جامعه و تاریخ در قرآن

جامعه و تاریخ در قرآن
پدیدآوران	مطهری، مرتضی (نويسنده)
ناشر	صدرا
مکان نشر	ایران - تهران ** ایران - قم
سال نشر	1401ش - 1443ق
چاپ	4
شابک	‎978-600-7747-13-1
موضوع	تاریخ - جنبه‏های قرآنی - اجتماع - جنبه‏های قرآنی
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	6م2ت 104 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

جامعه و تاریخ در قرآن، تنظیم‌شده دوازده جلسه درس استاد شهید مرتضی مطهری تحت عنوان «جامعه و تاریخ در قرآن» در حوزه علمیه قم (حسینیه ارگ) در سال‌های 1356 و 1357 است.

قبلا کتاب جامعه و تاریخ، جلد پنجم مجموعه «مقدمه‌ای بر جهان‌بینی اسلامی» که آخرین اثر نگارشی استاد شهید است، منتشر شده است و طبعا این دو کتاب برخی مطالب مشترک دارند و البته مطالب اختصاصی آنها بسیار قابل توجه است؛ خصوصا که سبک بحث در دو کتاب متفاوت است؛ اولی برای عموم نگارش یافته و دومی در جمع طلاب تدریس شده است.

از ویژگی‌های این درس‌ها نکاتی است که آیت‌الله مطهری به‌مناسبت‌های مختلف درباره نقاط قوت و ضعف درس‌های حوزه علمیه و نیز خصلت‌هایی که یک طلبه و روحانی باید واجد باشد را ذکر کرده‌اند. در خلال این درس‌ها برخی طلاب سؤالاتی مطرح کرده‌اند که در بسیاری از موارد متن سؤال به دلیل دور بودن سؤال‌کننده از دستگاه ضبط صوت شنیده نمیشده؛ لذا به‌صورت [نامفهوم] در کتاب آورده شده است که البته معمولا متن سؤال از پاسخ استاد به دست می‌آید.

این کتاب همچون سایر آثار شهید مطهری از نکات بدیع و نغز فراوان برخوردار است که حاکی از حاد بودن و جولان ذهن و از آن بالاتر احساس مسئولیت ایشان در مقابل برداشت‌های غلط از قرآن است که آن روز، مثلا عده‌ای تحت تأثیر مکتب مادی برداشتی خاص از سرانجام و سرنوشت تاریخ از نظر قرآن پیدا کرده بودند و استاد از کنار این انحرافات فکری به‌آسانی نمی‌گذشت و همین حساسیت‌ها باعث شد ایشان را به شهادت رساندند.

کلیت محتوای مطالب کتاب ضمن این بخش‌ها ارائه شده است: ابتدا طرح مسئله، سپس صحبت درباره ترکیب ویژه جامعه و پس از آن بحث از اجتماعی بودن انسان از منظر قرآن کریم. پس از این مباحث از قرآن و آزادی و اختیار فرد در جامعه صحبت شده است و سپس درباره جامعه و فطرت. طرح کلی فلسفه تاریخ، بیان انواع علم تاریخ، صحبت از طبیعت تاریخ، نظریه ماتریالیسم تاریخی و نظریه مخالف آن و بیان اضداد پیامبران از نظر ماتریالیسم تاریخی و قرآن، از دیگر مباحث کتاب هستند. پایان‌بخش مطالب کتاب، صحبت از دو نظریه درباره سرنوشت تاریخ است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.