تجلی عاشورا در هنر ایران
| تجلی عاشورا در هنر ایران | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | الهی، محبوبه (نویسنده) |
| ناشر | آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهش‌های اسلامی |
| مکان نشر | مشهد |
| سال نشر | ۱۳۷۷ش |
| چاپ | اول |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | ND 985/ف‌لا۷ت۳ |
تجلی عاشورا در هنر ایران تألیف محبوبه الهی، پژوهشی در تبیین و تحلیل کاربرد هنر برای بازگویی عملی و عینی واقعه کربلا و بازتاب‌های آن در تاریخ هنر مذهبی و نگاه و کار هنرمندان به مسائل پیرامونی آن حادثه و بزرگداشت آن است.
این کتاب که، به تصاویر سیاه و سفید و رنگی و نیز خط و طرح‌های مینیاتوری و گرافیکی مزین است، پیشینه تعزیه و روضه خوانی، دسته گردانی، نقالی و تکیه‌سازی برای عزاداری را بررسی کرده و نقاشی‌ها و عکس‌هایی از عزاداری‌های ابتدایی نیز، در آن نقش بسته است. از آن پس به کاربرد اشیای فلزی در عزاداری و مناسبت پیشینه فلزکاری اشاره شده و از ابزاری چون علم و تاریخچه آن، شکل و فرم و جنس و طول و اجزا و تصاویر و نقوش، طرز ساختن و تزیینات آن سخن گفته شده و برای پر بار و برگ کردن مطالب مطرح شده، از سفرنامه‌ها و استفاده آن در تکایا بهره برده شده است. نیز قبه و پنجه، ظرف آب خوری، لوحه‌های دعا و زیارت، زره، دستانه، شمشیر قمه، سپر، چهار آینه، کلاهخود، سنج، چشم زخم و طلسم، ابزارهایی هستند که در این نوشته، پیشینه، کاربرد، چگونگی ساخت و انواع آنها بررسی شده است.
بحث بعدی کتاب، در باره کاربرد چوب در عزاداری و عَلم‌های چوبی و نخل و توغ، حجله و شش گوشه و سنگ زنی است.
در بخش چهارم از بافته‌ها و کاربرد آنها در ساخت اشیایی ویژه مانند بیرق، درفشن، پارچه‌های قلمکاری، کتل و کتیبه و قالی سخن به میان آمده و مباحث بعدی در باره نقاشی از قبیل مینیاتور، پرده‌های تعزیه خوانی، نقاشی قهوه خانه‌ای و نقاشی‌های دیواری است. شیشه و چگونگی بهره‌برداری از آن در مراسم عاشورا نیز بخشی از مباحث کتاب را تشکیل می‌دهد که در آن از نقاشی‌های پشت شیشه و پشت آینه بحث شده است.
پایان بخش کتاب، موارد دیگری از قبیل کاشیکاری تذهیب و تشعیر، خط، اشعار، کله و ماسک سازی، سمبولیسم رنگ و ابزار است که ابعاد آنها و پیشینه و کابردشان در عزاداری مورد بررسی قرار گرفته و در همین بخش، از سفرنامه‌های حاوی اطلاعاتی در باره تعزیه نیز، سخن به میان آمده است. [۱]
پانويس
- ↑ ر.ک: معاونت فرهنگی مجمع جهانی اهل‌بیت(ع)، ص110-111
منابع مقاله
معاونت فرهنگی مجمع جهانی اهل‌بیت(ع)، کتاب‌شناسی توصیفی اهل‌بیت علیهم‌السلام، قم، مرکز چاپ و نشر مجمع جهانی اهل‌بیت(ع)، چاپ اول، 1383ش.