۱۰۶٬۳۳۳
ویرایش
گنجینه بهارستان (یازده رساله در علوم قرآنی) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۶ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۲۳:۱۴
، ۶ سپتامبرجایگزینی متن - 'علوم قرآنی (ابهام زدایی)' به 'علوم قرآنی (ابهام‌زدایی)'
جز (جایگزینی متن - 'ع‌آ' به 'ع‌آ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'علوم قرآنی (ابهام زدایی)' به 'علوم قرآنی (ابهام‌زدایی)') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
| شابک =964-6690-48-3 | | شابک =964-6690-48-3 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =56892 | ||
| کتابخوان همراه نور =56892 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر|علوم قرآنی (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''گنجینه بهارستان''' مجموعه کتاب‌هایی است که توسط چند نویسنده معاصر گردآوری شده و شامل موضوعات متنوعی از جمله علوم قرآن، علوم روایی، حکمت، فقه و اصول، اخلاق، ادبیات فارسی و عربی، تاریخ و جغرافیا و غیره است. این اثر سومین دفتر از علوم قرآنی و روایی از مجموعه گنجینه بهارستان است که توسط [[مرعشي، حسين|حسین مرعشی]] گردآوری شده است. | '''گنجینه بهارستان''' مجموعه کتاب‌هایی است که توسط چند نویسنده معاصر گردآوری شده و شامل موضوعات متنوعی از جمله علوم قرآن، علوم روایی، حکمت، فقه و اصول، اخلاق، ادبیات فارسی و عربی، تاریخ و جغرافیا و غیره است. این اثر سومین دفتر از علوم قرآنی و روایی از مجموعه گنجینه بهارستان است که توسط [[مرعشي، حسين|حسین مرعشی]] گردآوری شده است. | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۶: | ||
#:# تقسیمات قرآن (به نصف، ثلث و ربع)؛ | #:# تقسیمات قرآن (به نصف، ثلث و ربع)؛ | ||
#:# عد آیات بنا بر شمارش کوفی، مدنی اول، مدنی دوم، بصری، شامی و ذکر موارد خاص هر یک و برخی از مشترکات آن‌ها. | #:# عد آیات بنا بر شمارش کوفی، مدنی اول، مدنی دوم، بصری، شامی و ذکر موارد خاص هر یک و برخی از مشترکات آن‌ها. | ||
#:هرکدام از این پنج موضوع در یک باب مورد اشاره قرار گرفته‌اند. تعدادی از آن‌ها دارای فصول متعددی نیز می‌باشند. یکی از ویژگی‌های رساله، باب اول و آخر آن است. مؤلف در باب اول از زاویه‌ای متفاوت با اکثر کتب علوم قرآنی، به مسئله عدّ آیات پرداخته است. این زاویه عبارت است از توجه به این نکته که هر سوره‌ایا مشابهی از نظر تعداد آیات در قرآن دارد یا خیر؟ و اگر پاسخ مثبت است نام سوره یا سوره‌ای که تعداد آیاتش با آن یکسان است ذکر شده است. همچنین باب آخر نیز نگاهی متفاوت به عدّ آیات دارد. این نگاه به آیات قرآن از این حیث است که هر یک از | #:هرکدام از این پنج موضوع در یک باب مورد اشاره قرار گرفته‌اند. تعدادی از آن‌ها دارای فصول متعددی نیز می‌باشند. یکی از ویژگی‌های رساله، باب اول و آخر آن است. مؤلف در باب اول از زاویه‌ای متفاوت با اکثر کتب علوم قرآنی، به مسئله عدّ آیات پرداخته است. این زاویه عبارت است از توجه به این نکته که هر سوره‌ایا مشابهی از نظر تعداد آیات در قرآن دارد یا خیر؟ و اگر پاسخ مثبت است نام سوره یا سوره‌ای که تعداد آیاتش با آن یکسان است ذکر شده است. همچنین باب آخر نیز نگاهی متفاوت به عدّ آیات دارد. این نگاه به آیات قرآن از این حیث است که هر یک از شمارش‌های یاد شده به‌طور خاص هرکدام آیات را در بر دارد، ثانیاً، موارد مشترک بین دو و سه شیوه کدام است. البته در این با از عدّ مکی آیات هیچ سخنی به میان نیامده است و از عدّ شامی نیز تنها در یک قسمت سخن مستقلی به میان آمده است. از سوی دیگر عدّ کوفی از مهمترین محور مطالب این باب محسوب می‌شود. مؤلف خود در آغاز به این مطلب اشاره می‌کند که در زمان او در قرن ششم عدّ کوفی رایج بوده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/33 ر.ک: متن کتاب، ص33-34]</ref>. | ||
#مختصر ما رسم في المصحف الكريم، تألیف ابوطاهر اسماعیل بن ظاهر عقیلى مصرى(م 623ق) اثر مهمى در رسم‌الخط مصحف شریف است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/25 مقدمه، صفحه بیست‌وپنج]</ref>. این رساله شامل چهار بخش است. در بخش نخست به مواردی که در کل قرآن به شکل خاصی کتابت می‌شود اشاره شده است. در بخش دوم که بیشتر حجم آن را در بر گرفته، شیوه نگارش کلمات در قرآن کریم به ترتیب سوره‌های قرآن کریم ذکر شده است. در بخش سوم نیز به اختلاف موجود بین مصاحف اهل شام و مکه و مدینه و کوفه و بصره پرداخته شده است. مؤلف در این بخش به این نکته اشاره می‌کند که اختلاف بین قاریان به اختلاف رسم ارتباط ندارد، چرا که قرائت از طریق مشافهه منتقل می‌شود، نه از راه کتابت. | #مختصر ما رسم في المصحف الكريم، تألیف ابوطاهر اسماعیل بن ظاهر عقیلى مصرى(م 623ق) اثر مهمى در رسم‌الخط مصحف شریف است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/25 مقدمه، صفحه بیست‌وپنج]</ref>. این رساله شامل چهار بخش است. در بخش نخست به مواردی که در کل قرآن به شکل خاصی کتابت می‌شود اشاره شده است. در بخش دوم که بیشتر حجم آن را در بر گرفته، شیوه نگارش کلمات در قرآن کریم به ترتیب سوره‌های قرآن کریم ذکر شده است. در بخش سوم نیز به اختلاف موجود بین مصاحف اهل شام و مکه و مدینه و کوفه و بصره پرداخته شده است. مؤلف در این بخش به این نکته اشاره می‌کند که اختلاف بین قاریان به اختلاف رسم ارتباط ندارد، چرا که قرائت از طریق مشافهه منتقل می‌شود، نه از راه کتابت. | ||
#:در بخش پایانی این رساله توضیحاتی درباره نقط و شکل مصاحف ذکر شده است. در این بخش هرچند نویسنده به شیوه | #:در بخش پایانی این رساله توضیحاتی درباره نقط و شکل مصاحف ذکر شده است. در این بخش هرچند نویسنده به شیوه علامت‌گذاری خلیل بن احمد اشاره می‌کند، ولی روش نقط را بر آن ترجیح می‌دهد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/53 ر.ک: متن کتاب، ص53]</ref>. | ||
#ارجوزة في السور المكية و المدنية: سراینده این ارجوزه شخصى به نام محمد بن ایوب تاذفى حلبى حنفى(م 705ق) است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/25 مقدمه، صفحه بیست‌وپنج]</ref>. این رساله قصیده‌اى 42 بیتى است که درباره مکى و مدنى بودن سوره‌های قرآن کریم سروده شده است؛ البته در این ارجوزه به موارد و آیات استثنایی هر سوره اشاره نشده و بخش اعظم آن ملاک قرار گرفته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/129 ر.ک: متن کتاب، ص129]</ref>. | #ارجوزة في السور المكية و المدنية: سراینده این ارجوزه شخصى به نام محمد بن ایوب تاذفى حلبى حنفى(م 705ق) است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/25 مقدمه، صفحه بیست‌وپنج]</ref>. این رساله قصیده‌اى 42 بیتى است که درباره مکى و مدنى بودن سوره‌های قرآن کریم سروده شده است؛ البته در این ارجوزه به موارد و آیات استثنایی هر سوره اشاره نشده و بخش اعظم آن ملاک قرار گرفته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/129 ر.ک: متن کتاب، ص129]</ref>. | ||
#:برای تشخیص مکی یا مدنی بودن سور قرآن کریم راه‌هایی وجود دارد: | #:برای تشخیص مکی یا مدنی بودن سور قرآن کریم راه‌هایی وجود دارد: | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۴: | ||
#:ب)وجود ملاکهای عمومی یا غالب صحیح در سور مکی و مدنی | #:ب)وجود ملاکهای عمومی یا غالب صحیح در سور مکی و مدنی | ||
#:ت)سیاق آیات و مطالب موجود در سوره‌ها | #:ت)سیاق آیات و مطالب موجود در سوره‌ها | ||
#:دقیقترین و مطمئنترین راه، سومین مورد است که موردتوجه بسیاری از علما نظیر [[طباطبایی، محمدحسین|علامه طباطبایی]] بوده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/130 همان، ص130]</ref>. | #:دقیقترین و مطمئنترین راه، سومین مورد است که موردتوجه بسیاری از علما نظیر [[طباطبایی، سید محمدحسین|علامه طباطبایی]] بوده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/130 همان، ص130]</ref>. | ||
#رموز مصاحف: رساله مختصرى است در علائم وقف و سایر رموز به‌کاررفته در مصحف شریف که توسط محمدشاه بن محمد مسلمان غزنوى هروى از دانشوران بین سده‌هاى هفتم و نهم هجرى به رشته تحریر درآمده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/25 مقدمه، صفحه بیست‌وپنج] و [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/137 متن کتاب، ص137]</ref>. | #رموز مصاحف: رساله مختصرى است در علائم وقف و سایر رموز به‌کاررفته در مصحف شریف که توسط محمدشاه بن محمد مسلمان غزنوى هروى از دانشوران بین سده‌هاى هفتم و نهم هجرى به رشته تحریر درآمده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/25 مقدمه، صفحه بیست‌وپنج] و [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/137 متن کتاب، ص137]</ref>. | ||
#منهل العطشان في رسم أحرف القرآن: رساله نسبتاً مفصلى است در رسم‌الخط مصحف که توسط طاهر بن عرب بن ابراهیم بن احمد اصفهانى(857ق) نگاشته شده است. اصفهانى بارزترین شاگرد ابن الجزرى بوده است. به گفته سلمى، دخت ابن الجزرى، در غیاب پدر، اصفهانى بر مسند تدریس مى‌نشسته است. وى داراى تألیفات بسیارى در علوم مختلف ازجمله تجوید و قرائت است. ازجمله آثار او مىتوان به رساله البرق اللامع فى قراءة نافع اشاره کرد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/26 مقدمه، صفحه بیست‌وشش]</ref>. از مهمترین مطالب موجود در این رساله می‌تواند اینکه در قرن هشتم و نهم مصاحف از نظر رسم و ضبط آیات و تعیین انتهای آیات و اخماس و اشعار، دارای اغلاط بسیاری بودند که در آن دوره، استادان فن هر یک سعی در تصحیح این اغلاط داشتند؛ اینکه قرائت رایج در افغانستان در آن روز، بلکه معظم ممالک عجم قرائت عاصم به ره دو روایتش بوده است؛ ضبط رایج در افغانستان آن روز مانند ضبط هندی که امروزه در منطقه شبه‌قاره هند رایج است بوده است. در این شیوه بر روی مصوتهای بلند (مانند مد) علامت سکون قرار می‌دهند. طاهر با این شیوه به‌سختی مخالفت می‌کند؛ این کتاب به همراه قصیده طاهره نوشته شده و تقدیم حاکم هرات شده است؛ طاهر در این رساله بارها از صحابه به‌ویژه عثمان تعریف می‌کند؛ وی در فصل اول خاتمه، به برخی ظرائف در ضبط کلمات مصحف اشاره می‌کند. از جمله آنکه حروف مد را علامت سکون ننهند، اَشکال فتحه و کسره را از حروف خود دور نیندازند و اگر دو حرف مثلین و متجانسین به هم رسند و اول سکان باشد حروف اول را از علامت سکون عاری دارند و شدّه‌ای بر سر حروف دوم نهند و در منون منصوب علامت نصب را بر سر الف نهند نه حرفی که پیش از وی است؛ علائم مد متصل و مد منفصل هر دو استحسانی است و به ترک آن شناعتی لازم نمی‌آید؛ اصفهانی این رساله را به نام شاهرخ بهادر خان تیموری (779-850ق) پادشاه معروف تیموریان و همسر گوهرشاد نوشته است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/152 ر.ک: متن کتاب، ص152-153]</ref>. | #منهل العطشان في رسم أحرف القرآن: رساله نسبتاً مفصلى است در رسم‌الخط مصحف که توسط طاهر بن عرب بن ابراهیم بن احمد اصفهانى(857ق) نگاشته شده است. اصفهانى بارزترین شاگرد ابن الجزرى بوده است. به گفته سلمى، دخت ابن الجزرى، در غیاب پدر، اصفهانى بر مسند تدریس مى‌نشسته است. وى داراى تألیفات بسیارى در علوم مختلف ازجمله تجوید و قرائت است. ازجمله آثار او مىتوان به رساله البرق اللامع فى قراءة نافع اشاره کرد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/26 مقدمه، صفحه بیست‌وشش]</ref>. از مهمترین مطالب موجود در این رساله می‌تواند اینکه در قرن هشتم و نهم مصاحف از نظر رسم و ضبط آیات و تعیین انتهای آیات و اخماس و اشعار، دارای اغلاط بسیاری بودند که در آن دوره، استادان فن هر یک سعی در تصحیح این اغلاط داشتند؛ اینکه قرائت رایج در افغانستان در آن روز، بلکه معظم ممالک عجم قرائت عاصم به ره دو روایتش بوده است؛ ضبط رایج در افغانستان آن روز مانند ضبط هندی که امروزه در منطقه شبه‌قاره هند رایج است بوده است. در این شیوه بر روی مصوتهای بلند (مانند مد) علامت سکون قرار می‌دهند. طاهر با این شیوه به‌سختی مخالفت می‌کند؛ این کتاب به همراه قصیده طاهره نوشته شده و تقدیم حاکم هرات شده است؛ طاهر در این رساله بارها از صحابه به‌ویژه عثمان تعریف می‌کند؛ وی در فصل اول خاتمه، به برخی ظرائف در ضبط کلمات مصحف اشاره می‌کند. از جمله آنکه حروف مد را علامت سکون ننهند، اَشکال فتحه و کسره را از حروف خود دور نیندازند و اگر دو حرف مثلین و متجانسین به هم رسند و اول سکان باشد حروف اول را از علامت سکون عاری دارند و شدّه‌ای بر سر حروف دوم نهند و در منون منصوب علامت نصب را بر سر الف نهند نه حرفی که پیش از وی است؛ علائم مد متصل و مد منفصل هر دو استحسانی است و به ترک آن شناعتی لازم نمی‌آید؛ اصفهانی این رساله را به نام شاهرخ بهادر خان تیموری (779-850ق) پادشاه معروف تیموریان و همسر گوهرشاد نوشته است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/152 ر.ک: متن کتاب، ص152-153]</ref>. | ||
#الوقوف و الفوائد: تألیف حسین بن محمد یا حسین بن عثمان سروى است. شخص اول شناخته شده نیست، ولى حسین بن عثمان ازجمله شاگردان ابن الجزرى است. وى تا سال 884ق در قید حیات بوده است. وى نیز چون اصفهانى داراى تألیفاتى است. از جمله آثار او مىتوان به کتاب منهاج النشر فى القراءات العشر به فارسى و همچنین کتاب عقد الفوائد فى شرح عقیلة أتراب القصائد آن نیز به فارسى اشاره کرد. حسین بن عثمان علاوه بر تألیف، به استنساخ کتاب نیز مشغول بوده است. رساله الوقوف و الفوائد مختصرى است در عدّ آیات و اختلاف علما درباره آن<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/25 مقدمه، صفحه بیست‌وپنج]؛ [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/265 متن کتاب، ص265]</ref>. | #الوقوف و الفوائد: تألیف حسین بن محمد یا حسین بن عثمان سروى است. شخص اول شناخته شده نیست، ولى حسین بن عثمان ازجمله شاگردان ابن الجزرى است. وى تا سال 884ق در قید حیات بوده است. وى نیز چون اصفهانى داراى تألیفاتى است. از جمله آثار او مىتوان به کتاب منهاج النشر فى القراءات العشر به فارسى و همچنین کتاب عقد الفوائد فى شرح عقیلة أتراب القصائد آن نیز به فارسى اشاره کرد. حسین بن عثمان علاوه بر تألیف، به استنساخ کتاب نیز مشغول بوده است. رساله الوقوف و الفوائد مختصرى است در عدّ آیات و اختلاف علما درباره آن<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/25 مقدمه، صفحه بیست‌وپنج]؛ [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/265 متن کتاب، ص265]</ref>. | ||
#رسالة في كتابة المصحف: رساله مفصلى است که اطلاعات موردنیاز کاتبان قرآن کریم در آن جمع شده است. مباحث این رساله به سه موضوع علائم و مواضع وقف در قرآن کریم، قرائت عاصم به دو روایت ابوبکر(شعبه) و حفص و رسم‌الخط مصحف اختصاص دارد. ازآنجاکه در این رساله، نام ابوبکر پیش از نام حفص ذکر شده مىتوان احتمال داد در زمان تألیف این اثر، روایت شعبه بیش از روایت حفص رواج داشته است. این رساله، فاقد نام مشخص است و در آن اسمى از مؤلف برده نشده است. ولى با توجه به اینکه مؤلف در آن از ابن الجزرى(م833ق) به‌عنوان شیخ خود نام مى‌برد، شاید بتوان آن را از مصنفات یکى از شاگردان ابن الجزرى در سده نهم هجرى دانست<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/27 مقدمه، صفحه بیست‌وهفت]</ref>. نگارنده در بیان مواضع وقف علاوه بر نظرات علمای متقدم، به نظرات اساتیدی چون سجاوندی، قوام‌الدین فقیه و ابن جزری نیز اشاره کرده است. وی از مصحف ابن جزری به‌عنوان یکی از منابع خود در وقف و تجزیه یاد می‌کند. مؤلف از ابن جزری به‌عنوان استاد خود یاد می‌کند، بنابراین می‌توان گفت نگارنده این مجموعه از شاگردان مکتب جزری | #رسالة في كتابة المصحف: رساله مفصلى است که اطلاعات موردنیاز کاتبان قرآن کریم در آن جمع شده است. مباحث این رساله به سه موضوع علائم و مواضع وقف در قرآن کریم، قرائت عاصم به دو روایت ابوبکر(شعبه) و حفص و رسم‌الخط مصحف اختصاص دارد. ازآنجاکه در این رساله، نام ابوبکر پیش از نام حفص ذکر شده مىتوان احتمال داد در زمان تألیف این اثر، روایت شعبه بیش از روایت حفص رواج داشته است. این رساله، فاقد نام مشخص است و در آن اسمى از مؤلف برده نشده است. ولى با توجه به اینکه مؤلف در آن از ابن الجزرى(م833ق) به‌عنوان شیخ خود نام مى‌برد، شاید بتوان آن را از مصنفات یکى از شاگردان ابن الجزرى در سده نهم هجرى دانست<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/27 مقدمه، صفحه بیست‌وهفت]</ref>. نگارنده در بیان مواضع وقف علاوه بر نظرات علمای متقدم، به نظرات اساتیدی چون سجاوندی، قوام‌الدین فقیه و ابن جزری نیز اشاره کرده است. وی از مصحف ابن جزری به‌عنوان یکی از منابع خود در وقف و تجزیه یاد می‌کند. مؤلف از ابن جزری به‌عنوان استاد خود یاد می‌کند، بنابراین می‌توان گفت نگارنده این مجموعه از شاگردان مکتب جزری به‌حساب می‌آید<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/309 ر.ک: متن کتاب، ص309]</ref>. | ||
#:از جمله موارد مهم در این مجموعه آن است که قرائت کلمات در آن بر اساس روایت شعبه و حفص از قرائت عاصم بیان شده که این مطلب نشان می‌دهد که در این روزه، این دو روایت به‌ویژه روایت شعبه در ایران رایج بوده است. | #:از جمله موارد مهم در این مجموعه آن است که قرائت کلمات در آن بر اساس روایت شعبه و حفص از قرائت عاصم بیان شده که این مطلب نشان می‌دهد که در این روزه، این دو روایت به‌ویژه روایت شعبه در ایران رایج بوده است. | ||
#:موارد رسم‌الخطی که در این رساله به آن اشاره شده، تنها شامل قطع و وصل کلمات و موارد تاء تأنیث کشیده در قرآن است. | #:موارد رسم‌الخطی که در این رساله به آن اشاره شده، تنها شامل قطع و وصل کلمات و موارد تاء تأنیث کشیده در قرآن است. | ||
#:ازآنجاکه مؤلف یا کاتب در حاشیه متن اصلی، چندین بار از کتابی به نام خلاصة الوقوف – احتمالاً اثر سجاوندی –نام برده است مالک این نسخه در ابتدای آن، این اثر را با نام خلاصة الوقوف نوشته ابن مرهان نیشابوری (متوفی 381ق) معرفی کرده است؛ ولی همانطور که گفته شد، ذکر اشخاصی چون ابن الجزری این نظر را رد می‌کند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/309 ر.ک: متن کتاب، ص309-310]</ref>. | #:ازآنجاکه مؤلف یا کاتب در حاشیه متن اصلی، چندین بار از کتابی به نام خلاصة الوقوف – احتمالاً اثر سجاوندی –نام برده است مالک این نسخه در ابتدای آن، این اثر را با نام خلاصة الوقوف نوشته ابن مرهان نیشابوری (متوفی 381ق) معرفی کرده است؛ ولی همانطور که گفته شد، ذکر اشخاصی چون ابن الجزری این نظر را رد می‌کند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/309 ر.ک: متن کتاب، ص309-310]</ref>. | ||
#ترجمه و شرح قصيدة عقلية أتراب القصائد في أسنى المقاصد: صاحب اثر مشخص نیست، ولى اصل قصیده عقیلة أتراب القصائد منظومه بسیار مهمى در رسم‌الخط مصحف است که توسط شاطبى(م590ق) سروده شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/27 مقدمه، صفحه بیست‌وهفت]؛ [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/491 متن کتاب، ص491]</ref>. | #ترجمه و شرح قصيدة عقلية أتراب القصائد في أسنى المقاصد: صاحب اثر مشخص نیست، ولى اصل قصیده عقیلة أتراب القصائد منظومه بسیار مهمى در رسم‌الخط مصحف است که توسط شاطبى(م590ق) سروده شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/27 مقدمه، صفحه بیست‌وهفت]؛ [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/491 متن کتاب، ص491]</ref>. | ||
#:مهمترین ویژگی ترجمه حاضر آن است که تقریباً تمام ابیات به فارسی ترجمه و بسیاری از آن به این زبان شرح شده است. ترجمه هر بیت، مانند آنچه در اصل نسخه آمده، بین سطور قرار گرفته است، ولی شرح ابیات که در حاشیه نسخه نوشته شده در پاورقی آمده است. عبارات شرح معمولاً با حروف ( | #:مهمترین ویژگی ترجمه حاضر آن است که تقریباً تمام ابیات به فارسی ترجمه و بسیاری از آن به این زبان شرح شده است. ترجمه هر بیت، مانند آنچه در اصل نسخه آمده، بین سطور قرار گرفته است، ولی شرح ابیات که در حاشیه نسخه نوشته شده در پاورقی آمده است. عبارات شرح معمولاً با حروف (ه) که احتمالاً مخفف کلمه انتهی است، پایان یافته است و برای تشخیص این حواشی نیز از حرف (ح) استفاده شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/493 ر.ک: متن کتاب، ص493-494]</ref>. | ||
#أرجوزة في معرفة الوقوف: این ارجوزه، توسط محمد بن عبدالحمید، معروف به حکیم زاده بغدادى، از دانشوران سده یازدهم هجرى، سروده شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/27 مقدمه، صفحه بیست‌وهفت]</ref>. حکیم زاده در این قصیده 43 بیتی به دسته‌بندی | #أرجوزة في معرفة الوقوف: این ارجوزه، توسط محمد بن عبدالحمید، معروف به حکیم زاده بغدادى، از دانشوران سده یازدهم هجرى، سروده شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/27 مقدمه، صفحه بیست‌وهفت]</ref>. حکیم زاده در این قصیده 43 بیتی به دسته‌بندی وقف‌های قرآن توسط شیخ سجاوندی و مواضع آن اشاره کرده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/569 ر.ک: متن کتاب، ص569]</ref>. | ||
#معرفة المقارئ: تألیف مؤلفى ناشناخته اهل شمال آفریقا یا اندلس است. در این رساله، تقسیمات قرآنى بر اساس آنچه در این مناطق رایج است، مشخص شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/28 مقدمه، صفحه بیست‌وهشت]؛ [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/579 متن کتاب، ص579]</ref>. | #معرفة المقارئ: تألیف مؤلفى ناشناخته اهل شمال آفریقا یا اندلس است. در این رساله، تقسیمات قرآنى بر اساس آنچه در این مناطق رایج است، مشخص شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/28 مقدمه، صفحه بیست‌وهشت]؛ [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/579 متن کتاب، ص579]</ref>. | ||
#رسالة في عدّ الآي و السور المكية و المدنية: رساله حاضر، نام خاصی ندارد و مؤلف آن ناشناخته است؛ ولی با توجه به نثر ضعیف عربی آن می‌توان گفت که یا نویسنده سواد عربی دانی خوبی نداشته و یا کاتب عربی نمی‌دانسته و در کتابت دچار تصحیفاتی شده است. این رساله، شامل موضوعات زیر است: بیان نام یا نامهای سوره‌های قرآن؛ ذکر مکی یا مدنی بودن سوره‌ها و آیات استثناء شده از آن؛ بیان تعداد آیات هر سوره؛ ذکر اختلاف در شمارش آیات؛ اشاره به تعداد حروف، کلات و رکوعات هر سوره<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/28 ر.ک: مقدمه، صفحه بیست‌وهشت]؛ [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/609 متن کتاب ص609]</ref>. | #رسالة في عدّ الآي و السور المكية و المدنية: رساله حاضر، نام خاصی ندارد و مؤلف آن ناشناخته است؛ ولی با توجه به نثر ضعیف عربی آن می‌توان گفت که یا نویسنده سواد عربی دانی خوبی نداشته و یا کاتب عربی نمی‌دانسته و در کتابت دچار تصحیفاتی شده است. این رساله، شامل موضوعات زیر است: بیان نام یا نامهای سوره‌های قرآن؛ ذکر مکی یا مدنی بودن سوره‌ها و آیات استثناء شده از آن؛ بیان تعداد آیات هر سوره؛ ذکر اختلاف در شمارش آیات؛ اشاره به تعداد حروف، کلات و رکوعات هر سوره<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/28 ر.ک: مقدمه، صفحه بیست‌وهشت]؛ [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/609 متن کتاب ص609]</ref>. | ||
| خط ۸۲: | خط ۸۳: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
مقدمه و متن کتاب. | مقدمه و متن کتاب. | ||
{{الگو:علوم قرآنی}} | |||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده: | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||