كتاب الرضاع و كتاب قاعدة لا ضرر و لا ضرار في الإسلام
| كتاب الرضاع و كتاب قاعدة لا ضرر و لا ضرار في الإسلام | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | واسعی زنجانی، عبدالرحیم (نويسنده) نادري، غلامحسين (مصحح) |
| عنوان‌های دیگر | قاعده لا ضرر و لا ضرار في الاسلام کتاب الرضاع |
| مکان نشر | ايران - تهران |
| سال نشر | مجلد1: 1358ش , 1400ق, |
| موضوع | شير مادر (فقه) قاعده لا ضرر |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 169/52 /ر6و2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
كتاب الرضاع و كتاب قاعدة لا ضرر و لا ضرار في الإسلام، اثر عبدالرحیم واسعی زنجانی، مجموع دو کتاب فقهی درباره شیر دادن و قاعده لا ضرر به زبان عربی می‌باشد که به تصحیح غلامحسین نادری رسیده است. این دو کتاب در اسفند 1358 به تعداد هزار نسخه، در قالب یک کتاب چاپ شده است. در پایان کتاب دوم، کتاب «احکام خنثی» ارائه شده که به دلیل مناسبتش با موضوع این کتاب، ذیل کتاب دوم گنجانده شده و کتابی مستقل قرار داده نشده است.
ساختار
این اثر، مجموع دو کتاب فقهی است که پشت سرهم در یک جلد ذکر شده است؛ ابتدا مقدمه مصحح را شاهدیم و سپس، مطالب کتاب الرضاع و پس‌ازآن محتوای مطالب قاعده لا ضرر و لا ضرار فی الاسلام را که البته احکام خنثی را نیز در آن گنجانده است.
گزارش محتوا
نویسنده در بیان مطالب بدون مقدمه سراغ اصل مطلب رفته و بحث را آغاز می‌نماید.
همان‌طور که از اسم این کتاب‌ها پیداست، «کتاب الرضاع» یعنی «کتاب شیرخوارگی» از مسائلی بحث می‌کند که اگر طفل شیرخواری از پستان زنی غیر از مادر خود شیر بخورد، البته با شرایطی که ذکر شده (از قبیل روییدن گوشت و محکم شدن استخوان بدن آن طفل شیرخوار و دیگر شرایط) در این صورت، فرزندان زن شیرده برادران و خواهران رضاعی آن طفل به‌حساب می‌آیند و همان‌گونه که ازدواج با برادر و خواهر نَسَبی حرام است، ازدواج با برادر و خواهر رضاعی نیز حرام خواهد بود و چون این موضوع یکی از مسائل مبتلابه و روزمره مردم است، دانستن احکام آن بر همه مسلمانان و مخصوصاًً بر مبلغان اسلامی، ضروری است.[۱]
دومین کتابی که در این جلد، ارائه شده «كتاب قاعدة لا ضرر و لا ضرار في الإسلام» نام دارد. این کتاب درباره این اصل بحث می‌کند که هیچ مسلمانی حق ندارد باعث ضرر و زیان مسلمان دیگر شود و همچنین خسارت را نباید از مسلمان دیگر بپذیرد مگر اینکه به‌واسطه پذیرفتن خسارتی کوچک بتوان از خسارت بزرگ‌تری جلوگیری کرد. بحث اواخر جلد این کتاب نیز مربوط می‌شود به «احکام خنثی»(خنثی [یا دو جنسه] کسی است که از نظر جنسی هم به مرد شباهت دارد و هم به زن) فقه اسلام که به اعتراف دانشمندان بی‌غرض غیرمسلمان، کامل‌ترین و عادلانه‌ترین قوانین جهان است، با دقت و موشکافی و با ارائه دلایل عقلی و قانع‌کننده، کلیه این مسائل غامض را حل کرده و تمام مسلمانان را به حقوق قانونی و طبیعی خود می‌رساند.[۲]
به‌جز مقدمه و فهرست‌ها، از صفحه 1 تا 75 «کتاب الرضاع» و از صفحه 77 تا 152 «كتاب قاعدة لا ضرر و لا ضرار في الإسلام» و «احكام الخنثی» ذکر شده است. با اینکه احکام الخنثی را به دلیل تفاوت موضوعش با قاعده لا ضرر، می‌توان اثری جدا به‌حساب آورد، اما به دلیل ارتباط مطالبش با این اثر، ضمن آن قرار گرفته است.[۳]
در انتهای بخش دوم کتاب مباحث مرتبط با خنثی از جمله احکام خنثی، خنثی در آیات و روایات، میراث خنثی، حکم نگاه خنثی به نامحرم، کیفیت نماز و پوشش خنثی و حکم ازدواج خنثی مطرح شده است. در ادامه مباحث به احکام گروهی از انسان‌ها پرداخته شده که دارای دو سر و دو بدن هستند.[۴]
وضعیت کتاب
مقدمه مصحح کتاب به زبان فارسی است و محتوای مطالبش به زبان عربی. جدول تصحیح اغلاط چاپی در صفحه 159 کتاب آمده است. فهرست مطالب هر دو کتاب در ابتدای کتاب آمده. مصحح در مقدمه‌اش بر کتاب، متذکر می‌گردد که در مقدمه «کتاب الارث» میرزا عبدالرحیم واسعی زنجانی، وعده چاپ دیگر کتاب‌هایش را هم داده بوده که اثر حاضر، یکی از موارد عمل به این وعده است.[۵] این اثر، در واقع دو کتاب بوده که ابتدا قرار بر این بوده که هرکدام در یک جلد به‌صورت جداگانه چاپ شود ولی به علت کمبود قطر آن‌ها، تصمیم بر این شده که این دو جلد در یک جلد چاپ و صحافی شوند تا کتاب، قطر مناسب‌تری بیابد.[۶]
در بالای صفحات زوج (سمت راست) نام کتاب و در بالای صفحات فرد (سمت چپ) عنوان مطلبی که در متن صفحه از آن بحث می‌شود، چاپ شده تا با مراجعه به فهرست، پیدا کردن مطالب موردنظر به‌آسانی امکان‌پذیر شود.[۷]
غلامحسین نادری می‌نویسد: «چندی قبل که برای ارائه فرم‌های تصحیح شده و آمده چاپ این دو کتاب در زنجان به خدمتشان [یعنی نویسنده] رسیدم تأکید فرمودند در مقدمه کتاب‌ها نام استاد بزرگوارم مرحوم آیت‌الله آقا شیخ فیاض زنجانی با احترام یاد شود چون تمام این‌ها مأخوذانی است که از آن فقیه بزرگوار اخذ گردیده است.»[۸]
در مقدمه کتاب، از کلیه کسانی که در تنظیم و چاپ این اثر مشارکت کرده‌اند، به‌ویژه، سید حبیب حسینی، شیخ محمد و آقای احمدی که از طلاب نزدیک به حاج میرزا عبدالرحیم بوده‌اند، تشکر شده است.[۹]
پانویس
منابع مقاله
مقدمه مصحح و متن کتاب.