مباحث في علوم القرآن (حماده): تفاوت میان نسخه‌ها

|-

|کد کنگره  

|ناشر  

==ساختار==

==گزارش محتوا==

او پس از بیان اهمیت و جایگاه تفسیر، برخی از مباحث علوم قرآن را برمی‌شمارد؛ از جمله، بیان منزلت و اسمای قرآن و ماهیت الفاظ آن و فنون قرآنی درباره عقیده و اخلاق و هستی و معاد، مسئله شفاعت، ترغیب در تلاوت قرآن و حسن تدبر در آن، مسئله جمع‌آوری قرآن و مصاحف صحابه و...، ترتیب سوره‌ها و آیات آن، مسائل مربوط به وحی و عصمت انبیاء و...، نزول دفعی و تدریجی قرآن، سوره‌های مکی و مدنی، اعجاز قرآن، عدم تحریف به زیاده یا نقصان، میزان دسترسی عقل به فهم قرآن، مباحث مربوط به تجوید و قراءت و.... حسین حماده، مباحث مقدمه را با مقایسه قرآن به‌عنوان معجزه عقلی با معجزه سایر انبیاء مانند طوفان نوح و عصای موسی و طب و مائده عیسی مقایسه می‌کند. او برای روشن‌تر کردن این امر به آیاتی از قرآن کریم، مثال می‌زند.<ref>ر.ک: همان، ص3-6</ref>

نویسنده، در امثال و قصص قرآنی، سه شیوه تأویلی، تخییلی و رویکرد صریح را معرفی می‌کند. او شیوه تأویلی را تأسیس باطنیان می‌داند. آن‌ها، زنده کردن مردگان به دست عیسی را به زنده گرداندن روح، نمل در قصه سلیمان را به قوم ضعیف و مائده نازله از آسمان را به غذای روح تأویل کرده‌اند.<ref>ر.ک: همان، ص23</ref> اشتراک شیوه تخییلی و تأویلی در این است که الفاظ را در معانی واقعی‌شان استفاده نمی‌کنند و تفاوت آن‌ها در این است که شیوه تخییلی، این موارد را غیرواقعی می‌داند اما تأویلیان آن‌ها را به تأویل می‌برند. درواقع در شیوه تخییلی اصل قصه و حکمت موجود در آن مهم است نه این‌که مثلاً در آن، پرنده حرف زده باشد یا نه.<ref>ر.ک: همان، ص24</ref> او در مباحث خط قرآنی به معرفی انواع خط پرداخته و خط عروضی و رسم املائی و رسم مصحف را توضیح می‌دهد و از نقطه‌گذاری قرآن به دست ابوالاسود و اعراب‌گذاری‌اش توسط خلیل بن احمد سخن می‌گوید.<ref>ر.ک: همان، ص238-371</ref>

اجمال ادله‌ای که نویسنده در عدم تحریف قرآن موجود ارائه می‌دهد از قرار ذیل است؛ از میان آیات، «إِنّٰا نَحْنُ‌ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ،وَ إِنّٰا لَهُ‌ لَحٰافِظُون» (حجر: 9) و «إِنَّ‌ الَّذِينَ‌ كَفَرُوا بِالذِّكْرِ لَمّٰا جٰاءَهُمْ‌ وَ إِنَّهُ‌ لَكِتٰابٌ‌ عَزِيزٌ*لاٰ يَأْتِيهِ‌ الْبٰاطِلُ‌ مِنْ‌ بَيْنِ‌ يَدَيْهِ‌ وَ لاٰ مِنْ‌ خَلْفِهِ‌ تَنْزِيلٌ‌ مِنْ‌ حَكِيمٍ‌ حَمِيد» (فصلت: 41-42)؛ و از میان روایات، آن دسته که دلالت بر بیان ثواب قرائت سوره‌های قرآن دارد که کاشف از عدم تحریف آن است و دسته دیگری که دلالت بر وجوب عرضه اخبار بر کتاب دارد که دلالت بر اعتماد بر این قرآن و آن هم دلالت بر عدم تحریف آن دارد. از میان دیگر ادله، سیره مستمره مسلمانان از زمان پیامبر(ص) که تاکنون که همواره بر حفظ و کتابت و... آن اهتمام داشته‌اند و اجماع بر عدم زیادت قرآن را می‌توان برشمرد. درهرحال عمده ادله غیر روایی و قرآنی، سیره عملیه قطعیه از زمان پیامبر(ص) تا کنون و استدلال ائمه(ع) بر قرآن موجود در تمامی مواعظ و ارشادات و استدلال‌هایشان و... است.<ref>ر.ک: همان، ص352-354</ref>

ادامه مباحث جلد دوم کتاب، در بیان تجوید و احکام آن‌ها و نسخ و بداء است. نسخ در قرآن به سه صورت متصور است؛ فقط نسخ تلاوت، نسخ تلاوت و حکم و فقط نسخ حکم. نویسنده در نوع اول قول برخی با استناد به روایات عمر و ابوموسی اشعری درباره آیه رجم را نقل کرده و ضمن ساختگی دانستن و ضعف این روایت آن را خبر واحدی می‌داند که نمی‌توان نص قرآنی را با آن رد کرد. او در مورد دوم هم به حدیثی از عایشه مثال می‌زند و آن را هم مانند مورد اول رد می‌کند. بر وقوع نوع سوم از نسخ، اجماع داریم.<ref>ر.ک: همان، ص504-506</ref> معنی بداء در قرآن، ظهور بعد الخفاء است.<ref>ر.ک: همان، ص512</ref>

<references />

مقدمه و متن کتاب.

   

[[رده:کتاب‌شناسی]]