نیایش عارفان: شرح حکمت و معنویت شیعی در دعای کمیل
| نیایش عارفان: شرح حکمت و معنویت شیعی در دعای کمیل | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | فنایی اشکوری، محمد (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | شرح حکمت و معنویت شیعی در دعای کمیل |
| ناشر | شيعه شناسی |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1387 ش |
| چاپ | 2 |
| شابک | 978-600-5147-03-2 |
| موضوع | دعاها دعای کمیل - نقد و تفسیر |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 269/502 /ف9 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
نيايش عارفان، شرح حكمت و معنويت شيعى در دعاى كميل، اثر محمد فنائى اشكورى، به زبان فارسى و مشتمل بر شرح دعاى كميل است.
ساختار
كتاب، مشتمل بر يك پيشگفتار از مؤلف، متن و ترجمه دعاى كميل و شرح آن است. متن كتاب، در دو بخش تنظيم گرديده است.
كتاب، حاصل سخنرانى‌هاى مؤلف در ماه رمضان سال 1379ش، در جمع ايرانيان پنسيلوانياست كه در مهديه شهر فيلادلفيا گرد هم مى‌آمدند.
مؤلف، در شرح و تفسير دعا، از آيات قرآن، روايات، حكايات عبرت‌آموز و اشعار استفاده نموده است و در ترجمه آيات قرآن كريم، از ترجمه‌هاى آقاى فولادوند و آيت‌الله مكارم بهره برده است. وى، از طرح آن دسته از مباحث ادبى (صرف و نحو) كه سودى چندان در پى ندارد، اجتناب كرده است.
شرح كتاب، غير مزجى است؛ بدين صورت كه ابتدا فرازى از دعا ذكر مى‌شود و سپس به‌صورت ساده و روان تشريح مى‌گردد تا براى عموم مورد استفاده باشد.
گزارش محتوا
مطالب كتاب، در دو بخش تنظيم گرديده است:
- حقيقت نيايش و دعاى كميل؛
- شرح و تفسير دعاى كميل.
در بخش اول، مطالب، در سه قسمت اصلى بيان شده است. مؤلف، در قسمت اول، به بيان حقيقت دعا، نيايش و پرستش مى‌پردازد. وى، دعا را اين گونه تعريف مى‌نمايد: «دعا در لغت به معناى خواندن است و در اصطلاح، خواندن خداوند است» و حقيقت آن را برقرار كردن ارتباط با خدا و سخن گفتن با او و پرستش او، مى‌داند، سپس به شرح اجزاء و اركان دعا مى‌پردازد. مؤلف، بيان مى‌نمايد كه با تأمل و تفكر در دعاهاى مأثور از معصومين(ع)، مى‌توان اركان، اجزاء، انحاء و آثار دعا را شناخت و به شرايط دعا كردن و موانع تأثير و اجابت آن پى برد.
اجزاء و اركان دعا كه مؤلف بيان مى‌نمايد، بدين شرح است: ذكر و ياد حق، ستايش و پرستش، سپاس منعم، اقرار و توبه و استغفار، عرض دعا و توسل. مؤلف، اين موارد را بيان مى‌نمايد و توضيح مى‌دهد.
در ادامه، مطالب ديگرى مانند مراتب و شرايط دعا، ظرايف و لطايف دعا و برخى از آثار دعا، شرح داده مى‌شود.
مؤلف، برخى از آثار دعا را چنين بيان مى‌كند:
- اگر دعا با توجه و حضور قلب صورت گيرد، معرفت ما را به خدا بيشتر مى‌كند؛
- دعا، انس با خدا است و اين انس، ما را از تنهايى و احساس بى‌كسى و جداماندگى و افسردگى نجات مى‌دهد؛
- دعا، اضطراب و دلهره را بين مى‌برد و آرامش و اطمينان قلب را جاى آن مى‌نشاند؛
- دعا، روح خسته و گرفتار عقده انسان را اصلاح مى‌كند؛
و...
مؤلف در بخش اول، به معرفى شخصيت كميل نيز مى‌پردازد و مختصرى از زندگى وى را بيان مى‌كند. همچنين جايگاه دعاى كميل را در بين دعاها و معارف اسلامى خاطرنشان مى‌سازد.
بخش دوم مطالب كتاب، حاوى شرح دعاى كميل مى‌باشد. مؤلف، در شرح و بسط جملات كوشيده است كه مفاهيم و معارف دعا را به‌طور كامل بيان كند و براى واضح‌تر شدن مفاهيم آن، از آيات قرآنى و ساير ادعيه و روايات بهره گرفته است.
وى، در شرح خود، برخى از مباحث ادبى را بيان مى‌نمايد، ولى در ارائه اين مباحث سعى نموده است كه اولا، مفيد و سودمند باشد و ثانيا، باعث اطاله كلام نشود؛ براى نمونه، در تفسير بسم الله الرحمن الرحيم، اين گونه بيان مى‌كند:
«برخى از اهل ادب گفته‌اند: الله، مشتق از اله است. برخى ديگر از ادبا گفته‌اند: الله، جامد و علم است و الف و لام آن براى زينت است. اين اسم شريف، اشاره به ذات حق دارد كه واجد جميع كمالات است».
شيوه كار مؤلف بدين گونه است كه در ابتداى شرح و توضيح هر فراز از دعا، عنوان مربوط با آن فراز را مطرح و آن فراز را ذكر مى‌كند و سپس ترجمه، شرح و تفسير مى‌نمايد، مانند نمونه زير:
«گناهان پرده‌در اللهم اغفر لى الذنوب التى تهتك العصم؛ خداوندا! ببخش بر من گناهانى را كه پرده‌هاى عصمت را مى‌درند.
ذنوب، جمع ذنب، در اينجا به معناى گناهان و خطاها است. نخستين درخواست، آمرزش گناهانى است كه پرده‌هاى عصمت را پاره مى‌كنند. عصمت، حالتى است كه انسان را از گناه و زشتى حفظ مى‌كند و انسان را تحت پناه اطاعت الهى قرار مى‌دهد...».
پاره‌اى از عناوينى كه مؤلف در ذيل آنها به شرح فرازهاى مختلف دعا مى‌پردازد، بدين قرار است: بهترين سرآغاز، رحمت عالم‌گير، اصالت رحمت در مناسبات انسانى، خوش‌بينى يا بدبينى، بيم يا اميد، قوت و قهر الهى، خاکسارى و زبونى مخلوقات، جبر چيره الهى، عزت الهى، شكوه الهى، سلطنت الهى، وجه جاويد الهى، نام‌هاى نيكوى الهى، علم فراگير الهى، نور عالم‌تاب الهى، اى نور اى قدوس، نخستين نخستين‌ها و آخرين آخرين‌ها، موانع عروج، آثار و پيامدهاى اعمال آدمى، گناهان پرده‌در و...
وضعيت كتاب
فهرست مطالب و موضوعات، در ابتداى كتاب و فهرست منابع و فهرست كلمات و اصطلاحات مورد استفاده در كتاب، به ترتيب حروف الفبا و تحت عنوان «نمايه‌ها»، در پايان آن ذكر شده است. پاره‌اى از توضيحات و برخى از آيات و روايات در پاورقى بيان شده است.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.