بازگشت به دنیا در پایان تاریخ (تحلیل و بررسی مسئله رجعت)
| بازگشت به دنیا در پایان تاریخ (تحلیل و بررسی مسئله رجعت) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سلیمیان ریزی، خدامراد (نویسنده) |
| ناشر | بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم) |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1387 ش |
| چاپ | 4 |
| شابک | 978-964-548-814-5 |
| موضوع | آخر الزمان
رجعت رجعت - احادیث رجعت - جنبههای قرآنی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 222/4 /س8ب2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
بازگشت به دنیا در پایان تاریخ (تحلیل و بررسی مسئله رجعت) اثر خدامراد سليميان، پژوهشى است درباره رجعت و بازگشت برخى مردگان مؤمن و كافر، بعد از ظهور امام زمان(ع) كه به زبان فارسی و در سال 1349ش نگارش يافته است. از آنجايى كه اعتقاد به رجعت همواره با مشكلاتى روبه‌رو بوده و به‌ويژه ديدگاه عالمان اهل‌سنت درباره اين موضوع مشكلات را دوچندان ساخته است، مؤلف تحقيق واقع‌بينانه و به دور از سطحى‌نگرى درباره اين موضوع را برخود فرض ديده و اقدام به تأليف اين اثر نموده است.
ساختار
كتاب با مقدمه مؤلف آغاز شده و مطالب در ده فصل تدوين شده است.
مؤلف معتقد است گرچه پيشينه اين بحث به اديان قبل از اسلام برمى‌گردد، اما به يقين بحث رجعت از شمار موضوعاتى است كه پيامبر اسلام(ص) و روايات شيعى از آن به تفصيل سخن گفته و نوشته‌هاى فراوانى نيز به اين مهم پرداخته‌اند.
وى كتاب سليم‌بن قيس هلالى را جزء اولين كتب كه در مورد اين موضوع بحث كرده مى‌داند و از ديگر كسانى كه رواياتى چند از مسئله رجعت را در نوشته‌هاى خود ذكر كرده‌اند را على‌بن ابراهیم در تفسير قمى، محمدبن يعقوب كلينى در كافى، شيخ صدوق در من لايحضره الفقيه، شيخ مفيد در ارشاد دانسته است.
گزارش محتوا
نویسنده در مقدمه به مسائلى كه باعث كم‌توجهى به بحث رجعت شده پرداخته و عواملى چون تلاش مخالفان در محو اين اعتقاد، درك سطحى و غلط برخى موافقان و نسبت دادن برخى عقايد غلات به تمامى شیعیان را از جمله دلايل آن برشمرده است.وى در فصل اول كتاب، رجعت در لغت را به «بازگشتن به جايى كه پيشتر در آن بوده» معنا كرده و به بررسى واژگانى آن، دردو قسمت، پرداخته است:
الف) در معناى اصطلاحى و كتب اعتقادى: اعتقاد به بازگشت دو گروه از مؤمنان و كافران محض پس از ظهور حضرت مهدى(ع).
ب) چيستى رجعت: مؤلف با استفاده از مجموع آيات، روايات و بيان دانشمندان بزرگ شيعه چنين استنباط مى‌كند كه رجعت، عالمى است با ويژگى‌هاى خاص خود كه نه دقيقاً همچون عالم دنياست و نه همانند عالم آخرت، در عين حال برزخ هم نيست؛ عالمى است با تعريف خاص خود. علامه طباطبايى(ره) قيامت را بالاترين درجه كشف و شهود دانسته و رجعت در مرتبه ميانى و پايين‌تر از اين دو ظهور حضرت مهدى(عج) قرار دارد.
فصل دوم، رجعت را از منظر مذاهب اسلامى همچون شیعیان، اهل‌سنت، سبانيه (سبئيه- منسوبين به شخصيت موهوم عبدالله بن سبا) و كيسانيه بررسى مى‌كند.
ديدگاه اهل‌سنت به نقل از علامه طباطبايى چنين بيان شده است: اهل‌تسنن اگرچه به ظهور حضرت مهدى(ع) اعتراف و آنرا به طور متواتر از پيامبر اكرم(ص) نقل كرده‌اند، رجعت را انكار كرده و قول به رجعت را از ويژگى‌هاى شيعه برشمرده‌اند و در اين زمينه، بعضى از آنان كه منتسب به شيعه هستند نيز به آنان ملحق مى‌شوند.
فصل سوم، به زمانى كه رجعت در آن واقع خواهد شد پرداخته و آنرا هم‌زمان با ظهور حضرت مهدى(ع) و يكى از معجزات آن حضرت شمرده است.
در اين فصل مدت توقف امام حسین(ع)، حضرت على(ع) و رسول اكرم(ص) در زمان رجعت مورد بررسى قرار گرفته است.
در فصل چهارم، به دنبال بررسى اينكه آيا رجعت امكان دارد يا خير، ادله نقلى از آيات قرآن، بر وقوع آن را بيان كرده و ديدگاه دانشمندان و مفسران شيعه و عامه را ذيل آيات آورده است.
فصل پنجم، در سه بخش، بحث رجعت در آخرالزمان را بررسى كرده است:
- آيات تأويل شده به رجعت در آخرالزمان مانند آيه 82 و 83 سوره نمل، 47 كهف، 19 و 20 فصلت.
- روايات معصومان(ع) كه به دو دسته كلى تقسيم شده است: الف) رواياتى كه به تحقق رجعت در امت‌هاى گذشته اشاره مى‌كند. ب) رواياتى كه وقوع آن را در آستانه برپايى قيامت وعده داده‌اند.
- رجعت از نگاه ادعيه و زيارات؛ به بيان ادعيه و زيارت‌نامه‌هایى كه به رجعت اشاره كرده‌اند، به همراه ترجمه آنها پرداخته است مانند: دعاى عهد، زيارت جامعه كبيره، زيارت امام حسین(ع) در روز عرفه.
در فصل ششم، شبهات و اشكالات مطرح شده در مورد رجعت نقد و بررسى شده است؛ از جمله اين شبهات است: رجعت مستلزم تناسخ است، گرفتن شده رجعت از عقايد عبدالله‌بن سبا و يهوديت، تعارض آن با فلسفه معاد، منافات داشتن آن با تلقين ميت، معارض بودن آن با آيات قرآن.
در فصل هفتم، گروه‌ها و افرادى كه به دنيا بازخواهند گشت معرفى و آيات و روايات مربوط به آنها بيان شده است.
از جمله مباحث اين فصل مى‌توان به مسئله رجعت پيامبر اكرم(ص) و پيامبران گذشته(ع)، رجعت على(ع)، اولين رجعت كنندگان از معصومين(ع) و بشارتى كه به ياران خاص ايشان براى رجعت داده شده از جمله مفضل بن عمر، سلمان فارسی و عبدالله بن شریک عامرى؛ رجعت برخى از اصحاب پيامبران(ع) و زنان رجعت كننده مانند ام ايمن، سميه مادر عمار بن ياسر و زبيده اشاره كرد.
فصل هشتم، به بررسى ديدگاه‌ها در مورد تكليف در زمان رجعت پرداخته و آنها را به سه دسته تقسيم كرده است:
- برخى كه آن را مانند قيامت زمان پاداش و مجازات مى‌دانند.
- عده‌اى اعتقاد دارند كه در رجعت تكليف وجود ندارد؛ زيرا در دنيا اتفاق مى‌افتد.
- گروهى نيز گفته‌اند گرچه دار تكليف نيست ولى كارهاى خوب ثواب و اعمال بد عقاب به دنبال دارند.
فصل نهم، فلسفه و هدف رجعت را از احاديث و سخنان بزرگان استنباط و بيان كرده است؛ مانند: تكامل بيشتر مؤمنان، تحمل كيفرهاى دنيايى و معذب شدن كافران به هنگام ديدن دولت حق.
نویسنده در فصل دهم، به نتيجه‌گيرى پرداخته و با اشاره به اينكه رجعت، از ويژگى‌هاى شيعه به شمار آمده و در طول تاريخ همواره بين عالمان شيعه و عامه، مناظره‌هاى فراوانى در اين زمينه اتفاق افتاده است، بيان مى‌دارد كه اگرچه درباره اين مسئله در ميان شیعیان اتفاق نظر وجود دارد، ولى در خصوص چگونگى و ويژگى‌هاى آن اختلافاتى به چشم مى‌خورد.
وضعيت كتاب
فهرست مطالب در ابتدا و فهرست آيات، روايات و منابع در انتهاى كتاب آمده است.
پاورقى‌ها به ذكر منابع و توضيح برخى كلمات متن پرداخته است.
منابع مقاله
- مقدمه و متن كتاب.
- «امام مهدى(عج) در آينه قلم، كارنامه منابع پيرامون امام مهدى(ع) و مهدویت»، قم، مؤسسه اطلاع‌رسانى اسلامى مرجع، 1388 جلد1، ص88.