السيرة الحسينية

دائرة المعارف الحسینیة
پدیدآوران	کرباسی، محمد صادق (نويسنده)
عنوان‌های دیگر	السیرة الحسینیة
ناشر	المرکز الحسيني للدراسات
مکان نشر	انگلیس - لندن
سال نشر	1423ق - 1424ق
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	2
کد کنگره	ش.219 - 220 /ک4د2 ۴۱/۷۵ BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

السيرة الحسينية، کتابی دو جلدی از مجموعه «دائرةالمعارف الحسينية»، تألیف محمدصادق محمد کرباسی (متولد 1366ق، در کربلا)، پژوهشگر و نویسنده برجسته در مطالعات اسلامی است که سیره‌ی جامع و مفصلی از زندگی امام حسین(ع) را ارائه داده است.

ضرورت و انگیزه نگارش

ازآنجاکه امام حسین(ع)، یکی از معصومان چهارده‌گانه و از جمله اهل بیت پاک پیامبر(ص) است و داخل در آیه تطهیر است و اطاعت وی بر همگان واجب است، بنابراین بی‌هیچ تردید سیره وی برای همه مردم حجت است و راهی است که باید همگان مطابق با آن سیر نمایند؛ چه، در هر رفتار و گفتار او درس و حکمتی است که باید از آن پیروی نمود.

اهمیت کتاب

این اثر به دلایل مختلفی از اهمیت بالایی برخوردار است:

1. جامعیت و عمق: کتاب، موسوعه‌ای بزرگ است که به شکلی بی‌سابقه و مفصل و جامع و دقیق به بررسی زندگی امام حسین(ع) می‌پردازد .
2. مستندسازی دقیق: نویسنده بر اهمیت ارجاع به منابع اصلی و موثق تأکید دارد و تلاش می‌کند تا تمامی اطلاعات را با استناد به منابع معتبر ارائه دهد.

ساختار

کتاب با دو مقدمه از ناشر و مؤلف آغاز و مطالب در 9 بخش (مقطع) زمانی، در دو جلد، سامان‌دهی شده است. این بخش‌ها، رویدادهای زندگی امام حسین(ع) از قبل از ولادت تا سال یازدهم هجری را پوشش می‌دهد. جلد نخست، مقطع اول تا پنجم را در خود جای داده و جلد دوم، دربردارنده مقطع ششم تا نهم می‌باشد.

سبک نگارش

ویژگی‌های سبک نگارشی کتاب، عبارت است از:

1. تحلیل و بینش‌محور و روشمند و سازمان‌یافته: کتاب تنها به بازگویی رویدادها نمی‌پردازد، بلکه با تحلیل عمیق و ارائه بینش‌های جدید، فهم خواننده را ارتقا می‌دهد و با تقسیم‌بندی دقیق زمانی و موضوعی، یک ساختار منظم و منطقی را برای بررسی وقایع ارائه می‌دهد.
2. استناد به منابع اصیل: نویسنده به اهمیت بازگشت به ریشه‌ها و منابع اولیه پایبند است و بر تأیید صحت اطلاعات اصرار دارد.
3. تأکید بر ابعاد شخصیتی و تربیتی: علاوه بر وقایع تاریخی، کتاب به ویژگی‌های شخصیتی و نقش تربیتی امام حسین(ع) و خانواده ایشان می‌پردازد.

گزارش محتوا

در مقدمه ناشر، به بیان برخی از ویژگی‌های کتاب پرداخته شده و در مقدمه مؤلف (تمهید)، ضمن بحث پیرامون مطالبی همچون تاریخ انسان، تاریخ فاعل است یا مفعول، فرق بین علم تاریخ و علم آثار، نهضت حسینی(ع) و مقومات تاریخی آن، به معرفی اثر حاضر، پرداخته شده است.

مقطع اول (از پیش از حمل تا سال چهارم هجری): این بخش، به آغاز رسالت پیامبر اکرم(ص)، معراج ایشان، پیمان برادری میان مسلمانان و غزوه بدر و احد می‌پردازد.

مقطع دوم (سال چهارم هجری): در این بخش، به غزوه بنی‌نضیر و خبر دادن پیامبر(ص) به ولادت حسین(ع)، مراحل حمل، وفات فاطمه بنت اسد، ولادت امام و مراسم آن، کفالت امام حسین(ع) توسط ام‌سلمه، خدمت ملائکه به امام حسین(ع)، اسلام آوردن یک راهب با دیدن امام(ع) و...، پرداخته شده است.

مقطع سوم (سال پنجم هجری): این بخش، با ذکر وقایع غزوه ذات الرقاع آغاز شده و با اشاره به وقایع غزوه دومة الجندل، بنی‌مصطلق، خندق و بنی‌قریظه و حوادثی که در خلال این سال‌ها اتفاق افتاد، پی گرفته شده است.

مقطع چهارم (سال ششم هجری): در این بخش، به نزول آیه «أولی الأمر» و مطالبی همچون رؤیای حضرت فاطمه(س) و منزلت حب امام حسین(ع) اشاره شده است.

مقطع پنجم (سال هفتم هجری): غزوه خیبر و نزول آیه تطهیر، از مهم‌ترین موضوعاتی است که در این بخش، مطرح شده است.

مقطع ششم (سال هشتم هجری): این مقطع، با وفات زینب خاله امام(ع) و بیماری مجدد پیامبر(ص) آغاز شده است. نویسنده در ادامه به رؤیای حضرت فاطمه(س) که به خبر شهادت امام حسین(ع) اشاره داشته و تحول یک اعرابی به اسلام پس از دیدار با پیامبر(ص) و حسنین(ع) می‌پردازد. وقایع مهمی چون شهادت جعفر طیار(ع) در مؤته، سریه وادی یابس و تأکید پیامبر(ص) بر سروری حسنین(ع) از دیگر مباحث این بخش است. همچنین به عظمت اصلاب (تبار) و رحم‌هایی که امام حسین(ع) از آن‌ها متولد شده است، اشاره می‌شود. چهارمین سالگرد ولادت امام حسین(ع) و غزوه فتح مکه و ورود ابوسفیان به مکه و پناه جستن او به امام حسین(ع)، از جمله رویدادهای مهم این دوره‌اند. این بخش، با فریضه حج پیامبر(ص) و بیان جایگاه اهل‌بیت(ع) و وفات ابراهیم، فرزند پیامبر(ص) به پایان می‌رسد.

مقطع هفتم (سال نهم هجری): این بخش، با موضوع "بدگویی و خبرچینی شخصی پلید در مورد حضرت علی(ع) و نقل ماجرای دروغین خواستگاری کردن آن حضرت از دختر ابوجهل، در حضور حضرت زهرا(ع) و ماجراهای مربوطه"، آغاز شده است و با موضوعاتی، همچون: "نصرت امام حسین(ع)"، "عیادت عباس از پیامبر(ص)" و "نزول سوره نصر" ادامه یافته است. همچنین در آن، مباحثی همچون: بستن درب‌های منتهی به مسجد پیامبر(ص) به‌جز درب خانه علی(ع) و فاطمه(س) و سریه علی(ع) به فلس و... مطرح شده است. "ابلاغ برائت" و "مباهله" نیز در همین بخش ذکر شده است.

مقطع هشتم (سال دهم هجری): این بخش، به مسئله مودت اهل‌بیت(ع)، مفاخره حضرت فاطمه(س) و عایشه، تحیت اهل‌بیت(ع) و اطاعت از آنها، بیماری مجدد پیامبر(ص) و ملاطفت ایشان با حسنین(ع) و...، از دیگر رویدادهای این دوره است. رؤیای هند، جایگاه حسنین(ع) به‌عنوان "زینت عرش"، اشتقاق نام‌های حسنین(ع)، میوه‌های بهشتی برای ایشان و گفتگوی پیامبر(ص) با یک یهودی درباره حسنین(ع) نیز در این بخش آمده است. در نهایت، این مقطع با مباحثی چون "کرامت الهی برای حسنین(ع)"، "فدا شدن فرزند پیامبر(ص) برای امام حسین(ع)" و... به پایان می‌رسد.

مقطع نهم (سال یازدهم هجری): معرفی ائمه(ع) توسط پیامبر(ص)، مفاخره اهل‌بیت(ع) و مسائل مربوط به سپاه اسامه و بیماری پیامبر(ص) و سفارش‌های او، از مهم‌ترین موضوعات مطرح‌شده در این بخش از کتاب است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.