بررسی تطبیقی مهدویت در روایات شیعه و اهل سنت
| بررسی تطبیقی مهدویت در روایات شیعه و اهل سنت | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | اکبرنژاد، مهدی (نویسنده) |
| ناشر | بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم) |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1388 ش |
| چاپ | 3 |
| شابک | 978-964-548-941-8 |
| موضوع | محمد بن حسن(عج)، امام دوازدهم، 255ق. - احادیث - مطالعات تطبیقی
محمد بن حسن(عج)، امام دوازدهم، 255ق. - کتابهای نقد شده مهدویت - احادیث - مطالعات تطبیقی مهدویت - کتابهای نقد شده |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 224/4 /الف7ب4 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
بررسى تطبیقى مهدویت در روایات شیعه و اهل سنت اثر مهدى اکبرنژاد، مطالعه تطبیقى حدیث‌هاى شیعه و سنى در حوزه مهدویت است که به زبان فارسی و در سال 1386ش نوشته شده است.
ساختار
کتاب با مقدمه مؤلف آغاز شده و مطالب در چهار فصل به مطالعه تطبیقى مسئله مهدویت از نظر تاریخى، حدیثى و کلامى از دیدگاه شیعه و اهل تسنن پرداخته است.
مباحث در آغاز، نگاهى تاریخى به ثبت احادیث مربوط به مهدوت در کتاب‌هاى اسلامى دارد و آنگاه دیدگاه کلى مسلمانان درباره این احادیث مورد کاوش قرار گرفته و طى دو فصل مجزا، بخش‌هاى مشترک و موارد اختلافى شیعه و اهل سنت درباره مهدویت، به شکل جداگانه ارزیابى شده و در ادامه، دیدگاه‌هاى برخى منتقدان این احادیث، تجزیه و تحلیل شده است.
پرسش‌هایى که این اثر درصدد پاسخ‌گویى به آن‌هاست، به دو بخش تقسیم مى‌شوند:
- پرسش‌هایى که درباره اصل و اساس مهدویت در اندیشه و مذاهب اسلامى‌بوده که جایگاه، اصل ضرورت و میزان مقبولیت این فکر در میان فرقه‌هاى اسلامى را کاوش مى‌کنند. در این بخش، میزان اعتبار احادیث اسلامى و سابقه تدوین آنها به شکل جوامع حدیثى، مورد سؤال است؛ بدین گونه که آیا این روایت‌ها از اعتبار و صلاحیت لازم براى اثبات چنین اندیشه‌اى برخوردارند یا نه؟ چند تن از اندیشوران اسلامى اصل اساس این احادیث را با نگاه مثبت نگریسته‌اند؟ و...
- پرسش‌هایى که به موارد اتفاقى شیعه و سنى در مورد امام مهدى(عج) بازمى‌گردند؛ مانند این که آیا اساسا اتفاق نظرى در بخش جزئیات این اندیشه در میان این فرقه‌ها وجود دارد یا نه؟ اگر چنین چیزى هست، در چه مواردى است؟...
مؤلف معتقد است که در بخش کلیات مهدویت، فرضیه توافق همه مذاهب اسلامى قابل طرح بوده و تمام فرقه‌هاى اسلامى، این اندیشه و نظر را پذیرفته‌اند. در حوزه جزئیات هم مى‌توان فرضیه توافق و تفاوت دیدگاه آنان در برخى موارد را مطرح کرد.
وى عقیده به مهدویت را به عنوان یک باور اسلامى و نه صرفاً شیعى تلقى کرده و آثار سنى و شیعى را در این‌باره به صورت جداگانه- چه منابعى که اختصاصا براى امام مهدى(عج) نوشته شده است و چه منابع حدیثى و تاریخى عامى که احادیث مربوط به حضرت مهدى(عج) را نیز دربر دارد، بررسى مى‌کند.
هر چند مؤلف در برخى از جاها ممکن است نکته‌هاى بدیعى ارائه نکرده باشد؛ ولى به یقین در شناساندن و معرفى مواضع مشترک مسلمانان که در حدیث‌ها و منابع آنان منعکس شده، کوشیده است. از این رو، کتاب مى‌تواند براى اهل نظر که جویاى چنین مباحثى هستند، مفید واقع شود.
گزارش محتوا
در مقدمه، بحث‌هایى درباره جایگاه مهدویت در میان مسلمانان و نیز چگونگى نگاه دانشمندان اسلامى به این موضوع بررسى شده و این عقیده، به عنوان یک باور اسلامى و نه شیعى، معرفى گردیده است که آثار و نوشته‌هاى حدیثى و تاریخى، گواه بر این واقعیت‌اند.
در فصل نخست، ابتدا نگاهى کلى به احادیث مهدویت شده و آنگاه سیر تاریخى تدوین این حدیث‌ها در جوامع حدیثى معتبر اهل سنت ارزیابى شده‌اند که در این نگاه تاریخى، آن دسته از جوامع حدیثى که تا سده دهم هجرى، روایت‌هاى مهدویت را یاد کرده‌اند، معرفى شده و در ادامه، حجیت و تواتر این احدیث در گفته‌ها و نوشته‌هاى دانشمندان اهل سنت به تفصیل یادآورى شده‌اند.
بررسى سیر تاریخى تدوین حدیث‌هاى مهدویت در کتاب‌هاى شیعه، قسمت دیگر این فصل را تشکیل می‌دهد و در پایان آن، با استناد به منابع معتبر، نام صحابه‌اى که در اسناد روایت‌هاى مهدویت حضور دارند نیز یادآورى شده است.
در دوم، به بیان احادیث و موارد مشترک میان شیعه و اهل سنت درباره امام مهدى(عج) پرداخته شده و از جنبه‌هاى گوناگون، این موارد ارزیابى شده‌اند؛ مانند نسب و نام آن حضرت، ویژگى‌هاى جسمانى، نشانه‌هاى ظهور و تغییر و تحولاتى که جهان با ظهور ایشان پیدا خواهد کرد.
سوم، به بررسى دیدگاه‌هاى گوناگون این دو فرقه درباره امام مهدى(عج) اختصاص یافته که مهم‌ترین آنها در چهار مورد خلاصه شده است: ولایت آن حضرت، نام پدر امام مهدى(عج)، اختلاف مربوط به تفسیر روایت‌هاى امامان دوازده‌گانه و نسب پدرى آن حضرت که آیا از نسل امام حسن(ع) است یا امام حسین(ع).
آخرین فصل، به بیان نظریات منتقدان احادیث مهدویت و بررسى میزان اعتبار و ارزشمندى این نقدها اختصاص پیدا کرده که ضمن طرح دیدگاه‌معروف‌ترین آنها، به تفصیل و تفکیک به نقد نظریات آنان پرداخته شده است.
شاخص‌ترین این افراد؛ عبارتند از: ابن خلدون، رشید رضا، احمد امین، و در دوره اخیر؛ دکتر عداب محمود الحمش.
وضعیت کتاب
کتاب، برگزیده سومین دوره کتاب فصل در سال 1386ش شده است.
فهرست مطالب در ابتدا و کتاب‌نامه منابع مورد استفاده مؤلف و نمایه آیات و روایات در انتهاى کتاب آمده است.
پاورقى‌ها بیشتر به ذکر منابع اختصاص دارد.
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- پارسا با مشارکت بنیاد فرهنگى حضرت مهدى موعود(عج) و انتشارات مسجد جمکران، (1388)، «امام مهدى(عج) در آینه قلم کارنامه منابع پیرامون امام مهدى علیه‌السلام و مهدویت»، قم، مؤسسه اطلاع‌رسانى اسلامى مرجع، ج2 ص721.
- سایت خبرى حوزه نت.