سعدی، مصلح بن عبدالله
| سعدی شیرازی | |
|---|---|
 شیراز، آرامگاه سعدی | |
| نام کامل | ابومحمد مصلح بن عبدالله |
| نامهای دیگر | سعدی، مشرفالدین مصلح، سعدی شیرازی، Saadi Shirazi |
| لقب | استاد سخن، پادشاه سخن، شیخ اجل |
| تخلص | سعدی |
| نام پدر | عبدالله |
| ولادت | 606ق |
| محل تولد | شیراز |
| محل زندگی | شیراز، بغداد، شام، حجاز |
| رحلت | 691ق |
| مدفن | شیراز (سعدیه) |
| دین | اسلام |
| پیشه | شاعر، نویسنده |
| اطلاعات علمی | |
| دانشگاه | مدرسه نظامیه بغداد |
| سبک نوشتاری | سبک عراقی |
| اساتید | |
| برخی آثار | |
ابومحمد مصلح بن عبدالله (۶۰۶ –۶۹۱ق)، مشهور به سعدی شیرازی، شاعر و نویسنده بزرگ ایرانی است. وی از بزرگترین استادان سخن فارسی به شمار میرود و آثارش مانند گلستان، بوستان از شاهکارهای ادبیات فارسی هستند. سبک شعری او عراقی است و در آثارش مضامین اخلاقی، اجتماعی و عرفانی را با زبانی شیوا و ساده بیان کرده است. اول اردیبهشت ماه هر سال به نام روز بزرگداشت سعدی نامگذاری شده است.
ولادت
ابومحمد مصلح بن عبدالله مشهور به سعدی شیرازی در سال ۶۰۶ قمری در شیراز چشم به جهان گشود. پدرش در دستگاه دیوانی اتابک سعد بن زنگی، فرمانروای فارس، شاغل بود.
تحصیلات
سعدى هنوز كودك بود كه پدرش در گذشت. در دوران كودكى با علاقه زياد به مكتب مىرفت و مقدمات علوم را مىآموخت. هنگام نوجوانى به پژوهش، دين و دانش علاقه فراوانى نشان داد. اوضاع نابسامان ايران در پايان دوران سلطان محمد خوارزمشاه و به خصوص حمله سلطان غياثالدين، برادر جلالالدين خوارزمشاه به شيراز (سال 627ق) سعدى را كه هوايى جز كسب دانش در سر نداشت برآن داشت تا ديار خود را ترك نمايد.
سعدى در حدود 620 يا 623ق از شيراز به مدرسه نظاميه بغداد رفت و در آنجا از آموزههاى امام محمد غزالى بيشترين تأثير را پذيرفت (سعدى در گلستان غزالى را «امام مرشد» مىنامد). غير از نظاميه، سعدى در مجلس درس استادان ديگرى از قبيل شهابالدين عمر سهروردى نيز حضور يافت و در عرفان از او تأثير گرفت. اين شهابالدين عمر سهروردى را نبايد با شيخ اشراق، يحيى سهروردى، اشتباه گرفت. معلم احتمالى ديگر وى در بغداد ابوالفرج بن جوزى بوده است كه در هويت اصلى وى بين پژوهندگان، از جمله بين محمد قزوينى و محيط طباطبايى اختلاف وجود دارد.
مسافرتها
پس از پايان تحصيل در بغداد، سعدى به سفرهاى گوناگونى پرداخت كه به بسيارى از اين سفرها در آثار خود اشاره كرده است. در اين كه سعدى از چه سرزمينهايى ديدن كرده، ميان پژوهندگان اختلاف نظر وجود دارد و به حكايات خود سعدى هم نمىتوان چندان اعتماد كرد و به نظر مىرسد كه بعضى از اين سفرها داستانپردازى باشد، زيرا بسيارى از آنها پايه نمادين و اخلاقى دارند نه واقعى. مسلم است كه شاعر به عراق، شام و حجاز سفر كرده است و شايد از هندوستان، تركستان، آسياى صغير، غزنين، آذربايجان، فلسطين، چين، يمن و آفريقاى شمالى هم ديدار كرده باشد.
سعدى در حدود 655ق به شيراز بازگشت و در خانقاه ابوعبدالله بن خفيف مجاور شد. حاكم فارس در اين زمان اتابك ابوبكر بن سعد زنگى بود كه براى جلوگيرى از هجوم مغولان به فارس، به آنان خراج مىداد و يك سال بعد به فتح بغداد به دست مغولان در 4 صفر 656ق به آنان كمك كرد. در دوران ابوبكر بن سعد بن زنگى، شيراز پناهگاه دانشمندانى شده بود كه از دم تيغ تاتار جان سالم بدر برده بودند. در دوران وى سعدى مقامى ارجمند در دربار به دست آورده بود. در آن زمان، وليعهد مظفرالدين ابوبكر به نام سعد بن ابوبكر كه تخلص سعدى هم از نام اوست به سعدى ارادت بسيار داشت. سعدى بوستان را كه سرودنش در655ق به پايان رسيد، به نام بوبكر سعد كرد. هنوز يكسال از تدوين بوستان نگذشته بود كه در بهار سال 656ق، دومين اثرش گلستان را بنام وليعهد سعد بن ابوبكر بن زنگى نگاشت.
وفات
سعدی در سال ۶۹۱ هجری قمری در شیراز درگذشت و در خانقاهی که اکنون آرامگاه اوست (سعدیه) به خاک سپرده شد. اول اردیبهشت ماه هر سال به بزرگداشت و گرامیداشت این استاد سخن فارسی، اختصاص داده شده است.
آثار
- بوستان؛
- گلستان؛
- ديوان اشعار؛
- صاحبيه؛
- قصايد سعدى؛
- مراثى سعدى؛
- مفردات سعدى؛
- رسائل نثر حاوى كتاب نصيحة الملوك، رساله در عقل و عشق، الجواب، در تربيت يكى از ملوك گويد، و مجالس پنجگانه؛
- هزليات سعدى.
وابستهها
گلستان سعدی: پس از مقابله هفت نسخه خطی و ده نسخه چاپی
بوستان سعدی، باب چهارم (در تواضع)
بوستان سعدي از روي قديمترين نسخههای موجود
کلیات سعدی: گلستان، بوستان، غزلیات، قصائد، قطعات و رسائل از روی قدیمیترین نسخههای موجود
گلستان شیخ اجل مصلحالدین سعدی همراه با ترجمه انگلیسی