شرح خطبه حضرت زهرا علیهاالسلام

    از ویکی‌نور
    شرح خطبه حضرت زهرا علیهاالسلام
    شرح خطبه حضرت زهرا علیهاالسلام
    پدیدآورانحسینی زنجانی، سید عزالدین (نويسنده) حسینی زنجانی، محمد (مصحح)
    عنوان‌های دیگرخطبه حضرت زهرا علیهاالسلام ** خطبه مزکیه. شرح
    ناشربوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبليغات اسلامی حوزه علميه قم)
    مکان نشرایران - قم
    سال نشر1391ش
    چاپ13
    شابک978-964-09-1327-7
    موضوعفاطمه زهرا(س)، 8؟ قبل از هجرت - 11ق. - خطبه‌‏ها - فاطمه زهرا(س)، 8؟ قبل از هجرت - 11ق. - خطبه‌‏ها - نقد و تفسیر
    زبانفارسی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    1391 ‎‏/‎‏ح‎‏5‎‏ش‎‏ 4‎ 27/22 BP
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    شرح خطبه حضرت زهرا(ع)، نوشته سید عزالدین حسینی زنجانی (1300- 1392ش)، است و شرح و تفسیر علمی و مبسوط خطبه حضرت زهرا(س)، معروف به خطبه فدک است به‌همراه شرح سخنان حضرت(س) با زنان مدینه، چاپ شده است. نویسنده با بهره‌گیری از آیات، منابع تاریخی، تفسیری و روایی شیعه و سنی به تفسیر این خطبه پرداخته، و آن را فراتر از یک سخنرانی حماسی و یا اظهار مصیبت و شکایت دانسته است. وی، بر این باور است که این خطبه و ماجرای فدک، رمز قیام تاریخی برای پایه‌ریزی حکومت جهانی است، و این موضوع با سیر اجمالی در مضامین خطبه روشن می‌شود؛ چه اینکه قسمت عمده مطالب این خطبه در معرفی امام علی(ع) و فداکاریها و مقاومتهایی است که وی در دفاع از اسلام به عمل آورده است.[۱]

    نویسنده در آغاز، بحث سندی درباره خطبه انجام داده است، آن‌گاه قضیه باغ فدک را که زمینه‌ساز سخن حضرت است، دنبال می‌کند. وی مفردات خطبه، به‌ویژه حمد و شکر را توضیح می‌دهد و مفهوم نعمت و بازتاب آن در کلام غزالی و فخر رازی و... را دنبال می‌کند[۲].

    نویسنده از رویکرد فلسفی در توضیح مفهوم توحید و صفت‌های الهی بهره گرفته است، آنگاه بحث تاریخی شرک را در جهان عرب پیش از اسلام ارائه داده و مرتبت‌های توحید را به‌همراه فطرت و گونه‌های آن و نظم در آفرینش تشریح کر‌ده است[۳].

    قدرت و اراده در پروردگار و انسان در کنار بی‌نیازی خداوند و رازی که در آفرینش پنهان است و هدفی که از آن در نظر ربوبی بوده است، بحث بعدی نویسنده را شکل داده است‏[۴].

    وی پس از بحث توحید، به نبوت – به‌ویژه پیامبری حضرت محمد(ص) - ‌پرداخته است و سر خاتمیت را به‌همراه میزان‌های سه‌گانه تعادل، تلازم و تعاند در انبیا توضیح داده است. در ادامه از حقیقت آدمی و بعدهای متضاد او و مسئله هبوط وی بر زمین و پیمودن راه تکامل با کمک عبودیت و التزام به شریعت و مفهوم شرک سخن گفته است[۵].

    نویسنده، مفهوم‌های نماز، روزه و صبر و یاری‌جستن از آن‌ها، اشاعه معروف، پیشه‌کردن خوی و رفتار نیکو، صله رحم، وفای به نذر، دوری‌جستن از ستم‌پیشگی، عدالت‌ورزی و حکمرانی دینی را که در خطبه حضرت فاطمه(س) آمده است، شرح داده است‏[۶].

    او بحث را با خطاب حضرت فاطمه(س) به مردم مدینه ادامه می‌دهد و نگاهی به بعثت پیامبر(ص)، جغرافیای جزیرةالعرب، تعصب‌های قبیله‌ای و خصلت‌های دیگر عرب جاهلی ‌افکنده، آنگاه رادمردی‌های امیر مؤمنان(ع) را در تحکیم پایه‌های اسلام گوشزد کرده و بازگشت عرب را همچون بنی‌اسرائیل به سنت‌های جاهلیت توضیح داده است[۷].

    در ادامه به توصیف چهره‌های شناخته‌شده صدر اسلام و داوری درباره آنان پرداخته است و گفتگوی حضرت فاطمه(س) را با خلیفه اول توصیف کرده است. او بحث خود را در سه محور فاطمه در کنار علی، فاطمه در برابر مردم و گفتگوی او با زنان مدینه پی‌ می‌گیرد‏[۸].

    پانویس

    1. ر.ک: معاونت فرهنگی مجمع جهانی اهل‌بیت(ع)، ص242
    2. ر.ک: متن کتاب، ص‌97-25
    3. ر.ک: همان، ص‌218-125
    4. ر.ک: همان، ص‌251-218
    5. ر.ک: همان، ص‌348-251
    6. ر.ک: همان، ص‌407-348
    7. ر.ک: همان، ص‌495-407
    8. ر.ک: همان، ص‌651-495

    منابع مقاله

    1. متن کتاب.
    2. معاونت فرهنگی مجمع جهانی اهل‌بیت(ع)، کتاب‌شناسی توصیفی اهل‌بیت علیهم‌السلام، قم، مرکز چاپ و نشر مجمع جهانی اهل‌بیت(ع)، چاپ اول، 1383ش.

    وابسته‌ها