آیین‌های عاشورایی در ایران (عصر آل بویه) (320- 454 ق / 932- 1062 م)
| آیین‌های عاشورایی در ایران (عصر آل بویه) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | شورمیج، مهتاب (نویسنده) |
| ناشر | انتشارات شیعه‌شناسی |
| مکان نشر | قم |
| سال نشر | ۱۴۰۲ |
| شابک | 978-600-5147-50-6 |
| کد کنگره | |
آیین‌های عاشورایی در ایران (عصر آل بویه) (320- 454ق / 932- 1062م) تألیف مهتاب شورمیج؛ این پژوهش در پی پاسخگویی به این پرسش است که مصادیق، خاستگاه و تطور آیین‌های عاشورایی از آغاز عصر آل بویه تا پایان این دوره چگونه بوده و چه مراحلی را طی کرده است؟
ساختار
مطالب این کتاب در چهار فصل ارائه گردیده است: فصل اول تاریخچه‌ی آل بویه را مورد بررسی قرار می‌دهد. فصل دوم به آیین‌های عاشورایی عصر آل بویه می‌پردازد. در فصل سوم، به عوامل فرهنگی و سیاسی رواج و تداوم آیین‌های عاشورایی عصر آل بویه پرداخته می‌شود و در فصل چهارم و پایانی، عوامل اجتماعی و اقتصادی رواج و تداوم آیین‌های عاشورایی عصر آل بویه مورد بررسی قرار می‌گیرد
معرفی تفصیلی
بررسی آیین‌های عاشورایی شیعیان ایران از مقطع تاریخی برآمدن آل بویه در سال 320 ق تا پایان سال 454 (دهه‌ی سوم قرن چهارم تا دهه‌ی پنجم قرن پنجم هجری) از اهمیت بسزایی برخوردار است؛ زیرا بررسی این موضوع علاوه بر نشان دادن چگونگی گسترش و نفوذ تشیع در ایران، گوشه‌هایی از تاریخ اجتماعی و مذهبی شیعیان ایران را روشن خواهد کرد. مهم‌تر اینکه آیین‌های مذکور هنوز در میان توده‌های مردم ایران نفوذ دارد. بدین روی نیازمند تحلیل و پژوهش است.
آیین عاشورایی که مد نظر این پژوهش است، مجموعه‌ای از اعمال، رفتارها، آداب و رسومی است که مستقیم یا غیر مستقیم با انقلاب امام حسین علیه‌السلام ارتباط یافته است. این اعمال در شکل‌گیری تاریخ اجتماعی مردم و سبک زندگی شیعیان ایران نقش و تأثیر بسزایی داشته است. همچنین اهتمام عالمان، امرا و حاکمان شیعی مذهب آل بویه به برگزاری مراسم عاشورایی و آیین‌های مذهبی شیعی، همچون سیاهپوشی در ایام ماه محرم، عزاداری در ایام محرم،عزاداری زنان در ایام محرم، روضه خوانی، سخنرانی‌های مذهبی، مرثیه سرایی، سینه زنی، زنجیر زنی، اربعین امام حسین علیه‌السلام، مقتل خوانی، مقتل نویسی، سجده بر مهر تربت امام، قمه زنی، تعزیه (شبیه خوانی)، شمایل گردانی، سوزاندن پیکره‌ی قاتلان امام، استفاده از آلات موسیقی در عزاداری، به کارگیری بیرق و علم، اطعام و اشراب عزاداران، استفاده از حیوانات، برگزاری هیأت‌های عزاداران محلات و ایجاد ارتباط میان حوادث روزانه‌ی زندگی با رویدادهای مربوط به قیام امام حسین علیه‌السلام و ایجاد پیوند معنوی و روحانی با آن حضرت و احیای فرهنگ ایثار و شهادت، از دیگر تأثیرات آیین‌های عاشورایی در تاریخ اجتماعی شیعیان ایران در ادوار مذکور است که در پژوهش حاضر بررسی شده است.
اهتمام این پژوهش بر آن است تا ضمن بررسی آیین‌های عاشورایی، ریشه و خاستگاه این آیین‌ها و سیر تطور تاریخی و بازتاب آن‌ها در دوره‌ی زمانی تعریف شده، شناسایی و تحلیل شود. بنابراین اهداف عمده‌ی پژوهش پیش رو شناخت آیین‌های عاشورایی با انگیزه‌ی حفظ، استمرار و پایداری میراث شیعه و شناخت انحرافات و آسیب‌شناسی آن برای جلوگیری از کجروی‌های احتمالی در اعصار بعدی است.[۱]
پانويس
منابع مقاله
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران