اسیران و جانبازان کربلا: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '<ref>' به '.<ref>') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'کربلا (ابهام زدایی)' به 'کربلا (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۴۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۹ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| عنوان = اسيران و جانبازان کربلا (به | | عنوان = اسيران و جانبازان کربلا (به ضمیمه زنان نقش آفرين در نهضت عاشورا) | ||
| عنوان‌های دیگر = | | عنوان‌های دیگر = | ||
| تصویر = | | تصویر = NUR4090J1.jpg | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
مظفري، محمد ( | [[مظفري، محمد]] (نویسنده) | ||
سپاه پاسداران انقلاب | سپاه پاسداران انقلاب اسلامی. نمايندگی ولی فقیه. پژوهشکده تحقيقات اسلامی (تهيه کننده) | ||
جمشيدي، سعيد( | [[جمشيدي، سعيد]](نویسنده) | ||
| ناشر = فراز انديشه | | ناشر = فراز انديشه | ||
| مکان نشر = | | مکان نشر = ایران - قم | ||
| سال نشر = 1383ش | | سال نشر = 1383ش | ||
| چاپ = | | چاپ = | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
3.واقعه کربلا، 61ق. - شهيدان | 3.واقعه کربلا، 61ق. - شهيدان | ||
| زبان = فارسی | | زبان = فارسی | ||
| تعداد جلد = 1 | | تعداد جلد = 1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =04090 | ||
| کد کنگره = BP 42 /م6الف5 | | کد کنگره = BP 42 /م6الف5 | ||
| کد اتوماسیون = | | کد اتوماسیون = AUTOMATIONCODE04090AUTOMATIONCODE | ||
| کتابخوان همراه نور =04090 | |||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر|کربلا (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''اسیران و جانبازان کربلا (به‌ضمیمه زنان نقش‌آفرین در نهضت عاشورا)'''، اثر محمد مظفری و سعید | '''اسیران و جانبازان کربلا (به‌ضمیمه زنان نقش‌آفرین در نهضت عاشورا)'''، اثر [[مظفري، محمد|محمد مظفری]] و [[جمشيدي، سعيد|سعید جمشیدی]]، پژوهشی است پیرامون زندگانی اسیران و مجروحان کربلا، به‌ویژه افرادی که درباره آنها تحقیقی انجام نشده است. این کتاب به زبان فارسی و در دوران معاصر نوشته شده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب با دو مقدمه از پژوهشکده تحقیقات اسلامی نمایندگی ولی فقیه در سپاه آغاز و مطالب در سه بخش و هر بخش در چندین فصل، تنظیم شده است. | کتاب با دو مقدمه از پژوهشکده تحقیقات اسلامی نمایندگی ولی فقیه در سپاه آغاز و مطالب در سه بخش و هر بخش در چندین فصل، تنظیم شده است. | ||
بخش اول و دوم کتاب، از چند فصل تشکیل و در آن از مبارزات و تلاش‌های روشنگرانه [[علی بن حسین(ع)، امام چهارم|امام سجاد]](ع)، امام باقر(ع) و حضرت زینب(س) در طول اسارت سخن گفته شده است، ولی در بخش سوم (جانبازان و سایر اسیران) به علت نبود اطلاعات کامل از این سرافرازان، شرح حالشان بر اساس حروف الفبا تنظیم و تبیین و از فصل‌بندی احتراز شده است | بخش اول و دوم کتاب، از چند فصل تشکیل و در آن از مبارزات و تلاش‌های روشنگرانه [[علی بن حسین(ع)، امام چهارم|امام سجاد]](ع)، امام باقر(ع) و حضرت زینب(س) در طول اسارت سخن گفته شده است، ولی در بخش سوم (جانبازان و سایر اسیران) به علت نبود اطلاعات کامل از این سرافرازان، شرح حالشان بر اساس حروف الفبا تنظیم و تبیین و از فصل‌بندی احتراز شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33413/1/18 ر.ک: مقدمه، ص18-19]</ref> | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در مقدمات، به بیان اهداف تدوین کتاب و موضوع آن اشاره شده است | در مقدمات، به بیان اهداف تدوین کتاب و موضوع آن اشاره شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33413/1/15 مقدمه، ص15-19]</ref> | ||
اهداف نویسنده در این نوشتار، عبارت است از: | اهداف نویسنده در این نوشتار، عبارت است از: | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
# ارائه الگوی عملی مبارزه و استقامت به زنان، مردان، جوانان، به‌خصوص نظامیان و بسیجیان کشور. | # ارائه الگوی عملی مبارزه و استقامت به زنان، مردان، جوانان، به‌خصوص نظامیان و بسیجیان کشور. | ||
# تقویت نیروی معنوی و روحی مخاطبان در برابر مصائب و مشکلات. | # تقویت نیروی معنوی و روحی مخاطبان در برابر مصائب و مشکلات. | ||
# زنده نگه داشتن ابعاد حادثه خونین کربلا و تقویت روحیه ظلم‌ستیزی | # زنده نگه داشتن ابعاد حادثه خونین کربلا و تقویت روحیه ظلم‌ستیزی.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33413/1/16 همان، ص16]</ref> | ||
درباره نام و تعداد اسیران و جانبازان (مجروحان) کربلا، آمار دقیقی در دست نیست، ولی نویسنده با تفحص در منابع پیشین و اخیر، نام پنجاه‌وهفت تن را که دو تن از آنها به نام‌های سوار بن منعم و موقع بن ثمامه جانباز (مجروح) هستند را استخراج و شرح حال و اقدامات آنان را تدوین کرده است که می‌توان این کتاب را تنها کتاب مستقل در این زمینه دانست | درباره نام و تعداد اسیران و جانبازان (مجروحان) کربلا، آمار دقیقی در دست نیست، ولی نویسنده با تفحص در منابع پیشین و اخیر، نام پنجاه‌وهفت تن را که دو تن از آنها به نام‌های سوار بن منعم و موقع بن ثمامه جانباز (مجروح) هستند را استخراج و شرح حال و اقدامات آنان را تدوین کرده است که می‌توان این کتاب را تنها کتاب مستقل در این زمینه دانست.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33413/1/18 همان، ص18]</ref> | ||
بخش اول، در پنج فصل زیر، به بیان مبارزات و اقدامات [[علی بن حسین(ع)، امام چهارم|امام سجاد]](ع) و امام باقر(ع) اختصاص یافته است: | بخش اول، در پنج فصل زیر، به بیان مبارزات و اقدامات [[علی بن حسین(ع)، امام چهارم|امام سجاد]](ع) و امام باقر(ع) اختصاص یافته است: | ||
در فصل نخست، به معرفی اجمالی امام چهارم(ع) پرداخته شده است. القاب ایشان عبارتند از: زين‌العابدين، سيدالعابدين، زين‌الصالحين، | در فصل نخست، به معرفی اجمالی [[امام سجاد(ع)|امام چهارم(ع)]] پرداخته شده است. القاب ایشان عبارتند از: زين‌العابدين، سيدالعابدين، زين‌الصالحين، وارث علم‌النبيين، وصي‌الوصيين، خازن وصاياالمرسلين، إمام‌المؤمنين، المتهجد، الزاهد، العابد، العدل، السجاد، ذوالثفنات و... از جمله مطالب مطرح‌شده در این فصل آن است که یکى از نویسندگان معاصر درباره سبب ملقب شدن ایشان به القاب فوق مى‌گوید: «بیشتر کسانى که این لقبها را بدو دادهاند نه شیعه بودند و نه او را امام و منصوب از جانب خدا مىدانستند، اما نمىتوانستند آنچه را در او مىبینند ندیده بگیرند».<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33413/1/24 ر.ک: متن کتاب، ص24]</ref> | ||
در فصل دوم، به نقش [[علی بن حسین(ع)، امام چهارم|امام سجاد]](ع) در ماجراهای مربوط به مدینه تا کربلا پرداخته شده است. از جمله موضوعات این فصل عبارتند از: گزارش [[علی بن حسین(ع)، امام چهارم|امام سجاد]](ع) از روز تاسوعا و شب عاشورا؛ [[علی بن حسین(ع)، امام چهارم|امام سجاد]](ع) راوی نیایش امام حسین(ع) در صبح عاشورا؛ سپردن اسم اعظم و میراث پیامبران(ع) به [[علی بن حسین(ع)، امام چهارم|امام سجاد]](ع)؛ دفن شهیدان کربلا به راهنمایی [[علی بن حسین(ع)، امام چهارم|امام سجاد]](ع) و | در فصل دوم، به نقش [[علی بن حسین(ع)، امام چهارم|امام سجاد]](ع) در ماجراهای مربوط به مدینه تا کربلا پرداخته شده است. از جمله موضوعات این فصل عبارتند از: گزارش [[علی بن حسین(ع)، امام چهارم|امام سجاد]](ع) از روز تاسوعا و شب عاشورا؛ [[علی بن حسین(ع)، امام چهارم|امام سجاد]](ع) راوی نیایش امام حسین(ع) در صبح عاشورا؛ سپردن اسم اعظم و میراث پیامبران(ع) به [[علی بن حسین(ع)، امام چهارم|امام سجاد]](ع)؛ دفن شهیدان کربلا به راهنمایی [[علی بن حسین(ع)، امام چهارم|امام سجاد]](ع) و....<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33413/1/28 همان، ص28-37]</ref> | ||
در فصل سوم، به حوادث از کربلا تا مدینه و نقش [[علی بن حسین(ع)، امام چهارم|امام سجاد]](ع) در آن پرداخته شده است. از جمله این حوادث عبارتند از: [[علی بن حسین(ع)، امام چهارم|امام سجاد]](ع) هنگام عبور از قتلگاه؛ شکوه امام(ع) از کوفیان؛ امام(ع) در قصر دارالاماره؛ دفاع امام(ع) از حضرت زینب(س)؛ خطبه امام(ع) در کوفه؛ اشعار منسوب به امام(ع) درباره مصائب شام؛ امام(ع) در مجلس یزید؛ بازتاب خطبه امام(ع) در شام؛ بازگرداندن امام(ع) و سایر اسرا به مدینه و | در فصل سوم، به حوادث از کربلا تا مدینه و نقش [[علی بن حسین(ع)، امام چهارم|امام سجاد]](ع) در آن پرداخته شده است. از جمله این حوادث عبارتند از: [[علی بن حسین(ع)، امام چهارم|امام سجاد]](ع) هنگام عبور از قتلگاه؛ شکوه امام(ع) از کوفیان؛ امام(ع) در قصر دارالاماره؛ دفاع امام(ع) از حضرت زینب(س)؛ خطبه امام(ع) در کوفه؛ اشعار منسوب به امام(ع) درباره مصائب شام؛ امام(ع) در مجلس یزید؛ بازتاب خطبه امام(ع) در شام؛ بازگرداندن امام(ع) و سایر اسرا به مدینه و.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33413/1/39 همان، ص39-68]</ref> | ||
در فصل | در فصل چهارم کتاب، به دوران پس از اسارت [[علی بن حسین(ع)، امام چهارم|امام سجاد]](ع) تا شهادت ایشان پرداخته شده است. در این فصل به این نکته اشاره شده است که [[علی بن حسین(ع)، امام چهارم|امام سجاد]](ع) در مدینه، برای ادامه نهضت خونین پدر بزرگوارش به تلاشهاى روشنگرانهى معنوى و فرهنگى زیادى دست زد که برخى از آنها عبارتند از: | ||
# جهاد فرهنگى؛ | # جهاد فرهنگى؛ | ||
# زنده‌نگه داشتن یاد امام حسین(ع)؛ | # زنده‌نگه داشتن یاد امام حسین(ع)؛ | ||
# تمجید از شهیدان کربلا؛ | # تمجید از شهیدان کربلا؛ | ||
# نظارت بر قیام مختار | # نظارت بر قیام مختار.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33413/1/69 همان، ص69-70]</ref> | ||
در فصل پنجم، به معرفی اجمالی امام باقر(ع) و بیان نقش ایشان در زنده نگه‌داشتن حماسه عاشورا پرداخته شده است | در فصل پنجم، به معرفی اجمالی امام باقر(ع) و بیان نقش ایشان در زنده نگه‌داشتن حماسه عاشورا پرداخته شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33413/1/79 همان، ص79-85]</ref> | ||
در بخش دوم، در چهار فصل زیر، از مبارزات و تلاش‌های روشنگرانه حضرت زینب(س) در طول اسارت سخن گفته شده است: | در بخش دوم، در چهار فصل زیر، از مبارزات و تلاش‌های روشنگرانه حضرت زینب(س) در طول اسارت سخن گفته شده است: | ||
در فصل نخست، به معرفی اجمالی حضرت زینب(س) پرداخته شده | در فصل نخست، به معرفی اجمالی حضرت زینب(س) پرداخته شده.<ref>همان، ص89-92</ref>و در فصل دوم، جنبه‌های زندگی حضرت زینب(س) از مدینه تا کربلا بررسی گردیده است که برخی از آنها عبارتند از: همراهی با امام حسین(ع) در مسیر کربلا؛ گفتگو با امام حسین(ع) در شب عاشورا؛ گریه زینب(س) و زنان در روز عاشورا؛ شهادت فرزندان حضرت زینب(س)؛ سخن حضرت زینب با عمر سعد و لشکریانش در روز عاشورا و.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33413/1/93 همان، ص93-109]</ref> | ||
وقایع مربوط به کربلا تا مدینه، در فصل سوم گرد آمده که از جمله آنها می‌توان به خطبه حضرت زینب در کوفه؛ داستان مسلم جصاص؛ جلوگیری از کشته شدن [[علی بن حسین(ع)، امام چهارم|امام سجاد]](ع) به دست ابن زیاد؛ ورود به شام؛ حفاظت و مراقبت از اسرا؛ آمدن به کربلا و زیارت قبور شهیدان و | وقایع مربوط به کربلا تا مدینه، در فصل سوم گرد آمده که از جمله آنها می‌توان به خطبه حضرت زینب در کوفه؛ داستان مسلم جصاص؛ جلوگیری از کشته شدن [[علی بن حسین(ع)، امام چهارم|امام سجاد]](ع) به دست ابن زیاد؛ ورود به شام؛ حفاظت و مراقبت از اسرا؛ آمدن به کربلا و زیارت قبور شهیدان و.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33413/1/93 همان]</ref> | ||
فصل چهارم وقایع مربوط به دوران زندگانی حضرت زینب(س)، از مدینه تا هنگام وفات ایشان را در خود جای داده است. از جمله این وقایع عبارتند از: مخالفت والی یزید با آن حضرت(س) در مدینه؛ ورود حضرت زینب(س) به مصر و تاریخ دقیق وفات حضرت زینب(س) | فصل چهارم وقایع مربوط به دوران زندگانی حضرت زینب(س)، از مدینه تا هنگام وفات ایشان را در خود جای داده است. از جمله این وقایع عبارتند از: مخالفت والی یزید با آن حضرت(س) در مدینه؛ ورود حضرت زینب(س) به مصر و تاریخ دقیق وفات حضرت زینب(س).<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33413/1/131 همان، ص131-133]</ref> | ||
بخش سوم دربردارنده نام اسیران و مجروحان کربلا می‌باشد که به ترتیب حروف الفبا، سامان یافته است. از جمله این افراد عبارتند از: ام‌اسحاق بنت طلحه؛ ام‌الکرام دختر گرامی امام | بخش سوم دربردارنده نام اسیران و مجروحان کربلا می‌باشد که به ترتیب حروف الفبا، سامان یافته است. از جمله این افراد عبارتند از: ام‌اسحاق بنت طلحه؛ ام‌الکرام دختر گرامی [[امام على(ع)]]؛ ام‌جعفر جمانه دختر [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]]؛ ام‌رافع سلمی که خادمه پیامبر(ص) بود؛ ام‌سلیمان همسر سیدالشهدا(ع)؛ ام‌عبدالله دختر امام حسن(ع) و همسر [[علی بن حسین(ع)، امام چهارم|امام سجاد]](ع)؛ ام‌کلثوم بنت عبدالله جعفر و.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33413/1/137 همان، ص137-192]</ref> | ||
از آنجا که به‌جز زنان اسیر، بانوان دیگری نیز در نهضت عاشورا با شهادت، مرثیه‌سرایی و... نقش‌آفرینی کرده و باعث تداوم آن گردیده‌اند، نویسنده قسمت پایانی کتاب را با عنوان ضمیمه به اینان اختصاص داده است؛ این تصمیم باعث شده است تا زندگی تمام زنان مرتبط با کربلا (اسیر، شهید و...) در یک جا گردآوری و مورد استفاده قرار گیرد | از آنجا که به‌جز زنان اسیر، بانوان دیگری نیز در نهضت عاشورا با شهادت، مرثیه‌سرایی و... نقش‌آفرینی کرده و باعث تداوم آن گردیده‌اند، نویسنده قسمت پایانی کتاب را با عنوان ضمیمه به اینان اختصاص داده است؛ این تصمیم باعث شده است تا زندگی تمام زنان مرتبط با کربلا (اسیر، شهید و...) در یک جا گردآوری و مورد استفاده قرار گیرد.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33413/1/19 مقدمه، ص19]</ref> | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع مورد استفاده نویسنده در انتهای کتاب آمده است. | فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع مورد استفاده نویسنده در انتهای کتاب آمده است. | ||
در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع | در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33413/1/39 ر.ک: پاورقی، ص39]</ref>، به توضیح برخی از مطالب متن پرداخته شده است.<ref>ر.ک: همان، ص44</ref> | ||
==پانویس == | ==پانویس== | ||
<references /> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
مقدمه و متن کتاب. | مقدمه و متن کتاب. | ||
{{سرور شهیدان}} | |||
{{مطالعات زن و خانواده}} | |||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[پژوهشی پیرامون شهدای کربلا]] | |||
[[با کاروان حسینی از مدینه تا مدینه]] | |||
[[دانشنامه امام حسین علیه‌السلام بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ]] | |||
[[درسی که حسین علیه‌السلام به انسانها آموخت]] | |||
[[از حسین علیه‌السلام تا مهدی عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشريف]] | |||
[[الإمام الحسين(ع) و أصحابه]] | |||
[[از غروب عاشورای حسینی علیه‌السلام تا طلوع ظهور مهدی عجل‌الله‌تعالی‌فرجه]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
| خط ۹۶: | خط ۱۱۳: | ||
[[رده:سرگذشت‌نامه‌ها]] | [[رده:سرگذشت‌نامه‌ها]] | ||
[[رده: | [[رده:سرگذشتنامههای فردی]] | ||
[[رده:حسین | [[رده:امام حسین(ع)]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۳۳
| اسيران و جانبازان کربلا (به ضمیمه زنان نقش آفرين در نهضت عاشورا) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مظفري، محمد (نویسنده)
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی. نمايندگی ولی فقیه. پژوهشکده تحقيقات اسلامی (تهيه کننده) جمشيدي، سعيد(نویسنده) |
| ناشر | فراز انديشه |
| مکان نشر | ایران - قم |
| سال نشر | 1383ش |
| شابک | 964-94742-2-6 |
| موضوع | 1.حسين بن علي(ع)، امام سوم، 4 - 61ق. - اصحاب
2.واقعه کربلا، 61ق. - زنان 3.واقعه کربلا، 61ق. - شهيدان |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 42 /م6الف5 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
اسیران و جانبازان کربلا (به‌ضمیمه زنان نقش‌آفرین در نهضت عاشورا)، اثر محمد مظفری و سعید جمشیدی، پژوهشی است پیرامون زندگانی اسیران و مجروحان کربلا، به‌ویژه افرادی که درباره آنها تحقیقی انجام نشده است. این کتاب به زبان فارسی و در دوران معاصر نوشته شده است.
ساختار
کتاب با دو مقدمه از پژوهشکده تحقیقات اسلامی نمایندگی ولی فقیه در سپاه آغاز و مطالب در سه بخش و هر بخش در چندین فصل، تنظیم شده است.
بخش اول و دوم کتاب، از چند فصل تشکیل و در آن از مبارزات و تلاش‌های روشنگرانه امام سجاد(ع)، امام باقر(ع) و حضرت زینب(س) در طول اسارت سخن گفته شده است، ولی در بخش سوم (جانبازان و سایر اسیران) به علت نبود اطلاعات کامل از این سرافرازان، شرح حالشان بر اساس حروف الفبا تنظیم و تبیین و از فصل‌بندی احتراز شده است.[۱]
گزارش محتوا
در مقدمات، به بیان اهداف تدوین کتاب و موضوع آن اشاره شده است.[۲]
اهداف نویسنده در این نوشتار، عبارت است از:
- آشنایی با زندگی اسیران کربلا، به‌ویژه اسیرانی که درباره آنها تحقیقی انجام نشده است.
- ارائه الگوی عملی مبارزه و استقامت به زنان، مردان، جوانان، به‌خصوص نظامیان و بسیجیان کشور.
- تقویت نیروی معنوی و روحی مخاطبان در برابر مصائب و مشکلات.
- زنده نگه داشتن ابعاد حادثه خونین کربلا و تقویت روحیه ظلم‌ستیزی.[۳]
درباره نام و تعداد اسیران و جانبازان (مجروحان) کربلا، آمار دقیقی در دست نیست، ولی نویسنده با تفحص در منابع پیشین و اخیر، نام پنجاه‌وهفت تن را که دو تن از آنها به نام‌های سوار بن منعم و موقع بن ثمامه جانباز (مجروح) هستند را استخراج و شرح حال و اقدامات آنان را تدوین کرده است که می‌توان این کتاب را تنها کتاب مستقل در این زمینه دانست.[۴]
بخش اول، در پنج فصل زیر، به بیان مبارزات و اقدامات امام سجاد(ع) و امام باقر(ع) اختصاص یافته است: در فصل نخست، به معرفی اجمالی امام چهارم(ع) پرداخته شده است. القاب ایشان عبارتند از: زين‌العابدين، سيدالعابدين، زين‌الصالحين، وارث علم‌النبيين، وصي‌الوصيين، خازن وصاياالمرسلين، إمام‌المؤمنين، المتهجد، الزاهد، العابد، العدل، السجاد، ذوالثفنات و... از جمله مطالب مطرح‌شده در این فصل آن است که یکى از نویسندگان معاصر درباره سبب ملقب شدن ایشان به القاب فوق مى‌گوید: «بیشتر کسانى که این لقبها را بدو دادهاند نه شیعه بودند و نه او را امام و منصوب از جانب خدا مىدانستند، اما نمىتوانستند آنچه را در او مىبینند ندیده بگیرند».[۵]
در فصل دوم، به نقش امام سجاد(ع) در ماجراهای مربوط به مدینه تا کربلا پرداخته شده است. از جمله موضوعات این فصل عبارتند از: گزارش امام سجاد(ع) از روز تاسوعا و شب عاشورا؛ امام سجاد(ع) راوی نیایش امام حسین(ع) در صبح عاشورا؛ سپردن اسم اعظم و میراث پیامبران(ع) به امام سجاد(ع)؛ دفن شهیدان کربلا به راهنمایی امام سجاد(ع) و....[۶]
در فصل سوم، به حوادث از کربلا تا مدینه و نقش امام سجاد(ع) در آن پرداخته شده است. از جمله این حوادث عبارتند از: امام سجاد(ع) هنگام عبور از قتلگاه؛ شکوه امام(ع) از کوفیان؛ امام(ع) در قصر دارالاماره؛ دفاع امام(ع) از حضرت زینب(س)؛ خطبه امام(ع) در کوفه؛ اشعار منسوب به امام(ع) درباره مصائب شام؛ امام(ع) در مجلس یزید؛ بازتاب خطبه امام(ع) در شام؛ بازگرداندن امام(ع) و سایر اسرا به مدینه و.[۷]
در فصل چهارم کتاب، به دوران پس از اسارت امام سجاد(ع) تا شهادت ایشان پرداخته شده است. در این فصل به این نکته اشاره شده است که امام سجاد(ع) در مدینه، برای ادامه نهضت خونین پدر بزرگوارش به تلاشهاى روشنگرانهى معنوى و فرهنگى زیادى دست زد که برخى از آنها عبارتند از:
- جهاد فرهنگى؛
- زنده‌نگه داشتن یاد امام حسین(ع)؛
- تمجید از شهیدان کربلا؛
- نظارت بر قیام مختار.[۸]
در فصل پنجم، به معرفی اجمالی امام باقر(ع) و بیان نقش ایشان در زنده نگه‌داشتن حماسه عاشورا پرداخته شده است.[۹]
در بخش دوم، در چهار فصل زیر، از مبارزات و تلاش‌های روشنگرانه حضرت زینب(س) در طول اسارت سخن گفته شده است:
در فصل نخست، به معرفی اجمالی حضرت زینب(س) پرداخته شده.[۱۰]و در فصل دوم، جنبه‌های زندگی حضرت زینب(س) از مدینه تا کربلا بررسی گردیده است که برخی از آنها عبارتند از: همراهی با امام حسین(ع) در مسیر کربلا؛ گفتگو با امام حسین(ع) در شب عاشورا؛ گریه زینب(س) و زنان در روز عاشورا؛ شهادت فرزندان حضرت زینب(س)؛ سخن حضرت زینب با عمر سعد و لشکریانش در روز عاشورا و.[۱۱]
وقایع مربوط به کربلا تا مدینه، در فصل سوم گرد آمده که از جمله آنها می‌توان به خطبه حضرت زینب در کوفه؛ داستان مسلم جصاص؛ جلوگیری از کشته شدن امام سجاد(ع) به دست ابن زیاد؛ ورود به شام؛ حفاظت و مراقبت از اسرا؛ آمدن به کربلا و زیارت قبور شهیدان و.[۱۲]
فصل چهارم وقایع مربوط به دوران زندگانی حضرت زینب(س)، از مدینه تا هنگام وفات ایشان را در خود جای داده است. از جمله این وقایع عبارتند از: مخالفت والی یزید با آن حضرت(س) در مدینه؛ ورود حضرت زینب(س) به مصر و تاریخ دقیق وفات حضرت زینب(س).[۱۳]
بخش سوم دربردارنده نام اسیران و مجروحان کربلا می‌باشد که به ترتیب حروف الفبا، سامان یافته است. از جمله این افراد عبارتند از: ام‌اسحاق بنت طلحه؛ ام‌الکرام دختر گرامی امام على(ع)؛ ام‌جعفر جمانه دختر حضرت علی(ع)؛ ام‌رافع سلمی که خادمه پیامبر(ص) بود؛ ام‌سلیمان همسر سیدالشهدا(ع)؛ ام‌عبدالله دختر امام حسن(ع) و همسر امام سجاد(ع)؛ ام‌کلثوم بنت عبدالله جعفر و.[۱۴]
از آنجا که به‌جز زنان اسیر، بانوان دیگری نیز در نهضت عاشورا با شهادت، مرثیه‌سرایی و... نقش‌آفرینی کرده و باعث تداوم آن گردیده‌اند، نویسنده قسمت پایانی کتاب را با عنوان ضمیمه به اینان اختصاص داده است؛ این تصمیم باعث شده است تا زندگی تمام زنان مرتبط با کربلا (اسیر، شهید و...) در یک جا گردآوری و مورد استفاده قرار گیرد.[۱۵]
وضعیت کتاب
فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع مورد استفاده نویسنده در انتهای کتاب آمده است.
در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع.[۱۶]، به توضیح برخی از مطالب متن پرداخته شده است.[۱۷]
پانویس
- ↑ ر.ک: مقدمه، ص18-19
- ↑ مقدمه، ص15-19
- ↑ همان، ص16
- ↑ همان، ص18
- ↑ ر.ک: متن کتاب، ص24
- ↑ همان، ص28-37
- ↑ همان، ص39-68
- ↑ همان، ص69-70
- ↑ همان، ص79-85
- ↑ همان، ص89-92
- ↑ همان، ص93-109
- ↑ همان
- ↑ همان، ص131-133
- ↑ همان، ص137-192
- ↑ مقدمه، ص19
- ↑ ر.ک: پاورقی، ص39
- ↑ ر.ک: همان، ص44
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.