شرح منظومه: تفاوت میان نسخه‌ها

۳٬۶۷۵ بایت اضافه‌شده ،  ‏۴ سپتامبر ۲۰۲۴
جز
جایگزینی متن - 'شرح منظومه سبزواری (ابهام زدایی)' به 'شرح منظومه سبزواری (ابهام‌زدایی)'
(+++)
جز (جایگزینی متن - 'شرح منظومه سبزواری (ابهام زدایی)' به 'شرح منظومه سبزواری (ابهام‌زدایی)')
 
(۲۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش| --[[کاربر:Mkheradmand110|Mkheradmand110]] ([[بحث کاربر:Mkheradmand110|بحث]]) ‏۲۲ آبان ۱۴۰۱، ساعت ۲۲:۱۷ (+0330)}}
{{جعبه اطلاعات کتاب
{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR64551J1.jpg
| تصویر =NUR64551J1.jpg
خط ۱۰: خط ۸:
|زبان
|زبان
| زبان = فارسی
| زبان = فارسی
| کد کنگره =    
| کد کنگره =
| موضوع =
| موضوع =
|ناشر  
|ناشر  
خط ۲۶: خط ۲۴:
| پیش از =  
| پیش از =  
}}
}}
{{کاربردهای دیگر|شرح منظومه سبزواری (ابهام‌زدایی)}}
'''شرح منظومه'''، درس‌گفتارهای فلسفی [[مطهری، مرتضی|فیلسوف معاصر، مرتضی مطهری]] (فریمان 1298-1358ش. قم) برای دانشجویان دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران است. مباحث بر اساس نظم کتاب [[شرح المنظومة|شرح منظومه]] نوشته [[سبزواری، هادی| عارف و حکیم صدرایی، ملا هادی سبزواری]] (۱۲۱۲-۱۲۸۹ق)، بارها در طیّ سال‌های 1339-1347ش، تدریس شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/64551?pageNumber=5&viewType=pdfر.ک: مقدمه ناشر، ص5]</ref>.
در این کتاب فقط مقصدهای اول، سوم و چهارم از مقاصد هفت‌گانه بخش حکمت شرح منظومه (امور عامه؛ جواهر و اعراض؛ الهیات بالمعنی الاخص؛ طبیعیات؛ نبوات و منامات؛ معاد اخلاق) مورد بحث واقع شده است.
نویسنده در کتاب دیگری به نام [[شرح مبسوط منظومه]]، همین مباحث را برای صاحب‌نظران و متخصصان به‌صورت مشروح‌تر و عمیق‌تر و با توجه به نظریه‌های فلسفی غربی و... تدریس کرده است.
نمونه‌ای از متن و شرح استاد:
متن:
{{شعر}}
{{ب|''يا واهِب العَقل لَك المَحامِد''|2=''إلى جَنابِك انتَهى المَقاصِد''}}
{{پایان شعر}}
ترجمه:
اى بخشنده خرد، تمام سپاس‌ها ویژه توست‏؛ همه مقصدها و هدف‌ها به‌سوى بارگاه تو منتهى می‌‏شود.


شرح:
در این بیت عالى و زیبا، هم از مبدأ سخن رفته است و هم از معاد؛ هم به اوّلیت خداوند اشاره شده و هم به آخریت او (هُوَ الْأَوَّلُ وَ الْآخِرُ). آنجا که می‌‏گوید: «همه سپاس‌ها ویژه توست»، منظور این است که: تو مبدأ کل، هستى؛ هر خیرى و فیضى به سبب هر کس و هر چیز به کسى برسد از ناحیه توست؛ زیرا سررشته همه اسباب و علل به دست توست و همه نظام از اراده تو برخاسته است؛ ازاین‏رو همه سپاس‌ها ویژه توست و آنجا که می‌‏‏گوید: «همه مقصدها و هدف‌ها به‌سوى بارگاه تو منتهى می‌‏‏شود»، منظور این است که: همه اشیاء هر چه را می‌‏‏جویند، در نهایت امر، تو را می‌‏جویند و به‏ هر سو می‌‏‏روند، به‌سوى تو می‌‏‏روند؛ از تو پدید آمده‏‌اند و به‌سوى تو بازمی‌‏‏گردند؛ إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيهِ راجِعُونَ. چنان‌که می‌‏‏دانیم لُبّ لُباب حکمت الهى شناختن مبدأ و معاد جهان است. همه مطالب و مسائل دیگر در این فلسفه در حکم مقدمه این دو مطلب و یا در حاشیه این دو مطلب است. على‌هذا، بیت اول منظومه اشاره است به لُبّ لُباب حکمت الهى<ref>[https://noorlib.ir/book/view/64551?pageNumber=13&viewType=pdfر.ک: متن کتاب، ص13-14]</ref>.


{{کاربردهای دیگر|شرح منظومه سبزواری (ابهام زدایی)}}
استفاده از اشعار فارسی:
نویسنده گاه برای تسهیل فهم مسائل دشوار فلسفی از اشعار فارسی نیز استفاده کرده است؛ به‌عنوان مثال در مبحث ذیل شعر


{{شعر}}
{{ب|''يا مَن هُوَ اختَفى لِفَرطِ نُورِه''|2=''الظّاهِر الباطِن فِي ظُهُورِه‏''}}
{{پایان شعر}}


'''شرح منظومه'''، درس‌گفتارهای فلسفی [[مطهری، مرتضی|فیلسوف معاصر، مرتضی مطهری]] (فریمان 1298-1358ش. قم) برای دانشجویان دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران است. مباحث بر اساس نظم کتاب [[شرح المنظومة|شرح منظومه]] نوشته [[سبزواری، هادی|حکیم سبزواری]] و بارها در طیّ سالهای 1339- 1347ش. تدریس شده است. <ref>[https://noorlib.ir/book/view/64551?pageNumber=5&viewType=pdf  مقدمه ناشر، ص5.]</ref> 
از این ابیات [[شبستری، محمود|شیخ محمود شبسترى]] بهره برده است:


در این کتاب فقط مقصدهای اول، سوم و چهارم از مقاصد هفتگانه بخش حکمت شرح منظومه (1-امور عامه، 2-جواهر و اعراض، 3-الاهیات بالمعنی الاخص، 4-طبیعیات، 5-نبوات و منامات، 6-معاد و 7-اخلاق) مورد بحث واقع شده است.
{{شعر}}
{{ب|''اگر خورشید بر یک حال بودى''|2=''شعاع او به یک منوال بودى''}}
{{ب|''ندانستى کسى کاین پرتو اوست ''|2=''نبودى هیچ فرق از مغز تا پوست‏''}}
{{ب|''جهان، جمله فروغ نور حق دان ''|2=''حق اندر وى ز پیدایى است پنهان‏''}}
{{ب|''چو نور حق ندارد نقل و تحویل ''|2=''نیاید اندر او تغییر و تبدیل''<ref>[https://noorlib.ir/book/view/64551?pageNumber=15&viewType=htmlر.ک: همان، ص15]</ref>}}
{{پایان شعر}}


مخاطبان اثر حاضر، علاقمندانی هستند که تازه با فلسفه اسلامی آشنا می‌شوند و [[مطهری، مرتضی|استاد مطهری]] در کتاب دیگری به نام [[شرح مبسوط منظومه]] همین مباحث را برای صاحب‌نظران و متخصصان به صورت مشروحتر و عمیقتر و با توجه به نظریه‌های فلسفی غربی و ... تدریس کرده است.


مثال دیگر: فاقد کمال نمی‌‏تواند مُعطى کمال باشد و به قول معروف:


{{شعر}}
{{ب|''کهنه ابرى که بود ز آب تهى ''|2=''کى تواند که کند آب‌دهى‏''<ref>[https://noorlib.ir/book/view/64551?pageNumber=339&viewType=pdfر.ک: همان، ص339]</ref>}}
{{پایان شعر}}




==پانویس==
==پانویس ==
<references/>
<references/>
==منابع مقاله==
==منابع مقاله==
مقدمه ناشر و متن کتاب.
مقدمه ناشر و متن کتاب.
{{استاد شهید مطهری}}


==وابسته‌ها==
==وابسته‌ها==
خط ۶۱: خط ۹۰:
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:مقالات آبان 01 خردمند]]
[[رده:مقالات آبان 01 خردمند]]
[[رده:آثار فلسفی]]
[[رده:فلسفه اسلامی]]
[[رده:آثار جدید و معاصر فلسفه اسلامی]]
[[رده:آثار جدید و معاصر فلسفه اسلامی]]
[[رده:آثار مرتضی مطهری]]
[[رده:آثار مرتضی مطهری]]
[[رده:فلسفه اسلامی]]
[[رده:غرر الفوائد (شرح منظومه)]]
[[رده:سبزواری محمدهادی بن مهدی، 1289-1212ق]]
[[رده:مقالات بازبینی شده آبان 01]]
[[رده:مقالات بازبینی شده2 آبان 1401]]