طباطبایی، سید محمدحسین: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    بدون خلاصۀ ویرایش
     
    (۳۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    <div class="wikiInfo">
    {{کاربردهای دیگر|طباطبایی (ابهام‌‌زدایی)}}
    [[پرونده:NUR01436.jpg|بندانگشتی|طباطبایی، محمدحسین]]
    {{جعبه اطلاعات زندگی‌نامه
    {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
    | عنوان = سید محمدحسین طباطبایی
    |-
    | تصویر = NUR01436.jpg
    ! نام!! data-type="authorName" |طباطبایی، محمدحسین
    | اندازه تصویر =
    |-
    | توضیح تصویر =
    |نام‌های دیگر  
    | نام کامل = سید محمدحسین قاضی طباطبایی تبریزی
    | data-type="authorOtherNames" | علامه طباطبایی
    | نام‌های دیگر = علامه طباطبایی، صاحب المیزان
     
    | لقب = علامه
    علامه طباطبائی، محمد حسین
    | تخلص =
     
    | نسب = سادات طباطبایی، از نوادگان امام حسن مجتبی(ع) از طرف پدر و امام حسین(ع) از طرف مادر
    طباطبایی تبریزی، محمد حسین
    | نام پدر = سید محمد طباطبایی
     
    | ولادت = ۱۲۸۱ش
    قاضی طباطبایی تبریزی، محمد حسین
    | محل تولد = تبریز
     
    | کشور تولد = ایران
    Muhammad Husayn Tabataba'i
    | محل زندگی = تبریز، نجف، قم
    |-
    | رحلت = ۱۳۶۰ش
    |نام پدر
    | شهادت =
    | data-type="authorfatherName" |حاج سید محمد آقا طباطبایی
    | مدفن = حرم حضرت معصومه(س)، قم
    |-
    | طول عمر = ۷۹ سال
    |متولد
    | نام همسر = قمرالسادات مهدوی، منصوره روزبه
    | data-type="authorbirthDate" |1281 ش یا 1904 م
    | فرزندان = سید عبدالباقی، نجمه سادات
    |-
    | خویشاوندان = سید محمدحسن الهی طباطبایی (برادر)، [[سید علی قاضی طباطبایی]](استاد و خویشاوند)
    |محل تولد
    | دین = اسلام
    | data-type="authorBirthPlace" |تبریز
    | مذهب = شیعه دوازده امامی
    |-
    | پیشه = فقیه، فیلسوف، مفسر، عارف
    |رحلت
    | درجه علمی = اجتهاد
    | data-type="authorDeathDate" |1360 ش یا 1402 ق یا 1981 م
    | دانشگاه =
    |-
    | علایق پژوهشی = تفسیر قرآن، فلسفه اسلامی، عرفان
    |اساتید
    | منصب = استاد حوزه علمیه قم
    | data-type="authorTeachers" |[[اصفهانی، محمدحسین|آیت‌الله شیخ محمدحسین اصفهانى(ره)]]
    | پس از =
     
    | پیش از =
    [[نائینی، محمدحسین|آیت‌الله نایینى]]
    | اساتید = {{فهرست جعبه عمودی | [[سید علی قاضی طباطبایی]] | [[نائینی، محمدحسین|میرزای نایینی]] | [[محمدحسین غروی اصفهانی]] | [[سید ابوالحسن اصفهانی]] | [[سید حسین بادکوبه‌ای]]}}
     
    | مشایخ = سید علی قاضی طباطبایی
    [[اصفهانی، سید ابوالحسن|سید ابوالحسن اصفهانى]]
    | معاصرین = سید حسین بروجردی، امام خمینی
     
    | شاگردان = {{فهرست جعبه عمودی | [[مرتضی مطهری]] | [[سید علی خامنه‌ای]] | [[سید محمد حسینی بهشتی]] | [[عبدالله جوادی آملی]] | [[ناصر مکارم شیرازی]]}}
    [[حجت کوه‌کمری، محمد|آیت‌الله حجّت کوه‌کمرى]]
    | اجازه اجتهاد از =
    |-
    | آثار = {{فهرست جعبه عمودی | [[تفسیر المیزان]] | [[اصول فلسفه و روش رئالیسم]] | [[شیعه در اسلام]] | [[بدایة الحکمة]] | [[نهایة الحکمة]]}}
    |برخی آثار
    | سبک نوشتاری =
    | data-type="authorWritings" |[[شیعه در اسلام]]
    | وبگاه =
    [[شیعه: مجموعه مذاکرات با پرفسور هانری کربن (خسروشاهی)]]
    | امضا =
     
    | کد مؤلف = AUTHORCODE01436AUTHORCODE
    [[المیزان في تفسیر القرآن]]
    }}
     
    '''سید محمدحسین طباطبایی''' (۱۲۸۱-۱۳۶۰شمشهور به علامه طباطبایی، فقیه، عارف، فیلسوف و مفسر بزرگ شیعه در دوران معاصر بود. وی نویسنده [[الميزان في تفسير القرآن|تفسیر المیزان]]، [[بداية الحكمة|بدایة الحکمة]]، [[نهاية الحكمة (ط. جامعه مدرسین)|نهایة الحکمة]] و [[اصول فلسفه و روش رئالیسم]] است. برخی از شاگردان ممتاز او عبارتند از: [[مطهری، مرتضی|مرتضی مطهری]]، [[بهشتی، سید محمد|سید محمد حسینی بهشتی]]، [[جوادی آملی، عبدالله |عبدالله جوادی آملی]]، [[مصباح یزدی، محمدتقی|محمدتقی مصباح یزدی]]، [[انصاری شیرازی، یحیی|يحيى انصارى شيرازى]]، [[حسن‌زاده آملی، حسن|حسن حسن‌زاده آملی]] و [[ابراهیمی دینانی، غلامحسین | غلامحسين ابراهیمى دينانى]]. 
    [[‏اصول فلسفه و روش رئالیسم]]
    ==ولادت==
    |- class="articleCode"
    سید محمدحسین قاضی طباطبایی تبریزی در سال ۱۲۸۱ شمسی در تبریز در خانواده‌ای عالم و روحانی متولد شد. اجداد پدری وی از سادات طباطبایی و از نوادگان [[امام حسن علیه‌السلام|امام حسن مجتبی(ع)]] و از طرف مادر از اولاد [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] بودند. پدرش سید محمد طباطبایی و مادرش ربابه یحیوی نام داشت. وی در پنج سالگی مادر و در نه سالگی پدر خود را از دست داد و تحت سرپرستی وصی پدر قرار گرفت.
    |کد مؤلف
    | data-type="authorCode" |AUTHORCODE01436AUTHORCODE
    |}
    </div>
     
     
    {{کاربردهای دیگر|طباطبایی (ابهام‌ زدایی)}}
     
     
    '''سید محمدحسين طباطبایی''' (1281-1360شمعروف به علامه طباطبایی، فقیه، عارف، فیلسوف، مفسر بزرگ و مشهور دوران معاصر، نویسنده [[الميزان في تفسير القرآن|تفسیر المیزان]]، [[بداية الحكمة|بدایة الحکمة]] و [[نهاية الحكمة (ط. جامعه مدرسین)|نهایة الحکمة]]، و [[اصول فلسفه و روش رئالیسم]]
     
    == ولادت ==
    او در آخرین روز ماه ذیحجه سال 1321ق مطابق با 1281ش در شاد آباد تبریز، در میان یک خانواده عالِم متولد شد.  
     
    اجداد علامه طباطبایی از طرف پدر از اولاد حضرت امام حسن مجتبی(ع) و از اولاد ابراهیم بن اسماعیل دیباج هستند و از طرف مادر اولاد حضرت امام حسین(ع) هستند. 
     
    در پنج سالگى مادر و در نُه سالگى پدر را از دست داد. پس از فوت مادر و پدر یکی از محترمان فامیل، یعنی پدر شهید قاضی طباطبایی (شهید محراب) که حاج میرزا باقر قاضی نام داشت، کفالت اوضاع مالی و زندگی او و بردارش را به عهده می‌گیرد.  


    == تحصیلات ==
    == تحصیلات ==
    خط ۷۱: خط ۵۴:
    در سال 1304 براى تکمیل تحصیلات خود عازم حوزه علمیه نجف گردید و در مجلس درس [[اصفهانی، محمدحسین|مرحوم آیت‌الله شیخ محمدحسین اصفهانى(ره)]]، [[نائینی، محمدحسین|مرحوم آیت‌الله نایینى]]، مرحوم آیت‌الله آقاى [[اصفهانی، سید ابوالحسن|سید ابوالحسن اصفهانى]] حاضر گردید. کلّیات علم رجال را نیز پیش مرحوم [[حجت کوه‌کمری، محمد|آیت‌الله حجّت کوه‌کمرى]]، فلسفه را نزد حکیم و فیلسوف معروف وقت مرحوم [[بادکوبه‌ای، سید حسین|آقا سید حسین بادکوبه‌اى]] کسب کرد.  
    در سال 1304 براى تکمیل تحصیلات خود عازم حوزه علمیه نجف گردید و در مجلس درس [[اصفهانی، محمدحسین|مرحوم آیت‌الله شیخ محمدحسین اصفهانى(ره)]]، [[نائینی، محمدحسین|مرحوم آیت‌الله نایینى]]، مرحوم آیت‌الله آقاى [[اصفهانی، سید ابوالحسن|سید ابوالحسن اصفهانى]] حاضر گردید. کلّیات علم رجال را نیز پیش مرحوم [[حجت کوه‌کمری، محمد|آیت‌الله حجّت کوه‌کمرى]]، فلسفه را نزد حکیم و فیلسوف معروف وقت مرحوم [[بادکوبه‌ای، سید حسین|آقا سید حسین بادکوبه‌اى]] کسب کرد.  


    «منظومه» [[سبزواری، هادی|سبزوارى]] و «[[الحكمة المتعالية في الأسفار العقلية الأربعة|اسفار]]» و «[[المشاعر|مشاعر]]» [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملا صدرا]] و دوره «[[الشفاء|شفا]]»ى [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|بوعلى]] و کتاب «اثولوجیا» و «[[تمهيد القواعد|تمهید]]» [[ترکه اصفهانی، علی بن محمد|ابن تُرکه]] و «[[تهذيب الأخلاق و تطهير الأعراق|اخلاق]]» [[مسکویه، احمد بن محمد|ابن مسکویه]] را نیز تحصیل نمود. ریاضیات را نزد مرحوم آقا سید ابوالقاسم خوانسارى که ریاضی‌دان زبردستى بود، آموخت.
    «منظومه» [[سبزواری، هادی|سبزوارى]] و «[[الحكمة المتعالية في الأسفار العقلية الأربعة|اسفار]]» و «[[المشاعر|مشاعر]]» [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملا صدرا]] و دوره «[[الشفاء|شفا]]»ى [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|بوعلى]] و کتاب «اثولوجیا» و «[[تمهيد القواعد|تمهید]]» [[ترکه اصفهانی، علی بن محمد|ابن تُرکه]] و «[[تهذيب الأخلاق و تطهير الأعراق|اخلاق]]» [[ابن مسکویه، احمد بن محمد|ابن مسکویه]] را نیز تحصیل نمود. ریاضیات را نزد مرحوم آقا [[موس‍وی خ‍وان‍س‍اری، ج‍ع‍ف‍ر ب‍ن‌ ح‍س‍ین‌|سید ابوالقاسم خوانسارى]] که ریاضی‌دان زبردستى بود، آموخت.


    علامه طباطبایی در زمان تحصیل در نجف اشرف؛ نزد مرحوم [[قاضی تبریزی، سید علی|آیةالحق سیدعلی‌آقا قاضی طباطبایی تبریزی رحمةالله]] تحت تربیت سلوکی و عرفانی قرار گرفت و در زمره شاگردان خاص ایشان شد.
    علامه طباطبایی در زمان تحصیل در نجف اشرف؛ نزد مرحوم [[قاضی طباطبایی تبریزی، سید علی|آیةالحق سید علی‌آقا قاضی طباطبایی تبریزی رحمةالله]] تحت تربیت سلوکی و عرفانی قرار گرفت و در زمره شاگردان خاص ایشان شد.


    در سال 1314 بر اثر اختلال وضع معاش ناگزیر به مراجعت شده، به زادگاه اصلى خویش (تبریز) برگشت و ده سال و اندى در آن سامان به سر برد. در سال 1325، زادگاه اصلى را ترک گفت و متوجّه حوزه قم گردید و تا پایان عمر شریف و بابرکت خویش به تدریس و تألیف مشغول شد.
    در سال 1314 بر اثر اختلال وضع معاش ناگزیر به مراجعت شده، به زادگاه اصلى خویش (تبریز) برگشت و ده سال و اندى در آن سامان به سر برد. در سال 1325، زادگاه اصلى را ترک گفت و متوجّه حوزه قم گردید و تا پایان عمر شریف و بابرکت خویش به تدریس و تألیف مشغول شد.


    ==وفات==
    ==وفات==
    سید محمدحسین طباطبایی سرانجام در ۲۴ آبان سال ۱۳۶۰ش (۱۸ محرم ۱۴۰۲ق) در قم درگذشت. پیکر وی از مسجد امام حسن عسکری تا حرم حضرت معصومه(س) تشییع شد و [[گلپایگانی، سید محمدرضا|آیت‌الله سید محمدرضا گلپایگانی]] بر آن نماز خواند. سپس در حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.
    ==آثار==


    وی در یکشنبه ۲۴ آبان ۱۳۶۰ش (۱۸ محرم ۱۴۰۲ق) به دیدار حق شتافت، فردای آن روز از مسجد امام حسن عسکری تا حرم حضرت معصومه تشییع شد. [[گلپایگانی، سید محمدرضا|آیت‌الله سید محمدرضا گلپایگانی]] بر پیکرش نماز خوانددر مسجد بالاسر حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.
    '''آثار تفسیری و قرآنی'''
    * تفسیر المیزان فی تفسیر القرآن (در ۲۰ جلد)
    * قرآن در اسلام
    * تفسیر البیان فی الموافقه بین الحدیث و القرآن (ناتمام)


    ==آثار==
    '''آثار فلسفی و حکمی'''
    {{ستون-شروع|2}}
    * اصول فلسفه و روش رئالیسم (با پاورقی‌های مرتضی مطهری)
    * بدایة الحکمة
    * نهایة الحکمة
    * حاشیه بر اسفار ملاصدرا (در ۹ جلد)
    * رسائل التوحیدیه (شامل: اثبات ذات، اسماء و صفات، افعال الله، وسائط)
    * علی و الفلسفة الإلهیه
    {{پایان}}
    '''آثار کلامی و اعتقادی'''
    {{ستون-شروع|2}}
    {{ستون-شروع|2}}
    * شیعه در اسلام
    * شیعه: مجموعه مذاکرات با پروفسور هانری کربن
    * رسالت تشیع در دنیای امروز
    * انسان قبل الدنیا، انسان فی الدنیا، انسان بعد الدنیا (با ترجمه "انسان از آغاز تا انجام")
    * رساله در ولایت
    * رساله در نبوت
    {{پایان}}
    '''آثار فقهی و اصولی'''
    * حاشیه بر کفایة الاصول
    * تعلیقه بر بحار الانوار (تا جلد هفتم)


    # {{عبارت عربی|الميزان في تفسير القرآن}}؛
    '''آثار اخلاقی و سلوکی'''
    # {{عبارت عربی|سنن النبي}}؛
    * سنن النبی (سیره و روش پیامبر اکرم)
    # اصول فلسفه و روش رئالیسم؛
    * لب اللباب (درس‌های اخلاق)
    # {{عبارت عربی|الرسائل التوحيدية}}؛
    * رسالة الولایة
    # {{عبارت عربی|نهاية الحكمة}}؛
     
    # {{عبارت عربی|بداية الحكمة}}؛
    '''آثار اجتماعی و اسلامی'''
    # شیعه در اسلام؛
    * روابط اجتماعی در اسلام
    # قرآن در اسلام؛
    * حکومت در اسلام
    # وحى یا شعور مرموز؛
    * خلاصه تعالیم اسلام
    # حکومت در اسلام؛
    * آموزش دین
    # اعجاز؛
    * بررسی‌های اسلامی (مجموعه مقالات)
    # {{عبارت عربی|علي و الفلسفة الإلهية}}؛
     
    # حواشى بر کتاب {{عبارت عربی|كفاية الأصول}}؛
    '''آثار ادبی و دیگر تألیفات'''
    # حواشى بر کتاب {{عبارت عربی|الحكمة المتعالية في الأسفار العقلية الأربعة}}؛
    {{ستون-شروع|2}}
    # تعلیقاتى بر شش جلد اول تا ششم [[بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام|بحارالأنوار]]؛ و...
    * دیوان شعر فارسی
    * رساله در قوه و فعل
    * رساله در برهان
    * رساله در مغالطه
    * رساله در تحلیل و ترکیب
    * رساله در اعتباریات
    * منظومه در رسم خط نستعلیق
    * نسب‌نامه خاندان طباطبایی
    {{پایان}}
    {{پایان}}


    == منابع مقاله ==
    == منابع مقاله ==
    [https://hawzah.net/fa/Magazine/View/3814/4851/40366/%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%B7%D8%A8%D8%A7%D8%B7%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C(%D8%B1%D9%87) پایگاه اطلاع رسانی حوزه]
    [https://hawzah.net/fa/Magazine/View/3814/4851/40366/%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%B7%D8%A8%D8%A7%D8%B7%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C(%D8%B1%D9%87) پایگاه اطلاع رسانی حوزه]
    {{پیامبر اعظم(ص)}}
    {{امام علی علیه‌السلام}}
    {{علامه طباطبایی}}
    {{علامه طباطبایی}}
    {{امام علی علیه‌السلام}}
    {{مفسران شیعه}}
    {{مفسران شیعه}}
    {{فقیهان شیعه}}
    {{فقیهان شیعه}}
    خط ۱۲۲: خط ۱۳۹:
    [[سنن النبي صلی‌الله‌علیه‌و‌آله (تصحیح و ترجمه فقهی)]]  
    [[سنن النبي صلی‌الله‌علیه‌و‌آله (تصحیح و ترجمه فقهی)]]  


    [[سنن النبي(ص): آداب، سنن و روش رفتاري پیامبر گرامی اسلام]]  
    [[سنن النبي(ص): آداب، سنن و روش رفتاری پیامبر گرامی اسلام]]  


    [[سنن النبي صلی‌الله‌علیه‌و‌آله (ترجمه فقهی)]]  
    [[سنن النبي صلی‌الله‌علیه‌و‌آله (ترجمه فقهی)]]  


    [[المنتقی من کتاب سنن النبي(ص)]]  
    [[المنتقی من کتاب سنن النبي(ص)]]  
    [[یهود در المیزان: برگزیده از تفسیر المیزان علامه محمدحسین طباطبایی]]
    [[دلیل المیزان في تفسیر القرآن للعلامة السید محمدحسین الطباطبایي]]


    [[آداب زندگی پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله (ترجمه سنن النبی)]]  
    [[آداب زندگی پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله (ترجمه سنن النبی)]]  
    خط ۱۵۱: خط ۱۷۲:


    [[الرسائل التوحیدیة]]  
    [[الرسائل التوحیدیة]]  
    [[رسائل توحیدى]]
    [[زن در قرآن (طباطبایی)]]
    [[نسب‌نامه خاندان طباطبائی؛ اولاد امیر سراج‌الدین عبدالوهاب]]


    [[الإنسان قبل الدنيا]]
    [[الإنسان قبل الدنيا]]
    خط ۱۹۴: خط ۲۲۱:
    [[رسالة لب اللباب في سير و سلوك أولی الألباب]]  
    [[رسالة لب اللباب في سير و سلوك أولی الألباب]]  


    [[نم یم (قرآن شناسی عرفانی)]]  
    [[نم یم (قرآن‌شناسی عرفانی)]]  


    [[نهایة الحکمة]]  
    [[نهایة الحکمة]]  
    خط ۲۰۵: خط ۲۳۲:


    [[شرح نهایة الحکمة علامه طباطبایی (حقانی)]]  
    [[شرح نهایة الحکمة علامه طباطبایی (حقانی)]]  
    [[شرح نهایة الحکمة للعلامة الطباطبائي قدس‌سره]]


    [[برهان]]  
    [[برهان]]  
    خط ۲۴۷: خط ۲۷۶:


    [[فروغ حکمت: ترجمه و شرح نهایة الحکمة علامه سید محمدحسین طباطبائی]]  
    [[فروغ حکمت: ترجمه و شرح نهایة الحکمة علامه سید محمدحسین طباطبائی]]  
    [[حکمت صدرایی به روایت علامه طباطبایی، مبحث عرض: کمیت و کیفیت]]


    [[شرح نهایة الحکمة (علمی)]]  
    [[شرح نهایة الحکمة (علمی)]]  
    خط ۳۰۲: خط ۳۳۳:
    [[یهود در المیزان]]  
    [[یهود در المیزان]]  


    [[شرح مصطلحات فلسفی بدایه الحکمه و نهایه الحکمه]]  
    [[شرح مصطلحات فلسفی بداية الحكمة و نهاية الحكمة]]  


    [[بدایة الحکمة (زارعی سبزواری)]]  
    [[بدایة الحکمة (زارعی سبزواری)]]  
    خط ۳۱۶: خط ۳۴۷:
    [[بدایه الحکمه (همراه با مصطلحات فارسی و انگلیسی)]]  
    [[بدایه الحکمه (همراه با مصطلحات فارسی و انگلیسی)]]  


    [[حکمت برین: ترجمه و شرح تطبیقی بدایة الحکمه علامه سید محمد حسین طباطبائی]]  
    [[حکمت برین]]  




    خط ۴۵۳: خط ۴۸۴:
    [[رده:ریاضیدانان]]
    [[رده:ریاضیدانان]]
    [[رده:فقیهان شیعه]]
    [[رده:فقیهان شیعه]]
    [[رده:شاگردان آیت‌الله سید محمد حجت کوه‌کمره‌اى]]
    [[رده:شاگردان آیت‌‌الله سید علی قاضی]]
    [[رده:بازنگری شده(آبان)]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۲ دسامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۶:۵۳

    سید محمدحسین طباطبایی
    NUR01436.jpg
    نام کاملسید محمدحسین قاضی طباطبایی تبریزی
    نام‌های دیگرعلامه طباطبایی، صاحب المیزان
    لقبعلامه
    نسبسادات طباطبایی، از نوادگان امام حسن مجتبی(ع) از طرف پدر و امام حسین(ع) از طرف مادر
    نام پدرسید محمد طباطبایی
    ولادت۱۲۸۱ش
    محل تولدتبریز، ایران
    محل زندگیتبریز، نجف، قم
    رحلت۱۳۶۰ش
    مدفنحرم حضرت معصومه(س)، قم
    طول عمر۷۹ سال
    همسرقمرالسادات مهدوی، منصوره روزبه
    فرزندانسید عبدالباقی، نجمه سادات
    خویشاوندانسید محمدحسن الهی طباطبایی (برادر)، سید علی قاضی طباطبایی(استاد و خویشاوند)
    دیناسلام
    مذهبشیعه دوازده امامی
    پیشهفقیه، فیلسوف، مفسر، عارف
    منصباستاد حوزه علمیه قم
    اطلاعات علمی
    درجه علمیاجتهاد
    علایق پژوهشیتفسیر قرآن، فلسفه اسلامی، عرفان
    اساتید
    مشایخسید علی قاضی طباطبایی
    معاصرینسید حسین بروجردی، امام خمینی
    شاگردان
    برخی آثار

    سید محمدحسین طباطبایی (۱۲۸۱-۱۳۶۰ش)، مشهور به علامه طباطبایی، فقیه، عارف، فیلسوف و مفسر بزرگ شیعه در دوران معاصر بود. وی نویسنده تفسیر المیزان، بدایة الحکمة، نهایة الحکمة و اصول فلسفه و روش رئالیسم است. برخی از شاگردان ممتاز او عبارتند از: مرتضی مطهری، سید محمد حسینی بهشتی، عبدالله جوادی آملی، محمدتقی مصباح یزدی، يحيى انصارى شيرازى، حسن حسن‌زاده آملی و غلامحسين ابراهیمى دينانى.

    ولادت

    سید محمدحسین قاضی طباطبایی تبریزی در سال ۱۲۸۱ شمسی در تبریز در خانواده‌ای عالم و روحانی متولد شد. اجداد پدری وی از سادات طباطبایی و از نوادگان امام حسن مجتبی(ع) و از طرف مادر از اولاد امام حسین(ع) بودند. پدرش سید محمد طباطبایی و مادرش ربابه یحیوی نام داشت. وی در پنج سالگی مادر و در نه سالگی پدر خود را از دست داد و تحت سرپرستی وصی پدر قرار گرفت.

    تحصیلات

    آن دو زیر نظر مرحوم حاج میرزا باقر قاضی رشد می‌کنند و نخست به سبک آن زمان، کتاب‌هایی چون گلستان، قرآن، نصاب و... را می‌خوانند و سپس بلافاصله آنها را به مدارس کلاسیک می‌فرستند که شاید نخستین مدرسه در ایران در تبریز دایر شده بود.

    این کلاس‌ها به سبک کلاس‌های فرانسه تهیه شده بود و زبان فرانسه در آن تدریس می‌شد. این دو برادر با هم مشغول تحصیل می‌شوند و پس از کلاس ششم، در سال 1297، همزمان با حضور در کلاس هفتم، برای تحصیل صرف، تصریف و جامع‌المقدمات به مدرسه طالبیه می‌فرستند این قضیه تا سال 1304 طول می‌کشد. در این مدت آنها کتاب‌های سطح را خیلی سریع به پایان می‌رسانند، چون در آن زمان بیش از این در تبریز تدریس نمی‌شد، برای ادامه تحصیل به نجف اشرف هجرت می‌کنند.

    سفر به نجف

    در سال 1304 براى تکمیل تحصیلات خود عازم حوزه علمیه نجف گردید و در مجلس درس مرحوم آیت‌الله شیخ محمدحسین اصفهانى(ره)، مرحوم آیت‌الله نایینى، مرحوم آیت‌الله آقاى سید ابوالحسن اصفهانى حاضر گردید. کلّیات علم رجال را نیز پیش مرحوم آیت‌الله حجّت کوه‌کمرى، فلسفه را نزد حکیم و فیلسوف معروف وقت مرحوم آقا سید حسین بادکوبه‌اى کسب کرد.

    «منظومه» سبزوارى و «اسفار» و «مشاعر» ملا صدرا و دوره «شفا»ى بوعلى و کتاب «اثولوجیا» و «تمهید» ابن تُرکه و «اخلاق» ابن مسکویه را نیز تحصیل نمود. ریاضیات را نزد مرحوم آقا سید ابوالقاسم خوانسارى که ریاضی‌دان زبردستى بود، آموخت.

    علامه طباطبایی در زمان تحصیل در نجف اشرف؛ نزد مرحوم آیةالحق سید علی‌آقا قاضی طباطبایی تبریزی رحمةالله تحت تربیت سلوکی و عرفانی قرار گرفت و در زمره شاگردان خاص ایشان شد.

    در سال 1314 بر اثر اختلال وضع معاش ناگزیر به مراجعت شده، به زادگاه اصلى خویش (تبریز) برگشت و ده سال و اندى در آن سامان به سر برد. در سال 1325، زادگاه اصلى را ترک گفت و متوجّه حوزه قم گردید و تا پایان عمر شریف و بابرکت خویش به تدریس و تألیف مشغول شد.

    وفات

    سید محمدحسین طباطبایی سرانجام در ۲۴ آبان سال ۱۳۶۰ش (۱۸ محرم ۱۴۰۲ق) در قم درگذشت. پیکر وی از مسجد امام حسن عسکری تا حرم حضرت معصومه(س) تشییع شد و آیت‌الله سید محمدرضا گلپایگانی بر آن نماز خواند. سپس در حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.

    آثار

    آثار تفسیری و قرآنی

    • تفسیر المیزان فی تفسیر القرآن (در ۲۰ جلد)
    • قرآن در اسلام
    • تفسیر البیان فی الموافقه بین الحدیث و القرآن (ناتمام)

    آثار فلسفی و حکمی

    • اصول فلسفه و روش رئالیسم (با پاورقی‌های مرتضی مطهری)
    • بدایة الحکمة
    • نهایة الحکمة
    • حاشیه بر اسفار ملاصدرا (در ۹ جلد)
    • رسائل التوحیدیه (شامل: اثبات ذات، اسماء و صفات، افعال الله، وسائط)
    • علی و الفلسفة الإلهیه

    آثار کلامی و اعتقادی

    • شیعه در اسلام
    • شیعه: مجموعه مذاکرات با پروفسور هانری کربن
    • رسالت تشیع در دنیای امروز
    • انسان قبل الدنیا، انسان فی الدنیا، انسان بعد الدنیا (با ترجمه "انسان از آغاز تا انجام")
    • رساله در ولایت
    • رساله در نبوت

    آثار فقهی و اصولی

    • حاشیه بر کفایة الاصول
    • تعلیقه بر بحار الانوار (تا جلد هفتم)

    آثار اخلاقی و سلوکی

    • سنن النبی (سیره و روش پیامبر اکرم)
    • لب اللباب (درس‌های اخلاق)
    • رسالة الولایة

    آثار اجتماعی و اسلامی

    • روابط اجتماعی در اسلام
    • حکومت در اسلام
    • خلاصه تعالیم اسلام
    • آموزش دین
    • بررسی‌های اسلامی (مجموعه مقالات)

    آثار ادبی و دیگر تألیفات

    • دیوان شعر فارسی
    • رساله در قوه و فعل
    • رساله در برهان
    • رساله در مغالطه
    • رساله در تحلیل و ترکیب
    • رساله در اعتباریات
    • منظومه در رسم خط نستعلیق
    • نسب‌نامه خاندان طباطبایی

    منابع مقاله

    پایگاه اطلاع رسانی حوزه

    وابسته‌ها

    اصول فلسفه رئالیسم (سید هادی خسروشاهی)

    تفسیر البیان فی الموافقة بین الحدیث و القرآن

    سنن النبي صلی‌الله‌علیه‌و‌آله

    سنن النبي صلی‌الله‌علیه‌و‌آله (تصحیح و ترجمه فقهی)

    سنن النبي(ص): آداب، سنن و روش رفتاری پیامبر گرامی اسلام

    سنن النبي صلی‌الله‌علیه‌و‌آله (ترجمه فقهی)

    المنتقی من کتاب سنن النبي(ص)

    یهود در المیزان: برگزیده از تفسیر المیزان علامه محمدحسین طباطبایی

    دلیل المیزان في تفسیر القرآن للعلامة السید محمدحسین الطباطبایي

    آداب زندگی پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله (ترجمه سنن النبی)

    ترجمه سنن النبي صلی‌الله‌علیه‌‌و‌آله

    الحکمة المتعالیة في الأسفار العقلیة الأربعة

    توحيد مفضل

    الإعجاز و التحدي في القرآن الكريم

    اصول فلسفه و روش رئالیسم

    بدایة الحکمة

    نهایة الحکمة

    بداية الحكمة (طالبیان و غرویان)

    حاشية الكفاية (علامه طباطبایی)

    نهایت فلسفه (ترجمه نهایة الحکمة)

    الرسائل التوحیدیة

    رسائل توحیدى

    زن در قرآن (طباطبایی)

    نسب‌نامه خاندان طباطبائی؛ اولاد امیر سراج‌الدین عبدالوهاب

    الإنسان قبل الدنيا

    الإنسان فی الدنيا

    الإنسان بعد الدنيا

    رسالة فی‌الأسماء

    رسالة في افعال‌الله

    رسالة الوسائط

    الشیعة في الإسلام

    الشیعة

    مقالات تأسیسیة في الفکر الإسلامي

    قرآن در اسلام (طبع قدیم)

    فی رحاب اهل البیت(ع)

    شیعه در اسلام

    شیعه: مجموعه مذاکرات با پرفسور هانری کربن (خسروشاهی)

    الشيعة نص الحوار مع المستشرق كوربان

    المیزان في تفسیر القرآن

    ترجمه تفسیر المیزان

    مختصر الميزان في تفسير القرآن

    ترجمه بدایة الحکمة

    اعجاز قرآن

    توحید علمی و عینی در مکاتیب حکمی و عرفانی میان آیتین علمین: حاج سید احمد کربلائی و حاج شیخ محمدحسین اصفهانی (کمپانی)

    رسالة لب اللباب في سير و سلوك أولی الألباب

    نم یم (قرآن‌شناسی عرفانی)

    نهایة الحکمة

    فهرست راهنمای موضوعی المیزان (عربی- فارسی)

    أصول الفلسفة

    مجموعه رسائل (علامه طباطبایی)

    شرح نهایة الحکمة علامه طباطبایی (حقانی)

    شرح نهایة الحکمة للعلامة الطباطبائي قدس‌سره

    برهان

    نهاية الحكمة (فیاضی)

    ترجمه و شرح نهایة الحکمة

    شرح نهایة الحکمة (مصباح)

    الإنسان و العقیدة

    مجموعة رسائل العلامة الطباطبائی

    علی علیه‌السلام و فلسفه الهی

    تجلی پیام در افق رسه‌گانه ملی

    آغاز فلسفه (ترجمه بدایة الحکمة)

    شرح نهایة الحکمة (صمدی)

    بررسی‌های اسلامی

    رسالت تشیع در دنیای امروز (گفت و گویی دیگر با هانری کربن)

    شیعه در اسلام (طبع جدید)

    روابط اجتماعی در اسلام به ضمیمه چند رساله دیگر

    انسان از آغاز تا انجام

    رسائل توحیدی

    قرآن در اسلام

    اصول فلسفه رئالیسم

    تحریری بر اصول فلسفه و روش رئالیسم

    ترجمه و شرح بدایة الحکمة

    فروغ حکمت: ترجمه و شرح نهایة الحکمة علامه سید محمدحسین طباطبائی

    حکمت صدرایی به روایت علامه طباطبایی، مبحث عرض: کمیت و کیفیت

    شرح نهایة الحکمة (علمی)

    آثار العلامه الحیدری

    تعالیم اسلام

    شرح نهایة الحکمة الإلهیات بالمعنی الأخص

    شرح بدایة الحکمة

    دروس فی الحکمة المتعالیة

    شیعه در اسلام/ باللغه الانجلیزیه

    العقائد الإسلامیة

    عرفان النفس

    تاریخ الانبیاء

    شرح نهایة الحکمة: العقل و العاقل و المعقول

    حياة ما بعد الموت

    ولايت نامه

    رساله لب اللباب در سیر و سلوک أولی الألباب

    راز دل؛ شرحی بر منظومه «گلشن راز»، سروده نجم‌الدین شیخ محمود شبستری

    دروس من القرآن

    سیره نبوی

    درسهایی از تاریخ، یا، داستان زنده‌ها

    الکبائر و الصغائر

    طریق عرفان (ترجمه رسالة الولایة)

    عالم الآخرة

    ایضاح الحکمة

    آزادی از دیدگاه علامه طباطبایی

    معنویت تشیع به ضمیمه چند مقاله دیگر

    رسالة الولایة

    کتاب الانسان

    یهود در المیزان

    شرح مصطلحات فلسفی بداية الحكمة و نهاية الحكمة

    بدایة الحکمة (زارعی سبزواری)

    شرح و توضیح بدایة الحکمة

    حکمت و فلسفه شرح بدایه الحکمه

    گلچینی از معارف تشیع

    یادنامه مفسر کبیر استاد علامه طباطبایی

    بدایه الحکمه (همراه با مصطلحات فارسی و انگلیسی)

    حکمت برین


    Islamic Teachings in Brief

    A Shi ite Anthology

    Light Within Me

    Muhammad in the Mirror of Islam

    Quran in Isalm

    The Spiritual Message of Shi ism

    Al Mizan

    شیعه: مصاحبات علامه طباطبایی با هانری کربن (شاهجوئی)

    ز مهر افروخته

    رسائل توحیدی

    سيری کوتاه در زندگانی ائمه عليهم‌السلام

    الفردوس الأعلي

    نهاية الحکمة

    آغاز فلسفه (ويرايش جديد)

    الميزان في تفسير القرآن (فارسی)

    شيعه در اسلام (ويرايش جديد)

    بررسی‌های اسلامی، شامل: مجموعه مقالات و رسائل

    برگزيده الميزان في تفسير القرآن

    تفسير الميزان

    علي(ع) و فلسفه الهي

    فرازهائي از اسلام

    الشيعة في الإسلام

    شیعه در اسلام

    بررسی‌های اسلامی (طبع قديم)

    انسان از آغاز تا انجام (نشر الزهرا)

    اعجاز از نظر عقل و قرآن

    عناصر متافيزيک اسلامی

    قرآن در اسلام

    اجمالی از آموزهای اسلامی

    الميزان في تفسير القرآن

    المیزان: تفسیری بر قرآن

    شیعه در اسلام

    نهایة الحکمة

    گلچین شیعه

    شیعه

    خلاصه تاریخ زندگی ائمه(ع)

    خلاصه‌ای از زندگی امام دوازدهم

    داستان زندگی امام دوازدهم(ع)

    نوری در درون من

    القرآن فی الإسلام

    امامت و اهل‌بيت در الميزان

    نسب نامه خاندان طباطبایی (اولاد امیر سراج‌الدین عبدالوهاب)

    المیزان في تفسیر القرآن

    ایضاح الحکمة فی شرح بدایة الحکمة

    الحکمة المتعالیة في الأسفار العقلیة الأربعة

    بحثی درباره مرجعیت و روحانیت

    محمد در آیینه اسلام

    گلچینی از معارف شیعه

    شیعه در اسلام

    اسلام و انسان معاصر

    اسلام و انسان معاصر

    معنویت تشیع (به ضمیمه چند مقاله دیگر)

    قرآن در اسلام

    علی(ع) و فلسفه الهی

    وعاية الحكمة في شرح نهاية الحكمة

    علامه در المیزان از منظر پرسش و پاسخ

    یادنامه علامه طباطبایی

    روش تفسیر قرآن به قرآن از دیدگاه علامه طباطبایى(ره)

    سیری در سیره علمی و عملی علامه طباطبایی(ره) از نگاه فرزانگان

    مرزبان وحی و خرد: یادنامه مرحوم علامه سید محمدحسین طباطبایی قدس‌سره

    روش تفسیر قرآن به قرآن از دیدگاه علامه طباطبایى(ره)

    وعاية الحكمة في شرح نهاية الحكمة