تظلم الزهراء من اهراق دماء آل العباء عليهم‌السلام
| تظلم الزهراء من أهراق دماء آل العباء علیهم السلام | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | قزوینی، رضی (نویسنده) رجایی، سید مهدی (تصحیح) |
| ناشر | الشریف الرضی |
| مکان نشر | ایران - قم |
| سال نشر | 1417ق. = 1996م. = 1375ش. |
| چاپ | اول |
| موضوع | سرگذشتنا‌مه حسین بن علی(ع)، امام سوم، ۴ - ۶۱ق,عاشورا,واقعه کربلا، ۶۱ق |
| کد کنگره | BP۴۱/۴/ق۴ت۶ |
تظلّم الزّهراء من اهراق دماء آل العباء علیهم‌السلام تألیف رضی قزوینی، تصحیح سید مهدی رجایی؛ کتابی است تاریخى و روائى در بارۀ قیام وشهادت امام حسین(ع) و تاریخ تألیف آن ١١١٨ قمری است. نویسنده در مقدّمه گفته است که این کتاب شرح کتاب لهوف سیّد بن طاووس است و اغلب منابع آن، منابع کتاب بحارالانوار.
ترتیب مطالب کتاب مانند لهوف است و از سه مقدّمه وسه مسلک و خاتمه تشکیل یافته و هر مسلک و خاتمه شامل چند مجلس است. مقدّمۀ اول در بارة برخى از معجزات و کرامات و مکارم اخلاقى و احتجاجات امام حسین است. مقدّمۀ دوم شامل بعضى از روایات در فضیلت گریستن بر آن حضرت است. در مقدّمۀ سوم از روایات در بارۀ عزادارى، بویژه در تاسوعا و عاشورا، سخن رفته است.
مسلک اول در امور پیش از جنگ است و در آن بدین مسائل پرداخته شده است:
آیات و روایات دربارۀ امام حسین، خروج آن حضرت از مدینه و وارد شدن به مکّه، شهادت مسلم بن عقیل و روانه شدن امام و یارانش به سوی کربلا.
در مسلک دوم از رخدادهای در کربلا و شهادت امام و اصحاب او سخن رفته است. مسلک سوم دربارۀ سرگذشت اهل‌بیت امام و ورود آنان به کوفه و شام است. در این مسلک از مسائلی چون رخدادهای در مسیر شام، مجلس یزید، برخی از معجزات و کرامات واقع شده برای اهل بیت امام، مدفن رأس آن حضرت، اربعین و بازگشت اهل‌بیت به مدینه سخن رفته است. خاتمۀ کتاب، که در حدو د دویست صفحه است، عهده‌دار بحث از رجعت امام حسین در عصر حضرت ولىّ عصر، عذاب قاتلان آن حضرت، قیام مختار و دست اندازى خلفا بر قبر آن حضرت است.
گفتنى است واعظ تبریزى خیابانى در کتاب وقایع الایّام فى تتمّة محرم الحرام (ج٢،ص١١٢ - ١٢١، در حاشیۀ صفحات)، به بحث دربارۀ کتاب یادشده پرداخته و، از جمله، گفته است: این میرزا رضىّ قزوینى، صاحب تظلّم الزّهراء، غیر از آقا رضىّ قزوینى، صاحب لسان الخواص است. در نسخه‌اى از کتاب تظلّم الزّهراءکه در سنۀ١٣١٢ به طبع رسیده دو روایت مذکور است که هیچ یکی از مؤلف کتاب نیست و هر دو را وقت استنساخ دسّ و خلط کرده‌اند.
مطلب دیگر اینکه صاحب کتاب در قضیّة شهادت حضرت حسین(ع) زبان حالى از لسان حضرت زینب -سلام الله علیها۔نوشته که به هیچ وجه مناسب زبان حال و لایق مقام صبر وتسلیم آن خاتون معظّم نیست و کم‌کم از زبان حال به لسان مقال تحویل و از صورت نظم به کسوت نثر تبدیل شده است. والحق از صاحب تظلّم در این مقام مسامحۀ عظیمى واقع شده است؛ با اینکه کتابش متقن ودر همۀ مواضع، مدرک وسند ارائه کرده است. (البتّه نویسندۀ وقایع الایّام به شواهد موردنظر خود تصریح کرده است.)[۱]
پانویس
- ↑ اسفندیاری، محمد، ص103-104
منابع مقاله
اسفندیاری، محمد؛ کتاب‌شناسی تاریخی امام حسین(ع) به ضمیمه امام حسین(ع) در الذریعه، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران، چاپ اول، زمستان 1380