مثير الأحزان
| مثير الأحزان | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مدرسه الامام المهدی عجل‌الله‌تعالی‌فرجه الشریف (محقق)
ابن نما، جعفر بن محمد (نویسنده) ابن فهد حلی، احمد بن محمد (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | التحصين في صفات العارفين من العزلة و الخمول بالاسانيد المتلقاه من آل الرسول صلوات‌الله‌عليهم اجمعين |
| ناشر | مدرسة الإمام المهدي (علیه‌السلام) |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1406 ق |
| چاپ | 3 |
| موضوع | احادیث اخلاقی - قرن 7ق.
احادیث شیعه - قرن 9ق. حسین بن علی(ع)، امام سوم، 4 - 61ق. عزلت (عرفان) واقعه کربلا، 61ق. |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 41/5 /الف2م2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مثير الأحزان، اثر شیخ نجم‌الدین جعفر بن محمد بن جعفر بن هبةالله بن نما حلی (567-645ق)، کتابی است تاریخی - روائی درباره قیام امام حسین(ع) که به زبان عربی و در اوایل قرن هفتم هجری نوشته شده است.
نویسنده در ابتدای کتاب گفته است که چون مقتل‌های موجود مفصل یا موجز است، به نگارش این کتاب پرداختم و آن را متوسط ساختم و «مطالبی در آن گنجاندم که بسیاری از مصنفان از آوردن آن اهمال کردند و مؤلفان از آن غفلت ورزیدند»[۱]
ساختار
کتاب با دو مقدمه از عبدالمولی طریحی و نویسنده آغاز و مطالب در سه مقصد، سامان یافته است.
در «روضات الجنات» آمده است که شهید ثانی احتمال داده که کتاب حاضر، از آثار ابن نمای حلی نباشد، بلکه تألیف نوه‌اش است که همنام او بود. اما علامه امین در «أعیان الشيعة» این سخن را نادرست شمرده و این کتاب را از آثار او دانسته و گفته است که اصلا معلوم نیست که او، نوه‌ای به نام خودش داشته است[۲]
گزارش محتوا
در مقدمه نخست، شرح حال مختصری از مؤلف ارائه گردیده[۳]
در مقدمه نویسنده، به موضوع کتاب اشاره شده است[۴]
مقصد نخست، مشتمل است بر گزارشی از قیام امام تا ورود به کربلا و درباره امور پیش از نبرد روز عاشورا، از قبیل تاریخ ولادت امام حسین(ع) و پیشگویی پیامبر(ص) از شهادت حضرت و سیر حوادث نهضت عاشورا از مرگ معاویه و بیعت‌خواهی یزید و خروج امام(ع) از مدینه تا ورود به کربلا و همچنین شرح فعالیت‌ها و قیام مسلم بن عقیل است[۵]
مقصد دوم، درباره رخدادهای در کربلا تا شهادت آن حضرت بوده و به بیان مختصر حوادث روزهای اقامت در کربلا و شب و روز عاشورا و کیفیت نبرد و جانبازی و شهادت اصحاب و بنی‌هاشم و در نهایت، شهادت امام حسین(ع) و برخی از حوادث پس از شهادت حضرت اختصاص یافته است[۶]
مقصد سوم، در شرح وقایعی است که پس از شهادت آن حضرت رخ داد و شرح اسارت اهل‌بیت(ع) به کوفه، شام و بازگشت به مدینه و سخنان حضرت زینب(س) و امام سجاد(ع) و دیگران است[۷]
در مقصد سوم، این مطلب قابل توجه ملاحظه می‌شود: نویسنده گفته است اسیران اهل‌بیت(ع) پس از برگشت از شام به کربلا رفتند و در آنجا جابر بن عبدالله انصاری و دیگران را دیدند که برای زیارت قبر امام حسین(ع) آمده بودند؛ پس همگی در آنجا به عزاداری پرداختند. احتمالا نویسنده در این مطلب از سید بن طاووس در کتاب «لهوف» که چند سال پیش از این کتاب تألیف شده، پیروی کرده است[۸]
وضعیت کتاب
فهرست مطالب و اسامی انبیاء(ع) و ائمه(ع) در انتهای کتاب آمده است.
در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع و اشاره به نسخ مختلف کتاب، به تشریح و توضیح برخی از مطالب متن پرداخته شده است.
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- اسفندیاری، محمد، «کتاب‌شناسی تاریخی امام حسین(ع)؛ به ضمیمه امام حسین(ع) در الذريعة»، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1380.
- رنجبر، محسن، «سیری در مقتل‌نویسی و تاریخ‌نگاری عاشورا از آغاز تا عصر حاضر(2)»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله تاریخ اسلام در آینه پژوهش، شماره 15، پاییز 1386 (38 صفحه، از 53 تا 90).