رضوی حائری، سید ولی بن نعمت‌الله
| نام | رضوی حائری، سید ولی بن نعمت‌الله |
|---|---|
| نام‌های دیگر | حسيني، ولي بن نعمه الله |
| نام پدر | نعمت‌الله |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | پس از 981ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | میراث حدیث شیعه |
| کد مؤلف | AUTHORCODE12216AUTHORCODE |
سید ولی بن نعمت‌الله رضوی حائری حسینی (متوفی پس از 981ق/1573م)، محدث و مناقب‌نویس امامی. برخی منابع نام وی را ولی‌الله ضبط کرده‌اند.
زندگی‌نامه
وی بر اساس برخی قراین - همچون نسبت حائری - در کربلا می‌زیست. سال ۹۸۱ق، به‌عنوان تاریخ تألیف یکی از آثار وی، زنده‌بودن او دست‌کم تا آن زمان را تأیید می‌کند. توجه عالمان پس از او به آثارش که بیشتر در زمینه مناقب اهل‌بیت(ع) است، پرداختن به شرح‌حال او را تحت‌الشعاع قرار داده، و همین امر سبب شده است تا اطلاعات از زندگی او بسیار اندک باشد. تصریح منابع به این امر که او را معاصر حسین بن عبدالصمد، پدر شیخ بهایی و دیگر شاگردان شهید ثانی یاد کرده‌اند، توجه‌برانگیز است.
آثار
نوع و گرایش تألیفی حسینی، همچنین عصر او که به‌عنوان یک دوره مهم در حدیث شیعه، عملاً آغاز دوره گذار به شمار می‌آمد، برای تصریح منابع به هم‌عصران وی مهم است. حسینی از آن دست محدثان امامیه است که با دانش گسترده در روایات عامه در کنار روایات امامی، بر آن بوده‌اند تا از روایات اهل سنت برای تثبیت و تبیین برخی از آراء اعتقادی امامی سود برند، که این توانایی او را می‌توان در آثار وی مشاهده نمود. بسیاری از استشهادات وی در معروف‌ترین کتابش «مجمع البحرين» مخصوصاً به آثار صحیح و مسانید اهل سنت است.
شیوه عملکرد مشابه او در «منهاج الحق و اليقين في فضائل علي اميرالمؤمنين(ع)» نیز آن را در شمار کتاب‌های مورد رجوع مؤلفان پسین قرار داده، و استفاده‌های فراوان هاشم بحرانی از آن در «مدينة المعاجز و ينابيع المعاجز» بر همین اساس است.
به‌جز آثار یادشده، باید از مجموعه دیگر او با عنوان «كنز المطالب في فضائل علي بن ابي‌طالب(ع)» یاد کرد که احتمالاً نامی دیگر برای کتاب «درر المطالب و غرر المناقب» است. مؤلفان پس از او از این کتاب بسیار استفاده کرده‌اند.
حسینی که بسیاری منابع او را با نام سید ولی شناسانده‌اند، به دو زبان فارسی و عربی تسلط داشت و آثارش را به هر دو زبان تألیف نموده است. «انوار السرائر و مصباح الزائر»، رساله مختصری در فضائل ائمه(ع) و زیارات آنان است که در ۹۸۱ق به اتمام رسیده و نمونه‌ای از آثار فارسی او به‌شمار می‌رود.
افزون بر آثار او در زمینه مناقب، کتاب معروف «تحفة الملوك» رساله‌ای بلند در علم اخلاق، با رویکردی به سیاست مدن است که در مقدمه، ابوابی هشت‌گانه و خاتمه آن به توصیف برخی شاخصه‌های اخلاقی پرداخته شده است.
از موضوعات توجه‌برانگیز، گزینش نام آثار اوست. با نگاهی به نام آثار او از جمله مجمع البحرين، كنز المطالب، درر المطالب و تحفة الملوك پیش از همه آنها را نام‌هایی می‌یابیم که در تاریخ تألیف آثار پیشینیان، از منظر نام، نمونه بسیار دارد. در واقع حسینی دست‌کم در گزینش نام، هیچ حسن سلیقه از خود بروز نداده است؛ به‌ویژه با توجه به اینکه این تکراری بودن، حتى معنی ادامه راهی کهن را ندارد و ارتباطی معنایی میان آثار وی و آثاری با نام‌های مشابه دیده نمی‌شود[۱].
پانویس
- ↑ حاج منوچهری، فرامرز، ج21، ص35-36
منابع مقاله
حاج منوچهری، فرامرز، دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی، زیرنظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1392ش.