


    == دوره چهارم زندگى امام (از 1340-1368) ==
    == دوره چهارم زندگى امام (از 1340-1368) ==
    === مرجعيت ===
    [[پرونده:NUR24153J1.jpg|بندانگشتی|265px| ‏[[اقشار اجتماعی از ديدگاه امام خمينی(س)]]]]
    اين دوره، هم‌زمان با رحلت [[بروجردی، حسین|آيت‌الله بروجردى]] (10 فروردين 1340) است. در اين هنگام، جمع فراوانى از علما و فضلاى حوزه به آيت‌الله حاج آقا روح‌الله اصرار نمودند كه رساله عمليّه ايشان چاپ شود، اما او نپذيرفت؛ ازاين‌رو، فتاواى وى را از حاشيه‌اش بر كتاب «[[وسیلة النجاة (اصفهانی، ابوالحسن)|وسيلة النجاة]]» [[اصفهانی، ابوالحسن|سيد ابوالحسن اصفهانى]] و نيز حاشيه بر «العروة الوثقى» به دست مى‌آوردند؛ تااينكه با وفات حضرت [[حکیم، محسن|آيت‌الله‌ حكيم]](1349ش)، بخش معتنابهى از مردم، مقلد «حضرت آيت‌الله‌ حاج آقا روح‌الله موسوى خمينى» شدند.
    === مرجعیت ===
    این دوره، هم‌زمان با رحلت [[بروجردی، حسین|آیت‌الله بروجردى]] (10 فروردین 1340) است. در این هنگام، جمع فراوانى از علما و فضلاى حوزه به آیت‌الله حاج آقا روح‌الله اصرار نمودند که رساله عملیّه ایشان چاپ شود، اما او نپذیرفت؛ ازاین‌رو، فتاواى وى را از حاشیه‌اش بر کتاب «[[وسيلة النجاة مع تعاليق الإمام الخميني(ره)|وسیلة النجاة]]» [[اصفهانی، سید ابوالحسن|سید ابوالحسن اصفهانى]] و نیز حاشیه بر «العروة الوثقى» به دست مى‌آوردند؛ تااینکه با وفات حضرت [[حکیم، سید محسن|آیت‌الله‌ حکیم]](1349ش)، بخش معتنابهى از مردم، مقلد «حضرت آیت‌الله‌ حاج آقا روح‌الله موسوى خمینى» شدند.


    === قيام پانزده خرداد 1342 ===
    === قیام پانزده خرداد 1342 ===
    اين دوره، آغازى براى رفع موانع براى دشمنان ايران و اسلام بود. هم‌زمان با تسلط آمريكا بر امور مملكت، فشار بر رژيم براى اجراى اصلاحات آمريكايى افزايش يافت و در قالب اصلاحات ارضى و لايحه انجمن‌هاى ايالتى و ولايتى با چشم‌اندازى ظاهراً مردم‌فريب رخ نمود؛ ولى در باطن از اتحاد شومى خبر مى‌داد و تسلط آمريكا، اسرائيل و عوامل آنها را بر كليه شئون مملكت فراهم مى‌كرد. در اين زمان، حضرت آيت‌الله‌ حاج آقا روح‌الله خمينى در برابر اصلاحات آمريكايى به‌شدت ايستاد و رژيم شاه به تلافى آن، در دوم فروردين 1342 كه مصادف بود با شهادت [[امام جعفر صادق(ع)]]، به مدرسه فيضيه يورش برد. در اين حادثه، تعدادى شهيد و مجروح شدند. حاج آقا روح‌الله در پى اين حادثه، خطاب به مردم و علماى نجف و قم فرمود: «امروز سكوت، همراهى با دستگاه جبار است» و در اعلاميه معروف خود تحت عنوان «شاه‌دوستى؛ يعنى غارتگرى»، جهت‌گيرى مبارزه را مشخص ساخت. راز تأثير شگفت پيام و كلام او را در روان مردم كه تا مرز جانبازى پيش مى‌رفت، بايد در همين اصالت انديشه، صلابت رأى و صداقت بى‌شائبه‌اش با آنان جستجو كرد.
    این دوره، آغازى براى رفع موانع براى دشمنان ایران و اسلام بود. هم‌زمان با تسلط آمریکا بر امور مملکت، فشار بر رژیم براى اجراى اصلاحات آمریکایى افزایش یافت و در قالب اصلاحات ارضى و لایحه انجمن‌هاى ایالتى و ولایتى با چشم‌اندازى ظاهراً مردم‌فریب رخ نمود؛ ولى در باطن از اتحاد شومى خبر مى‌داد و تسلط آمریکا، اسرائیل و عوامل آنها را بر کلیه شئون مملکت فراهم مى‌کرد. در این زمان، حضرت آیت‌الله‌ حاج آقا روح‌الله خمینى در برابر اصلاحات آمریکایى به‌شدت ایستاد و رژیم شاه به تلافى آن، در دوم فروردین 1342 که مصادف بود با شهادت [[امام جعفر صادق(ع)]]، به مدرسه فیضیه یورش برد. در این حادثه، تعدادى شهید و مجروح شدند. حاج آقا روح‌الله در پى این حادثه، خطاب به مردم و علماى نجف و قم فرمود: «امروز سکوت، همراهى با دستگاه جبار است» و در اعلامیه معروف خود تحت عنوان «شاه‌دوستى؛ یعنى غارتگرى»، جهت‌گیرى مبارزه را مشخص ساخت. راز تأثیر شگفت پیام و کلام او را در روان مردم که تا مرز جانبازى پیش مى‌رفت، باید در همین اصالت اندیشه، صلابت رأى و صداقت بى‌شائبه‌اش با آنان جستجو کرد.


    آيت‌الله‌ خمينى در پيامى به‌مناسبت چهلم فاجعه فيضيه دست به افشاگرى زد: «من مصمم هستم كه از پاى ننشينم تا دستگاه فاسد را به جاى خود بنشانم». ايشان نطق تاريخى خود را در 13 خرداد 1342 در مدرسه فيضيه ايراد نموده، خطاب به شاه گفت: «آقا من به شما نصيحت مى‌كنم؛ اى آقاى شاه! اى جناب شاه! من به تو نصيحت مى‌كنم؛ دست بردار از اين كارها. آقا اغفال مى‌كنند تو را. من ميل ندارم كه يك روز اگر بخواهند تو بروى، همه شكر كنند». شاه فرمان خاموش كردن فريادش را صادر كرد. در شامگاه 14 خرداد آيت‌الله‌ خمينى دستگير و به زندان قصر منتقل شد. صبح روز پانزدهم خبر بازداشت ايشان، به تهران و ساير شهرها رسيد. مردم به خيابان‌ها ريخته، با شعار «يا مرگ يا خمينى» به‌سوى كاخ شاه به حركت درآمدند. قيام، با شدت سركوب شد و به خون نشست. حكومت تصميم داشت او را پس از محاكمه اعدام كند؛ تااينكه اعلاميه‌اى به امضاى علما و مراجع منتشر شد كه در آن به‌صراحت، مرجعيت وى را تأييد كرده، خواهان آزادى او شدند. سرانجام حاج آقا روح‌الله پس از اعتراضات زياد، صبح روز 19 فروردين 1343، پس از ده ماه زندان و مراقبت، به قم برگردانده شد. قيام 15 خرداد 1342 على‌الظاهر از جوشش و جنبش افتاد؛ اما افشاگرى او عليه تصويب لايحه كاپيتولاسيون (مصونيت قضايى كارمندان آمريكايى)، ايران را در آبان سال 43 در آستانه قيامى دوباره قرار داد. حاج آقا روح‌الله در روز 4 آبان 1343 بيانيه‌اى انقلابى صادر كرد و در آن نوشت: «دنيا بداند كه هر گرفتارى كه ملت ايران و ملل مسلمين دارند از اجانب است، از آمريكاست. ملل اسلام از اجانب عموما و از آمريكا خصوصا متنفر است... آمريكاست كه از اسرائيل و هواداران آن پشتيبانى مى‌كند...». سحرگاه 13 آبان 1343 او را بازداشت كرده و با يك فروند هواپيماى نظامى به تركيه انتقال دادند و بار ديگر پس از يك سال او را به عراق (نجف) تبعيد كردند. انتقال او به نجف به اين منظور بود كه شخصيت وى تحت‌الشعاع ديگر علماى حوزه بزرگ نجف قرار گيرد؛ اما ايشان ستاره‌اى درخشان در آسمان فقاهت آن حوزه هزار ساله شد و مورد احترام علماى آن شهر قرار گرفت.
    آیت‌الله‌ خمینى در پیامى به‌مناسبت چهلم فاجعه فیضیه دست به افشاگرى زد: «من مصمم هستم که از پاى ننشینم تا دستگاه فاسد را به جاى خود بنشانم». ایشان نطق تاریخى خود را در 13 خرداد 1342 در مدرسه فیضیه ایراد نموده، خطاب به شاه گفت: «آقا من به شما نصیحت مى‌کنم؛ اى آقاى شاه! اى جناب شاه! من به تو نصیحت مى‌کنم؛ دست بردار از این کارها. آقا اغفال مى‌کنند تو را. من میل ندارم که یک روز اگر بخواهند تو بروى، همه شکر کنند». شاه فرمان خاموش کردن فریادش را صادر کرد. در شامگاه 14 خرداد آیت‌الله‌ خمینى دستگیر و به زندان قصر منتقل شد. صبح روز پانزدهم خبر بازداشت ایشان، به تهران و سایر شهرها رسید. مردم به خیابان‌ها ریخته، با شعار «یا مرگ یا خمینى» به‌سوى کاخ شاه به حرکت درآمدند. قیام، با شدت سرکوب شد و به خون نشست. حکومت تصمیم داشت او را پس از محاکمه اعدام کند؛ تااینکه اعلامیه‌اى به امضاى علما و مراجع منتشر شد که در آن به‌صراحت، مرجعیت وى را تأیید کرده، خواهان آزادى او شدند. سرانجام حاج آقا روح‌الله پس از اعتراضات زیاد، صبح روز 19 فروردین 1343، پس از ده ماه زندان و مراقبت، به قم برگردانده شد. قیام 15 خرداد 1342 على‌الظاهر از جوشش و جنبش افتاد؛ اما افشاگرى او علیه تصویب لایحه کاپیتولاسیون (مصونیت قضایى کارمندان آمریکایى)، ایران را در آبان سال 43 در آستانه قیامى دوباره قرار داد. حاج آقا روح‌الله در روز 4 آبان 1343 بیانیه‌اى انقلابى صادر کرد و در آن نوشت: «دنیا بداند که هر گرفتارى که ملت ایران و ملل مسلمین دارند از اجانب است، از آمریکاست. ملل اسلام از اجانب عموماًو از آمریکا خصوصا متنفر است... آمریکاست که از اسرائیل و هواداران آن پشتیبانى مى‌کند...». سحرگاه 13 آبان 1343 او را بازداشت کرده و با یک فروند هواپیماى نظامى به ترکیه انتقال دادند و بار دیگر پس از یک سال او را به عراق (نجف) تبعید کردند. انتقال او به نجف به این منظور بود که شخصیت وى تحت‌الشعاع دیگر علماى حوزه بزرگ نجف قرار گیرد؛ اما ایشان ستاره‌اى درخشان در آسمان فقاهت آن حوزه هزار ساله شد و مورد احترام علماى آن شهر قرار گرفت.


    === اقامت در نجف ===
    === اقامت در نجف ===
    ايشان در نجف، درس خارج فقه خود را از سال 1344 در مسجد [[شيخ انصارى]] شروع كردند كه از پربارترين درس‌هاى آن حوزه بشمار مى‌آمد. كتاب حكومت اسلامى يا ولايت فقيه ايشان نيز متن يكى از درس‌هاى خارج فقه آن دوران است. ايشان همواره رخدادهاى ايران را پيگيرى كرده و در برابر رژيم شاه موضع انقلابى داشتند. همچنين با تدريس نظريه «ولايت فقيه»، طرح بزرگشان را براى ايجاد حكومت اسلامى ارائه دادند. حاج آقا روح‌الله در مدت سيزده سال تبعيد خود در نجف، شاگردان فراوانى تربيت كرده كه استوانه‌هاى محكمى براى انقلاب اسلامى ايران شدند. ايشان از بدو ورود به نجف با ارسال نامه‌ها و پيك‌هايى به ايران، ارتباط خويش را با مبارزان حفظ نموده و آنان را در هر مناسبتى به پايدارى در پيگيرى اهداف قيام فرامى‌خواندند. واكنش تند ايشان در برابر برنامه‌هاى فرهنگى، اجتماعى، اقتصادى، نظامى و سياسى رژيم، همچون: «جشن‌هاى 2500 ساله شاهنشاهى»، «جشن هنر شيراز»، «ديكتاتورى حزبى رستاخيز»، «تغيير تاريخ رسمى كشور از مبدأ هجرت پيامبر اسلام به مبدأ سلطنت شاهان هخامنشى»، «تخريب معيشت فرودستان و گسترش حلبى‌آبادها»، «خريد بى‌رويه تسليحات نظامى از غرب»، «حركت ايران همسو با اهداف آمريكا در خاور ميانه» و «سركوب مبارزان سياسى» تنور مبارزه را گرم نگاه مى‌داشت.
    [[پرونده:NUR37012J1.jpg|بندانگشتی|265px| ‏[[ولایت فقیه (حکومت اسلامی)]]]]
    ایشان در نجف، درس خارج فقه خود را از سال 1344 در مسجد [[شيخ انصارى|شیخ انصارى]] شروع کردند که از پربارترین درس‌هاى آن حوزه بشمار مى‌آمد. کتاب حکومت اسلامى یا ولایت فقیه ایشان نیز متن یکى از درس‌هاى خارج فقه آن دوران است. ایشان همواره رخدادهاى ایران را پیگیرى کرده و در برابر رژیم شاه موضع انقلابى داشتند. همچنین با تدریس نظریه «ولایت فقیه»، طرح بزرگشان را براى ایجاد حکومت اسلامى ارائه دادند. حاج آقا روح‌الله در مدت سیزده سال تبعید خود در نجف، شاگردان فراوانى تربیت کرده که استوانه‌هاى محکمى براى انقلاب اسلامى ایران شدند. ایشان از بدو ورود به نجف با ارسال نامه‌ها و پیک‌هایى به ایران، ارتباط خویش را با مبارزان حفظ نموده و آنان را در هر مناسبتى به پایدارى در پیگیرى اهداف قیام فرامى‌خواندند. واکنش تند ایشان در برابر برنامه‌هاى فرهنگى، اجتماعى، اقتصادى، نظامى و سیاسى رژیم، همچون: «جشن‌هاى 2500 ساله شاهنشاهى»، «جشن هنر شیراز»، «دیکتاتورى حزبى رستاخیز»، «تغییر تاریخ رسمى کشور از مبدأ هجرت پیامبر اسلام به مبدأ سلطنت شاهان هخامنشى»، «تخریب معیشت فرودستان و گسترش حلبى‌آبادها»، «خرید بى‌رویه تسلیحات نظامى از غرب»، «حرکت ایران همسو با اهداف آمریکا در خاور میانه» و «سرکوب مبارزان سیاسى» تنور مبارزه را گرم نگاه مى‌داشت.


    === اوج‌گيرى انقلاب اسلامى در سال 1356 و قيام مردم ===
    === اوج‌گیرى انقلاب اسلامى در سال 1356 و قیام مردم ===
    هرچند رژيم شاه در سال 1355ش، در اوج اقتدار خود به سر مى‌برد، اما با بحران مشروعيت روبه‌رو شده بود. سركوبى مخالفان كار را بدانجا رساند كه آن رژيم از بيرون مرزها، به نقض حقوق بشر متهم شد. شاه براى رفع اين اتهام و به خيال اينكه خطرى براى تداوم و ثبات رژيمش ندارد، سياست «فضاى باز سياسى» را آغاز كرد. «حضرت آيت‌الله‌ خمينى» با رصد رخدادها و وضعيت ايران، در مرداد 1356 طى پيامى اعلام كردند: «اكنون به‌واسطه اوضاع داخلى و خارجى و انعكاس جنايات رژيم در مجامع و مطبوعات خارجى، فرصتى است كه بايد مجامع علمى و فرهنگى و رجال وطن‌خواه و دانشجويان خارج و داخل و انجمن‌هاى اسلامى در هر جا بى‌درنگ از آن استفاده كنند و بى‌پرده به‌پا خيزند». گروه‌هاى مبارز و مردمى كه شخص شاه را عامل استبداد و وابستگى مى‌دانستند، به استقبال پيام ايشان برآمده و منتظر فرصت براى اعتراضات اجتماعى بودند. درگذشت مشكوك آيت‌الله [[خمینی، مصطفی|حاج آقا مصطفى خمينى]]، در اول آبان 1356 و مراسم پرشكوهى كه در ايران برگزار شد، نقطه آغازى بر خيزش دوباره روحانيت و قيام جامعه مذهبى ايران بود. ايشان اين واقعه را از الطاف خفيه الهى ناميدند. رژيم شاه با درج مقاله‌اى توهين‌آميز عليه ايشان در روزنامه اطلاعات، انتقام گرفت. اعتراض مردمى به اين مقاله، به قيام 19 دى‌ماه 1356 قم و ادامه اعتراضات در سال 57 منجر شد. رژيم، به كارهاى مردم‌فريب، مانند بستن مراكز فساد و آزادى مطبوعات دست زد؛ اما اراده مردم، با فرمان مقاومت از سوى امام، تغيير نيافت. سركوب راهپيمايى 17 شهريور، نقطه عطفى در اوج‌گيرى مبارزه بود. امام مبارزان ميانه‌رو را از شعار «الزام شاه براى عمل به قانون اساسى با حفظ سلطنت مشروطه» برحذر داشتند كه پيامد آن، تلاش رژيم براى فشار وارد آوردن به امام و اخراج ايشان از عراق بود. رفتن امام به‌سوى كويت و ممانعت از پذيرش ايشان، پرواز به فرانسه و اقامت در «نوفل لوشاتو» را براى رهبر انقلاب رقم زد. ايشان توانست صداى انقلاب را رساتر به مردم ايران و جهان برسانند. بازتاب سركوب دانشجوها و اقشار ديگر مردم در روز 13 آبان و راهپيمايى روز عاشورا در 20 آذر، كار را بر شاه و حاميان غربى او سخت‌تر كرد. تغيير پى‌درپى كابينه‌ها و حكومت نظامى هم بر اراده امام و مردم بى‌تأثير بود. سران چهار كشور غربى (آمريكا، فرانسه، آلمان و بريتانيا) در نشست «گوادلوپ» به اين نتيجه رسيدند كه اميدى به بقاى نظام سلطنتى در ايران نيست و خروج شاه و روى كار آمدن يك دولت غير نظامى مى‌تواند از شدت بحران بكاهد. امام با رفتن شاه، دستور تشكيل «شوراى انقلاب» را صادر كرده و با استقبال بى‌نظير مردم در روز 12 بهمن به وطن بازگشتند. انقلاب مردم با سخنرانى تاريخى در بهشت زهراى تهران و سپس تعيين دولت از سوى ايشان به سرانجام خوش پيروزى نزديك شد. يوم الله 22 بهمن 1357ش، تنفس صبحى دوباره در جان ملت، روز پيروزى انقلاب و نقطه آغاز تحولات بزرگ تاريخى براى سرزمين ايران، آئين تشيع و جهان اسلام بود.<ref>انقلاب اسلامى ايران، جمعى از نويسندگان، نهاد نمايندگى [[خامنه‌ای، سید علی|مقام معظم رهبرى]] در دانشگاه‌ها، 1384، ص94 تا 111.</ref>
    [[پرونده:NUR37138J1.jpg|بندانگشتی|265px| ‏[[بسیج در اندیشه امام خمینی(س)]]]]
    [[پرونده:NUR12127J1.jpg|بندانگشتی|265px| ‏[[دیوان امام]]]]
    [[پرونده: وصیت نامه امام خمینی سلام الله علیه.png|بندانگشتی|265px| ‏[[نرم‌افزار وصیت‌نامه امام خمینی سلام‌الله‌علیه]]]]
    هرچند رژیم شاه در سال 1355ش، در اوج اقتدار خود به سر مى‌برد، اما با بحران مشروعیت روبه‌رو شده بود. سرکوبى مخالفان کار را بدانجا رساند که آن رژیم از بیرون مرزها، به نقض حقوق بشر متهم شد. شاه براى رفع این اتهام و به خیال اینکه خطرى براى تداوم و ثبات رژیمش ندارد، سیاست «فضاى باز سیاسى» را آغاز کرد. «حضرت آیت‌الله‌ خمینى» با رصد رخدادها و وضعیت ایران، در مرداد 1356 طى پیامى اعلام کردند: «اکنون به‌واسطه اوضاع داخلى و خارجى و انعکاس جنایات رژیم در مجامع و مطبوعات خارجى، فرصتى است که باید مجامع علمى و فرهنگى و رجال وطن‌خواه و دانشجویان خارج و داخل و انجمن‌هاى اسلامى در هر جا بى‌درنگ از آن استفاده کنند و بى‌پرده به‌پا خیزند». گروه‌هاى مبارز و مردمى که شخص شاه را عامل استبداد و وابستگى مى‌دانستند، به استقبال پیام ایشان برآمده و منتظر فرصت براى اعتراضات اجتماعى بودند. درگذشت مشکوک آیت‌الله [[خمینی، مصطفی|حاج آقا مصطفى خمینى]]، در اول آبان 1356 و مراسم پرشکوهى که در ایران برگزار شد، نقطه آغازى بر خیزش دوباره روحانیت و قیام جامعه مذهبى ایران بود. ایشان این واقعه را از الطاف خفیه الهى نامیدند. رژیم شاه با درج مقاله‌اى توهین‌آمیز علیه ایشان در روزنامه اطلاعات، انتقام گرفت. اعتراض مردمى به این مقاله، به قیام 19 دى‌ماه 1356 قم و ادامه اعتراضات در سال 57 منجر شد. رژیم، به کارهاى مردم‌فریب، مانند بستن مراکز فساد و آزادى مطبوعات دست زد؛ اما اراده مردم، با فرمان مقاومت از سوى امام، تغییر نیافت. سرکوب راهپیمایى 17 شهریور، نقطه عطفى در اوج‌گیرى مبارزه بود. امام مبارزان میانه‌رو را از شعار «الزام شاه براى عمل به قانون اساسى با حفظ سلطنت مشروطه» برحذر داشتند که پیامد آن، تلاش رژیم براى فشار وارد آوردن به امام و اخراج ایشان از عراق بود. رفتن امام به‌سوى کویت و ممانعت از پذیرش ایشان، پرواز به فرانسه و اقامت در «نوفل لوشاتو» را براى رهبر انقلاب رقم زد. ایشان توانست صداى انقلاب را رساتر به مردم ایران و جهان برسانند. بازتاب سرکوب دانشجوها و اقشار دیگر مردم در روز 13 آبان و راهپیمایى روز عاشورا در 20 آذر، کار را بر شاه و حامیان غربى او سخت‌تر کرد. تغییر پى‌درپى کابینه‌ها و حکومت نظامى هم بر اراده امام و مردم بى‌تأثیر بود. سران چهار کشور غربى (آمریکا، فرانسه، آلمان و بریتانیا) در نشست «گوادلوپ» به این نتیجه رسیدند که امیدى به بقاى نظام سلطنتى در ایران نیست و خروج شاه و روى کار آمدن یک دولت غیر نظامى مى‌تواند از شدت بحران بکاهد. امام با رفتن شاه، دستور تشکیل «شوراى انقلاب» را صادر کرده و با استقبال بى‌نظیر مردم در روز 12 بهمن به وطن بازگشتند. انقلاب مردم با سخنرانى تاریخى در بهشت زهراى تهران و سپس تعیین دولت از سوى ایشان به سرانجام خوش پیروزى نزدیک شد. یوم الله 22 بهمن 1357ش، تنفس صبحى دوباره در جان ملت، روز پیروزى انقلاب و نقطه آغاز تحولات بزرگ تاریخى براى سرزمین ایران، آئین تشیع و جهان اسلام بود.<ref>انقلاب اسلامى ايران، جمعى از نويسندگان، نهاد نمايندگى [[خامنه‌ای، سید علی|مقام معظم رهبرى]] در دانشگاه‌ها، 1384، ص94 تا 111.</ref>


    درايت، هوشمندى و اقتدار رهبرى حضرت [[خ‍م‍ی‍ن‍ی‌، روح‌الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران|امام خمينى]]، به‌ويژه در سال‌هاى نخست پس از پيروزى، بسيار درخشان و ممتاز است.
    درایت، هوشمندى و اقتدار رهبرى حضرت امام خمینى، به‌ویژه در سال‌هاى نخست پس از پیروزى، بسیار درخشان و ممتاز است.


    === رهبر و بنيان‌گذار جمهورى اسلامى ايران ===
    === رهبر و بنیان‌گذار جمهورى اسلامى ایران ===
    دوره رهبرى ده سال و چهار ماه ايشان رسما از 22 بهمن 1357ش، تا 14 خرداد 1368ش، ادامه داشت. حضرت [[خ‍م‍ی‍ن‍ی‌، روح‌الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران|امام خمينى]] ابتدا به تثبيت نظام سياسى جديد پرداخت و «جمهورى اسلامى» را با توجه به مبانى «اسلام سياسى شيعى» و مقتضيات دنياى جديد طراحى كردند. بلافاصله پس از پيروزى، با فراخوانى مردم به رفراندم براى تعيين نظام سياسى و تشكيل مجلس خبرگان و همه‌پرسى قانون اساسى، الگوى جديدى از حكومت اسلامى را به جهان نشان دادند. با فروپاشى استبداد پهلوى و رواج گسترده آزادى‌هاى اجتماعى، گروه‌هاى مختلف توانستند با برگزارى نشست‌ها و انتشار انديشه‌هاى خود به رقابت بپردازند؛ اما به دليل نبود تجربه زندگى در فضاى باز سياسى و نبود نكات مورد اتفاق همه نيروهاى اجتماعى، اين فضا به‌زودى به منازعه‌اى دامن‌گير تبديل شد. آرايش نيروهاى اجتماعى، به‌ويژه برخى گروه‌ها و احزاب سياسى كه متأثر از مكاتب سياسى غرب و شرق (ليبراليسم و كمونيسم) بودند و صف‌بندى آن‌ها در برابر «مكتب انقلاب اسلامى» كه برگرفته از انديشه سياسى حضرت امام و خواسته مردم ولايت‌مدار بود، رخدادهاى تلخ بى‌شمارى را در تاريخ انقلاب رقم زد. اين رخدادها همگام با رويكرد خصمانه استكبار جهانى به سركردگى آمريكا و حمايت غرب و شرق از گروه‌هاى معارض داخلى در كنار تهاجم نظامى رژيم بعثى عراق به نمايندگى از حاكمان مرتجع جهان عرب، شرايطى را رقم زد كه مى‌توان گفت هركدام از آن‌ها مى‌توانست مسير انقلاب را تغيير داده، به شكست بكشاند؛ اما دست خداوند، هوشمندى و رهبرى مقتدرانه امام، جان‌فشانى، وفادارى و آگاهى مردم ايران، راه انقلاب را هموار كرد. حضرت [[خ‍م‍ی‍ن‍ی‌، روح‌الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران|امام خمينى]] در بهمن‌ماه 1358، پس از عارضه قلبى، به تهران آمدند و با اقامت در آنجا سكان كشتى انقلاب را به دست گرفتند. بحران‌هايى چون تغيير دولت‌ها، اختلاف‌هاى قواى سه‌گانه، شهادت جمع بسيارى از كارگزاران نظام، مشكلات ناشى از جنگ تحميلى و... با دست باكفايت ايشان فرومى‌نشست. درايت ايشان در ارائه نظريه «ولايت مطلقه فقيه» و تشكيل نهادهايى همچون «مجمع تشخيص مصلحت نظام»، راه برون‌رفت از بحران‌ها را فراروى انقلاب نهاد. ملت ايران نيز پاسدار ميراث بزرگ امام خويش بود و ايشان را در رواق چشمانش مى‌نشاند. علاقه مردم ولايت‌مدار به امام به‌گونه‌اى بود كه در سال 1368، در حالى با پيكر پاك ايشان پس از سال‌ها تحمل سختى‌ها و مشكلات، وداع مى‌كرد كه حضور جمعيت، چندين برابر بيشتر از لحظه ورود وى به خاک وطن بود و عشق و پايدارى آنان عميق‌تر و قصدشان بر ادامه راه امام و انقلاب، جدى‌تر و نظامشان على‌رغم همه توطئه‌ها و حوادث، پرثبات‌تر از هر زمان ديگر شد. «جمهورى اسلامى»، بارزترين ثمره عمر حضرت امام است. ايشان اين نظام سياسى را به‌گونه‌اى طراحى كردند كه به هيچ فردى تكيه نداشته و در وصيت‌نامه خودشان به ملت چنين سفارش مى‌كنند كه: «با قدرت و تصميم اراده به پيش روند و بدانند كه با رفتن يك خدمت‌گزار، در سدّ آهنين ملت خللى حاصل نخواهد شد؛ كه خدمت‌گزاران بالا و والاتر در خدمتند و اللَّه نگهدار اين ملت و مظلومان جهان است».
    دوره رهبرى ده سال و چهار ماه ایشان رسما از 22 بهمن 1357ش، تا 14 خرداد 1368ش، ادامه داشت. حضرت امام خمینى ابتدا به تثبیت نظام سیاسى جدید پرداخت و «جمهورى اسلامى» را با توجه به مبانى «اسلام سیاسى شیعى» و مقتضیات دنیاى جدید طراحى کردند. بلافاصله پس از پیروزى، با فراخوانى مردم به رفراندم براى تعیین نظام سیاسى و تشکیل مجلس خبرگان و همه‌پرسى قانون اساسى، الگوى جدیدى از حکومت اسلامى را به جهان نشان دادند. با فروپاشى استبداد پهلوى و رواج گسترده آزادى‌هاى اجتماعى، گروه‌هاى مختلف توانستند با برگزارى نشست‌ها و انتشار اندیشه‌هاى خود به رقابت بپردازند؛ اما به دلیل نبود تجربه زندگى در فضاى باز سیاسى و نبود نکات مورد اتفاق همه نیروهاى اجتماعى، این فضا به‌زودى به منازعه‌اى دامن‌گیر تبدیل شد. آرایش نیروهاى اجتماعى، به‌ویژه برخى گروه‌ها و احزاب سیاسى که متأثر از مکاتب سیاسى غرب و شرق (لیبرالیسم و کمونیسم) بودند و صف‌بندى آن‌ها در برابر «مکتب انقلاب اسلامى» که برگرفته از اندیشه سیاسى حضرت امام و خواسته مردم ولایت‌مدار بود، رخدادهاى تلخ بى‌شمارى را در تاریخ انقلاب رقم زد. این رخدادها همگام با رویکرد خصمانه استکبار جهانى به سرکردگى آمریکا و حمایت غرب و شرق از گروه‌هاى معارض داخلى در کنار تهاجم نظامى رژیم بعثى عراق به نمایندگى از حاکمان مرتجع جهان عرب، شرایطى را رقم زد که مى‌توان گفت هرکدام از آن‌ها مى‌توانست مسیر انقلاب را تغییر داده، به شکست بکشاند؛ اما دست خداوند، هوشمندى و رهبرى مقتدرانه امام، جان‌فشانى، وفادارى و آگاهى مردم ایران، راه انقلاب را هموار کرد. حضرت امام خمینى در بهمن‌ماه 1358، پس از عارضه قلبى، به تهران آمدند و با اقامت در آنجا سکان کشتى انقلاب را به دست گرفتند. بحران‌هایى چون تغییر دولت‌ها، اختلاف‌هاى قواى سه‌گانه، شهادت جمع بسیارى از کارگزاران نظام، مشکلات ناشى از جنگ تحمیلى و... با دست باکفایت ایشان فرومى‌نشست. درایت ایشان در ارائه نظریه «ولایت مطلقه فقیه» و تشکیل نهادهایى همچون «مجمع تشخیص مصلحت نظام»، راه برون‌رفت از بحران‌ها را فراروى انقلاب نهاد. ملت ایران نیز پاسدار میراث بزرگ امام خویش بود و ایشان را در رواق چشمانش مى‌نشاند. علاقه مردم ولایت‌مدار به امام به‌گونه‌اى بود که در سال 1368، در حالى با پیکر پاک ایشان پس از سال‌ها تحمل سختى‌ها و مشکلات، وداع مى‌کرد که حضور جمعیت، چندین برابر بیشتر از لحظه ورود وى به خاک وطن بود و عشق و پایدارى آنان عمیق‌تر و قصدشان بر ادامه راه امام و انقلاب، جدى‌تر و نظامشان على‌رغم همه توطئه‌ها و حوادث، پرثبات‌تر از هر زمان دیگر شد. «جمهورى اسلامى»، بارزترین ثمره عمر حضرت امام است. ایشان این نظام سیاسى را به‌گونه‌اى طراحى کردند که به هیچ فردى تکیه نداشته و در وصیت‌نامه خودشان به ملت چنین سفارش مى‌کنند که: «با قدرت و تصمیم اراده به پیش روند و بدانند که با رفتن یک خدمت‌گزار، در سدّ آهنین ملت خللى حاصل نخواهد شد؛ که خدمت‌گزاران بالا و والاتر در خدمتند و اللَّه نگهدار این ملت و مظلومان جهان است».


    === رحلت ===
    === رحلت ===
    حضرت [[خ‍م‍ی‍ن‍ی‌، روح‌الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران|امام خمينى]] به دنبال بروز مشكل دستگاه گوارش در 28 ارديبهشت 1368، از روز دوم خرداد تحت عمل پزشکى قرار گرفتند. به دنبال مشكل اساسى كه در ساعت سه بعد ظهر 13 خرداد در روند بيمارى ايشان به وجود آمده بود، در شامگاه شنبه، ساعت 22 و 20 دقيقه 13 خرداد سال 1368 خورشيدى (3 ژوئن 1989م) برابر با 24 شوال 1409ق، در 87 سالگى، روحشان از اين دنيا رحلت كرده، به ملكوت اعلا پيوست.
    [[پرونده:NUR02117J1.jpg|بندانگشتی|265px| ‏[[وصیت‌نامه سیاسی، الهی امام خمینی(ره)]]]]
    حضرت امام خمینى به دنبال بروز مشکل دستگاه گوارش در 28 اردیبهشت 1368، از روز دوم خرداد تحت عمل پزشکى قرار گرفتند. به دنبال مشکل اساسى که در ساعت سه بعد ظهر 13 خرداد در روند بیمارى ایشان به وجود آمده بود، در شامگاه شنبه، ساعت 22 و 20 دقیقه 13 خرداد سال 1368 خورشیدى (3 ژوئن 1989م) برابر با 28 شوال 1409ق، در 87 سالگى، روحشان از این دنیا رحلت کرده، به ملکوت اعلا پیوست.
     
    آنچه پس از ایشان از متاع مادى به‌جا ماند، به گزارش دیوان عالى کشور - که مطابق اصل 142 قانون اساسى موظف بود دارایى رهبر و مسئولان رده‌بالاى نظام را قبل و بعد از مسئولیت، رسیدگى و بررسى کند و حضرت امام نخستین کسى بود که صورت دارایى خود را در تاریخ 24 دى‌ماه 1359 براى دیوان عالى ارسال نمود - بدین شرح است: «نه‌تنها به اموال امام چیزى اضافه نشده، بلکه قطعه زمین ارث‌رسیده به امام در خمین نیز پس از انقلاب، در زمان حیات ایشان بین مستمندان محل، تقسیم شده است. تنها ملک غیر منقول امام، منزل قدیمى ایشان در قم بود که از زمان تبعید در سال 1343، عملاً در اختیار اهداف نهضت و محل تجمع مردم بوده است. مختصر وسایل اولیه زندگى در منزل، متعلق به همسرشان بوده و دو قطعه قالى مستعمل موجود، ملک کسى نیست و باید به سادات نیازمند داده شود. از آن حضرت هیچ وجه نقدى باقى نمانده و هرچه هست، وجوهات است که ورثه، حقى در آن ندارند». بدین ترتیب، دارایى برجامانده از مردى که قریب به نود سال عمر کرد و بر قلوب مردم حکومت داشت، عینک، ناخن‌گیر، شانه، تسبیح، قرآن، سجاده نماز، عمامه، لباس روحانى او و کتب دینى بود.


    آنچه پس از ايشان از متاع مادى به‌جا ماند، به گزارش ديوان عالى كشور - كه مطابق اصل 142 قانون اساسى موظف بود دارايى رهبر و مسئولان رده‌بالاى نظام را قبل و بعد از مسئوليت، رسيدگى و بررسى كند و حضرت امام نخستين كسى بود كه صورت دارايى خود را در تاريخ 24 دى‌ماه 1359 براى ديوان عالى ارسال نمود - بدين شرح است: «نه‌تنها به اموال امام چيزى اضافه نشده، بلكه قطعه زمين ارث‌رسيده به امام در خمين نيز پس از انقلاب، در زمان حيات ايشان بين مستمندان محل، تقسيم شده است. تنها ملك غير منقول امام، منزل قديمى ايشان در قم بود كه از زمان تبعيد در سال 1343، عملاً در اختيار اهداف نهضت و محل تجمع مردم بوده است. مختصر وسايل اوليه زندگى در منزل، متعلق به همسرشان بوده و دو قطعه قالى مستعمل موجود، ملك كسى نيست و بايد به سادات نيازمند داده شود. از آن حضرت هيچ وجه نقدى باقى نمانده و هرچه هست، وجوهات است كه ورثه، حقى در آن ندارند». بدين ترتيب، دارايى برجامانده از مردى كه قريب به نود سال عمر كرد و بر قلوب مردم حكومت داشت، عينك، ناخن‌گير، شانه، تسبيح، قرآن، سجاده نماز، عمامه، لباس روحانى او و كتب دينى بود.
    مراسم تشییع در روز 16 خرداد با حضور میلیون‌ها نفر برگزار شد و پیکر ایشان همان روز در بهشت زهراى تهران، در جایى که اکنون «حرم امام خمینى» است، به خاک سپرده شد. او با «دلى آرام و قلبى مطمئن و روحى شاد و ضمیرى امیدوار به فضل خدا»، به دیدار معبود شتافت.


    مراسم تشييع در روز 16 خرداد با حضور ميليون‌ها نفر برگزار شد و پيكر ايشان همان روز در بهشت زهراى تهران، در جايى كه اكنون «حرم [[خ‍م‍ی‍ن‍ی‌، روح‌الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران|امام خمينى]]» است، به خاک سپرده شد. او با «دلى آرام و قلبى مطمئن و روحى شاد و ضميرى اميدوار به فضل خدا»، به ديدار معبود شتافت.
    ==آثار==
    [[پرونده:NUR37483J1.jpg|بندانگشتی|265px| ‏[[دروس تفسیر سوره حمد، جهاد اکبر یا مبارزه با نفس، نامه‌های اخلاقی، عرفانی (موسوعه جلد 50)]]]]
    {{ستون-شروع|2}}
    # مصباح الهداية إلى الخلافة و الولاية؛
    # شرح دعاى سحر؛
    # شرح اربعين حديث؛
    # حاشيه بر فصوص الحكم قيصرى و مصباح الأنس؛
    # حاشيه بر مفتاح الغيب؛
    # أسرار الصلوة يا معراج السالكين؛
    # رساله‌اى در طلب و اراده؛
    # حاشيه بر رساله شرح حديث رأس الجالوت، قاضى سعيد و شرح مستقلى بر حديث؛
    # كشف الأسرار؛
    # شرح حديث جنود عقل و جهل؛
    # آداب الصلاة؛
    # الرسائل؛
    # كتاب البيع؛
    # كتاب الطهارة؛
    # أنوار الهداية في التعليقة على الكفاية؛
    # مناهج الوصول إلى علم الأصول؛
    # رسالة في الاجتهاد و التقليد؛
    # زبدة الأحكام؛
    # المكاسب المحرمة؛
    # تحرير الوسيلة؛
    # جهاد النفس يا جهاد اكبر؛
    # حكومت اسلامى يا ولايت فقيه؛
    # تفسير سوره حمد؛
    # مناسك حج؛
    # لمحات الأصول؛
    # ديوان اشعار.
    {{پایان}}


    == پانویس ==
    == پانویس ==
    {{پانویس|2}}
    {{پانویس|2}}


    {{پیامبر اعظم(ص)}}
    {{ادعیه}}
    {{فقیهان شیعه}}
    {{فقیهان شیعه}}
    == وابسته‌ها ==
    {{فقه}}
    {{اصول فقه}}
    {{آثار امام خمینی}}
    {{فقه سیاسی}}
    {{معلمان اخلاق}}
    {{وحدت اسلامی}}
    {{نویسندگان}}
    {{شعر و شاعری}}


    ==وابسته‌ها==
    {{وابسته‌ها}}
    {{وابسته‌ها}}
    [[موسوعة الإمام الخميني قدس‌سره‌الشريف]]
    [[دیوان امام]]
    [[دیوان امام (نسخه دیگر)]]
    [[دیوان امام: سروده‌های حضرت امام خمینی]]


    [[وسيلة النجاة مع تعاليق الإمام الخميني (موسوعه جلد 26 و 27)]]  
    [[وسيلة النجاة مع تعاليق الإمام الخميني (موسوعه جلد 26 و 27)]]  


    [[وسيلة النجاة مع تعاليق الإمام الخميني(ره)]]
    [[وسيلة النجاة مع تعاليق الإمام الخميني(ره)]]
    [[تحریر الأصول (امام خمینی)]]


    [[تحریر الوسیلة]]  
    [[تحریر الوسیلة]]  


    [[ترجمه تحرير الوسيلة]]


    [[تحریر الوسیلة (ترجمه)]]  
    [[تحریر الوسیلة (ترجمه)]]  


    [[تحریر الوسیله (چاپ جامعه مدرسین)]]  
    [[تحریر الوسیله (چاپ جامعه مدرسین)]]  


    [[تحریر الوسیله (چاپ دار العلم)]]  
    [[تحریر الوسیله (چاپ دار العلم)]]  


    [[تفصیل الشریعة في شرح تحریر الوسیلة (الاجتهاد و التقلید)]]
    [[تفصیل الشریعة في شرح تحریر الوسیلة (الاجتهاد و التقلید)]]


    [[تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله (کتاب الطهاره النجاسات و احکامها)]]  
    [[تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله (کتاب الطهاره النجاسات و احکامها)]]  


    [[تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله (احکام التخلی)]]
    [[تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله (احکام التخلی)]]


    [[تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله (المکاسب المحرمه)]]  
    [[تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله (المکاسب المحرمه)]]  


    [[تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله (الصوم و الاعتکاف)]]  
    [[تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله (الصوم و الاعتکاف)]]  


    [[تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله - الخمس و الانفال]]  
    [[تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله - الخمس و الانفال]]  


    [[تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله - القصاص]]  
    [[تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله - القصاص]]  


    [[تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله - الحدود]]  
    [[تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله - الحدود]]  


    [[تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله - الدیات]]  
    [[تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله - الدیات]]  


    [[تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله - الطلاق، المواریث]]  
    [[تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله - الطلاق، المواریث]]  


    [[التعلیقة الإستدلالیة علی تحریر الوسیلة (مشکینی)]]


    [[التعلیقه علی تحریر الوسیله للامام الخمینی قدس‌سره]]  
    [[التعليقة علی تحرير الوسيلة للإمام الخميني (گرامی)]]  
     


    [[التعلیقة الإستدلالیة علی تحریر الوسیلة]]  
    [[التعلیقة الإستدلالیة علی تحریر الوسیلة]]  


    [[دليل تحرير الوسيلة للإمام خميني، الإجتهاد و التقليد]]


    [[دلیل تحریر الوسیلة (احکام الستر و النظر)]]
    [[دلیل تحریر الوسیلة (احکام الستر و النظر)]]


    [[دلیل تحریر الوسیلة (احکام الاسره)]]
    [[دليل تحرير الوسيلة (الخمس) الإمام الخميني قدس‌سره]]
    [[دلیل تحریر الوسیلة (الامر بالمعروف و النهی عن المنکر)]]
    [[دلیل تحریر الوسیلة (ولایة الفقیه)]]
    [[دلیل تحریر الوسیلة (کتاب الصید و الذباحه)]]


    [[دلیل تحریر الوسیلة (احکام الاسره)]]
    [[دلیل تحریر الوسیلة (کتاب المضاربه)]]


    [[دليل تحرير الوسيلة للإمام خميني، كتاب الوصية]]


    [[دليل تحرير الوسيلة (الخمس) الإمام الخميني (قدس‌سره)]]
    [[دليل تحرير الوسيلة للإمام خميني(س) في إحياء الموات و اللقطة]]  


    [[دليل تحرير الوسيلة للإمام خميني، كتاب الشركة]]


    [[دلیل تحریر الوسیلة (الامر بالمعروف و النهی عن المنکر)]]
    [[دليل تحرير الوسيلة للإمام خميني، كتاب المواريث]]


    [[دليل تحرير الوسيلة للإمام خميني، كتاب الوقف]]


    [[دلیل تحریر الوسیلة (ولایة الفقیه)]]
    [[دليل تحرير الوسيلة للإمام خميني، كتاب النكاح]]


    [[دليل تحرير الوسيلة للإمام خميني، كتاب الصوم]]


    [[دلیل تحریر الوسیلة (کتاب الصید و الذباحه)]]
    [[دليل تحرير الوسيلة للإمام خميني، كتاب الخمس]]


    [[دليل تحرير الوسيلة للإمام خميني، فقه الربا]]


    [[دلیل تحریر الوسیلة (کتاب المضاربه)]]
    [[بيان تحرير الوسيلة للإمام خميني (كتاب الحج)]]  


    [[تقرير الحقيقة في شرح تحرير الوسيلة]]


    [[دلیل تحریر الوسیلة للإمام خمینی(س) فی إحیاء الموات و اللقطة]]  
    [[معتمد تحرير الوسيلة للإمام الخميني، المسائل المستحدثة]]


    [[مفتاح الشريعة في شرح تحرير الوسيلة: الإجارة، الجعالة، المضاربة، الشركة، الرهن، الحجر]]


    [[بیان تحریر الوسیله للامام خمینی کتاب الحج]]  
    [[مستند تحرير الوسيلة: الإجتهاد و التقليد]]


    [[مصباح الشريعة في شرح تحرير الوسيلة، كتاب الإجتهاد و التقليد]]


    [[مصباح الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة]]  
    [[مصباح الشريعة في شرح تحرير الوسيلة، كتاب الخمس]]  


    [[مصباح الشريعة في شرح تحرير الوسيلة، صلاة المسافر]]


    [[تهذیب الأصول (امام خمینی، روح الله - طبع قدیم)]]  
    [[مصباح الشريعة في شرح تحرير الوسيلة، كتاب الصوم]]


    [[تهذيب الأصول (امام خمینی - طبع قدیم)]]


    [[تهذیب الأصول]]/[[سبحانی تبریزی، جعفر]] (مقرر)
    [[تهذیب الأصول]]


    [[كتاب البيع (موسوعه جلد 15 الی 19)]]
    [[كتاب البيع (موسوعه جلد 12)]]


    [[كتاب البيع (صدر)]]


    [[کتاب البیع (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)]]
    [[کتاب البیع (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)]]


    [[البیع (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)]]
    [[البیع (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)]]


    [[کتاب الخلل فی الصلاة (طبع قدیم)]]  
    [[کتاب الخلل فی الصلاة (طبع قدیم)]]  


    [[الخلل في الصلاة]]
    [[الخلل في الصلاة]]


    [[الخلل في الصلاة (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)]]
    [[الخلل في الصلاة (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)]]


    [[کتاب الطهارة (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)]]  
    [[کتاب الطهارة (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)]]  


    [[كتاب الطهارة (موسوعه جلد 8)]]
    [[كتاب الطهارة (موسوعه جلد 8)]]


    [[زبده الاحکام]]  
    [[زبده الاحکام]]  


    [[العروة الوثقی مع تعلیقات (خمینی، خویی، گلپایگانی، مکارم)]]  
    [[العروة الوثقی مع تعلیقات (خمینی، خویی، گلپایگانی، مکارم)]]  


     
    [[العروة الوثقی مع تعالیق الإمام الخمیني]]
    [[العروة الوثقی مع تعالیق الإمام الخمیني]]/ نقش: معلق
     


    [[شرح حدیث «جنود عقل و جهل»]]
    [[شرح حدیث «جنود عقل و جهل»]]


    [[شرح حدیث جنود عقل و جهل]]
    [[شرح حدیث جنود عقل و جهل]]


    [[معتمد الأصول]]  
    [[معتمد الأصول]]  


    [[بدائع الدرر في قاعدة نفي الضرر]]  
    [[بدائع الدرر في قاعدة نفي الضرر]]  


    [[الاستصحاب]]  
    [[الاستصحاب]]  


    [[الاستصحاب (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)]]
    [[الاستصحاب (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)]]


    [[مناهج الوصول إلی علم الأصول]]  
    [[مناهج الوصول إلی علم الأصول]]  


    [[مناهج الوصول إلی علم الأصول (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)]]
    [[مناهج الوصول إلی علم الأصول (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)]]


    [[رساله نجاة العباد]]  
    [[رساله نجاة العباد]]  


    [[امام در سنگر نماز]]


    [[رساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملا هاشم خراسانی]]
    [[رساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملا هاشم خراسانی]]


    [[رساله توضیح المسائل]]  
    [[رساله توضیح المسائل]]  


    [[رساله توضیح المسائل حضرت آیت‌الله امام خمینی قدس‌سره]]
    [[رساله توضیح المسائل حضرت آیت‌الله امام خمینی قدس‌سره]]


    [[رساله توضیح المسائل (طبع جدید)]]  
    [[رساله توضیح المسائل (طبع جدید)]]  


    [[رساله توضیح المسائل حضرت آیت‌الله امام خمینی قدس‌سره]]  
    [[رساله توضیح المسائل حضرت آیت‌الله امام خمینی قدس‌سره]]  


    [[احزاب و گروه‌های سیاسی از دیدگاه امام خمینی(س)]]
    [[احزاب و گروه‌های سیاسی از دیدگاه امام خمینی(س)]]


    [[آیین انقلاب اسلامی]]


    [[التعادل و الترجیح]]  
    [[التعادل و الترجیح]]  


     
    [[التعادل و الترجيح و يليه الإجتهاد و التقليد (موسوعه جلد 6)]]
    [[التعادل و الترجیح و یلیه الإجتهاد و التقلید]]
     


    [[تنقيح الأصول]]  
    [[تنقيح الأصول]]  


    [[تقریرات فلسفه امام خمینی قدس‌سره]]  
    [[تقریرات فلسفه امام خمینی قدس‌سره]]  


    [[تفسیر سوره حمد]]  
    [[تفسیر سوره حمد]]  
    خط ۴۰۶: خط ۴۲۷:
    [[وصیت‌نامه سیاسی، الهی امام خمینی(ره)]]  
    [[وصیت‌نامه سیاسی، الهی امام خمینی(ره)]]  


     
    [[وصیت‌نامه امام خمینی(ره) (نسخه خطی)]]
    [[وصیت نامه امام خمینی(ره) (نسخه خطی)]]
     


    [[وصیت نامه حضرت امام خمینی (جاوید نامه)]]
    [[وصیت نامه حضرت امام خمینی (جاوید نامه)]]


    [[وصیت سیاسی - الهی امام یا مسئولیت امت از دیدگاه امام]]
    [[وصیت سیاسی - الهی امام یا مسئولیت امت از دیدگاه امام]]


    [[وصيت‌نامه موضوعی]]


    [[وصيت‌‌نامه موضوعی]]
    [[شرحی بر وصیت‌نامه سیاسی الهی حضرت امام خمینی(ره)]]
     
     
    [[شرحی بر وصیتنامه سیاسی الهی حضرت امام خمینی(ره)]]
     
     
    [[درآمدی بر وصیتنامه سیاسی - الهی حضرت امام خمینی قدس‌سره]]


    [[درآمدی بر وصیت‌نامه سیاسی - الهی حضرت امام خمینی قدس‌سره]]


    [[درسهایی از وصيت‌‌نامه امام خميني(ره)]]
    [[درسهایی از وصيت‌‌نامه امام خميني(ره)]]


     
    [[شاخص‌های راه امام در وصیت‌نامه سیاسی - الهی حضرت امام خمینی(ره)]]
    [[شاخصهای راه امام در وصیت نامه سیاسی - الهی حضرت امام خمینی(ره)]]


    [[نیروهای مسلح در وصیتنامه امام خمینی(ره)]]
    [[نیروهای مسلح در وصیتنامه امام خمینی(ره)]]
    خط ۴۳۵: خط ۴۴۸:


    [[هوای وصال]]
    [[هوای وصال]]


    [[چراغ راه]]
    [[چراغ راه]]


    [[انديشه سياسي امام خميني]]
    [[جدال دو اسلام]]


    [[انديشه سیاسی امام خميني]]


    [[منشور سعادت: شرح وصيت‌‌نامه الهی ـ سياسی حضرت امام خميني(ره)]]
    [[منشور سعادت: شرح وصيت‌‌نامه الهی ـ سياسی حضرت امام خميني(ره)]]


    [[حدیث ماندگاری]]
    [[حدیث ماندگاری]]


    [[پرتو خورشيد(وصيت‌‌نامه سیاسی الهي رهبر کبير انقلاب اسلامی)]]


    [[پرتو خورشيد(وصيت‌‌نامه سياسي الهي رهبر کبير انقلاب اسلامی)]]
    [[انقلاب اسلامی و ریشه‌های آن بر محور وصیت‌نامه سیاسی الهی حضرت امام خمینی قدس‌سره]]
     
     
    [[انقلاب اسلامی و ریشه‌های آن بر محور وصیتنامه سیاسی الهی حضرت امام خمینی «قدس‌سره»]]
     


    [[سروش ملکوتی: وصیت نامه سیاسی الهی حضرت امام خمینی(ره)]]  
    [[سروش ملکوتی: وصیت نامه سیاسی الهی حضرت امام خمینی(ره)]]  


    [[صحیفه انقلاب: وصیت نامه سیاسی - الهی رهبر کبیر انقلاب اسلامی و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت آیت‌الله امام خمینی قدس‌سره]]  
    [[صحیفه انقلاب: وصیت نامه سیاسی - الهی رهبر کبیر انقلاب اسلامی و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت آیت‌الله امام خمینی قدس‌سره]]  


    [[نگرشی موضوعی بر وصیت نامه سیاسی الهی امام خمینی(س)]]  
    [[نگرشی موضوعی بر وصیت نامه سیاسی الهی امام خمینی(س)]]  


     
    [[وصیت نامه سیاسی - الهی حضرت امام خمینی(ره) همراه با شرح نکته‌های اساسی و پرسش‌های ضمیمه]]  
    [[وصیت نامه سیاسی - الهی حضرت امام خمینی(ره) همراه با شرح نکته‌های اساسی و پرسش‎های ضمیمه]]  
     


    [[صحیفه امام (22 جلدی)]]  
    [[صحیفه امام (22 جلدی)]]  


    [[صحیفة الإمام]]
    [[صحیفة الإمام]]


    [[صحیفه امام (انگلیسی)]]  
    [[صحیفه امام (انگلیسی)]]  


    [[صحیفه امام (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)]]
    [[صحیفه امام (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)]]


    [[مناسک حج مطابق با فتاوای حضرت آیت‌الله‌العظمی امام خمینی]]  
    [[مناسک حج مطابق با فتاوای حضرت آیت‌الله‌العظمی امام خمینی]]  


     
    [[مناسک حج مطابق با فتاوای حضرت آیت‌الله‌العظمی امام خمینی قدس‌سره‌الشریف و مراجع معظم تقلید دامت‌برکاتهم با تجدید نظر و اضافات]]
    [[مناسک حج مطابق با فتاوای حضرت آیت‌الله العظمی امام خمینی(ره) و مراجع معظم تقلید دامت برکاتهم]]
     


    [[مناسك الحج (موسوعه جلد31)]]
    [[مناسك الحج (موسوعه جلد31)]]


    [[مناسک حج]]
    [[مناسک حج]]


    [[مناسک حج مطابق با فتاوای حضرت آیت‌الله‌العظمی امام خمینی(قدس‌سره) و رهبر معظم انقلاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(دام ظله)]]
    [[مناسک حج مطابق با فتاوای حضرت آیت‌الله‌العظمی امام خمینی(قدس‌سره) و رهبر معظم انقلاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(دام ظله)]]


    [[مناسک عمره مفرده]]
    [[مناسک عمره مفرده]]


    [[منتخب مناسک حج]]
    [[منتخب مناسک حج]]


    [[گزیده مناسک حج]]
    [[گزیده مناسک حج]]


    [[جواهر الأصول]]  
    [[جواهر الأصول]]  


    [[لمحات الأصول]]  
    [[لمحات الأصول]]  


    [[الخلل في الصلاة]]  
    [[الخلل في الصلاة]]  


     
    [[کتاب الطهارة (امام خمینی)]]
    [[کتاب الطهارة]]  
     


    [[کتاب الطهارة (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)]]
    [[کتاب الطهارة (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)]]


    [[الاجتهاد و التقلید (امام خمینی، روح الله)]]  
    [[الاجتهاد و التقلید (امام خمینی، روح الله)]]  


    [[المکاسب المحرمة]]  
    [[المکاسب المحرمة]]  


    [[المکاسب المحرمة (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)]]
    [[المکاسب المحرمة (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)]]


    [[الرسائل العشرة (امام خمینی، روح الله)]]  
    [[الرسائل العشرة (امام خمینی، روح الله)]]  


    [[الرسائل (امام خمینی، روح الله)]]
    [[الرسائل (امام خمینی، روح الله)]]


    [[أنوار الهدایة في التعلیقة علی الكفایة]]  
    [[أنوار الهدایة في التعلیقة علی الكفایة]]  


    [[أنوار الهدایة في التعلیقة علی الكفایة (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)]]  
    [[أنوار الهدایة في التعلیقة علی الكفایة (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)]]  


    [[سر الصلاة (معراج السالکین و صلاة العارفین)]]  
    [[سر الصلاة (معراج السالکین و صلاة العارفین)]]  


    [[سرّ الصلوة]]
    [[سرّ الصلوة]]


    [[آداب الصلاة]]  
    [[آداب الصلاة]]  


    [[آداب الصلوة (آداب نماز)]]
    [[آداب الصلوة (آداب نماز)]]
    [[آداب الصلاة]]


    [[ولایت فقیه (حکومت اسلامی)]]  
    [[ولایت فقیه (حکومت اسلامی)]]  


    [[ولایت فقیه (حکومت اسلامی- ویرایش جدید)]]  
    [[ولایت فقیه (حکومت اسلامی- ویرایش جدید)]]  


    [[شوون و اختیارات ولی فقیه ترجمه مبحث ولایت فقیه از (کتاب البیع)]]  
    [[شوون و اختیارات ولی فقیه ترجمه مبحث ولایت فقیه از (کتاب البیع)]]  


    [[حاشیه بر رساله ارث ملا هاشم خراسانی]]  
    [[حاشیه بر رساله ارث ملا هاشم خراسانی]]  


    [[تعلیقات علی شرح «فصوص الحکم» و «مصباح الانس»]]  
    [[تعلیقات علی شرح «فصوص الحکم» و «مصباح الانس»]]  


    [[تعلیقات علی شرح فصوص الحکم و تعلیقات علی مصباح الأنس]]  
    [[تعلیقات علی شرح فصوص الحکم و تعلیقات علی مصباح الأنس]]  


    [[استفتائات حضرت امام خمینی(ره)]]
    [[استفتائات حضرت امام خمینی(ره)]]


    [[استفتائات امام خمینی(س)]]
    [[استفتائات امام خمینی(س)]]


    [[مفتاح الغیب و شرحه مصباح الانس]]  
    [[مفتاح الغیب و شرحه مصباح الانس]]  


    [[مصباح الهدایة إلی الخلافة والولایة]]  
    [[مصباح الهدایة إلی الخلافة والولایة]]  


    [[مصباح الهدایة إلی الخلافة و الولایة]]  
    [[مصباح الهدایة إلی الخلافة و الولایة]]  


    [[مصباح الهداية إلی الخلافة و الولاية (با ترجمه)]]


    [[مصباح الهداية الي الخلافة والولاية (بيروت)]]  
    [[مصباح الهداية الي الخلافة والولاية (بيروت)]]  
    [[مصباح الهداية الي الخلافة والولاية (با ترجمه)]]


    [[سیمای معصومین در اندیشه امام خمینی(س)]]  
    [[سیمای معصومین در اندیشه امام خمینی(س)]]  


    [[الرسائل (امام خمینی، روح الله)]]  
    [[الرسائل (امام خمینی، روح الله)]]  


    [[لب الأثر في الجبر و القدر]]  
    [[لب الأثر في الجبر و القدر]]  


    [[شرح دعاء السحر]]  
    [[شرح دعاء السحر]]  


     
    [[شرح دعای سحر «ترجمه فارسی»]]
    [[شرح دعای سحر «ترجمه فارسی»]] / نوع اثر: کتاب
     


    [[شرح دعاء السحر (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)]]
    [[شرح دعاء السحر (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)]]


    [[شرح دعای سحر (ترجمه فهری زنجانی)]]
    [[شرح دعای سحر (ترجمه فهری زنجانی)]]


    [[جهاد اکبر]]  
    [[جهاد اکبر]]  


    [[جهاد النفس في الفکر الامام الخميني قدس‌سره]]  
    [[جهاد النفس في الفکر الامام الخميني قدس‌سره]]  


    [[جهاد اکبر یا مبارزه با نفس]]  
    [[جهاد اکبر یا مبارزه با نفس]]  


    [[جهاد اکبر يا مبارزه با نفس (بوسنيايي)]]  
    [[جهاد اکبر يا مبارزه با نفس (بوسنيايي)]]  


    [[شرح چهل حدیث (اربعین حدیث)]]  
    [[شرح چهل حدیث (اربعین حدیث)]]  


    [[شرح چهل حدیث (اربعین حدیث) (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)]]  
    [[شرح چهل حدیث (اربعین حدیث) (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)]]  


    [[الأربعون حديثا؛ تعریب چهل حدیث امام خمینی(ره)]]


    [[الطلب و الإرادة]]  
    [[الطلب و الإرادة]]  


    [[مفتاح السعادة]]


    [[التعلیقة علی الفوائد الرضویة]]  
    [[التعلیقة علی الفوائد الرضویة]]  


    [[التعلیقة علی الفوائد الرضویة (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)]]  
    [[التعلیقة علی الفوائد الرضویة (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)]]  


    [[صحیفه حج]]  
    [[صحیفه حج]]  


    [[تفسیر قرآن مجید برگرفته از آثار امام خمینی]]  
    [[تفسیر قرآن مجید برگرفته از آثار امام خمینی]]  


    [[آزادی در اندیشه امام خمینی(ره)]]
    [[آزادی در اندیشه امام خمینی(ره)]]


    [[دعوة الی التوحید (نامه امام به گورباچف عربی)]]  
    [[دعوة الی التوحید (نامه امام به گورباچف عربی)]]  


    [[آوای توحید (نامه به گورباچف)]]  
    [[آوای توحید (نامه به گورباچف)]]  


    [[زمزم هدایت]]  
    [[زمزم هدایت]]  


    [[رساله لقاء الله]]  
    [[رساله لقاء الله]]  


     
    [[افق‌های آرمانی: مجموعه فرمایش‌های حضرت امام(ره) درباره انجمنهای اسلامی]]  
    [[افق‎های آرمانی: مجموعه فرمایش‎های حضرت امام(ره) درباره انجمنهای اسلامی]]  
     


    [[حدیث بیداری]]  
    [[حدیث بیداری]]  


    [[دراسات فی البیع تشمیل علی قواعد فقهیه فی المعاملات]]  
    [[دراسات فی البیع تشمیل علی قواعد فقهیه فی المعاملات]]  


    [[محاضرات في الأصول (امام خمینی، روح الله)]]  
    [[محاضرات في الأصول (امام خمینی، روح الله)]]  


    [[امام خمینی(س) از نگاه نخبگان جهان]]
    [[امام خمینی(س) از نگاه نخبگان جهان]]


    [[امام خمینی(ره) از دیدگاه مقام معظم رهبری]]
    [[امام خمینی(ره) از دیدگاه مقام معظم رهبری]]


    [[خمینی روح الله: زندگی‌نامه امام خمینی بر اساس اسناد و خاطرات و خیال]]
    [[خمینی روح الله: زندگی‌نامه امام خمینی بر اساس اسناد و خاطرات و خیال]]


     
    [[تجلی پیام در افق رسه‌گانه ملی]]  
    [[تجلی پیام در افق رسانه ملی]]  
     


    [[جوانان از دیدگاه امام خمینی(س)]]  
    [[جوانان از دیدگاه امام خمینی(س)]]  


    [[روزه (حاوی فتاوای آیت‌الله‌امام خمینی و جدیدترین استفتائات)]]  
    [[روزه (حاوی فتاوای آیت‌الله‌امام خمینی و جدیدترین استفتائات)]]  


    [[اخلاق: گزيده آثار اخلاقي امام خمینی (درسنامه اخلاق برای طلاب پايه سوم)]]


    [[اخلاق: گزيده آثار اخلاقي امام خميني (درسنامه اخلاق براي طلاب پايه سوم)]]
    [[اخلاق: گزيده آثار اخلاقي امام خمینی (درسنامه اخلاق برای طلاب پايه چهارم)]]  
     
     
    [[اخلاق: گزيده آثار اخلاقي امام خميني (درسنامه اخلاق براي طلاب پايه چهارم)]]  
     


    [[تهذیب نفس و سیر و سلوک از دیدگاه امام خمینی(س)]]  
    [[تهذیب نفس و سیر و سلوک از دیدگاه امام خمینی(س)]]  


    [[نامه‌ای از امام موسوی کاشف الغطاء]]  
    [[نامه‌ای از امام موسوی کاشف الغطاء]]  


    [[درباره فلسطین]]  
    [[درباره فلسطین]]  


    [[ترانیم عاشق تعریب رباعیات الامام الخمینی: تعر یب رباعیات الامام الخمینی]]  
    [[ترانیم عاشق تعریب رباعیات الامام الخمینی: تعر یب رباعیات الامام الخمینی]]  


    [[الحج مؤتمر عبادي ـ سیاسي]]  
    [[الحج مؤتمر عبادي ـ سیاسي]]  


     
    [[کنگره عبادي سیاسی حج: مجموعه سخنان و پيامهای امام خميني]]  
    [[کنگره عبادي سياسي حج: مجموعه سخنان و پيامهاي امام خميني]]  
     


    [[نهضة عاشوراء في کلام الامام الخميني(س)]]  
    [[نهضة عاشوراء في کلام الامام الخميني(س)]]  


    [[منهجية الثورة الإسلامية]]  
    [[منهجية الثورة الإسلامية]]  


    [[گزيده از آثار و سيره امام خميني(س): نظام جمهوري اسلامی ايران]]  
    [[گزيده از آثار و سيره امام خميني(س): نظام جمهوري اسلامی ايران]]  


    [[همراه با امام در پاريس]]  
    [[همراه با امام در پاريس]]  


     
    [[نيم نگاهي به آينده: گزيده‌ای از بيانات و مکتوبات امام خميني(س)]]  
    [[نيم نگاهي به آينده: گزيده اي از بيانات و مکتوبات امام خميني(س)]]  
     


    [[امام خمينی(س) مخاطبی جهانی: (گزيده‌ای از نامه‌های انگليسی)]]  
    [[امام خمينی(س) مخاطبی جهانی: (گزيده‌ای از نامه‌های انگليسی)]]  


    [[اقشار اجتماعي از ديدگاه امام خميني(س)]]
    [[اقشار اجتماعی از ديدگاه امام خميني(س)]]  
     
     
    [[استکبار جهاني و شيطان بزرگ از ديدگاه امام خميني(س)]]
     
     
    [[امام خميني(س) و نهادهاي انقلاب اسلامی]]  


    [[استکبار جهانیو شيطان بزرگ از ديدگاه امام خميني(س)]]


    [[تبليغات (هنر و رسانه‌ها) از ديدگاه امام خميني(س)]]  
    [[امام خميني(س) و نهادهای انقلاب اسلامی]]  


    [[تبليغات (هنر و رسه‌گانه‌ها) از ديدگاه امام خميني(س)]]


    [[امام به روايات امام: بازشناسی شخصيت امام از زبان خويش]]  
    [[امام به روايات امام: بازشناسی شخصيت امام از زبان خويش]]  


    [[حکومت اسلامی و ولایت فقيه در انديشه امام خمينی(س)]]  
    [[حکومت اسلامی و ولایت فقيه در انديشه امام خمينی(س)]]  


    [[حکومت اسلامی در کوثر زلال اندیشه امام خمینی(ره)]]
    [[حکومت اسلامی در کوثر زلال اندیشه امام خمینی(ره)]]


    [[عدالت در نظام اسلامی]]  
    [[عدالت در نظام اسلامی]]  


    [[رساله نوين - تحرير]]  
    [[رساله نوين - تحرير]]  


    [[دفاع مقدس در بيانات امام خميني(ره)]]  
    [[دفاع مقدس در بيانات امام خميني(ره)]]  


     
    [[ديدگاه امام خميني(س) درباره جايگاه زن با محوريت شخصيت حضرت زهرا عليهاالسلام]]  
    [[ديدگاه امام خميني(س) درباره جايگاه زن با محوريت شخصيت حضرت زهرا عليها السلام]]  
     


    [[روشنفکر ديني در انديشه امام خميني(س)]]  
    [[روشنفکر ديني در انديشه امام خميني(س)]]  


    [[رساله امام خمينی]]  
    [[رساله امام خمينی]]  


     
    [[محرم راز: اشعار عرفاني حضرت امام خمینی سلام‌الله‌عليه، نامه امام به حجت‌الاسلام حاج سيد احمد خميني]]  
    [[محرم راز: اشعار عرفاني حضرت امام خميني سلام‌الله‌عليه، نامه امام به حجت‌الاسلام حاج سيد احمد خميني]]  


    [[مشارکت عمومی در انديشه امام خميني(س)]]  
    [[مشارکت عمومی در انديشه امام خميني(س)]]  
    خط ۷۷۵: خط ۶۸۳:
    [[مطالب، موضوعات و رهنمودهای اقتصادی در بیانات حضرت امام خمینی قدس ا... سره الشریف]]  
    [[مطالب، موضوعات و رهنمودهای اقتصادی در بیانات حضرت امام خمینی قدس ا... سره الشریف]]  


    [[زن در اسلام، مصاحبه‌ها، پيامها و سخنرانيهاي امام خميني (درباره زن)]]  
    [[زن در اسلام، مصاحبه‌ها، پيامها و سخنرانيهای امام خمینی (درباره زن)]]  


    [[تاريخ معاصر ايران از ديدگاه امام خميني(س)]]  
    [[تاريخ معاصر ايران از ديدگاه امام خميني(س)]]  


    [[سيماي زن در کلام امام خميني]]  
    [[سيمای زن در کلام امام خميني]]  


    [[الکلمات القصار، مواعظ و حکم من کلام الإمام الخميني(س)]]  
    [[الکلمات القصار، مواعظ و حکم من کلام الإمام الخميني(س)]]  
    خط ۷۸۵: خط ۶۹۳:
    [[النداء الأخیر]]  
    [[النداء الأخیر]]  


    [[فلسطين از ديدگاه امام خميني (رحمة‌الله‌عليه)]]  
    [[فلسطين از ديدگاه امام خمینی (رحمة‌الله‌عليه)]]  


    [[الحج في أحاديث و بيانات الإمام الخميني(س)]]  
    [[الحج في أحاديث و بيانات الإمام الخميني(س)]]  
    خط ۸۰۲: خط ۷۱۰:


    [[همبستگی ملی و مشارکت عمومی از دیدگاه امام خمینی رحمه‌الله]]  
    [[همبستگی ملی و مشارکت عمومی از دیدگاه امام خمینی رحمه‌الله]]  
    [[آیین انقلاب اسلامی: گزیده‌ای از اندیشه و آرای امام خمینی(س)]]


    [[المظاهر الرحمانیة: رسائل الإمام الخمینی(س) العرفانیة]]  
    [[المظاهر الرحمانیة: رسائل الإمام الخمینی(س) العرفانیة]]  
    خط ۸۱۳: خط ۷۱۹:
    [[امر به معروف و نهي از منکر از ديدگاه امام خميني(ره)]]  
    [[امر به معروف و نهي از منکر از ديدگاه امام خميني(ره)]]  


    [[تعليم و تربيت از ديدگاه امام خميني (اهميت، جايگاه و عوامل موثر بر تعليم و تربيت)]]  
    [[تعليم و تربيت از ديدگاه امام خمینی (اهميت، جايگاه و عوامل مؤثر بر تعليم و تربيت)]]  


    [[عدل الهي از ديدگاه امام خميني(س)]]  
    [[عدل الهی از دیدگاه امام خمینی(س)]]  


    [[در جستجوی راه از کلام امام]]  
    [[در جستجوی راه از کلام امام]]  


    [[وصيتنامه امام با توضيحات و 218 پرسش و پاسخ ويژه دانشجويان دانشگاهها و مراکز آموزش عالي]]  
    [[وصيتنامه امام با توضيحات و 218 پرسش و پاسخ ويژه دانشجويان دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالي]]  


    [[حکايتهاي تلخ و شيرين]]  
    [[حکايتهای تلخ و شيرين]]  


    [[آزادی از دیدگاه امام خمینی(ره)]]
    [[آزادی از دیدگاه امام خمینی(ره)]]
    خط ۸۳۱: خط ۷۳۷:
    [[جهان اسلام از ديدگاه امام خميني(س)]]  
    [[جهان اسلام از ديدگاه امام خميني(س)]]  


    [[تحولات اجتماعي و انقلاب اسلامی از ديدگاه امام خميني(س)]]  
    [[تحولات اجتماعی و انقلاب اسلامی از ديدگاه امام خميني(س)]]  


    [[بسيج در انديشه‌هاي امام خميني(س)]]  
    [[بسيج در انديشه‌های امام خميني(س)]]  


    [[جنگ و دفاع در انديشه امام خميني(س)]]  
    [[جنگ و دفاع در انديشه امام خميني(س)]]  
    [[خودباوری و خودکفایی از دیدگاه امام خمینی(س)]]


    [[خودباختگي و خودباوري از ديدگاه امام خميني(س)]]  
    [[خودباختگي و خودباوري از ديدگاه امام خميني(س)]]  
    خط ۸۴۵: خط ۷۵۳:
    [[موعد اللقاء (رسائل سماحة الإمام الخميني(س) إلي إبنة السيد أحمد الخميني)]]  
    [[موعد اللقاء (رسائل سماحة الإمام الخميني(س) إلي إبنة السيد أحمد الخميني)]]  


    [[آزادي در انديشه‌هاي امام خميني(س)]]  
    [[آزادي در انديشه‌های امام خميني(س)]]  


    [[جایگاه زن در اندیشه امام خمینی(س)]]  
    [[جایگاه زن در اندیشه امام خمینی(س)]]  
    خط ۸۵۹: خط ۷۶۷:
    [[تمدن اسلامی در اندیشه سیاسی امام خمینی(س)]]  
    [[تمدن اسلامی در اندیشه سیاسی امام خمینی(س)]]  


    [[مطبوعات و رسانه‌ها از دیدگاه امام خمینی قدس‌سره]]  
    [[مطبوعات و رسه‌گانه‌ها از دیدگاه امام خمینی قدس‌سره]]  


    [[صدور انقلاب از دیدگاه امام خمینی(س)]]  
    [[صدور انقلاب از دیدگاه امام خمینی(س)]]  
    خط ۸۶۷: خط ۷۷۵:
    [[تفسیر و شواهد قرآنی در آثار حضرت امام خمینی(س)]]  
    [[تفسیر و شواهد قرآنی در آثار حضرت امام خمینی(س)]]  


    [[قم در انديشه امام خميني قدس‌سره و مقام معظم رهبري]]  
    [[قم در انديشه امام خمینی قدس‌سره و مقام معظم رهبري]]  


    [[فصوص الحکم]]  
    [[فصوص الحکم]]  


    [[کوثر (مجموعه سخنرانيهاي حضرت امام خميني(ره) همراه به شرح وقايع انقلاب اسلامی]]  
    [[کوثر (مجموعه سخنرانيهای حضرت امام خميني(ره) همراه به شرح وقايع انقلاب اسلامی]]  


    [[الجهاد الأکبر]]  
    [[الجهاد الأکبر]]  


    [[منشور روحانیت: پیام تاریخی و مهم حضرت امام خمینی خطاب بروحانیون سراسر کشور و مراجع بزرگوار...]]  
    [[منشور روحانیت: پیام تاریخی و مهم حضرت امام خمینی خطاب بروحانیون سراسر کشور و مراجع بزرگوار...]]  
    [[امام در سنگر نماز]]


    [[احکام خواهران]]  
    [[احکام خواهران]]  
    خط ۸۹۶: خط ۸۰۲:


    [[کنگره عبادی سیاسی حج: مجموعه سخنان و پیامهای امام خمینی]]  
    [[کنگره عبادی سیاسی حج: مجموعه سخنان و پیامهای امام خمینی]]  


    [[حکومت اسلامی]]  
    [[حکومت اسلامی]]  
    خط ۹۲۲: خط ۸۲۷:
    [[تهذيب الأصول (جامعه مدرسين)]]  
    [[تهذيب الأصول (جامعه مدرسين)]]  


    [[سيره آفتاب: توصيه‌هاي اخلاقي - عرفاني حضرت امام خميني به ضميمه گلچيني از سيره علمي آن حضرت در عرصه‌هاي مختلف]]  
    [[سيره آفتاب: توصيه‌های اخلاقي - عرفاني حضرت امام خمینی به ضميمه گلچيني از سيره علمي آن حضرت در عرصه‌های مختلف]]  


    [[عنوان روي جلد: منشور روحانيت: پيام تاريخي و مهم حضرت امام خميني اعلي الله مقامه خطاب بروحانيون سراسر کشور و مراجع بزرگوار اسلام و مدرسين و طلاب حوزه]]  
    [[منشور روحانیت]]  


    [[الحرية في فکر الإمام الخميني قدس‌سره]]  
    [[الحرية في فکر الإمام الخميني قدس‌سره]]  
    خط ۹۴۶: خط ۸۵۱:
    [[القرآن الثقل الأکبر]]  
    [[القرآن الثقل الأکبر]]  


    [[الوصیة الخالدة:الترجمة العربیة للوصیة السیاسیة الالهیة لقائد الامة الکبیر موسس الجمهوریة الاسلامیة فی ایران آیت‌الله الامام الخمیني (رضوان الله علیه)]]  
    [[الوصیة الخالدة:الترجمة العربیة للوصیة السیاسیة الالهیة لقائد الامة الکبیر مؤسس الجمهوریة الاسلامية فی ایران آیت‌الله الامام الخمیني (رضوان الله علیه)]]  


    [[التربیة و المجتمع فی فکر الإمام الخمینی قدس‌سره]]  
    [[التربیة و المجتمع فی فکر الإمام الخمینی قدس‌سره]]  
    خط ۹۵۴: خط ۸۵۹:
    [[خدمة الناس فی فکر الإمام الخمینی قدس‌سره]]  
    [[خدمة الناس فی فکر الإمام الخمینی قدس‌سره]]  


    [[الوحدة الاسلامیة فی فکر الإمام الخمینی قدس‌سره]]  
    [[الوحدة الاسلامية فی فکر الإمام الخمینی قدس‌سره]]  


    [[الشباب فی فکر الإمام الخمینی قدس‌سره]]  
    [[الشباب فی فکر الإمام الخمینی قدس‌سره]]  
    خط ۹۸۶: خط ۸۹۱:
    [[امامت و انسان کامل از دیدگاه امام خمینی(س)]]  
    [[امامت و انسان کامل از دیدگاه امام خمینی(س)]]  


    [[سیاست خارجی و روابط بین الملل از دیدگاه امام خمینی(س)]]  
    [[سیاست خارجی و روابط بین‌الملل از دیدگاه امام خمینی(س)]]  


    [[ارتش از دیدگاه امام خمینی(س)]]  
    [[ارتش از دیدگاه امام خمینی(س)]]  
    خط ۹۹۶: خط ۹۰۱:
    [[قوای مسلح در اندیشه امام خمینی(س)]]  
    [[قوای مسلح در اندیشه امام خمینی(س)]]  


    [[انسان شناسی در اندیشه امام خمینی(س)]]
    [[انسان‌شناسی در اندیشه امام خمینی(س)]]  
     
    [[خودباوری و خودکفایی از دیدگاه امام خمینی(س)]]  


    [[گزیده‌ای از نظرات امام خمینی در مورد قرآن]]  
    [[گزیده‌ای از نظرات امام خمینی در مورد قرآن]]  
    خط ۱٬۰۰۴: خط ۹۰۷:
    [[نامه‌های عرفانی]]  
    [[نامه‌های عرفانی]]  


    [[كتاب البيع (موسوعه جلد 12)]]  
    [[كتاب البيع (موسوعه جلد 15 الی 19)]]  


    [[الرسالات الفقهیة و الاصولیة]]  
    [[الرسالات الفقهیة و الاصولیة]]  
    خط ۱٬۰۱۲: خط ۹۱۵:
    [[الاستصحاب]]  
    [[الاستصحاب]]  


    [[التعادل و الترجیح و یلیه الإجتهاد و التقلید]]  
    [[التعادل و الترجيح و يليه الإجتهاد و التقليد (موسوعه جلد 6)]]  


    [[لمحات الأصول]]  
    [[لمحات الأصول]]  


    [[کتاب الطهارة]]  
    [[كتاب الطهارة (الإمام خميني)]]


    [[الخلل في الصلاة]]  
    [[الخلل في الصلاة]]  
    خط ۱٬۰۶۰: خط ۹۶۳:
    [[جهان اسلام از دیدگاه امام خمینی(س)]]  
    [[جهان اسلام از دیدگاه امام خمینی(س)]]  


    [[روحانیت و حوزه‌های علمیه از دیدگاه امام خمینی(س)]]  
    [[روحانیت و حوزه‌های علمیه از دیدگاه امام خمینی(س)]]
     
    [[جایگاه زن در اندیشه امام خمینی(س)]]


    [[صدور انقلاب از دیدگاه امام خمینی(س)]]  
    [[صدور انقلاب از دیدگاه امام خمینی(س)]]  
    خط ۱٬۰۹۴: خط ۹۹۵:
    [[دروس تفسیر سوره حمد جهاد اکبر یا مبارزه با نفس نامه‌های اخلاقی - عرفانی]]  
    [[دروس تفسیر سوره حمد جهاد اکبر یا مبارزه با نفس نامه‌های اخلاقی - عرفانی]]  


    [[دیوان امام]]  
    [[أشعار الإمام الخميني ديوان امام]]
     
    [[جامع الفتاوی]]
     
    [[ایام در نگاه امام خمینی]]
     
    [[امام خمينی و بيداری اسلامی]]
     
    [[استکبار جهانی و شیطان بزرگ از ديدگاه امام خمينی(س)]]
     
    [[درآمدی بر مستندات قرآنی فلسفه سیاسی امام خمینی رحمه‌الله]]
     
    [[سیره اخلاقی - تربیتی امام خمینی قدس‌سره]]
     
    [[انتظارات امام از سپاه]]


    [[أشعار الإمام الخميني ديوان امام]]


    [[رده:زندگی‌نامه]]
    [[رده:زندگی‌نامه]]
    [[رده:مراجع تقلید]]
    [[رده:معلمان اخلاق]]
    [[رده:سخنوران]]
    [[رده:شاگردان آیت‌الله بروجردی]]
    [[رده:مهر(1400)]]
    [[رده:شاگردان آیت‌الله حائرى یزدى]]
    [[رده:نویسندگان]]
    [[رده:مهدویت‌پژوهان]]
    [[رده:درگذشتگان 1368‏]]
    [[رده:عارفان]]
    [[رده:شاگردان آیت‌الله محمدعلى شاه‌آبادى]]
    [[رده:منادیان وحدت اسلامی]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۹ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۱۹

    سید روح‌الله موسوی خمینی
    NUR00350.jpg
    نام کاملموسوی خمینی، سید روح‌الله
    نام‌های دیگر
    • آی‍ت‌ال‍ل‍ه‌ خ‍م‍ی‍ن‍ی
    • ام‍ام‌ خ‍م‍ی‍ن‍ی
    • روح ‌ال‍ل‍ه‌ ال‍م‍وس‍وی‌ ال‍خ‍م‍ی‍ن‍ی
    • م‍وس‍وی‌ ال‍خ‍م‍ی‍ن‍ی‌، روح ‌ال‍ل‍ه‌
    • م‍وس‍وی‌ خ‍م‍ی‍ن‍ی‌، روح ‌ال‍ل‍ه
    نام پدرسید مصطفی
    ولادت
    • 1 مهر 1281 ش
    • ۲۰ جمادی‌الثانی 1320 ق
    • 24 سپتامبر 1902 م
    محل تولدخمین
    رحلت
    • 13 خرداد 1368 ش
    • 24 شوال 1409 ق
    • 3 ژوئن 1989 م
    همسرخدیجه ثقفی
    فرزندان
    منصببنیانگذار جمهوری اسلامی ایران
    اطلاعات علمی
    اساتید
    برخی آثار
    وبگاه رسمی
    imam-khomeini.ir
    امضاء
    امضای امام خمینی.jpg

    سید روح‌الله موسوی خمینی (1281-1368ش)، معروف به امام خمینى، فقیه، اصولی، عارف، فیلسوف، یکی از مراجع بزرگ تقلید شیعه معاصر، بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و اولین رهبر انقلاب اسلامی.

    ولادت

    ‏نرم‌افزار مجموعه آثار امام خمینی (‌قدس‌سره) نسخه 3
    ‏صحیفه امام (22 جلدی)

    امام خمینی در روز بیستم جمادى الآخره (روز ولادت فاطمه زهرا(س)) 1320ق، مطابق با اول مهر 1281ش و 24 سپتامبر 1902م دیده به جهان گشود. جد اعلاى او، «سید حیدر موسوى اردبیلى»، همراه با پدرزن خویش، «میر سید على همدانى» براى تبلیغ دین اسلام و آئین تشیع، در قرن هشتم هجرى از ایران به کشمیر هجرت کرد.[۱]

    خاندان

    پدربزرگ او «سید احمد» که براى کسب علم به نجف مشرف شده بود، به دعوت اهالى خمین، وارد ایران شد و در خمین ساکن گردید.[۲]

    پدر بزرگوار امام، «آقا مصطفى» از علما و چهره‌هاى درخشان منطقه خمین بود. او تحصیلات عالیه علوم دینى را در نجف و سامرا به انجام رسانده و پس از بازگشت به خمین، به نشر احکام اسلام، رسیدگى به خواسته‌هاى مردم و حمایت از مظلومان در برابر برخى خوانین ستمگر مى‌پرداخت. وى سرانجام در زمستان 1281ش12/ ذى‌القعده 1320ق، در راه «خمین - اراک» به دست اشرار محلى به شهادت رسید.[۳]بدن مطهر او به نجف اشرف برده شد و در جوار حرم مطهر امیرمؤمنان على(ع) آرام گرفت. روح‌الله کوچک (حضرت امام) که در آن زمان، تنها پنج ماه از بهار زندگى‌اش گذشته بود، بعدها با شنیدن ماجراى پدر، شیفته او گردید و همواره از او یاد مى‌کرد؛ به‌گونه‌اى که در بزرگ‌سالى براى خود نام خانوادگى «مصطفوى» را برگزید[۴]و در جوانى بعضى نوشته‌هایش را با نام «ابن الشهید» تمام مى‌کرد.[۵]

    از آقا مصطفى شش فرزند به یادگار ماند که به ترتیب سن عبارتند از:

    1. مولود آغاخانم؛
    2. آقا سید مرتضى (پسندیده)؛
    3. آقا نورالدین (هندى)؛
    4. فاطمه خانم؛
    5. آغازاده خانم؛
    6. آقا روح‌الله (مصطفوى).

    دوره نخست زندگی امام (از 1281-1300ش)

    کودکى و نوجوانى

    روح‌الله با فراق پدر، در آغوش مادرى مهربان (بانو هاجر) و سرپرستى عمه‌اى دلسوز (صاحب خانم) و دایه‌اى پرهیزگار پرورش یافت. دوران کودکى و نوجوانى روح‌الله هم‌زمان با بحران‌هاى سیاسى و اجتماعى ایران سپرى شد. وى از همان ابتداى زندگى، با درد و رنج مردم و مشکلات جامعه آشنا مى‌شد و تأثر خود را با ترسیم خطوطى به‌صورت نقاشى بروز مى‌داد. شخصیت او در کنار خانواده و اطرافیان در سنگر دفاع، ساخته و پرداخته مى‌گردید و آموزش‌هاى اولیه سوارکارى، تفنگ‌دارى و تیراندازى را مى‌گذراند و در کوران حوادث به مجاهدى تمام‌عیار تبدیل مى‌گشت.[۶]برخى از حوادث متأثرکننده این دوران، مثل بمب‌باران مجلس، در نقاشى‌ها[۷]و مشق‌هاى خوشنویسى[۸]دوران کودکى و نوجوانى او منعکس شده و در دسترس است.[۹]که نمونه آن، قطعه شعرى است در دفترچه یادداشت دوران نوجوانى (9-10 سالگى) با عنوان «غیرت اسلام کو جنبش ملى کجاست»، خطاب به ملت ایران.[۱۰]

    مى‌توان از آن نوشته، به‌عنوان اولین بیانیه سیاسى دوران نوجوانى روح‌الله یاد کرد و دغدغه ذهنى او را راجع به مسائل مملکتى فهمید. تمایلات روح‌الله نسبت به قهرمانان و مبارزان تا حدى بود که در نهضت جنگل، پا از حد بیان و سرودن شعر در وصف میرزا، فراتر نهاده، مى‌خواست به نهضت جنگل بپیوندد و چون براى او میسر نشد، به درخواست او، مقدارى آذوقه به نام خود و برادرانش راهى جنگل شد.[۱۱]یک زمان نیز، مجالى پیدا کرده در راه بازگشت از مشهد به جنگل سفر مى‌کند و پایگاه میرزا را از نزدیک مى‌بیند.[۱۲]

    تحصیلات روح‌الله

    سید روح‌الله از همان کودکى تحصیلات خود را آغاز نمود. در آغاز، معلمانى به نام‌هاى «میرزا محمود» و «میرزا محمدمهدى» به خانه آمده و او را درس مى‌دادند. پس از آن نزد معلم دیگرى به نام ملا ابوالقاسم، «عم جزء»، «گلستان» و «بوستان سعدى» را فراگرفت. سپس به مدرسه رفت تا از علوم جدید نیز بهره‌مند گردد. مدتى نیز نزد برادر بزرگش «آقامرتضى» به فراگیرى «خوشنویسى» و علوم مقدماتى (سیوطى، منطق و مطوّل) پرداخت.[۱۳]

    آغاز جوانى و هجرت

    در سال 1300ش (1339ق)، در 19 سالگى به اراک رفت تا از حوزه علمیّه «سپهدار» که زیر نظر حضرت آیت‌الله عبدالکریم حائرى یزدى اداره مى‌شد، بهره‌مند گردد. علومى چون «منطق» (در محضر آقا شیخ محمد گلپایگانى)، «مطول» (در محضر آقا میرزا محمدعلى بروجردى)[۱۴]و «شرح لمعه» (در محضر آقا عباس اراکى)[۱۵]را در آنجا آموخت.

    اولین خطابه رسمى روح‌الله

    ‏عصر امام خمینی (قدس‌سره)

    روح‌الله ضمن تحصیل در اراک در مراسم بزرگداشت «رکن اعظم مشروطه»، آیت‌الله سید محمد طباطبائى، اولین خطابه خود را قرائت کرد و تحسین حاضران را برانگیخت. این خطابه در واقع بیانیه‌اى سیاسى بود که به جهت قدردانى از زحمات و خدمات علمدار مشروطیت از جانب حوزه علمیه اراک از زبان یک طلبه جوان قرائت مى‌شد. از قول وى نقل شده: «... پیشنهاد شد منبر بروم، استقبال کردم. آن شب، کم خوابیدم؛ نه از ترس مواجه شدن با مردم، بلکه به خود فکر مى‌کردم فردا باید روى منبرى بنشینم که متعلق به رسول‌الله است. از خدا خواستم مدد کند که از اولین تا آخرین منبرى که خواهم رفت، هرگز سخنى نگویم که جمله‌اى از آن را باور نداشته باشم و این خواستن، عهدى بود که با خدا بستم. اولین منبرم طولانى شد، اما کسى را خسته نکرد... و عده‌اى احسنت گفتند. وقتى به دل مراجعه کردم، از احسنت‌گویى‌ها خوشم آمده بود؛ به همین خاطر دعوت دوم و سوم را رد کردم و چهار سال هرگز به هیچ منبرى پا نگذاردم».[۱۶]

    دوره دوم زندگى امام (از 1300ش-1320)

    این دوره از زندگى روح‌الله با هجرت او به قم آغاز شد و با سیاست‌هاى دین‌زدایى دوره رضاخانى (1304-1320ش) هم‌زمانى داشت. این زمان، روح‌الله مشغول تحصیل، تدریس، تألیف کتاب و آشنایى با علماى برجسته مبارزى، همچون: «حاج آقا نورالله اصفهانى»[۱۷]، «مدرّس»[۱۸]و برخى دیگر بود. هدف عُلما در این دوره اختناق رضاخانى، حفظ حوزه علمیه قم بود که ثمره آن در راهبرى مردم و تأسیس حکومت اسلامى به سال 57 نمایان شد. بااین‌همه، نقش بى‌بدیل آیت‌الله سید حسن مدرس در تکوین شخصیت سیاسى و دمیدن روح مقاومت در روح‌الله جوان شایان توجه است. آقا سید روح‌الله در سال 1301ش (1340ق)، در سن 20 سالگى همراه استادش «حضرت آیت‌الله عبدالکریم حائرى یزدى»، مؤسّس حوزه علمیّه قم به این شهر هجرت کرد. دروس سطح را نزد «آیت‌الله سید على یثربى کاشانى» به پایان رساند و پس از آن در درس خارج حضرت آیت‌الله حائرى شرکت کرده تا به درجه اجتهاد نائل آمد.

    ازدواج

    آقا روح‌الله در سال 1308ش، در27 سالگى، «خدیجه ثقفى»، دختر «میرزا محمد ثقفى تهرانى» را به همسرى برگزید. ثمره این پیوند، فرزندانى به نام‌هاى «سید مصطفى» (1309ش)، «سید احمد» (1324ش)، «سیده فریده»، «سیده زهرا» و «سیده صدیقه» بود.

    شخصیت علمى

    آقا سید روح‌الله با بهره‌ورى از استعداد فوق‌العاده، رشته‌هاى مختلف علوم را به‌سرعت طى کرد. علاوه بر فقه و اصول، فلسفه و عرفان را نیز در عالى‌ترین سطح نزد اساتید برجسته آن زمان (آیت‌الله حاج سید ابوالحسن رفیعى قزوینى و آیت‌الله میرزا محمدعلى شاه‌آبادى) در قم فراگرفت و در مدت 6 سال، جهش فوق‌العاده‌اى در این علوم داشت. در سال 1315ش (1355ق) که حضرت آیت‌الله حائرى درگذشت، حاج آقا روح‌الله از چهره‌هاى سرشناس علمى حوزه علمیّه قم بشمار مى‌آمد.

    تدریس فلسفه

    درس فلسفه او پیش از 28 سالگى، در سال 1308ش (1348ق) شروع شده بود. وى در آن زمان در مدرسه «دارالشفا» سکونت داشت و از اساتید بزرگ فلسفه و حکمت الهى بشمار مى‌آمد. شاگردان او از چهره‌هاى فاضل و اندیشمند حوزه علمیّه قم بودند. حاج آقا روح‌الله خود، آنان را انتخاب مى‌کرد و مرتّب به‌گونه کتبى و شفاهى، ایشان را مى‌آزمود.

    تدریس عرفان

    ‏عرفان از دیدگاه قرآن و برهان

    یکى دیگر از مجالس درس حضرت امام، درس عرفان بود. این درس، ویژه شاگردان خاص و مورد اعتمادش بود. عرفان براى او جزو علایق اصلى بود؛ به‌گونه‌اى که در سال 1307ش، کتاب شرح دعاى سحر را - که تفسیر جامعى بود بر دعایى که امام محمد باقردر ماه رمضان مى‌خواند - نوشت. او دو سال بعد، «مصباح الهدایة إلى الخلافة و الولایة» را نوشت. اثر دیگر وى در آن سال‌ها، مجموعه‌اى از تفسیرها پیرامون «تفسیر فصوص قیصرى» بود. عرفان، تأثیر زیادى در شخصیت فکرى، روحى و نیز فعالیت‌های سیاسى آتى او داشت.

    درس اخلاق

    نخستین درسى که آقا روح‌الله پس از رحلت آیت‌الله‌ حائرى آغاز کرد و با استقبال طلاب و مردم کوچه و بازار مواجه شد، درس اخلاق بود. او در این درس، به‌مناسبت‌هاى مختلف، اشاراتى گویا و گاه کنایه‌آمیز، به وضعیت حکومت و اسلام‌زدایى پهلوى اول، مطرح مى‌کرد که برخورد حکومت رضاخانى را با وى در پى داشت. مأموران شهربانى حکومت تازه تأسیس پهلوى در قم، از ادامه این درس در فیضیه جلوگیرى کردند. آقا روح‌الله نیز درس خود را به مدرسه حاج ملا صادق منتقل نمود. کتاب «اربعین حدیث» از نتایج این درس اخلاقى - عرفانى است.[۱۹]

    دوره سوم زندگى امام (از 1320-1340)

    ‏آداب الصلاة (آداب نماز)

    این دوره از زندگى آیت‌الله حاج آقا روح‌الله با چهل سالگى آغاز مى‌شود. احاطه گسترده ایشان در علوم عقلى و تحقیقات فلسفى، وى را در زمره اساتید اول فلسفه در حوزه علمیّه قم قرار مى‌داد. او به شبهات عقلى و ایراداتى که به مکتب اسلام مى‌شد، پاسخ‌گو بود؛ چنان‌که کتاب «کشف الأسرار» را در پاسخ به کتاب «اسرار هزارساله» تألیف فرمود.

    حوزه علمیه قم با رحلت آیت‌الله‌ حائرى (1315ش) و فشار روزافزون حکومت پهلوى، روزهاى سختى را مى‌گذراند. با آغاز دهه 20 و سقوط رضاخان، شرایط براى تحقق مرجعیت عظمى فراهم گردید. آیت‌الله‌ بروجردى شخصیت علمى برجسته‌اى بود که مى‌توانست جانشین مناسبى براى مرحوم حائرى و حفظ کیان حوزه باشد. این پیشنهاد از سوى شاگردان آیت‌الله حائرى و از جمله حاج آقا روح‌الله به‌سرعت تعقیب شد. حاج آقا روح‌الله در دعوت از آیت‌الله بروجردى براى هجرت به قم و پذیرش مسئولیت خطیر زعامت حوزه بسیار تلاش کرد. او در تعقیب هدف‌هاى ارزشمند خویش در سال 1328ش، طرح «اصلاح اساس ساختار حوزه علمیه» را با همکارى آیت‌الله مرتضى حائرى تهیه کرد؛ هرچند با موانعى روبه‌رو شد.

    تدریس خارج فقه و اصول

    آیت‌الله حاج آقا روح‌الله درس خارج فقه و اصول خود را در سن 44 سالگى (در سال 1364ق)، که مصادف با ورود حضرت آیت‌الله‌ بروجردى به شهر قم بود، آغاز کرد. پاره‌اى از ویژگى‌ها و امتیازات درس خارج وى، طرح اشکالات هر مسئله و شرح و بسط کامل مباحث آن، مخلوط نکردن مباحث اصولى با مباحث فلسفى، طرح نظریات نو و ابتکارى و تقلید نکردن از علماى پیشین بود.

    در اینجا شایسته است «اساتید»، «مشایخ روایى» و «تألیفات» ایشان را (بیرون از زمان‌بندى دوره‌ها) برشمریم.

    اساتید

    ‏شرح حدیث جنود عقل و جهل

    حضرت امام در رشته‌هاى مختلف علوم، همچون ادبیات فارسى و عربى، فقه و اصول، منطق، فلسفه غرب و شرق، عرفان، کلام، هیئت و... محضر اساتید متعددى را درک نمودند. برخى از اساتید ایشان با توجه به پاره‌اى منابع[۲۰]بدین شرح‌اند:

    1. آقا ميرزا محمود افتخار العلماء؛
    2. ميرزا رضا نجفى خمينى؛
    3. آيت‌الله پسنديده؛
    4. حاج شيخ محمد گلپايگانى؛
    5. آقا ميرزا محمدعلى بروجردى؛
    6. آقا عباس اراكى؛
    7. ميرزا محمدعلى اديب تهرانى؛
    8. آيت‌الله سيد محمدتقى خوانسارى؛
    9. آقا شيخ محمدرضا مسجدشاهى اصفهانى؛
    10. آيت‌الله سيد على يثربى كاشانى؛
    11. آيت‌الله حاج سيد ابوالحسن رفيعى قزوينى؛
    12. آيت‌الله حاج شيخ عبدالكريم حائرى؛
    13. آيت‌الله محمدحسين بروجردى؛
    14. آيت‌الله حاج ميرزا على‌اكبر حكمى يزدى؛
    15. آيت‌الله ميرزا محمدعلى شاه‌آبادى؛
    16. آيت‌الله حاج ميرزا جواد ملكى تبريزى.

    مشایخ روایى

    1. شیخ محمدرضا اصفهانى نجفى، آل شیخ محمدتقى اصفهانى، از محدث نورى، از شیخ انصارى؛
    2. سید محسن امین، از سید محمدهاشم موسوى رضوى هندى، از شیخ انصارى؛
    3. شیخ عباس قمى، از محدث نورى، از شیخ انصارى؛
    4. سید ابوالقاسم دهکردى اصفهانى، از میرزا محمدهاشم اصفهانى، از شیخ انصارى.

    شاگردان

    1. آيت‌الله سيد جلال‌الدين آشتيانى؛
    2. آيت‌الله حسين تقوى اشتهاردى؛
    3. آيت‌الله عبدالله جوادى آملى؛
    4. آيت‌الله مرتضى حائرى يزدى؛
    5. آيت‌الله مهدى حائرى يزدى؛
    6. آيت‌الله سيد على خامنه‌اى؛
    7. آيت‌الله سيد مصطفى خمينى؛
    8. آيت‌الله جعفر سبحانى؛
    9. آيت‌الله سيد موسى شبيرى زنجانى؛
    10. آيت‌الله يوسف صانعى؛
    11. آيت‌الله حسن طاهرى خرم‌آبادى؛
    12. آيت‌الله محمد فاضل لنكرانى؛
    13. آيت‌الله محمدعلى گرامى؛
    14. آيت‌الله عباس محفوظى گيلانى؛
    15. آيت‌الله محمد محمدى گيلانى؛
    16. آيت‌الله حسين مظاهرى؛
    17. آيت‌الله محمدهادى معرفت؛
    18. آيت‌الله حسينعلى منتظرى؛
    19. آيت‌الله سيد عبدالغنى موسوى اردبيلى؛
    20. آيت‌الله سيد عبدالكريم موسوى اردبيلى؛
    21. آيت‌الله محمدرضا مهدوى كنى؛
    22. آيت‌الله حسين نورى همدانى.

    توجه

    گفتنى است افراد مزبور، کسانى هستند که برخى از آنان دروس امام را تقریر نموده و برخى به درجه مرجعیت نائل آمده‌اند وگرنه از آن حضرت، شاگردان فاضل و دانشمند دیگرى نیز بهره جسته و در روند مبارزه، پیروزى و تثبیت و تداوم انقلاب اسلامى نقش داشته‌اند، همچون: آیات و حجج اسلام بهشتى، ربانى شیرازى، سعیدى، صدر (موسى)، غفارى، قدوسى، مطهرى، مفتح، هاشمى رفسنجانى و...

    دوره سوم زندگى او مصادف است با دو حادثه مهم: یکى، بروز جنگ جهانى دوم و دیگرى، اشغال ایران، خروج رضاخان از ایران و آغاز سلطنت محمدرضا. بنا بر اعتقاد حاج آقا روح‌الله، این زمان، فرصت مناسبى براى قیام اصلاحى بود. با همه امیدهاى روح‌الله، قیام مورد نظر صورت نگرفت. او در این دوره عالمى است کامل و جامع الشرایط، مُصلحى است هوشیار با پشتوانه دانش و بینش سیاسى، با کوله‌بارى از تجربه دوران 20 ساله رضاخانى، که شناخت کاملى از اوضاع ایران و جهان دارد؛ لذا با صدور بیانیه‌اى در 1323/3/13ش (11 جمادی‌الثانی 1363ق)، زمان مناسب تحول بنیادین را یادآورى مى‌کند: «امروز، روزى است که نسیم روحانى وزیدن گرفته و براى قیام اصلاحى بهترین روز است. اگر مجال را از دست بدهید و قیام براى خدا نکنید و مراسم دینى را عودت ندهید، فرداست که مشتى هرزه‌گرد و شهوت‌ران بر شما چیره و تمام آیین و شرف شما را دستخوش اغراض باطله خود کنند».

    دوره چهارم زندگى امام (از 1340-1368)

    ‏اقشار اجتماعی از ديدگاه امام خمينی(س)

    مرجعیت

    این دوره، هم‌زمان با رحلت آیت‌الله بروجردى (10 فروردین 1340) است. در این هنگام، جمع فراوانى از علما و فضلاى حوزه به آیت‌الله حاج آقا روح‌الله اصرار نمودند که رساله عملیّه ایشان چاپ شود، اما او نپذیرفت؛ ازاین‌رو، فتاواى وى را از حاشیه‌اش بر کتاب «وسیلة النجاة» سید ابوالحسن اصفهانى و نیز حاشیه بر «العروة الوثقى» به دست مى‌آوردند؛ تااینکه با وفات حضرت آیت‌الله‌ حکیم(1349ش)، بخش معتنابهى از مردم، مقلد «حضرت آیت‌الله‌ حاج آقا روح‌الله موسوى خمینى» شدند.

    قیام پانزده خرداد 1342

    این دوره، آغازى براى رفع موانع براى دشمنان ایران و اسلام بود. هم‌زمان با تسلط آمریکا بر امور مملکت، فشار بر رژیم براى اجراى اصلاحات آمریکایى افزایش یافت و در قالب اصلاحات ارضى و لایحه انجمن‌هاى ایالتى و ولایتى با چشم‌اندازى ظاهراً مردم‌فریب رخ نمود؛ ولى در باطن از اتحاد شومى خبر مى‌داد و تسلط آمریکا، اسرائیل و عوامل آنها را بر کلیه شئون مملکت فراهم مى‌کرد. در این زمان، حضرت آیت‌الله‌ حاج آقا روح‌الله خمینى در برابر اصلاحات آمریکایى به‌شدت ایستاد و رژیم شاه به تلافى آن، در دوم فروردین 1342 که مصادف بود با شهادت امام جعفر صادق(ع)، به مدرسه فیضیه یورش برد. در این حادثه، تعدادى شهید و مجروح شدند. حاج آقا روح‌الله در پى این حادثه، خطاب به مردم و علماى نجف و قم فرمود: «امروز سکوت، همراهى با دستگاه جبار است» و در اعلامیه معروف خود تحت عنوان «شاه‌دوستى؛ یعنى غارتگرى»، جهت‌گیرى مبارزه را مشخص ساخت. راز تأثیر شگفت پیام و کلام او را در روان مردم که تا مرز جانبازى پیش مى‌رفت، باید در همین اصالت اندیشه، صلابت رأى و صداقت بى‌شائبه‌اش با آنان جستجو کرد.

    آیت‌الله‌ خمینى در پیامى به‌مناسبت چهلم فاجعه فیضیه دست به افشاگرى زد: «من مصمم هستم که از پاى ننشینم تا دستگاه فاسد را به جاى خود بنشانم». ایشان نطق تاریخى خود را در 13 خرداد 1342 در مدرسه فیضیه ایراد نموده، خطاب به شاه گفت: «آقا من به شما نصیحت مى‌کنم؛ اى آقاى شاه! اى جناب شاه! من به تو نصیحت مى‌کنم؛ دست بردار از این کارها. آقا اغفال مى‌کنند تو را. من میل ندارم که یک روز اگر بخواهند تو بروى، همه شکر کنند». شاه فرمان خاموش کردن فریادش را صادر کرد. در شامگاه 14 خرداد آیت‌الله‌ خمینى دستگیر و به زندان قصر منتقل شد. صبح روز پانزدهم خبر بازداشت ایشان، به تهران و سایر شهرها رسید. مردم به خیابان‌ها ریخته، با شعار «یا مرگ یا خمینى» به‌سوى کاخ شاه به حرکت درآمدند. قیام، با شدت سرکوب شد و به خون نشست. حکومت تصمیم داشت او را پس از محاکمه اعدام کند؛ تااینکه اعلامیه‌اى به امضاى علما و مراجع منتشر شد که در آن به‌صراحت، مرجعیت وى را تأیید کرده، خواهان آزادى او شدند. سرانجام حاج آقا روح‌الله پس از اعتراضات زیاد، صبح روز 19 فروردین 1343، پس از ده ماه زندان و مراقبت، به قم برگردانده شد. قیام 15 خرداد 1342 على‌الظاهر از جوشش و جنبش افتاد؛ اما افشاگرى او علیه تصویب لایحه کاپیتولاسیون (مصونیت قضایى کارمندان آمریکایى)، ایران را در آبان سال 43 در آستانه قیامى دوباره قرار داد. حاج آقا روح‌الله در روز 4 آبان 1343 بیانیه‌اى انقلابى صادر کرد و در آن نوشت: «دنیا بداند که هر گرفتارى که ملت ایران و ملل مسلمین دارند از اجانب است، از آمریکاست. ملل اسلام از اجانب عموماًو از آمریکا خصوصا متنفر است... آمریکاست که از اسرائیل و هواداران آن پشتیبانى مى‌کند...». سحرگاه 13 آبان 1343 او را بازداشت کرده و با یک فروند هواپیماى نظامى به ترکیه انتقال دادند و بار دیگر پس از یک سال او را به عراق (نجف) تبعید کردند. انتقال او به نجف به این منظور بود که شخصیت وى تحت‌الشعاع دیگر علماى حوزه بزرگ نجف قرار گیرد؛ اما ایشان ستاره‌اى درخشان در آسمان فقاهت آن حوزه هزار ساله شد و مورد احترام علماى آن شهر قرار گرفت.

    اقامت در نجف

    ‏ولایت فقیه (حکومت اسلامی)

    ایشان در نجف، درس خارج فقه خود را از سال 1344 در مسجد شیخ انصارى شروع کردند که از پربارترین درس‌هاى آن حوزه بشمار مى‌آمد. کتاب حکومت اسلامى یا ولایت فقیه ایشان نیز متن یکى از درس‌هاى خارج فقه آن دوران است. ایشان همواره رخدادهاى ایران را پیگیرى کرده و در برابر رژیم شاه موضع انقلابى داشتند. همچنین با تدریس نظریه «ولایت فقیه»، طرح بزرگشان را براى ایجاد حکومت اسلامى ارائه دادند. حاج آقا روح‌الله در مدت سیزده سال تبعید خود در نجف، شاگردان فراوانى تربیت کرده که استوانه‌هاى محکمى براى انقلاب اسلامى ایران شدند. ایشان از بدو ورود به نجف با ارسال نامه‌ها و پیک‌هایى به ایران، ارتباط خویش را با مبارزان حفظ نموده و آنان را در هر مناسبتى به پایدارى در پیگیرى اهداف قیام فرامى‌خواندند. واکنش تند ایشان در برابر برنامه‌هاى فرهنگى، اجتماعى، اقتصادى، نظامى و سیاسى رژیم، همچون: «جشن‌هاى 2500 ساله شاهنشاهى»، «جشن هنر شیراز»، «دیکتاتورى حزبى رستاخیز»، «تغییر تاریخ رسمى کشور از مبدأ هجرت پیامبر اسلام به مبدأ سلطنت شاهان هخامنشى»، «تخریب معیشت فرودستان و گسترش حلبى‌آبادها»، «خرید بى‌رویه تسلیحات نظامى از غرب»، «حرکت ایران همسو با اهداف آمریکا در خاور میانه» و «سرکوب مبارزان سیاسى» تنور مبارزه را گرم نگاه مى‌داشت.

    اوج‌گیرى انقلاب اسلامى در سال 1356 و قیام مردم

    ‏بسیج در اندیشه امام خمینی(س)
    ‏دیوان امام
    ‏نرم‌افزار وصیت‌نامه امام خمینی سلام‌الله‌علیه

    هرچند رژیم شاه در سال 1355ش، در اوج اقتدار خود به سر مى‌برد، اما با بحران مشروعیت روبه‌رو شده بود. سرکوبى مخالفان کار را بدانجا رساند که آن رژیم از بیرون مرزها، به نقض حقوق بشر متهم شد. شاه براى رفع این اتهام و به خیال اینکه خطرى براى تداوم و ثبات رژیمش ندارد، سیاست «فضاى باز سیاسى» را آغاز کرد. «حضرت آیت‌الله‌ خمینى» با رصد رخدادها و وضعیت ایران، در مرداد 1356 طى پیامى اعلام کردند: «اکنون به‌واسطه اوضاع داخلى و خارجى و انعکاس جنایات رژیم در مجامع و مطبوعات خارجى، فرصتى است که باید مجامع علمى و فرهنگى و رجال وطن‌خواه و دانشجویان خارج و داخل و انجمن‌هاى اسلامى در هر جا بى‌درنگ از آن استفاده کنند و بى‌پرده به‌پا خیزند». گروه‌هاى مبارز و مردمى که شخص شاه را عامل استبداد و وابستگى مى‌دانستند، به استقبال پیام ایشان برآمده و منتظر فرصت براى اعتراضات اجتماعى بودند. درگذشت مشکوک آیت‌الله حاج آقا مصطفى خمینى، در اول آبان 1356 و مراسم پرشکوهى که در ایران برگزار شد، نقطه آغازى بر خیزش دوباره روحانیت و قیام جامعه مذهبى ایران بود. ایشان این واقعه را از الطاف خفیه الهى نامیدند. رژیم شاه با درج مقاله‌اى توهین‌آمیز علیه ایشان در روزنامه اطلاعات، انتقام گرفت. اعتراض مردمى به این مقاله، به قیام 19 دى‌ماه 1356 قم و ادامه اعتراضات در سال 57 منجر شد. رژیم، به کارهاى مردم‌فریب، مانند بستن مراکز فساد و آزادى مطبوعات دست زد؛ اما اراده مردم، با فرمان مقاومت از سوى امام، تغییر نیافت. سرکوب راهپیمایى 17 شهریور، نقطه عطفى در اوج‌گیرى مبارزه بود. امام مبارزان میانه‌رو را از شعار «الزام شاه براى عمل به قانون اساسى با حفظ سلطنت مشروطه» برحذر داشتند که پیامد آن، تلاش رژیم براى فشار وارد آوردن به امام و اخراج ایشان از عراق بود. رفتن امام به‌سوى کویت و ممانعت از پذیرش ایشان، پرواز به فرانسه و اقامت در «نوفل لوشاتو» را براى رهبر انقلاب رقم زد. ایشان توانست صداى انقلاب را رساتر به مردم ایران و جهان برسانند. بازتاب سرکوب دانشجوها و اقشار دیگر مردم در روز 13 آبان و راهپیمایى روز عاشورا در 20 آذر، کار را بر شاه و حامیان غربى او سخت‌تر کرد. تغییر پى‌درپى کابینه‌ها و حکومت نظامى هم بر اراده امام و مردم بى‌تأثیر بود. سران چهار کشور غربى (آمریکا، فرانسه، آلمان و بریتانیا) در نشست «گوادلوپ» به این نتیجه رسیدند که امیدى به بقاى نظام سلطنتى در ایران نیست و خروج شاه و روى کار آمدن یک دولت غیر نظامى مى‌تواند از شدت بحران بکاهد. امام با رفتن شاه، دستور تشکیل «شوراى انقلاب» را صادر کرده و با استقبال بى‌نظیر مردم در روز 12 بهمن به وطن بازگشتند. انقلاب مردم با سخنرانى تاریخى در بهشت زهراى تهران و سپس تعیین دولت از سوى ایشان به سرانجام خوش پیروزى نزدیک شد. یوم الله 22 بهمن 1357ش، تنفس صبحى دوباره در جان ملت، روز پیروزى انقلاب و نقطه آغاز تحولات بزرگ تاریخى براى سرزمین ایران، آئین تشیع و جهان اسلام بود.[۲۱]

    درایت، هوشمندى و اقتدار رهبرى حضرت امام خمینى، به‌ویژه در سال‌هاى نخست پس از پیروزى، بسیار درخشان و ممتاز است.

    رهبر و بنیان‌گذار جمهورى اسلامى ایران

    دوره رهبرى ده سال و چهار ماه ایشان رسما از 22 بهمن 1357ش، تا 14 خرداد 1368ش، ادامه داشت. حضرت امام خمینى ابتدا به تثبیت نظام سیاسى جدید پرداخت و «جمهورى اسلامى» را با توجه به مبانى «اسلام سیاسى شیعى» و مقتضیات دنیاى جدید طراحى کردند. بلافاصله پس از پیروزى، با فراخوانى مردم به رفراندم براى تعیین نظام سیاسى و تشکیل مجلس خبرگان و همه‌پرسى قانون اساسى، الگوى جدیدى از حکومت اسلامى را به جهان نشان دادند. با فروپاشى استبداد پهلوى و رواج گسترده آزادى‌هاى اجتماعى، گروه‌هاى مختلف توانستند با برگزارى نشست‌ها و انتشار اندیشه‌هاى خود به رقابت بپردازند؛ اما به دلیل نبود تجربه زندگى در فضاى باز سیاسى و نبود نکات مورد اتفاق همه نیروهاى اجتماعى، این فضا به‌زودى به منازعه‌اى دامن‌گیر تبدیل شد. آرایش نیروهاى اجتماعى، به‌ویژه برخى گروه‌ها و احزاب سیاسى که متأثر از مکاتب سیاسى غرب و شرق (لیبرالیسم و کمونیسم) بودند و صف‌بندى آن‌ها در برابر «مکتب انقلاب اسلامى» که برگرفته از اندیشه سیاسى حضرت امام و خواسته مردم ولایت‌مدار بود، رخدادهاى تلخ بى‌شمارى را در تاریخ انقلاب رقم زد. این رخدادها همگام با رویکرد خصمانه استکبار جهانى به سرکردگى آمریکا و حمایت غرب و شرق از گروه‌هاى معارض داخلى در کنار تهاجم نظامى رژیم بعثى عراق به نمایندگى از حاکمان مرتجع جهان عرب، شرایطى را رقم زد که مى‌توان گفت هرکدام از آن‌ها مى‌توانست مسیر انقلاب را تغییر داده، به شکست بکشاند؛ اما دست خداوند، هوشمندى و رهبرى مقتدرانه امام، جان‌فشانى، وفادارى و آگاهى مردم ایران، راه انقلاب را هموار کرد. حضرت امام خمینى در بهمن‌ماه 1358، پس از عارضه قلبى، به تهران آمدند و با اقامت در آنجا سکان کشتى انقلاب را به دست گرفتند. بحران‌هایى چون تغییر دولت‌ها، اختلاف‌هاى قواى سه‌گانه، شهادت جمع بسیارى از کارگزاران نظام، مشکلات ناشى از جنگ تحمیلى و... با دست باکفایت ایشان فرومى‌نشست. درایت ایشان در ارائه نظریه «ولایت مطلقه فقیه» و تشکیل نهادهایى همچون «مجمع تشخیص مصلحت نظام»، راه برون‌رفت از بحران‌ها را فراروى انقلاب نهاد. ملت ایران نیز پاسدار میراث بزرگ امام خویش بود و ایشان را در رواق چشمانش مى‌نشاند. علاقه مردم ولایت‌مدار به امام به‌گونه‌اى بود که در سال 1368، در حالى با پیکر پاک ایشان پس از سال‌ها تحمل سختى‌ها و مشکلات، وداع مى‌کرد که حضور جمعیت، چندین برابر بیشتر از لحظه ورود وى به خاک وطن بود و عشق و پایدارى آنان عمیق‌تر و قصدشان بر ادامه راه امام و انقلاب، جدى‌تر و نظامشان على‌رغم همه توطئه‌ها و حوادث، پرثبات‌تر از هر زمان دیگر شد. «جمهورى اسلامى»، بارزترین ثمره عمر حضرت امام است. ایشان این نظام سیاسى را به‌گونه‌اى طراحى کردند که به هیچ فردى تکیه نداشته و در وصیت‌نامه خودشان به ملت چنین سفارش مى‌کنند که: «با قدرت و تصمیم اراده به پیش روند و بدانند که با رفتن یک خدمت‌گزار، در سدّ آهنین ملت خللى حاصل نخواهد شد؛ که خدمت‌گزاران بالا و والاتر در خدمتند و اللَّه نگهدار این ملت و مظلومان جهان است».

    رحلت

    ‏وصیت‌نامه سیاسی، الهی امام خمینی(ره)

    حضرت امام خمینى به دنبال بروز مشکل دستگاه گوارش در 28 اردیبهشت 1368، از روز دوم خرداد تحت عمل پزشکى قرار گرفتند. به دنبال مشکل اساسى که در ساعت سه بعد ظهر 13 خرداد در روند بیمارى ایشان به وجود آمده بود، در شامگاه شنبه، ساعت 22 و 20 دقیقه 13 خرداد سال 1368 خورشیدى (3 ژوئن 1989م) برابر با 28 شوال 1409ق، در 87 سالگى، روحشان از این دنیا رحلت کرده، به ملکوت اعلا پیوست.

    آنچه پس از ایشان از متاع مادى به‌جا ماند، به گزارش دیوان عالى کشور - که مطابق اصل 142 قانون اساسى موظف بود دارایى رهبر و مسئولان رده‌بالاى نظام را قبل و بعد از مسئولیت، رسیدگى و بررسى کند و حضرت امام نخستین کسى بود که صورت دارایى خود را در تاریخ 24 دى‌ماه 1359 براى دیوان عالى ارسال نمود - بدین شرح است: «نه‌تنها به اموال امام چیزى اضافه نشده، بلکه قطعه زمین ارث‌رسیده به امام در خمین نیز پس از انقلاب، در زمان حیات ایشان بین مستمندان محل، تقسیم شده است. تنها ملک غیر منقول امام، منزل قدیمى ایشان در قم بود که از زمان تبعید در سال 1343، عملاً در اختیار اهداف نهضت و محل تجمع مردم بوده است. مختصر وسایل اولیه زندگى در منزل، متعلق به همسرشان بوده و دو قطعه قالى مستعمل موجود، ملک کسى نیست و باید به سادات نیازمند داده شود. از آن حضرت هیچ وجه نقدى باقى نمانده و هرچه هست، وجوهات است که ورثه، حقى در آن ندارند». بدین ترتیب، دارایى برجامانده از مردى که قریب به نود سال عمر کرد و بر قلوب مردم حکومت داشت، عینک، ناخن‌گیر، شانه، تسبیح، قرآن، سجاده نماز، عمامه، لباس روحانى او و کتب دینى بود.

    مراسم تشییع در روز 16 خرداد با حضور میلیون‌ها نفر برگزار شد و پیکر ایشان همان روز در بهشت زهراى تهران، در جایى که اکنون «حرم امام خمینى» است، به خاک سپرده شد. او با «دلى آرام و قلبى مطمئن و روحى شاد و ضمیرى امیدوار به فضل خدا»، به دیدار معبود شتافت.

    آثار

    ‏دروس تفسیر سوره حمد، جهاد اکبر یا مبارزه با نفس، نامه‌های اخلاقی، عرفانی (موسوعه جلد 50)
    1. مصباح الهداية إلى الخلافة و الولاية؛
    2. شرح دعاى سحر؛
    3. شرح اربعين حديث؛
    4. حاشيه بر فصوص الحكم قيصرى و مصباح الأنس؛
    5. حاشيه بر مفتاح الغيب؛
    6. أسرار الصلوة يا معراج السالكين؛
    7. رساله‌اى در طلب و اراده؛
    8. حاشيه بر رساله شرح حديث رأس الجالوت، قاضى سعيد و شرح مستقلى بر حديث؛
    9. كشف الأسرار؛
    10. شرح حديث جنود عقل و جهل؛
    11. آداب الصلاة؛
    12. الرسائل؛
    13. كتاب البيع؛
    14. كتاب الطهارة؛
    15. أنوار الهداية في التعليقة على الكفاية؛
    16. مناهج الوصول إلى علم الأصول؛
    17. رسالة في الاجتهاد و التقليد؛
    18. زبدة الأحكام؛
    19. المكاسب المحرمة؛
    20. تحرير الوسيلة؛
    21. جهاد النفس يا جهاد اكبر؛
    22. حكومت اسلامى يا ولايت فقيه؛
    23. تفسير سوره حمد؛
    24. مناسك حج؛
    25. لمحات الأصول؛
    26. ديوان اشعار.

    پانویس

    1. ↑ على قادرى، «خمينى روح‌الله: زندگى‌نامه امام خمينى بر اساس اسناد و خاطرات و خيال»، چاپ دوم، تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى(ره)، ص78
    2. ↑ همان، ص79 و 9
    3. ↑ همان، ص88، 90 و 122
    4. ↑ همان، ص105
    5. ↑ خاطرات آيت‌اللّه پسنديده (گفته‌ها و نوشته‌ها) - يادها، 9
    6. ↑ على قادرى، «خمينى روح‌الله: زندگى‌نامه امام خمينى بر اساس اسناد و خاطرات و خيال»، چاپ دوم، تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى(ره)،، ص131
    7. ↑ همان، ص150
    8. ↑ همان، ص193
    9. ↑ همان، ص153
    10. ↑ كوثر(مجموعه سخنرانى‌هاى حضرت امام...)، مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام...، چاپ اول: 1371، جلد اول، ص615
    11. ↑ على قادرى، «خمينى روح‌الله: زندگى‌نامه امام خمينى بر اساس اسناد و خاطرات و خيال»، چاپ دوم، تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى(ره)، ص232.
    12. ↑ همان، ص237.
    13. ↑ همان، ص192 و 193
    14. ↑ همان، ص 246
    15. ↑ همان، ص259
    16. ↑ همان
    17. ↑ آيت‌الله پسنديده و آيت‌الله مظاهرى، خبرنامه نخستين همايش حاج آقا نورالله اصفهانى، شماره اول، ص16-17 و شماره دوم، ص13-12
    18. ↑ على قادرى، «خمينى روح‌الله: زندگى‌نامه امام خمينى بر اساس اسناد و خاطرات و خيال»، چاپ دوم، تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى(ره)، ص376 و صحيفه نور، جلد 1، ص255 تا 266
    19. ↑ برگرفته از پايگاه اطلاع‌رسانى حوزه‌نت، مجله: حضور - شماره 38، زمستان 1380، «ديدگاه‌هاى مقام معظم رهبرى»، نویسنده: نامشخص، ص3، برگرفته در تاريخ 2 خردادماه 1394،
    20. ↑ على قادرى، «خمينى روح‌الله: زندگى‌نامه امام خمينى بر اساس اسناد و خاطرات و خيال»، چاپ دوم، تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى(ره)، ص143، 180، 190، 192، 246، 259، 384، 385، 388 و 393؛ زمزم نور: زندگى‌نامه، آثار و... امام خمينى، مؤسسه فرهنگى قدر ولايت، تهران، چاپ نهم، ص9 و 10؛ رضا بابايى، كارنامه نور (زندگى‌نامه امام خمينى)
    21. ↑ انقلاب اسلامى ايران، جمعى از نويسندگان، نهاد نمايندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاه‌ها، 1384، ص94 تا 111.


    وابسته‌ها

    موسوعة الإمام الخميني قدس‌سره‌الشريف

    دیوان امام

    دیوان امام (نسخه دیگر)

    دیوان امام: سروده‌های حضرت امام خمینی

    وسيلة النجاة مع تعاليق الإمام الخميني (موسوعه جلد 26 و 27)

    وسيلة النجاة مع تعاليق الإمام الخميني(ره)

    تحریر الأصول (امام خمینی)

    تحریر الوسیلة

    ترجمه تحرير الوسيلة

    تحریر الوسیلة (ترجمه)

    تحریر الوسیله (چاپ جامعه مدرسین)

    تحریر الوسیله (چاپ دار العلم)

    تفصیل الشریعة في شرح تحریر الوسیلة (الاجتهاد و التقلید)

    تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله (کتاب الطهاره النجاسات و احکامها)

    تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله (احکام التخلی)

    تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله (المکاسب المحرمه)

    تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله (الصوم و الاعتکاف)

    تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله - الخمس و الانفال

    تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله - القصاص

    تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله - الحدود

    تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله - الدیات

    تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله - الطلاق، المواریث

    التعلیقة الإستدلالیة علی تحریر الوسیلة (مشکینی)

    التعليقة علی تحرير الوسيلة للإمام الخميني (گرامی)

    التعلیقة الإستدلالیة علی تحریر الوسیلة

    دليل تحرير الوسيلة للإمام خميني، الإجتهاد و التقليد

    دلیل تحریر الوسیلة (احکام الستر و النظر)

    دلیل تحریر الوسیلة (احکام الاسره)

    دليل تحرير الوسيلة (الخمس) الإمام الخميني قدس‌سره

    دلیل تحریر الوسیلة (الامر بالمعروف و النهی عن المنکر)

    دلیل تحریر الوسیلة (ولایة الفقیه)

    دلیل تحریر الوسیلة (کتاب الصید و الذباحه)

    دلیل تحریر الوسیلة (کتاب المضاربه)

    دليل تحرير الوسيلة للإمام خميني، كتاب الوصية

    دليل تحرير الوسيلة للإمام خميني(س) في إحياء الموات و اللقطة

    دليل تحرير الوسيلة للإمام خميني، كتاب الشركة

    دليل تحرير الوسيلة للإمام خميني، كتاب المواريث

    دليل تحرير الوسيلة للإمام خميني، كتاب الوقف

    دليل تحرير الوسيلة للإمام خميني، كتاب النكاح

    دليل تحرير الوسيلة للإمام خميني، كتاب الصوم

    دليل تحرير الوسيلة للإمام خميني، كتاب الخمس

    دليل تحرير الوسيلة للإمام خميني، فقه الربا

    بيان تحرير الوسيلة للإمام خميني (كتاب الحج)

    تقرير الحقيقة في شرح تحرير الوسيلة

    معتمد تحرير الوسيلة للإمام الخميني، المسائل المستحدثة

    مفتاح الشريعة في شرح تحرير الوسيلة: الإجارة، الجعالة، المضاربة، الشركة، الرهن، الحجر

    مستند تحرير الوسيلة: الإجتهاد و التقليد

    مصباح الشريعة في شرح تحرير الوسيلة، كتاب الإجتهاد و التقليد

    مصباح الشريعة في شرح تحرير الوسيلة، كتاب الخمس

    مصباح الشريعة في شرح تحرير الوسيلة، صلاة المسافر

    مصباح الشريعة في شرح تحرير الوسيلة، كتاب الصوم

    تهذيب الأصول (امام خمینی - طبع قدیم)

    تهذیب الأصول

    كتاب البيع (موسوعه جلد 15 الی 19)

    كتاب البيع (صدر)

    کتاب البیع (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)

    البیع (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)

    کتاب الخلل فی الصلاة (طبع قدیم)

    الخلل في الصلاة

    الخلل في الصلاة (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)

    کتاب الطهارة (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)

    كتاب الطهارة (موسوعه جلد 8)

    زبده الاحکام

    العروة الوثقی مع تعلیقات (خمینی، خویی، گلپایگانی، مکارم)

    العروة الوثقی مع تعالیق الإمام الخمیني

    شرح حدیث «جنود عقل و جهل»

    شرح حدیث جنود عقل و جهل

    معتمد الأصول

    بدائع الدرر في قاعدة نفي الضرر

    الاستصحاب

    الاستصحاب (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)

    مناهج الوصول إلی علم الأصول

    مناهج الوصول إلی علم الأصول (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)

    رساله نجاة العباد

    امام در سنگر نماز

    رساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملا هاشم خراسانی

    رساله توضیح المسائل

    رساله توضیح المسائل حضرت آیت‌الله امام خمینی قدس‌سره

    رساله توضیح المسائل (طبع جدید)

    رساله توضیح المسائل حضرت آیت‌الله امام خمینی قدس‌سره

    احزاب و گروه‌های سیاسی از دیدگاه امام خمینی(س)

    آیین انقلاب اسلامی

    التعادل و الترجیح

    التعادل و الترجيح و يليه الإجتهاد و التقليد (موسوعه جلد 6)

    تنقيح الأصول

    تقریرات فلسفه امام خمینی قدس‌سره

    تفسیر سوره حمد

    وصیت‌نامه سیاسی، الهی امام خمینی(ره)

    وصیت‌نامه امام خمینی(ره) (نسخه خطی)

    وصیت نامه حضرت امام خمینی (جاوید نامه)

    وصیت سیاسی - الهی امام یا مسئولیت امت از دیدگاه امام

    وصيت‌نامه موضوعی

    شرحی بر وصیت‌نامه سیاسی الهی حضرت امام خمینی(ره)

    درآمدی بر وصیت‌نامه سیاسی - الهی حضرت امام خمینی قدس‌سره

    درسهایی از وصيت‌‌نامه امام خميني(ره)

    شاخص‌های راه امام در وصیت‌نامه سیاسی - الهی حضرت امام خمینی(ره)

    نیروهای مسلح در وصیتنامه امام خمینی(ره)

    نگاهی به حدیث بیداری؛ زندگی‌نامه آرمانی، علمی و سیاسی امام خمینی(س) از تولد تا رحلت

    هوای وصال

    چراغ راه

    جدال دو اسلام

    انديشه سیاسی امام خميني

    منشور سعادت: شرح وصيت‌‌نامه الهی ـ سياسی حضرت امام خميني(ره)

    حدیث ماندگاری

    پرتو خورشيد(وصيت‌‌نامه سیاسی الهي رهبر کبير انقلاب اسلامی)

    انقلاب اسلامی و ریشه‌های آن بر محور وصیت‌نامه سیاسی الهی حضرت امام خمینی قدس‌سره

    سروش ملکوتی: وصیت نامه سیاسی الهی حضرت امام خمینی(ره)

    صحیفه انقلاب: وصیت نامه سیاسی - الهی رهبر کبیر انقلاب اسلامی و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت آیت‌الله امام خمینی قدس‌سره

    نگرشی موضوعی بر وصیت نامه سیاسی الهی امام خمینی(س)

    وصیت نامه سیاسی - الهی حضرت امام خمینی(ره) همراه با شرح نکته‌های اساسی و پرسش‌های ضمیمه

    صحیفه امام (22 جلدی)

    صحیفة الإمام

    صحیفه امام (انگلیسی)

    صحیفه امام (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)

    مناسک حج مطابق با فتاوای حضرت آیت‌الله‌العظمی امام خمینی

    مناسک حج مطابق با فتاوای حضرت آیت‌الله‌العظمی امام خمینی قدس‌سره‌الشریف و مراجع معظم تقلید دامت‌برکاتهم با تجدید نظر و اضافات

    مناسك الحج (موسوعه جلد31)

    مناسک حج

    مناسک حج مطابق با فتاوای حضرت آیت‌الله‌العظمی امام خمینی(قدس‌سره) و رهبر معظم انقلاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(دام ظله)

    مناسک عمره مفرده

    منتخب مناسک حج

    گزیده مناسک حج

    جواهر الأصول

    لمحات الأصول

    الخلل في الصلاة

    کتاب الطهارة (امام خمینی)

    کتاب الطهارة (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)

    الاجتهاد و التقلید (امام خمینی، روح الله)

    المکاسب المحرمة

    المکاسب المحرمة (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)

    الرسائل العشرة (امام خمینی، روح الله)

    الرسائل (امام خمینی، روح الله)

    أنوار الهدایة في التعلیقة علی الكفایة

    أنوار الهدایة في التعلیقة علی الكفایة (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)

    سر الصلاة (معراج السالکین و صلاة العارفین)

    سرّ الصلوة

    آداب الصلاة

    آداب الصلوة (آداب نماز)

    ولایت فقیه (حکومت اسلامی)

    ولایت فقیه (حکومت اسلامی- ویرایش جدید)

    شوون و اختیارات ولی فقیه ترجمه مبحث ولایت فقیه از (کتاب البیع)

    حاشیه بر رساله ارث ملا هاشم خراسانی

    تعلیقات علی شرح «فصوص الحکم» و «مصباح الانس»

    تعلیقات علی شرح فصوص الحکم و تعلیقات علی مصباح الأنس

    استفتائات حضرت امام خمینی(ره)

    استفتائات امام خمینی(س)

    مفتاح الغیب و شرحه مصباح الانس

    مصباح الهدایة إلی الخلافة والولایة

    مصباح الهدایة إلی الخلافة و الولایة

    مصباح الهداية إلی الخلافة و الولاية (با ترجمه)

    مصباح الهداية الي الخلافة والولاية (بيروت)

    سیمای معصومین در اندیشه امام خمینی(س)

    الرسائل (امام خمینی، روح الله)

    لب الأثر في الجبر و القدر

    شرح دعاء السحر

    شرح دعای سحر «ترجمه فارسی»

    شرح دعاء السحر (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)

    شرح دعای سحر (ترجمه فهری زنجانی)

    جهاد اکبر

    جهاد النفس في الفکر الامام الخميني قدس‌سره

    جهاد اکبر یا مبارزه با نفس

    جهاد اکبر يا مبارزه با نفس (بوسنيايي)

    شرح چهل حدیث (اربعین حدیث)

    شرح چهل حدیث (اربعین حدیث) (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)

    الأربعون حديثا؛ تعریب چهل حدیث امام خمینی(ره)

    الطلب و الإرادة

    مفتاح السعادة

    التعلیقة علی الفوائد الرضویة

    التعلیقة علی الفوائد الرضویة (خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)

    صحیفه حج

    تفسیر قرآن مجید برگرفته از آثار امام خمینی

    آزادی در اندیشه امام خمینی(ره)

    دعوة الی التوحید (نامه امام به گورباچف عربی)

    آوای توحید (نامه به گورباچف)

    زمزم هدایت

    رساله لقاء الله

    افق‌های آرمانی: مجموعه فرمایش‌های حضرت امام(ره) درباره انجمنهای اسلامی

    حدیث بیداری

    دراسات فی البیع تشمیل علی قواعد فقهیه فی المعاملات

    محاضرات في الأصول (امام خمینی، روح الله)

    امام خمینی(س) از نگاه نخبگان جهان

    امام خمینی(ره) از دیدگاه مقام معظم رهبری

    خمینی روح الله: زندگی‌نامه امام خمینی بر اساس اسناد و خاطرات و خیال

    تجلی پیام در افق رسه‌گانه ملی

    جوانان از دیدگاه امام خمینی(س)

    روزه (حاوی فتاوای آیت‌الله‌امام خمینی و جدیدترین استفتائات)

    اخلاق: گزيده آثار اخلاقي امام خمینی (درسنامه اخلاق برای طلاب پايه سوم)

    اخلاق: گزيده آثار اخلاقي امام خمینی (درسنامه اخلاق برای طلاب پايه چهارم)

    تهذیب نفس و سیر و سلوک از دیدگاه امام خمینی(س)

    نامه‌ای از امام موسوی کاشف الغطاء

    درباره فلسطین

    ترانیم عاشق تعریب رباعیات الامام الخمینی: تعر یب رباعیات الامام الخمینی

    الحج مؤتمر عبادي ـ سیاسي

    کنگره عبادي سیاسی حج: مجموعه سخنان و پيامهای امام خميني

    نهضة عاشوراء في کلام الامام الخميني(س)

    منهجية الثورة الإسلامية

    گزيده از آثار و سيره امام خميني(س): نظام جمهوري اسلامی ايران

    همراه با امام در پاريس

    نيم نگاهي به آينده: گزيده‌ای از بيانات و مکتوبات امام خميني(س)

    امام خمينی(س) مخاطبی جهانی: (گزيده‌ای از نامه‌های انگليسی)

    اقشار اجتماعی از ديدگاه امام خميني(س)

    استکبار جهانیو شيطان بزرگ از ديدگاه امام خميني(س)

    امام خميني(س) و نهادهای انقلاب اسلامی

    تبليغات (هنر و رسه‌گانه‌ها) از ديدگاه امام خميني(س)

    امام به روايات امام: بازشناسی شخصيت امام از زبان خويش

    حکومت اسلامی و ولایت فقيه در انديشه امام خمينی(س)

    حکومت اسلامی در کوثر زلال اندیشه امام خمینی(ره)

    عدالت در نظام اسلامی

    رساله نوين - تحرير

    دفاع مقدس در بيانات امام خميني(ره)

    ديدگاه امام خميني(س) درباره جايگاه زن با محوريت شخصيت حضرت زهرا عليهاالسلام

    روشنفکر ديني در انديشه امام خميني(س)

    رساله امام خمينی

    محرم راز: اشعار عرفاني حضرت امام خمینی سلام‌الله‌عليه، نامه امام به حجت‌الاسلام حاج سيد احمد خميني

    مشارکت عمومی در انديشه امام خميني(س)

    مطالب، موضوعات و رهنمودهای اقتصادی در بیانات حضرت امام خمینی قدس ا... سره الشریف

    زن در اسلام، مصاحبه‌ها، پيامها و سخنرانيهای امام خمینی (درباره زن)

    تاريخ معاصر ايران از ديدگاه امام خميني(س)

    سيمای زن در کلام امام خميني

    الکلمات القصار، مواعظ و حکم من کلام الإمام الخميني(س)

    النداء الأخیر

    فلسطين از ديدگاه امام خمینی (رحمة‌الله‌عليه)

    الحج في أحاديث و بيانات الإمام الخميني(س)

    حج در کلام و پيام امام(س)

    الحکومة الإسلامية

    معاد از ديدگاه امام خميني(س)

    سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در انديشه امام خميني(س)

    جهاد اکبر يا مبارزه با نفس

    جايگاه مردم در نظام اسلامی از ديدگاه امام خميني(س)

    همبستگی ملی و مشارکت عمومی از دیدگاه امام خمینی رحمه‌الله

    المظاهر الرحمانیة: رسائل الإمام الخمینی(س) العرفانیة

    اقتصاد در اندیشه امام خمینی(س)

    انتخابات و مجلس از نگاه امام خميني(س)

    امر به معروف و نهي از منکر از ديدگاه امام خميني(ره)

    تعليم و تربيت از ديدگاه امام خمینی (اهميت، جايگاه و عوامل مؤثر بر تعليم و تربيت)

    عدل الهی از دیدگاه امام خمینی(س)

    در جستجوی راه از کلام امام

    وصيتنامه امام با توضيحات و 218 پرسش و پاسخ ويژه دانشجويان دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالي

    حکايتهای تلخ و شيرين

    آزادی از دیدگاه امام خمینی(ره)

    قضا و قضاوت در اندیشه امام خمینی

    استضعاف و استکبار از نگاه امام خميني(س)

    جهان اسلام از ديدگاه امام خميني(س)

    تحولات اجتماعی و انقلاب اسلامی از ديدگاه امام خميني(س)

    بسيج در انديشه‌های امام خميني(س)

    جنگ و دفاع در انديشه امام خميني(س)

    خودباوری و خودکفایی از دیدگاه امام خمینی(س)

    خودباختگي و خودباوري از ديدگاه امام خميني(س)

    وحدت از ديدگاه امام خميني(س)

    کلمات قصار: پندها و حکمت ها

    موعد اللقاء (رسائل سماحة الإمام الخميني(س) إلي إبنة السيد أحمد الخميني)

    آزادي در انديشه‌های امام خميني(س)

    جایگاه زن در اندیشه امام خمینی(س)

    اسلام ناب در کلام و پیام امام خمینی(س)

    ایثار و شهادت در مکتب امام خمینی(س)

    روحانیت و حوزه‌های علمیه از دیدگاه امام خمینی(س)

    سیمای معصومین(ع) در اندیشه امام خمینی

    تمدن اسلامی در اندیشه سیاسی امام خمینی(س)

    مطبوعات و رسه‌گانه‌ها از دیدگاه امام خمینی قدس‌سره

    صدور انقلاب از دیدگاه امام خمینی(س)

    فلسطین از دیدگاه امام خمینی(س)

    تفسیر و شواهد قرآنی در آثار حضرت امام خمینی(س)

    قم در انديشه امام خمینی قدس‌سره و مقام معظم رهبري

    فصوص الحکم

    کوثر (مجموعه سخنرانيهای حضرت امام خميني(ره) همراه به شرح وقايع انقلاب اسلامی

    الجهاد الأکبر

    منشور روحانیت: پیام تاریخی و مهم حضرت امام خمینی خطاب بروحانیون سراسر کشور و مراجع بزرگوار...

    احکام خواهران

    منشور حوزویان: متن کامل پیام حضرت امام خمینی(ره) به حوزه‌های علمیه (1367/12/3)

    احکام خانواده

    سيماء المعصومين عليهم‌السلام في فکر مفجر الثورة الإسلامية و محقق حلم الانبياء... السيد روح الله الموسوي الإمام الخميني قدس‌سره

    آیین انقلاب اسلامی: گزیده‌ای از اندیشه و آراء امام خمینی(س)

    بنیان مرصوص: امام خمینی(قدس‌سره) در بیان و بنان حضرت آیت‌الله جوادی آملی

    الکوثر: مجموعة من خطابات الإمام الخمینی(س) التی تتضمن تسجیلا لوقائع الثورة الإسلامیة خلال الاعوام (1962-1978م)

    کلمات قصار مغزدار، عاقلانه، گفته‌ها و مشاوره

    کنگره عبادی سیاسی حج: مجموعه سخنان و پیامهای امام خمینی

    حکومت اسلامی

    جایگاه زن در اندیشه امام خمینی(س)

    فراخوان به وحدت الهی: نامه‌ای از امام خمینی رهبر بزرگ انقلاب اسلامی و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران به میخائیل گورباچف رهبر جماهیر شوروی

    خلاصه‌ای از احکام عبادات و رشد خود

    نامه‌های امام خمینی به حاج سید احمد خمینی

    قیام عاشورا در سخنان و پیام‎های امام خمینی(ره)

    حج در کلام و پیام امام خمینی(س)

    آئین انقلاب اسلامی

    نوری در درون من

    کوثر

    [[ضميمه طلايه‌های فجر (متن پیام مهم و تاریخی رهبر کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی خطاب به روحانیون، مراجع، مدرسین، طلاب و ائمه جمعه و جماعات در آغاز یازدهمین فجر آزادی)]]

    تهذيب الأصول (جامعه مدرسين)

    سيره آفتاب: توصيه‌های اخلاقي - عرفاني حضرت امام خمینی به ضميمه گلچيني از سيره علمي آن حضرت در عرصه‌های مختلف

    منشور روحانیت

    الحرية في فکر الإمام الخميني قدس‌سره

    النصر

    الرسول الاکرم صلی‌الله‌عليه‌وآله‌و‌سلم

    التوحيد و الفطرة

    المرأة في فکر الامام الخميني قدس‌سره

    ايها العزيز هکذا اتل القرآن: 7 آداب لقاريء الکتاب العزيز

    أيها العزيز: کلمات نورانية من قلب العاشق إلي قلب المريد

    الکلمات القصار للإمام روح الله الموسوي الخميني قدس‌سره

    إصلاح المجتمع

    القرآن الثقل الأکبر

    [[الوصیة الخالدة:الترجمة العربیة للوصیة السیاسیة الالهیة لقائد الامة الکبیر مؤسس الجمهوریة الاسلامية فی ایران آیت‌الله الامام الخمیني (رضوان الله علیه)]]

    التربیة و المجتمع فی فکر الإمام الخمینی قدس‌سره

    الإستکبار الأمریکی فی کلمات الإمام الخمینی قدس‌سره

    خدمة الناس فی فکر الإمام الخمینی قدس‌سره

    الوحدة الاسلامية فی فکر الإمام الخمینی قدس‌سره

    الشباب فی فکر الإمام الخمینی قدس‌سره

    أبعاد الحج

    مکانة العلماء فی فکر الإمام الخمینی قدس‌سره

    القرآن فی کلام الإمام الخمینی قدس‌سره

    العمل و العمال فی فکر الإمام الخمینی قدس‌سره

    أنوار الفقاهة في شرح تحرير الوسيلة (الحدود)

    العروة الوثقى مع تعاليق الإمام الخميني (موسوعه جلد 24)

    ترجمه مباحث حقوقي تحرير الوسيله حضرت امام خميني(ره)

    مباحث حقوقي تحرير الوسيله روح الله الموسوي الخميني(س)

    تحرير تحرير الوسيله للامام الخميني قدس‌سره

    قانون مدنی و فتاوای امام خمینی رحمه‌الله

    تحرير الوسيلة (موسوعه جلد 22)

    توحيد از ديدگاه امام خمينی(س)

    دفاع مقدس (جنگ تحمیلی) در اندیشه امام خمینی(س)

    امامت و انسان کامل از دیدگاه امام خمینی(س)

    سیاست خارجی و روابط بین‌الملل از دیدگاه امام خمینی(س)

    ارتش از دیدگاه امام خمینی(س)

    احزاب و گروه‌های سیاسی از دیدگاه امام خمینی(س)

    نبوت از دیدگاه امام خمینی(س)

    قوای مسلح در اندیشه امام خمینی(س)

    انسان‌شناسی در اندیشه امام خمینی(س)

    گزیده‌ای از نظرات امام خمینی در مورد قرآن

    نامه‌های عرفانی

    كتاب البيع (موسوعه جلد 15 الی 19)

    الرسالات الفقهیة و الاصولیة

    مناهج الوصول إلی علم الأصول

    الاستصحاب

    التعادل و الترجيح و يليه الإجتهاد و التقليد (موسوعه جلد 6)

    لمحات الأصول

    كتاب الطهارة (الإمام خميني)

    الخلل في الصلاة

    العروة الوثقی

    وسیلة النجاة

    رساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملا هاشم خراسانی

    رساله توضیح المسائل

    رساله توضیح المسائل آیت‌الله بروجردی با حواشی امام خمینی (موسوعه جلد 30)

    سرّ الصلوة

    آداب الصلوة (آداب نماز)

    قومیت، ملیت و اندیشه فرا ملی از دیدگاه امام خمینی(س)

    عدل الهی از دیدگاه امام خمینی(س)

    جوانان از دیدگاه امام خمینی(س)

    وحدت از دیدگاه امام خمینی(س)

    سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در اندیشه امام خمینی(س)

    معاد از دیدگاه امام خمینی(س)

    بسیج در اندیشه امام خمینی(س)

    آزادی در اندیشه امام خمینی(س)

    جنگ و دفاع در اندیشه امام خمینی(س)

    قضا و قضاوت از دیدگاه امام خمینی(س)

    امر به معروف و نهی از منکر از دیدگاه امام خمینی(س)

    تاریخ معاصر ایران از دیدگاه امام خمینی(س)

    جهان اسلام از دیدگاه امام خمینی(س)

    روحانیت و حوزه‌های علمیه از دیدگاه امام خمینی(س)

    صدور انقلاب از دیدگاه امام خمینی(س)

    فلسطین از دیدگاه امام خمینی(س)

    قیام عاشورا در کلام و پیام امام خمینی(س)

    حج در کلام و پیام امام خمینی(س)

    انتخابات در اندیشه امام خمینی(س)

    حقوق در اندیشه امام خمینی(س)

    استضعاف و استکبار از دیدگاه امام خمینی(س)

    جایگاه مردم در نظام اسلامی از دیدگاه امام خمینی(س)

    دانشگاه و دانشگاهیان از دیدگاه امام خمینی(س)

    قرآن کتاب هدایت از دیدگاه امام خمینی(س)

    ایثار و شهادت در مکتب امام خمینی(س)

    تحولات اجتماعی و انقلاب اسلامی از دیدگاه امام خمینی(س)

    نبوت از دیدگاه امام خمینی(س)

    گزیده فرهنگ عرفانی و اخلاقی در آثار امام خمینی(س)

    دروس تفسیر سوره حمد جهاد اکبر یا مبارزه با نفس نامه‌های اخلاقی - عرفانی

    أشعار الإمام الخميني ديوان امام

    جامع الفتاوی

    ایام در نگاه امام خمینی

    امام خمينی و بيداری اسلامی

    استکبار جهانی و شیطان بزرگ از ديدگاه امام خمينی(س)

    درآمدی بر مستندات قرآنی فلسفه سیاسی امام خمینی رحمه‌الله

    سیره اخلاقی - تربیتی امام خمینی قدس‌سره

    انتظارات امام از سپاه

    برگرفته از «https://fa.wikinoor.ir/w/index.php?title=موسوی_خمینی،_سید_روح‌الله&oldid=761924»