مع الركب الحسيني من المدينة إلی المدينة: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '</ref>.' به '</ref>') |
جز (جایگزینی متن - '.↵==ساختار==' به '. ==ساختار==') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۵۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| تصویر = NUR11926J1.jpg | | تصویر = NUR11926J1.jpg | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[شاوی، علی]] ( | [[شاوی، علی]] (نویسنده) | ||
[[پورامینی، محمدامین]] (نویسنده) | |||
[[مروجی طبسی، محمدجعفر]] (نویسنده) | |||
[[مروجی طبسی، محمدجواد]] (نویسنده) | |||
[[طبسی، نجم‌الدین]] (نویسنده) | |||
[[مولایی‌نیا همدانی، عزت‌الله]] (نویسنده) | |||
م‍رک‍ز ال‍دراس‍ات الإسلامية ل‍م‍م‍ث‍ل‍ي‍ة ال‍ول‍ي ال‍ف‍ق‍ي‍ه في ح‍رس ال‍ث‍ورة الإسلامية، م‍دي‍ري‍ة دراس‍ات عاشورا (گردآورنده) | م‍رک‍ز ال‍دراس‍ات الإسلامية ل‍م‍م‍ث‍ل‍ي‍ة ال‍ول‍ي ال‍ف‍ق‍ي‍ه في ح‍رس ال‍ث‍ورة الإسلامية، م‍دي‍ري‍ة دراس‍ات عاشورا (گردآورنده) | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| مکان نشر = قم - ایران | | مکان نشر = قم - ایران | ||
| سال نشر = 1386 | | سال نشر = 1386 ش یا 1426 ق | ||
| چاپ = 2 | | چاپ = 2 | ||
| شابک = 964-5879-50-7 | | شابک = 964-5879-50-7 | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
حسین بن علی(ع)، امام سوم، 4 - 61ق. - | حسین بن علی(ع)، امام سوم، 4 - 61ق. - سرگذشت‌نامه | ||
واقعه کربلا، 61ق. | واقعه کربلا، 61ق. | ||
| زبان = عربی | | زبان = عربی | ||
| تعداد جلد = 6 | | تعداد جلد = 6 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =11926 | ||
| کد کنگره = BP 41/4 /ش2م6 | | کد کنگره = BP 41/4 /ش2م6 | ||
| کد اتوماسیون = | | کد اتوماسیون = AUTOMATIONCODE11926AUTOMATIONCODE | ||
| کتابخوان همراه نور =11926 | |||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''مع الركب الحسيني من المدينة إلی المدينة'''، اثر جمعی از نویسندگان و پژوهشگران معاصر به نام‌‌های [[شاوی، علی|علی الشاوی]]، [[طبسی، نجم‌الدین|شیخ نجم‌الدین طبسی]]، شیخ [[مروجی طبسی، محمدجواد|محمدجواد طبسی]]، [[مولایی‌نیا همدانی، عزت‌الله|شیخ عزتاللَّه مولایی]]، [[مروجی طبسی، محمدجعفر|شیخ محمدجعفر طبسی]] و [[پورامینی، محمدامین|شیخ محمدامین پورامینی]] است و [[شاوی، علی|علی الشاوی]] پژوهش همه همکاران را نقد و بررسی کرده و با یک قلم به نگارش درآورده است. | |||
'''مع الركب الحسيني من المدينة إلی المدينة'''، اثر جمعی از نویسندگان و پژوهشگران معاصر به نام‌‌های علی | |||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
این مجموعه شش جلدی، در شش مقطع به بررسی قیام و نهضت حسینی | این مجموعه شش جلدی، در شش مقطع به بررسی قیام و نهضت حسینی میپردازد و هرکدام از شش مقطع در یک جلد جای گرفته است. در ابتدای تمام جلدهای این مجموعه به‌جز جلد سوم، مقدمه نویسنده همان جلد آمده است. | ||
شش مقطع مذکور چنین است: | شش مقطع مذکور چنین است: | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۷: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
===جلد اول=== | ===جلد اول=== | ||
در جلد نخست این مجموعه، نویسنده استاد علی الشاوی به مطالعه و بیان نفاق و ماهیت و دستاوردهای آن پرداخته و میکوشد تا در | در جلد نخست این مجموعه، نویسنده استاد علی الشاوی به مطالعه و بیان نفاق و ماهیت و دستاوردهای آن پرداخته و میکوشد تا در لابهلای تحولات بزرگی که از وفات رسول خدا(ص) تا سال شصت هجری بر امت اسلامی گذشته، علاوه بر کشف حقایقی تازه، این موضوعات را نیز بررسی میکند: منشأ پیدایش ضعف روحی و دوگانگی شخصیت انسان مسلمان و عوامل موجب این بیماری که باعث شد دل‌های مردم با حسین و شمشیرهایشان علیه او باشد. همچنین نویسنده در این کتاب با ارائه مطالبی با عنوان «در پیشگاه شهید پیروز» کوشیده است تا نشان دهد شهید پیروز از ویژگیهای امام حسین(ع) است و تلاش میکند تا تصویری را ارائه دهد تا در پرتو آن خواننده بتواند از گفته‌ها و موضعگیریهای امام، که در ظاهر برخیشان با یکدیگر در تعارض هستند، تفسیری منسجم و درست دریافت کند. | ||
نویسنده تصویری روشن از افقهای پیروزی حسین(ع) را در دوران قیام عاشورا و پس از آن تا دوران ظهور و در خود دوران ظهور نشان میدهد و تأکید میکند، قیام حضرت مهدی(عج) فصل پایانی قیام حسینی را تشکیل میدهد. بالاخره اینکه دقت در محتوای این کتاب نشان میدهد که این قرائت دیدگاه استدلالی نوینی را به بار آورده و روش مطالعه و ارتباط میان ابعاد آن تازگی دارد. | |||
مطالب جلد نخست در چهار فصل زیر ارائه شده است: | |||
فصل اول: امام حسین(ع) پس از برادرش امام حسن(ع)؛ | فصل اول: امام حسین(ع) پس از برادرش امام حسن(ع)؛ | ||
فصل دوم: ویژگیهای کلی روش امام حسین(ع) در دوران معاویه؛ | فصل دوم: ویژگیهای کلی روش امام حسین(ع) در دوران معاویه؛ | ||
| خط ۶۶: | خط ۶۹: | ||
===جلد دوم=== | ===جلد دوم=== | ||
در جلد دوم، نویسنده کتاب نجم‌الدین | در جلد دوم، نویسنده کتاب [[طبسی، نجم‌الدین|نجم‌الدین طبسی]]، به طولانی‌ترین دوره نهضت حسینی؛ یعنی دورانی که امام در مکه بودند و ۱۲۵ روز طول کشید، میپردازد. | ||
او میگوید: اگرچه این برهه در مقایسه با دوران قیام حسینی، دوره کوتاهی نیست، اما وقایع و رویدادهای آن نسبت به دیگر برههها ناشناخته‌تر بشمار میآید و پرداختن به آن زوایای روشنتری از قیام امام(ع) به دست میدهد؛ مثلاً میپرسد: با وجودی که پیش از او برادر و پدر بزرگوارش در مکه پایگاهی نداشتند، چرا امام حسین(ع) از میان همه شهرها مکه را برای هجرت برگزید؟ او با ارائه تحلیلی جمعیت‌شناختی از مردم مکه به این سؤال در ارتباط با نهضت حسینی تفسیر جدیدی ارائه میدهد. | |||
در واقع سراسر نوشتههای او در تحلیل و تفسیر طولانی‌ترین دوره نهضت حسینی از جنبه نظم و محتوا، توجه به نکتههای جدید، استنباط دقیق و تهیه عنوانهای مناسب که راه رسیدن به مطلب را آسان میسازد، غنی و جدید به نظر میرسد و نظر خوانندگان را به خود جلب میکند. نویسنده مطالب خود را در جلد دوم این مجموعه در سه فصل تنظیم کرده است: | |||
فصل اول: تلاشهای امام حسین(ع) در مکه؛ | فصل اول: تلاشهای امام حسین(ع) در مکه؛ | ||
فصل دوم: تلاش حکومت اموی در روزهای مکی دوران نهضت حسینی؛ | فصل دوم: تلاش حکومت اموی در روزهای مکی دوران نهضت حسینی؛ | ||
| خط ۷۲: | خط ۸۰: | ||
===جلد سوم=== | ===جلد سوم=== | ||
آقای شیخ [[مروجی طبسی، محمدجواد|محمدجواد طبسی]]، جلد سوم این مجموعه را با عنوان امام حسین(ع) و رویدادهای راه مکه تا کربلا تدوین کرده است. نویسنده در ابتدای کتاب | آقای شیخ [[مروجی طبسی، محمدجواد|محمدجواد طبسی]]، جلد سوم این مجموعه را با عنوان امام حسین(ع) و رویدادهای راه مکه تا کربلا تدوین کرده است. نویسنده در ابتدای کتاب میگوید: درباره مسیر کاروان حسینی از مکه تا کربلا نکات مهم قابل ملاحظهای وجود دارد. این نکات از نوع علائم نشاندهنده دوری یا نزدیکی راه نیست، بلکه از نوع دیگری میباشد؛ زیرا سخن درباره هویت رهرو است نه هویت راه. دقت و مطالعه کتاب نشان میدهد این جلد نیز نکات مهم فراوانی درباره وقایع حرکت کاروان حسینی از مکه تا کربلا دارد. | ||
نویسنده با تشریح این وقایع برای خواننده، تأکید میکند که چرا امام حسین(ع) در این مقطع از مسیر کاروان پیوسته از کشته شدن خویش سخن میگوید و همراهان خود را به عاقبت کار خویش آگاه میکند. او تمام وقایع مسیر کاروان حسینی از مکه تا کربلا را ذیل سه فصل دستهبندی کرده و حوادث تمام منزلگاهها را در همین فصل‌ها بیان میدارد و در آغاز بحث خویش به هفت نکته پژوهشی مهم میپردازد: | |||
# کاروان حسینی در راه عراق؛ | # کاروان حسینی در راه عراق؛ | ||
# کوفه در دوران مسلم بن عقیل؛ | # کوفه در دوران مسلم بن عقیل؛ | ||
# وقایع | # وقایع منزلگاههای راه مکه تا کربلا. | ||
===جلد چهارم=== | ===جلد چهارم=== | ||
نویسندگان جلد چهارم مجموعه «با کاروان حسینی از مدینه تا مدینه» شیخ محمدجعفر طبسی و شیخ عزت‌الله | نویسندگان جلد چهارم مجموعه «با کاروان حسینی از مدینه تا مدینه» [[مروجی طبسی، محمدجعفر|شیخ محمدجعفر طبسی]] و [[مولایی‌نیا همدانی، عزت‌الله|شیخ عزت‌الله مولایی]]، مطالب این جلد؛ یعنی رویدادهای کربلا را در چهار فصل تدوین کردهاند. فصل اول به نام‌گذاری، خلاصه تاریخ و جغرافیای کربلا و نیز فضیلت و قداست تربت آن میپردازد. | ||
در فصل دوم وقایع و رخدادهای کاروان حسینی از روز دوم تا شب دهم محرم تشریح میشود؛ مانند رد و بدل شدن نامهها، سخنان امام در این ایام، آمادگی جنگی دو اردوگاه و شرح حال افرادی که در این ایام به امام(ع) پیوستند. | |||
فصل سوم با عنوان کربلا در روز دهم محرم سال ۶۱ق، به توصیف، آمار و جمعیت‌شناختی دو سپاه حسینی و اموی میپردازد و برای خوانندگان نمونه عرفهای نظامی آن روزگار را بازگو میکند. فاجعه عاشورا، عنوان | |||
فصل چهارم جلد چهارم است. حماسه عاشورا و تمام وقایع آن روز، مانند احتجاج امام(ع)، آتش زدن خیمهها، شمار و شرح حال خلاصهای از همه شهدا، تهاجم به خیمهها، تاختن اسب بر بدن شهدا در فصل پایانی کتاب آمده است. | |||
===جلد پنجم=== | ===جلد پنجم=== | ||
رویدادهای راه کربلا تا شام، عنوان پنجمین جلد مجموعه با کاروان حسینی از مدینه تا مدینه، به قلم شیخ جعفر طبسی | رویدادهای راه کربلا تا شام، عنوان پنجمین جلد مجموعه با کاروان حسینی از مدینه تا مدینه، به قلم شیخ جعفر طبسی میباشد. نویسنده مطالب رویدادهای کاروان حسینی از کربلا تا شام را در یک مقدمه و چهار فصل تنظیم کرده است. مقدمه کتاب، نقش زنان بنیهاشم و نیز نقش [[علی بن حسین(ع)، امام چهارم|امام سجاد]](ع) در کربلا و در مجلس ابن زیاد را بیان میدارد. | ||
نویسنده در فصل اول به نشانههای خشم الهی در پی شهادت امام حسین(ع) در دو بخش نشانههای آسمانی مانند کسوف خورشید، سرخ و سیاه شدن آسمان و بخش نشانههای زمینی مانند جوشیدن خون از زیر سنگ، عزاداری جنیان و خاکستر شدن زعفران و تلخ شدن گوشت میپردازد. | |||
او در فصل دوم به تشریح وقایع پس از قتل امام(ع) مانند سرنوشت ابن زیاد، عمر سعد، خولی و رخدادهای ساعتهای پایانی روز عاشورا مانند آتش زدن خیمهها، نوحهسرایی پریان، رقابت قبایل برای بردن سرها نزد ابن زیاد میپردازد. | |||
فصل سوم کتاب به حوادث کاروان حسینی در کوفه اختصاص دارد و رخدادهای پیشآمده برای این کاروان در این شهر را تشریح میکند، مانند زمان ورود کاروان به کوفه، چگونگی استقبال کوفیان، خطبه حضرت زینب، خطبه [[علی بن حسین(ع)، امام چهارم|امام سجاد]](ع)، رویارویی امام(ع) با ابن زیاد. آخرین فصل کتاب به چند موضوع مهم درباره کاروان حسینی از کوفه تا شام اشاره میکند؛ مانند: مدت توقف کاروان در کوفه، چگونگی انتقال کاروان به شام، منزلگاههای راه کوفه به دمشق. | |||
===جلد ششم=== | ===جلد ششم=== | ||
ششمین و آخرین جلد مجموعه با کاروان حسینی از مدینه تا مدینه، با عنوان کاروان امام حسین(ع) در شام و حرکت به‌سوی مدینه منوره، به قلم شیخ محمدامین پورامینی | ششمین و آخرین جلد مجموعه با کاروان حسینی از مدینه تا مدینه، با عنوان کاروان امام حسین(ع) در شام و حرکت به‌سوی مدینه منوره، به قلم شیخ محمدامین پورامینی میباشد. دست‌مایه اصلی این جلد، تشریح و تبیین رسالت جاودانه پیروزمند کاروان حسینی در میان مردم شام و نیز توده امت بزرگ اسلامی پس از شهادت آن حضرت است و بیان میدارد که چگونه معادله دگرگون شد و چرا یزید به‌ظاهر گریست و از پسر مرجانه بیزاری جست و کاروان را به مدینه بازگرداند. | ||
در واقع نویسنده در خلال حوادث و رخدادهای کاروان در شام و مدینه به مهم‌ترین و زیربنایی‌ترین مأموریت کاروان حسینی به رهبری [[علی بن حسین(ع)، امام چهارم|امام سجاد]](ع) و زینب کبری میپردازد. وی در سرآغاز کتاب، شام، بنیامیه، نقش معاویه و یزید را معرفی میکند و در فصل نخست در خلال بیان حوادث در شام، نقش اهل‌بیت(ع) در شام را برای خواننده به تصویر میکشد. فصل دوم کتاب به حرکت پیروزمندانه کاروان از شام و بازگشت به کربلا اختصاص دارد. در فصل سوم مسائل مربوط به رسیدن کاروان به مدینه را تشریح میکند که کاروان بدون امام حسین(ع) و یارانش به مدینه بازمیگردد. | |||
در همین فصل وضعیت این شهر پس از شهادت امام و نیز نقش [[علی بن حسین(ع)، امام چهارم|امام سجاد]](ع) و زینب کبری در استمرار رسالت و پیام عاشورا بررسی و تبیین شده است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/49579/183 ر.ک: سفیدرو، صفر، ص183 تا 187]</ref> | |||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
| خط ۹۰: | خط ۱۱۶: | ||
بیشتر پاورقی‌ها به مستندسازی محتوای کتاب اختصاص یافته است. | بیشتر پاورقی‌ها به مستندسازی محتوای کتاب اختصاص یافته است. | ||
==پانویس == | ==پانویس== | ||
<references /> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
# مقدمات و متن کتاب. | # مقدمات و متن کتاب. | ||
# سفیدرو، صفر، گزارشی علمی از کتاب با کاروان حسینی از مدینه تا مدینه، مجله پیام، محرم 1330، شماره 92، درج در پایگاه مجلات تخصصی | #[[:noormags:931086|سفیدرو، صفر، گزارشی علمی از کتاب با کاروان حسینی از مدینه تا مدینه، مجله پیام، محرم 1330، شماره 92، درج در پایگاه مجلات تخصصی نور]]. | ||
== وابسته‌ها == | {{سرور شهیدان}} | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | {{وابسته‌ها}} | ||
[[با کاروان حسینی از مدینه تا مدینه]] | [[با کاروان حسینی از مدینه تا مدینه]] | ||
| خط ۱۰۹: | خط ۱۳۶: | ||
[[رده:ائمه اثنی عشر (دوازده امام)]] | [[رده:ائمه اثنی عشر (دوازده امام)]] | ||
[[رده:حالات فردی]] | [[رده:حالات فردی]] | ||
[[رده:حسین | [[رده:امام حسین(ع)]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۸ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۳۶
| مع الرکب الحسیني من المدینة الی المدینة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | شاوی، علی (نویسنده)
پورامینی، محمدامین (نویسنده) مروجی طبسی، محمدجعفر (نویسنده) مروجی طبسی، محمدجواد (نویسنده) طبسی، نجم‌الدین (نویسنده) مولایی‌نیا همدانی، عزت‌الله (نویسنده) م‍رک‍ز ال‍دراس‍ات الإسلامية ل‍م‍م‍ث‍ل‍ي‍ة ال‍ول‍ي ال‍ف‍ق‍ي‍ه في ح‍رس ال‍ث‍ورة الإسلامية، م‍دي‍ري‍ة دراس‍ات عاشورا (گردآورنده) |
| ناشر | تحسين زمزم هدايت |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1386 ش یا 1426 ق |
| چاپ | 2 |
| شابک | 964-5879-50-7 |
| موضوع | حسین بن علی(ع)، امام سوم، 4 - 61ق. - سرگذشت‌نامه واقعه کربلا، 61ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 6 |
| کد کنگره | BP 41/4 /ش2م6 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مع الركب الحسيني من المدينة إلی المدينة، اثر جمعی از نویسندگان و پژوهشگران معاصر به نام‌‌های علی الشاوی، شیخ نجم‌الدین طبسی، شیخ محمدجواد طبسی، شیخ عزتاللَّه مولایی، شیخ محمدجعفر طبسی و شیخ محمدامین پورامینی است و علی الشاوی پژوهش همه همکاران را نقد و بررسی کرده و با یک قلم به نگارش درآورده است.
ساختار
این مجموعه شش جلدی، در شش مقطع به بررسی قیام و نهضت حسینی میپردازد و هرکدام از شش مقطع در یک جلد جای گرفته است. در ابتدای تمام جلدهای این مجموعه به‌جز جلد سوم، مقدمه نویسنده همان جلد آمده است.
شش مقطع مذکور چنین است:
- وقایع حضور امام حسین(ع) در مدینه تا حرکت به مکه مکرمه.
- حضور امام حسین(ع) در مکه مکرمه.
- وقایع حرکت امام از مکه تا کربلا.
- وقایع حضور امام در کربلا تا شهادت.
- وقایع کاروان حسینی، پس از شهادت امام حسین(ع) تا رسیدن به شام.
- وقایع کاروان حسینی در شام و از شام تا ورود به مدینه.
گزارش محتوا
جلد اول
در جلد نخست این مجموعه، نویسنده استاد علی الشاوی به مطالعه و بیان نفاق و ماهیت و دستاوردهای آن پرداخته و میکوشد تا در لابهلای تحولات بزرگی که از وفات رسول خدا(ص) تا سال شصت هجری بر امت اسلامی گذشته، علاوه بر کشف حقایقی تازه، این موضوعات را نیز بررسی میکند: منشأ پیدایش ضعف روحی و دوگانگی شخصیت انسان مسلمان و عوامل موجب این بیماری که باعث شد دل‌های مردم با حسین و شمشیرهایشان علیه او باشد. همچنین نویسنده در این کتاب با ارائه مطالبی با عنوان «در پیشگاه شهید پیروز» کوشیده است تا نشان دهد شهید پیروز از ویژگیهای امام حسین(ع) است و تلاش میکند تا تصویری را ارائه دهد تا در پرتو آن خواننده بتواند از گفته‌ها و موضعگیریهای امام، که در ظاهر برخیشان با یکدیگر در تعارض هستند، تفسیری منسجم و درست دریافت کند.
نویسنده تصویری روشن از افقهای پیروزی حسین(ع) را در دوران قیام عاشورا و پس از آن تا دوران ظهور و در خود دوران ظهور نشان میدهد و تأکید میکند، قیام حضرت مهدی(عج) فصل پایانی قیام حسینی را تشکیل میدهد. بالاخره اینکه دقت در محتوای این کتاب نشان میدهد که این قرائت دیدگاه استدلالی نوینی را به بار آورده و روش مطالعه و ارتباط میان ابعاد آن تازگی دارد.
مطالب جلد نخست در چهار فصل زیر ارائه شده است:
فصل اول: امام حسین(ع) پس از برادرش امام حسن(ع)؛ فصل دوم: ویژگیهای کلی روش امام حسین(ع) در دوران معاویه؛ فصل سوم: داستان آغاز انقلاب؛ فصل چهارم: آغاز سفر (پیروزی با شهادت).
جلد دوم
در جلد دوم، نویسنده کتاب نجم‌الدین طبسی، به طولانی‌ترین دوره نهضت حسینی؛ یعنی دورانی که امام در مکه بودند و ۱۲۵ روز طول کشید، میپردازد.
او میگوید: اگرچه این برهه در مقایسه با دوران قیام حسینی، دوره کوتاهی نیست، اما وقایع و رویدادهای آن نسبت به دیگر برههها ناشناخته‌تر بشمار میآید و پرداختن به آن زوایای روشنتری از قیام امام(ع) به دست میدهد؛ مثلاً میپرسد: با وجودی که پیش از او برادر و پدر بزرگوارش در مکه پایگاهی نداشتند، چرا امام حسین(ع) از میان همه شهرها مکه را برای هجرت برگزید؟ او با ارائه تحلیلی جمعیت‌شناختی از مردم مکه به این سؤال در ارتباط با نهضت حسینی تفسیر جدیدی ارائه میدهد.
در واقع سراسر نوشتههای او در تحلیل و تفسیر طولانی‌ترین دوره نهضت حسینی از جنبه نظم و محتوا، توجه به نکتههای جدید، استنباط دقیق و تهیه عنوانهای مناسب که راه رسیدن به مطلب را آسان میسازد، غنی و جدید به نظر میرسد و نظر خوانندگان را به خود جلب میکند. نویسنده مطالب خود را در جلد دوم این مجموعه در سه فصل تنظیم کرده است:
فصل اول: تلاشهای امام حسین(ع) در مکه؛ فصل دوم: تلاش حکومت اموی در روزهای مکی دوران نهضت حسینی؛ فصل سوم: حرکت امت در دوران مکی قیام امام حسین(ع).
جلد سوم
آقای شیخ محمدجواد طبسی، جلد سوم این مجموعه را با عنوان امام حسین(ع) و رویدادهای راه مکه تا کربلا تدوین کرده است. نویسنده در ابتدای کتاب میگوید: درباره مسیر کاروان حسینی از مکه تا کربلا نکات مهم قابل ملاحظهای وجود دارد. این نکات از نوع علائم نشاندهنده دوری یا نزدیکی راه نیست، بلکه از نوع دیگری میباشد؛ زیرا سخن درباره هویت رهرو است نه هویت راه. دقت و مطالعه کتاب نشان میدهد این جلد نیز نکات مهم فراوانی درباره وقایع حرکت کاروان حسینی از مکه تا کربلا دارد.
نویسنده با تشریح این وقایع برای خواننده، تأکید میکند که چرا امام حسین(ع) در این مقطع از مسیر کاروان پیوسته از کشته شدن خویش سخن میگوید و همراهان خود را به عاقبت کار خویش آگاه میکند. او تمام وقایع مسیر کاروان حسینی از مکه تا کربلا را ذیل سه فصل دستهبندی کرده و حوادث تمام منزلگاهها را در همین فصل‌ها بیان میدارد و در آغاز بحث خویش به هفت نکته پژوهشی مهم میپردازد:
- کاروان حسینی در راه عراق؛
- کوفه در دوران مسلم بن عقیل؛
- وقایع منزلگاههای راه مکه تا کربلا.
جلد چهارم
نویسندگان جلد چهارم مجموعه «با کاروان حسینی از مدینه تا مدینه» شیخ محمدجعفر طبسی و شیخ عزت‌الله مولایی، مطالب این جلد؛ یعنی رویدادهای کربلا را در چهار فصل تدوین کردهاند. فصل اول به نام‌گذاری، خلاصه تاریخ و جغرافیای کربلا و نیز فضیلت و قداست تربت آن میپردازد.
در فصل دوم وقایع و رخدادهای کاروان حسینی از روز دوم تا شب دهم محرم تشریح میشود؛ مانند رد و بدل شدن نامهها، سخنان امام در این ایام، آمادگی جنگی دو اردوگاه و شرح حال افرادی که در این ایام به امام(ع) پیوستند.
فصل سوم با عنوان کربلا در روز دهم محرم سال ۶۱ق، به توصیف، آمار و جمعیت‌شناختی دو سپاه حسینی و اموی میپردازد و برای خوانندگان نمونه عرفهای نظامی آن روزگار را بازگو میکند. فاجعه عاشورا، عنوان
فصل چهارم جلد چهارم است. حماسه عاشورا و تمام وقایع آن روز، مانند احتجاج امام(ع)، آتش زدن خیمهها، شمار و شرح حال خلاصهای از همه شهدا، تهاجم به خیمهها، تاختن اسب بر بدن شهدا در فصل پایانی کتاب آمده است.
جلد پنجم
رویدادهای راه کربلا تا شام، عنوان پنجمین جلد مجموعه با کاروان حسینی از مدینه تا مدینه، به قلم شیخ جعفر طبسی میباشد. نویسنده مطالب رویدادهای کاروان حسینی از کربلا تا شام را در یک مقدمه و چهار فصل تنظیم کرده است. مقدمه کتاب، نقش زنان بنیهاشم و نیز نقش امام سجاد(ع) در کربلا و در مجلس ابن زیاد را بیان میدارد.
نویسنده در فصل اول به نشانههای خشم الهی در پی شهادت امام حسین(ع) در دو بخش نشانههای آسمانی مانند کسوف خورشید، سرخ و سیاه شدن آسمان و بخش نشانههای زمینی مانند جوشیدن خون از زیر سنگ، عزاداری جنیان و خاکستر شدن زعفران و تلخ شدن گوشت میپردازد.
او در فصل دوم به تشریح وقایع پس از قتل امام(ع) مانند سرنوشت ابن زیاد، عمر سعد، خولی و رخدادهای ساعتهای پایانی روز عاشورا مانند آتش زدن خیمهها، نوحهسرایی پریان، رقابت قبایل برای بردن سرها نزد ابن زیاد میپردازد.
فصل سوم کتاب به حوادث کاروان حسینی در کوفه اختصاص دارد و رخدادهای پیشآمده برای این کاروان در این شهر را تشریح میکند، مانند زمان ورود کاروان به کوفه، چگونگی استقبال کوفیان، خطبه حضرت زینب، خطبه امام سجاد(ع)، رویارویی امام(ع) با ابن زیاد. آخرین فصل کتاب به چند موضوع مهم درباره کاروان حسینی از کوفه تا شام اشاره میکند؛ مانند: مدت توقف کاروان در کوفه، چگونگی انتقال کاروان به شام، منزلگاههای راه کوفه به دمشق.
جلد ششم
ششمین و آخرین جلد مجموعه با کاروان حسینی از مدینه تا مدینه، با عنوان کاروان امام حسین(ع) در شام و حرکت به‌سوی مدینه منوره، به قلم شیخ محمدامین پورامینی میباشد. دست‌مایه اصلی این جلد، تشریح و تبیین رسالت جاودانه پیروزمند کاروان حسینی در میان مردم شام و نیز توده امت بزرگ اسلامی پس از شهادت آن حضرت است و بیان میدارد که چگونه معادله دگرگون شد و چرا یزید به‌ظاهر گریست و از پسر مرجانه بیزاری جست و کاروان را به مدینه بازگرداند.
در واقع نویسنده در خلال حوادث و رخدادهای کاروان در شام و مدینه به مهم‌ترین و زیربنایی‌ترین مأموریت کاروان حسینی به رهبری امام سجاد(ع) و زینب کبری میپردازد. وی در سرآغاز کتاب، شام، بنیامیه، نقش معاویه و یزید را معرفی میکند و در فصل نخست در خلال بیان حوادث در شام، نقش اهل‌بیت(ع) در شام را برای خواننده به تصویر میکشد. فصل دوم کتاب به حرکت پیروزمندانه کاروان از شام و بازگشت به کربلا اختصاص دارد. در فصل سوم مسائل مربوط به رسیدن کاروان به مدینه را تشریح میکند که کاروان بدون امام حسین(ع) و یارانش به مدینه بازمیگردد.
در همین فصل وضعیت این شهر پس از شهادت امام و نیز نقش امام سجاد(ع) و زینب کبری در استمرار رسالت و پیام عاشورا بررسی و تبیین شده است[۱]
وضعیت کتاب
فهرست محتویات و مصادر و فهارس فنی هر جلد در انتهای همان جلد آمده است. بیشتر پاورقی‌ها به مستندسازی محتوای کتاب اختصاص یافته است.
پانویس
منابع مقاله
- مقدمات و متن کتاب.
- سفیدرو، صفر، گزارشی علمی از کتاب با کاروان حسینی از مدینه تا مدینه، مجله پیام، محرم 1330، شماره 92، درج در پایگاه مجلات تخصصی نور.