ابومخنف، لوط بن یحیی
| نام | ابومخنف، لوط بن یحیی |
|---|---|
| نام‌های دیگر | ازدی کوفی، ابومخنف لوط بن يحيى
غامدی، لوط بن یحیی |
| نام پدر | یحیی |
| متولد | قرن دوم |
| محل تولد | کوفه |
| رحلت | 157ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | وقعة الطف |
| کد مؤلف | AUTHORCODE01432AUTHORCODE |
لوط بن یحیی ابومخنف ازدى (متوفای 157ق)، از راویان و مورخان قرن دوم هجرى است كه كتب زيادى داشته و متأسفانه اكنون هيچ یک از آثار او در دست نيست. مقتل امام حسین عليه‌السلام نيز كه از او مشهور است بازسازى شده اخبار او از كتب مورخانى مانند محمد بن جریر بن یزید طبری در کتاب تاریخش است.
علاوه بر طبری، بَلاذُری نیز روایت‌هایی از او نقل کرده است.
ولادت
ابومخنف لوط بن يحيى ازدى كوفى (م 157) از خانواده‌اى سرشناس در كوفه است. جدّ او مخنف بن سليم در عصر رسول خدا اسلام آورد و در خلافت امیرالمؤمنين در كنار آن حضرت بود. تولد ابومخنف حدود سال 70 هجرت تخمین زده مى‌شود كه ظاهراً درست نباشد و او در زمان متأخرى به دنيا آمده باشد.
به گفته نجاشى، وى بزرگ مورخان كوفه (عراق) بوده كه به اخبارش اعتماد مى‌شود. او از امام باقر(ع) هم روايت كرده است.
آثار
آثار فراوانى (نزدیک 50) در مغازى و فتوح و ردّه و تك‌نگارى‌هایى در مقتل و شرح حال افراد تدوین كرده مانند فتوح خراسان، قتل عثمان، کتاب الجمل، مقتل محمد بن ابى‌بكر، اخبار الحجاج، اخبار شبيب الخارجى. بنابراین تلاش ابومخنف در تدون اخبار تاريخى آنهم اخبار شیعیان بوده و درباره بنى‌امیه يا نهضت عباسيان، كارى از او ديده نمى‌شود.
مذهب ابومخنف را بايد مانند ديگر كوفيان، تشيع عام دانست نه آنكه وى شيعه رسمى و معتقد به ائمه باشد. چون ارتباطى با ائمه نداشته و روايت او از ايشان با واسطه است. كسى از رجاليون اهل سنت هم او را به رفض متهم نكرده و ابن ابى‌الحديد تصريح مى‌كند كه ابومخنف، معتقد به امامت اختيارى (نه نص) بود و از شيعه حساب نمى‌شود.
ابومخنف در اخذ و نقل اخبار فردى دقيق بود و آثار (مرویات) او بعدها به طور گسترده در میان مورخان رواج يافته و از آن استفاده شده است هرچند هيچ‌یک از آثار او به دست ما نرسيده است.