گزیده‌ای از نیایش حضرت علی(ع)

گزیده‌ای از نیایش حضرت علی(ع)
پدیدآوران	مهدوی دامغانی، محمود (نویسنده) غراب، کمال‌الدین (مترجم)
ناشر	شرکت انتشارات علمی و فرهنگی
مکان نشر	تهران
سال نشر	۱۳۹۸ش
شابک	‎8-830-436-600-978
کد کنگره	‏

گزیده‌ای از نیایش حضرت علی(ع) انتخاب از محمود مهدوی دامغانی، ترجمه کمال‌الدین غراب؛ نیایش مقوله است که در چارچوب دین مطرح می‌شود و از آنجا که هدف دین این است که انسان را از پوسته‌ی زمینی خود بیرون آورد و به جایی برتر از زمین ارتقاء دهد، لاجرم و به ناگزیر هدف نیایش را نیز به عنوان ابزاری در راستای هدف دین یعنی کندن انسان از زمین باید دانست. نیایش‌های پیش رو، از بزرگ ترین و شگفت انگیزترین نمونه‌ی بشری و دست پرورده‌ی راستین اسلام و قرآن، یعنی علی علیه‌السلام است. ایشان راهمای راستینی است که در شیوه‌ی نیایش و آنچه از معبود خود باید خواست ما را راهنمای می‌کنند.

گزارش کتاب

نیایش مقوله‌ای است که در چارچوب دین مطرح می‌شود و از آنجا که هدف دین این است که انسان را از پوسته‌ی زمینی خود بیرون آورد و به جایی برتر از زمین ارتقاء دهد، لاجرم و به ناگزیر هدف نیایش را نیز به عنوان ابزاری در راستای هدف دین یعنی کندن انسان از زمین، باید دانست. بنابراین نیایش ابزاری برای نائل ساختن انسان به خواسته‌های دنیوی نیست. با قائل شدن به چنین فلسفه‌ای است که خواهیم دانست چگونه باید نیایش کنیم و در نیایش‌هایمان از معبود خود چه بخواهیم. از آنجا که نیایش انعکاس دهنده‌ی حاجات اشخاص است، یکی از بهترین و مطمئن ترین راه‌های شناخت افراد نیز هست. از روی نیایش‌های افراد، می‌توان به شناختی از منزلت وجودی آنان در عالم هستی دست یافت. پس نیایش، معیار و محک خوبی خواهد بود برای خودشناسی و نقد خویش؛ به ویژه آنگاه که میان خواسته‌های خویش در نیایش‌هایمان و خواسته‌های نمونه‌های بزرگ بشری (همچون انبیاء و امامان) مقایسه‌ای برقرار سازیم و خود را به نقد بکشیم و ببینیم در چه مرتبه‌ای قرار گرفته‌ایم.

مولوی نیایش را یکی از مهم ترین راه‌های ارتقاء معنوی انسان به قرب الهی می داند. وی معتقد است که نیایش یکی از ابزارهای خداوند برای شکار انسان ها و نزدیک ساختن آنان به قرب خویش است. از نظر او همین که فرد روی به خدا می‌آورد، در واقع باید نیایش او را اجابت شده شمرد. توفیق همین است که او از زمین روی برگردانده و به آسمان روی آورده است، هرچند رویکرد او به خدا در اصل برای برآورده ساختن یک نیاز زمینی بوده است. بنابراین نیایش از دیدگاه او یک ودیعه‌ی الهی است که برای نائل ساختن انسان به قرب الهی در اختیار او گذاشته شده است. وی حتی معتقد است هرچه زمان اجابت دعا طولانی تر شود، در جهت کندن وی از زمین کمک بیشتری به او شده است. از نظر وی اگر خداوند به مجرد اینکه مؤمنی دعا کند، پاسخ او را بدهد، آن شخص از درگاه الهی دور یم شود و می‌رود و سرگرم آن چیزی می‌شود که خواسته بود؛ همان که وی از آن به بازیچه تعبیر کرده است. پس باید او را نگاه دارد تا بیشتر به سمت خدا برود و آن قدر خدا را فرا بخواند و ناله و زاری کند تا به خلوص برسد و بدین ترتیب به تدریج ارتقاء معنوی وی شکل پذیرد و محقق شود. تا آنجا که از درخواست اولیه اش دست بشوید و به آنچه خدا برای او در نظر گرفته راضی و خرسند شود.

از سوی دیگر بی گمان به تأخیر افتادن اجابت دعا می‌تواند منجر به ناامیدی شود. در حالی که اگر انسان اعتقاد داشته باشد که معبود او از خو او فهیم تر است و مصلحتش را بهتر می داند، عدم اجابت دعا نباید وی را به یأس و ناامیدی بکشاند. ناامیدی فقط در ارتباط با خواسته‌های مطلقا زمینی قابل توجیه است؛ یعنی نیازهایی که به هیچ وجه در راستای ارتقاء معنوی فرد به کار می آیند و بلکه موجب دورتر شدن وی از مسیر رشد و تعالی می‌شوند؛ که تشخیص آن معمولا از حیطه‌ی فهم خود فرد بیرون است. آنچه باید بدان توجه داشت این است که در نهایت زندگی ما انسان ها هدیه‌ای است از جانب خدای متعال. بنابراین حتی ابتلائات هم از این زاویه خود هدیه هستند و همه‌ی احکام شریعت نیز در این راستا و برای نیل به این هدف تشریع شده‌اند. نیایش را هم خدا برای همین در اختیار ما گذاشته است. نیایش‌های پیش رو، از بزرگ ترین و شگفت انگیزترین نمونه‌ی بشری و دست پرورده‌ی راستین اسلام و قرآن، یعنی علی علیه‌السلام است. ایشان راهنمای راستینی است که در شیوه‌ی نیایش و آنچه از معبود خود باید خواست ما را راهنمایی می‌کنند.

منابع مقاله

کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران