مصطفوی، حسن
| نام | مصطفوی، حسن |
|---|---|
| نامهای دیگر | مصطفوي اهري تبريزي، حسن
مصطفوي تبريزي، حسن ح. م. ت |
| نام پدر | شیخ عبدالرحیم |
| متولد | 1295ش/ 1334ق / 1916م |
| محل تولد | تبریز |
| رحلت | 1384ش / 1426ق / 2005م |
| اساتید | علی‌اکبر اهری
آیت‌الله آقا سید ابوالحسن اصفهانی |
| برخی آثار | التحقيق في كلمات القرآن الكريم
مصباح الشريعة و مفتاح الحقيقة در تزكيه نفس و حقايق و معارف الهى |
| کد مؤلف | AUTHORCODE00249AUTHORCODE |
حسن مصطفوی (1295-1384ش)، علامه، مفسر و فقیه شیعه در قرن معاصر و دارای آثاری در موضوعات اسلامی. «تفسیر روشن» و «التحقيق في كلمات القرآن الكريم»، دو اثر مشهور اوست.
ولادت
میرزا حسن در روز چهارم شعبان سال ١٣٣٤ق، مطابق با سال ١٢٩4ش، در شهر تبریز متولد شد.
پدرش آقا شیخ عبدالرحیم، فرزند شیخ مصطفی از دانشمندانِ شهر و مشهور به زهد و تقوا بوده است.
مادرش فاطمه و مادربزرگش از سلسله ساداتِ جلیل‌القدر تبریز بوده‌اند.
تحصیلات
دوران دبستان و دبیرستان را به‌صورت فوق‌العاده و استثنایی در شهر تبریز ایران گذراند و در ضمن، شروع به دروس ادبیات عربی و علوم پایه اسلامی نمود.
بعد از مدت کوتاهی از بدو ورود به مدرسه، اولیای مدرسه متوجه شدند که وی دارای هوش و استعداد استثنایی و عالی می‌باشد، به‌طوری‌که دروس مدرسه را به‌راحتی و آسانی چند کلاس و مرتبه را در یک‌ساله می‌گذراند.
در ضمن دروس مدرسه و اخذ دیپلم، شروع به دروس ادبیات عربی و علوم اسلامی نمود که در سن پانزده‌سالگی تا پایان کتاب رسائل و مکاسب را که قسمت مهمی از علوم دینی می‌باشد، به پایان رسانیده و سپس در سال‌های بعد در دانشکده الهیات تبریز (معقول و منقول) موفق به اخذ لیسانس و سپس دکترای الهیات گردید.
از سن شانزده‌سالگی تا بیست‌وسه‌سالگی را در قم و از بیست‌وسه‌سالگی تا بیست‌وپنج‌سالگی را در نجف اشرف به تحصیلات علوم دینی و اسلامی مشغول گشت.
سپس مجدداً به قم مراجعت و به مدت یک‌سال به تدریس تفسیر قرآن و علوم مرسومه مبادرت نمود و در بیست‌وشش‌سالگی به تهران عزیمت و در همان سال ازدواج نمود.
اساتید
در تبریز از اساتیدِ مُبرز و توانمندی چون آقا شیخ علی‌اکبر اهری و جناب عمو زین‌الدینی و در قم از آیت‌الله حجت کوه‌کمره‌ای در فقه و اصول و در نجف از آیت‌الله آقا سید ابوالحسن اصفهانی در فقه و از آیت‌الله آقا میرزا حسین نائینی در اصول و از آیت‌الله آقا شیخ محمدحسین اصفهانی هم در فقه و اصول، استفاده نمود.
همچنین در این زمان در درس اخلاق آیت‌الله آقا سید علی قاضی، حاضر شد.
ایشان در سن بیست‌وشش‌سالگی در ضمن اینکه دارای دکترای الهیات بوده، به عالی‌ترین مرتبه و درجه اجتهاد نائل گردیده که توسط مراجع و دانشمندان و بزرگانِ آن زمان نظیر آیت‌الله آقا سید ابوالحسن اصفهانی گواهی گردیده بود.
تسلط بر زبان‌های خارجی
او بر چهار زبان تسلط کامل پیدا کرد: ترکی، عربی، فرانسوی و عبری.
فعالیت‌ها
وقتی در تهران اقامت نمود بعضی از بزرگان آن زمان، مخصوصاً آیت‌الله بروجردی مصرانه از ایشان تقاضا نمودند که جهت تدریس به قم مراجعت کند، ولی ایشان نپذیرفت.
ایشان زندگی‌اش را از درآمد تألیف و نشر کتاب‌ها و نوشته‌هایی که تألیف می‌نموده، می‌گذرانده است.
اکثر علما و دانشمندان و اساتید دانشگاه وقتی متوجه می‌شوند که چنین شخصیتی در شهر تهران سکونت دارد و روزانه دو ساعت، یعنی ده تا دوازده صبح در محل دفتر انتشارات تشریف می‌آورد، در آنجا حاضر گردیده و از ایشان استفاده‌های علمی و معنوی می‌نمودند.
ایشان از آن زمان تا پایان عمرش را اکثر در تهران سپری نمود.
وفات
علامه مصطفوی در تاریخ نوزدهم جمادی‌الاول ١٤٢٦ق، مطابق با 5 تیرماه 1384ش، در تهران وفات یافت. پیکر او به قم منتقل و در قبرستان باغ بهشت دفن شد[۱].
آثار
- التحقيق في كلمات القرآن الكريم؛
- تفسیر روشن؛
- راهنمای گمشدگان؛
- الحقائق في تاريخ الإسلام والفتن والأحداث؛
- الإمام المجتبی(ع)؛
- رساله لقاءالله؛
- شرح مصباح الشريعة امام صادق(ع)؛
- رساله معرفة الله، شرح خطبه توحیدیه امام رضا(ع)؛
- احادیث صعب و مشکل امام کاظم(ع)؛
- احادیث صعب و مشکل امام رضا(ع)؛
- تفسیر سوره حشر؛
- تصحیح و تذییل متشابهات القرآن؛
- تحقیق کتاب اشعه نور، شیخ هادی تهرانی؛
و...[۲].
پانویس
منابع مقاله
- پایگاه اینترنتی علامه مصطفوی، 10 اسفند 1399
- تقی‌زاده، سید محمد، «آیت‌الله مصطفوی و تفسیر روشن»، کوثر، بهار و تابستان 1388، شماره 31.
وابسته‌ها
التحقيق في كلمات القرآن الكريم
مصباح الشريعة و مفتاح الحقيقة در تزكيه نفس و حقايق و معارف الهى
توضیح و تکمیل عوامل در علم نحو
رسالة فی السیر و السلوک (تحقیق مصطفوی)
اختيار معرفة الرجال (تصحیح مصطفوی)
تفسیر روشن برای عموم طبقات با بیان قاطع از جهت لغات و تفسیر و حقایق
توضیح و تکمیل شرح باب حادی عشر در علم کلام و فلسفه
محاکمه و بررسی در عقاید و احکام و آداب و تاریخ باب و بهاء
احادیث صعب و مشکل امام هشتم علیه‌السلام
الإمام المجتبی أبو محمد الحسن بن علی علیهماالسلام حیاته، مقامه، خلافته، حلمه..
سخنان حضرت خاتم النبیین(ص): منتخب از مجموعه ورام
رساله سیر و سلوک: مجموعهای از علامه بحر العلوم و علامه مصطفی در سیر و سلوک
احتجاجات از رسول اکرم(ص) و ائمه معصومین(ع) با ملل و ادیان دیگر جهان
اشعه نور در تفسیر آیه شریفه نور
الحقائق في تاریخ الإسلام و الفتن و الأحداث
رهنمای گمشدگان در اخلاق و سیر و سلوک
رساله معرفت الله: در ترجمه و شرح خطبهای در توحید از خلیفه الله امام حضرت علی بن موسی الرضا
روش علمی در ترجمه و تفسیر قرآن مجید
احادیث صعب امام هفتم علیه‌السلام و بررسی و تحقیق و توضیح لازم از آنها