نتایج جستجو

قرن با مشكلات و سختى‌هاى اين عصر دست و پنجه نرم كرده و با ارتباط نزديك با آن سرچشمه آب حيات، شیعیان و پيروانش را نجات داده و به سوى نور و صراط مستقيم رهنمون

حيث مذهب و اعتبار و وثاقت بررسى شده و علاوه بر آن نام تأليفات و کتاب‌هاى او نيز ذكر شده است. اين كتاب مهمترين منبع براى بررسى اسناد و وثاقت و اعتبار روات

نجاشى و طوسى و کشی را تكرار كرده‌اند، تعدد منابع در اين مورد چندان مطلبى را نمى افزايد بخصوص كه مؤلف اين اثر هم هيچگونه تحقيق و تحليلى ارائه نداده و تنها

كتاب حاضر ابتدا نام و كنيه و لقب و نسبت افراد آمده و در بعضى موارد رابطه او با معصوم نيز ذكر شده است. طبقۀ روات و برخى تاريخها و توثيقات و تصنيفات نيز بالمناسبة

گماشته و مجموعه‌هايى با اين موضوع ارائه داده‌اند. عمر رضا كحاله در كتاب پنج جلدى «أعلام النساء» مجموعه جالب توجهى تهيه كرده و زنان طبقات مختلف مسلمان و غير

به اعتبار راویان آنها است و تنها راه فهمیدن وثاقت و عدم وثاقت راویان حديث استفاده از علم رجال است.به همین جهت هر عالم و مجتهد و مفسرى در اولین گام بايد اطلاع

شهرهایشان و زمان وفات و طبقات و درجاتشان را بشناسد و... با توكل بر خداى تعالى شروع به جمع‌آورى كتاب حاضر كردم و آن را «الجامع لرواة و أصحاب الإمام الرضا(ع)»

مى‌باشد كه به زبان عربى و در قرن سوم نگارش و در اين نسخه با تحقيق جواد قيومى اصفهانى منتشر شده است. اين كتاب «الطبقات» و «طبقات الرجال» نيز ناميده شده است

خود، تفسیر کردند و بدعت‌ها ایجاد نمودند و در هر فتنه و فسادی، وارد شده و موجب آزار و اذیت امامان(ع) شدند و اخبار و احادیث را طبق میل و عقیده خود، شرح کردند

اسم همراه با نسب و پس از آن، كنيه، لقب و ديگر مشخصات مربوط به تمايز وى، مانند محل سكونت؛ بحث‌هاى رجالى، مانند جرح و تعديل و...؛ مشاغل و تخصص علمى؛ معرفى

ابى جيد و ابن صلت اهوازى و از غير اينها در موارد كمى نقل كرده است و با تتبع در كتاب بدست مى‌آيد كه «عده» و «جماعت» معمولا شامل شيخ مفيد است و ديگران.بنا

(متوفى 600ق) تأليف كرده و يوسف بن زكى مزى (متوفى 942ق) آن را تهذيب كرده است، از مهم‌ترين منابع و تأليفات در شناخت نويسندگان و متفكرين است؛ به‌ويژه كتاب

نبوى(ص) و سخنان معصومين(ع) نقش کليدى دارد علم رجال است.فقيه و محدث و هر عالم دينى با تمسک به اطلاعات موجود در کتب رجال و نقد و تحليل آنها، پيرامون صحت و اعتبار

الذين خانوا الله و رسوله و خانوا أماناتهم انهم اؤتمنوا على کتاب الله جل و علا فحرفوه و بدلوه فعليهم لعنةالله و لعنة رسوله و لعنة ملائكته و لعنة آبائى الكرام

وى هم شاگردى و هم‌درس شیخ طوسی و نجاشى بوده و در اساتید و شاگردان اشتراکات فراوانى با آن‌ها دارد. مؤلف در این کتاب به ذکر رجال مذموم و جمع‌آورى تضعیف‌هایی

نجاشى، رجال و فهرست و اختيار معرفة الرجال، رجال ابن داود، رجال علامه حلى، ربيع الشيعة طبرسى، الرعاية في علم الدراية شهيد ثانى، الإرشاد شيخ مفيد و الضعفاء ابن

تلخیص کرد و رجال مسند احمد و صحیح ابن خزیمه و صحیح ابن حبان و المستدرک حاکم و السنن دارقطنی و السنن بیهقی را به آن افزود. دو کتاب «تهذيب التهذيب» و «تقريب

مصادر رجالى را برمى‌شمرد و توضيحاتى درباره آنها مى‌دهد، سپس به زندگى‌نامه مؤلف کتاب و ساختار كتاب مى‌پردازد و برخى از شروح و تعليقاتى را كه بر اين كتاب

كرده و جان و تن در این راه فرسوده است. مؤلف، این اثر را برای تحقيق و نشر در اختيار مركز قرار داد و حجج اسلام آقايان مدرسی، عرفان و محمودی زحمت بسط و تفصيل

از حمد و سپاس الهی و شهادت به یگانگی پروردگار و رسالت محمد مصطفی(ص) و صلوات و سلام بر آن حضرت و عترت طاهرینش، بهترین اعمال را اشتغال به علم دینی و افضل و

بيان حوادث و تواريخ است و امثال اين كتب، مانند مروج الذهب و تاريخ ابن واضح اخبارى و كامل مبرد و كامل ابن اثير و غيره. مراجعه به اين كتاب‌ها و امثال آن است

نبوی باشد، کتابی در شرح‌حال صحابه و برخی دیگر از بزرگان اسلام است و ازاین‌جهت شباهت فراوان با کتاب‌های طبقات ابن سعد و تاریخ طبری پیدا می‌کند. در معجم کبیر

پرداخته و از پرداختن به تعداد زیادى از راویان و همچنین از طول و تفصیل دادن به مشاهیر و اعلام و جزئیات زندگانى آنها اجتناب کرده است. با توجه به رفاقت و ارتباط

أميرالمؤمنين(ع) بالبصرة و قتلاه و اعترضا على أميرالمؤمنين(ع) بقولهما: استبددت برأيك عنا و رفضتنا رفض التريكة و ملكت أمرك الأشتر و حكيم بن جبلة و غيرهما من الأعراب

عالم در روایت همه مرویات سماعی و قرائت و اجازه از کتب حدیث و تفسیر و تجوید و فقه و دیگر نوشته‌های اصحاب سلف شیعه داده است و ازآنجاکه ذکر همه این آثار به

كتاب و مؤلف آن» دارد. در پايان نيز فهارس گوناگون شامل اسامى، كنيه‌ها، القاب و انساب، موالى، اصطلاحات و الفاظى كه دال بر جرح و تعديلند، نام شهرها و نام كتب

نخست به چیستی اجتهاد و پایه‌های اجتهاد آیت‌الله خویی پرداخته شده، سپس روش و مبانی رجالی، شیوه سند‌شناسی و توثیق راوی توسط ایشان ذکر شده و در آخر آرای وی در

تصحيح و تبيين و حل اين مشكلات با راه‌هاى مختلف كه از ابتكارات خود اوست برآيد و از راه جمع نمودن سند و قرينه نمودن آنها به يكديگر و نشان دادن استادها و شاگردان

داشته و با او در بصره و صفین و نهروان جنگیده‌اند را آورده است. علاوه بر آن کتاب تاریخ و ذکر وقایع نیز هست. در ادامه این مقدمه، رجال کشی، رجال و فهرست شیخ

اطلاع‌رسانی درباره راوی: تراجم و شرح‌حال‌های موجود در کتاب چندان گسترده نیست. عجلی از نام و نسب، نسبت، شهر و محل سکونت فرد یاد می‌کند و سپس طبقه او را مشخص

سنة ست و خمسمائة و صلى عليه الشيخ الامام ابوسعد البغدادى و قبر فى المدينة بباب تيره بقرب تربة حممة الاسود رضى‌الله‌عنه». كتاب، فهرست موضوعات و مطالب ندارد

از این اسامی عبارت‌اند از: التعلیقة، حاشیة علی منهج المقال، تعلیقة الوحید و تعلیقة منهج المقال ایشان در الذریعة (ج66، ص39) متذکر شده است که بر این تعلیقه،

رجالى، حدیثى و تاریخى (اعم از کتاب‌هاى شیعه و اهل سنّت)، شرح مبسوطى بر این کتاب نوشته است. همچنین عناوینى را که مناسب با کتاب است، اضافه کرده و در موارد وجود

محمدرضا مامقانى، تحقيق و استدراك و در محرم 1423ق، منتشر شده است.. متن و محتواى كتاب «تنقيح المقال» از جلد اول تا جلد بيست و نهم، با تحقيق و استدراك آقاى محيى‌الدين

بياع اللؤلؤ و آدم بن محمد قلانسى. در فصل دوم و سوم به ترتيب، 6 و 38 راوى كه با «ابان» و «ابراهیم» شروع شده را ذكر كرده است. در فصل چهارم و پنجم براى «اجلح»

أحدهما أبورهم الغفاري و هو أنصاري و يحدث الزهري عن ابن أخيه عنه و الآخر أبورهم السمعي و هو بصري و ليست له صحبة، و ليس بينهما قرابة و لا نسب». «كما سئل عن

غضائرى، كه اين دو شخصيت، پدر و پسر و هر دو معروف و مشهور هستند. حسين بن عبيدالله غضايرى، استاد شيخ طوسى و نجاشى بوده و در راوى‌شناسى و علم رجال تخصص ويژه داشته

دربردارنده نزدیک به دویست کتاب از علمای معروف و مشهور اندلس و مغرب بوده و نزدیک به شصت ترجمه و شرح حال از محدثین اندلس و مغرب را می‌توان در آن یافت. از جمله ویژگی‌های

الأشعریین من المحدثین و أصحاب الأئمة علیهم‌السلام اثر جعفر مهاجر(ولادت 1940م) روحانی و محقق شیعی لبنانی است که به رجال، تراجم و شخصیت‌شناسی(محدثان شیعه)

احکام فقهی با ادله و ذکر نصوص و بیان آنهاست، از بدو تألیف تاکنون، همواره مورد توجه‌ و اعتماد‌ و استناد عموم دانشمندان و فقها بوده و فتاوای خود را بر آن

شیعه(ع) و جایگاه آنان نزد ایشان و نوع نگرش و تلقی دیگر محدثان و شخصیت‌های برجسته شیعی نسبت به حوزه حدیثی قم و محدثان آن و بررسی اجمالی نسبت به تلاش‌ها و حساسیت‌های

طلائیان، رسول، مأخذشناسی رجال شیعه، سازمان چاپ و نشر دارالحدیث، قم، چاپ اول، 1381ش-1423ق معجم رجال الحديث و تفصيل طبقات الرواة

بر اسناد و طُرُق راویان موجود در سندهاى بصائر الدرجات محمّد بن حسن بن فروخ (صفّار) است که بر اساس ترتیب الفبایى اسامى مروى عنه‌ها تنظیم شده و به همراه

مشتمل بر اسانید و طُرُق هر یک از راویان موجود در صدر سندهاى الاختصاص شیخ مفید است که در یک جا و بر اساس ترتیب الفبایى مروى عنه‌ها تنظیم شده و به همراه نشانى

اوّلیه شیعه و اهل سنّت، شرح حال مؤلّفان ذکر شده در کتاب و شرح حال مؤلّفانى را که شیخ طوسى در کتاب خود متذکّر آنها نشده است، ارائه نموده و در موارد وجود

علیه‌السلام؛ بخش دوم، آبا و اجداد آن حضرت؛ بخش سوم، اخبار و روایات ایشان؛ بخش چهارم، مشایخ و اساتید ایشان؛ بخش پنجم، راویان و شاگردان ایشان؛ بخش ششم، مقبره

بررسى احوال راويان و مباحث مهم درايه و فهم حديث و آراء رجالى نویسنده مى‌باشد. نكته قابل ذكر در مورد اين كتاب، آن است كه اسامى روات و ارباب رجال، بر اساس

از دروغ‌ها و تحريفات مبتلا شده و تا به امروز نيز استمرار يافته است. در ادامه، تعريف علم حديث و معناى لغوى و اصطلاحى و مصطلحات جرح و تعديل و سپس شرح حال

مطهر حلى، به زبان عربى، پيرامون معرفت اسماء محدثين و رجال اسانيد و ضبط آنها و اسماء آباء و انساب و القاب آنهاست و توسط شيخ محمد الحسّون مورد تحقيق قرار گرفته

فهرست آیات و سور؛ اطراف احادیث و اخبار؛ روایان احادیث و اخبار؛ اعلام اشخاص و اقوام مذکور در متن؛ امکنه؛ ایام و وقایع؛ شعر؛ تجزئه، مقابلات و سماعات؛ اسامی،

اقوال و جملات علماى علم رجال متقدّم و متأخّر را ذكر می‌نماید و در مورد بعضی از اقوال، توضیحاتی را بيان كرده‌است. در اکثر شرح حال‌ها، ضبط اسامی و تمییز

پيامبر(ص) و ائمه(ع) و بيان برخى از فوايد رجالى پرداخته شده است. نگارش كتاب در سال 1212ق به پايان رسيده و با تحقيق و تعليق سيد محمدصادق بحرالعلوم و سيد حسين

آیت‌الله بروجردی و آثارش و مکتب وی. جلد اول تا دهم: حاوی مقدمه محمدجواد علوی بروجردی، مقدمه محقق (در معرفی کتاب، سبب و شیوه تألیف و...) و متن کتاب در هشت

به صحابه اختصاص داده و پس از آن مجموعه‌ای از صحابه و غیر آنها را باهم ذکر کرده است.‏ اسامی و کنیه‌ها جدای از هم ذکر نشده، بلکه درهم و به‌ترتیب حروف الفبا

خطّ نسخ و درشت تر آورده شده و قبل از این نام راوى وى و پس از آن مروى عنه وى مشخّص شده است. سپس اسناد روایات این راوى بر اساس حروف الفباى نام راوى و مروى عنه،

امیرالمؤمنين(ع) الجمل و الصفين و النهروان من الصحابة(رض)» دانسته ولى نویسنده معتقد است علامه تهرانى و برخى ديگر از عالمان کتاب‌شناس، دانش رجال و تراجم را در هم آمیخته‌اند

الأربعه» و «مستقیم» و «فاضل» و ذم‌هایی چون «خارجی ملعون»، «لحق بمعاویه»، «مجهول»، «کان مع معاویه یوم صفین» استفاده شده است و استفاده از الفاظ متداول و صریح

كه با نگرشى انتقادى، اقوال و آراء مختلف را در ترتيبى نيكو و عباراتى جامع و كوتاه گرد آورد. شيخ حر عاملى و به‌تبع او افندى و استرآبادى گويند كه تفرشى در

مؤلّف‌هاى آنها مشخّص نموده و در ذیل نام هر مصدر، اسناد و طُرُق هر یک از آنها را از کتاب الإیضاح، به همراه شماره صفحه آن، جمع آورى و ارائه نموده است. ایشان

بر اساس ترتیب الفبایى نام مشایخ صاحب کتاب و راویان مذکور پس از آن تا آخر سند، تنظیم شده‌اند. نسخه دستنویس و عکس‌هاى آن، موجود است. طلائیان، رسول، ص266

أصحاب الإجماع و مشايخهم تألیف سید محمدعلی موحد ابطحی (۱۳۰۹ش -‌۱۳۸۱ش)، در مورد اصحاب اجماع، مباحث گوناگون و دیدگاه‌هاى مختلفى وجود دارد که به دلیل اهمیّت

عصر سرعت و دستیابی به اطلاعات در سریع‌ترین زمان و آسان‌ترین راه است و کتاب حاضر به این مزیت مزین است و خواننده، گمشده مطلوب خود درباره روات و رجال حدیث

واقع شده و سپس نُه نفر از رجال موجود در «باب المیاہ»، مورد بحث واقع شده‌اند و به همین ترتیب، رجال موجود در ابواب مختلف کتاب، بە ترتیب باب، مورد بحث و شرح واقع

کتاب‌هاى حدیثى، رجالى و تاریخى از شیعه و اهل سنّت، دیدگاه علما را در هر مورد، بیان نموده است و در موارد لزوم، مطالبى را اضافه کرده و در مواردى با ادلّه‌اى

ترتیب اسناد و طرق الفهرست شیخ طوسى و بخش دوم، شامل فهرست اسامى رجال موجود در این کتاب اوست. در بخش اوّل، اسناد و طُرُق هر یک از راویان در یک جا و بر اساس ترتیب

است، امّا مؤلّف تنها اسناد روایات مربوط به ابن ماهیار را فهرست و ارائه نموده است؛ چون اسناد و روایات دیگر راویان در کتاب‌هاى دیگر، ارائه شده‌اند. دسته بندى

سقیم و معیوب، راهی جز تحقیق از حال راویان و رجال اسناد ندارد؛ لذا برای آن علمی مستقل و کامل و ابواب و ضوابط کامل و وسیعی تدوین شد و چه‌بسیار کتب و مقالاتی

با خطّ نسخ و درشت تر آورده و قبل از آن، نام راوى وى و پس از آن، مروى عنه مشخّص شده است. سپس اسناد روایات راوى بر اساس حروف الفبا، نام راوى و مروى عنه، با

آنها استناد كرده‌اند و در حقيقت اساس كتاب‌هاى نجاشى و طوسى بر آنها بنا شده است. اين كتاب‌هاى فهرست مشهور بوده و در دسترس طالبان علم و دانش قرار داشتند، اما

الفبا تنظیم شده و در مقابل نام هر راوى، نشانى‌هاى موجود در بخش ترتیب اسناد در مورد آن راوى بر اساس صفحه و سطر، مشخّص شده است و سپس راوى و مروى عنه آن راوى

ناحیه است و بعد از بغداد بزرگ‌ترین شهر مشرق است؛ اگرچه نیشابور از نظر وسعت و مساحت از ری بزرگ‌تر است؛ اما از نظر عمران و آبادی و اتصال منازل و مساکن به

می‌باشد که محدثین بسیاری، در نگارش آثار و تصنیفات خود، از مطالب و احادیث این کتاب، بهره برده‌اند که از جمله آنها، می‌توان به سه فرزند او و محمد بن خالق و عبدالله

حسین‌پوری (متولد 1361ش)، بررسی مکتب حدیثی حله و جریان‌های حدیثی این خطه و پاسخ به برخی شبهات پیرامون آرا و تفکرات برخی چهره‌های برجسته این مکتب است. نویسنده،

عصمت(ع)، به جهت تشیع و پیروی از ائمه(ع)، مورد ایذا و تهمت جرح قرار گرفته و در اثر ذم و طعن و تهدید، نام آنها در صفحات علم رجال و درایه و شرح حال روات، یا اصلا

در هر عصر و زمان، اين دو روش كم و بيش مورد توجه محدثان بوده است. البته در كتب مصنفات، سنن و صحاح، تدوين حديث بيشتر بر مبناى ابواب و موضوعات و در كتب مسانيد

رجالی به صیغه‌های مختلف ذکر شده و در بعضی کتب تنها نام شخص و در کتب دیگر نام و نام پدرش آمده و در برخی کنیه، القاب و نسب طولانی او هم ذکر شده است، این سبب

شیعه است و بزرگان مشایخ مانند: برقی و صفار و کلینی و صدوق و نعمانی به آن اعتماد داشتند. علامه مامقانی بعد از نقل گفته‌های ابن غضائری و شیخ طوسی(ره) و دیگران

شاگردانش معارفی را که از او شنیده‌اند، تدوین و تألیف کرده‌اند. بیشتر این مباحث در موضوع «جرح و تعدیل» و «علل احادیث» و مباحث مرتبط با آنهاست. کتاب التاريخ نوشته

اسناد و ترتیب اساس راوى و مروى عنه هر یک از اصحاب اجماع به طور مستقل است. در مرحله اوّل، مؤلّف اسناد اصحاب اجماع را در 21 نفر و در سه طبقه فهرست و دسته

تاریخی، تراجمی و طبقاتی و انسابی توجه داشته و از آن‌ها بهره برده است‏. سیوطی در ترجمه‌ای که از هرکس ارائه می‌دهد، نام او، نام پدر و جدش را می‌آورد و گاهی نیز

بهترین کارها و فعالیت‎ها، فعالیت در علم دین است و افضل و اعظم این دانش از جهت برکت، تشخیص احادیث صحیح رسول خدا، از مدخول آن و منقطع آن از موصولش و سالم آن از

تاریخ درگذشت و جای خاک‌سپاری او را ذکر می‌کند. البته تراجم ابن جوزی به‌تناسب شهرت راوی، کوتاه و دراز است و نسبت به شیوخ گمنام و کم‌دانش موجزتر است‏. ابن

مسلمانان و آثار آن مطرح نموده است و سپس به همین منظور، بعضی از راویان مشترک را که در کتاب‌های شیعه و اهل سنّت، ثقه شمرده شده‌اند، مشخّص کرده و فهرست نموده

درباره ابن ابى‌عمیر، از جهات مختلف، مباحث گوناگونى مطرح شده است و مؤلّف به دلیل اهمّیت و جایگاه ویژه وى، این مباحث را مطرح نموده است که عبارت اند از: بیان

- 460ق)، یکى از چهار کتاب اصلى رجال شیعه و مشتمل بر فهرست اسامى اصحاب و راویان معصومان علیهم‌السلام از امامى و غیر امامى است. مؤلّف در شرح خود بر این کتاب،

سده‌های 1 و 2ق. ابورزعه در این کتاب از سیره پیامبر(ص) آغاز کرده و از تاریخ زندگی ابوبکر، عمر و عثمان و شرح وقایع زمان آنان به‌تفصیل سخن گفته و از دوره خلافت

مؤلف شرح حال، نظر علمای علم رجال، روایات و دیگر مطالبی که در شناخت عنوان ذکر شده مؤثر است، مطرح کرده و مورد بحث و بررسی قرار داده است. عناوین ذکر شده در

صفوان بن يحيى و احمد بن محمد بن ابى‌نصر بزنطى كه به زبان عربى و در دوران معاصر نوشته شده است. مقدمه مفصلى از نویسنده، آغازگر كتاب بوده و مطالب در دو بخش،

مؤلف به‌تفصيل راجع به قواعد و ضوابطى كه بزرگان نقل و طرح كرده‌اند، بحث كرده است تحقيق و تعليقات اين كتاب را سيد مهدى رجايى و عبدالزهرا عونيانى بر عهده داشته‌اند

علم رجال و طبقات نیست و این، همان است! من ناراحت شدم و «إنا لله و إنا إليه راجعون» گفتم و افزودم: علم طبقات: ارتباط بین راویان را از نظر زمانی و مکانی تبیین

مطالب به بخش و فصل و مانند آن، بعد از توضیحی درباره معنای طبقه و موضوع و فایده آن در علم رجال و روش‌های تقسیم‌بندی طبقات رجالی و نقد آن، طبقات راویان احادیث

اسماء علماء و كتب آنان نگاشته بود و پس از او كسى این كار را دنبال نكرده بود، من اسامى معاصرین شیخ طوسى و متأخرین از او تا زمان خودم را جمع نمودم و در كتابى

دانسته‌اند و يا اينكه برخى آنها را موثق دانسته و ديگر رجاليون نيز خلاف آن را متعرض نشده‌اند. شخصيت‌هاى رجالى در اين شعبه در سه باب به اسم، كنيه و يا نسب و لقب

نویسنده‏ از كوفى‏ و فطحى‏ بودن‏ او و برادرش‏ به‏ نقل‏ از شيخ‏ صدوق ‏ خبر داده‏ است. همچنين‏ چنين‏ نوشته‏ كه‏ شيخ‏ طوسى‏ در چند اثرش‏ وى‏ را ثقه‏ و عادل‏ دانسته‏

دیگر قرار داده شده است و نصف هر یک از این دایره‌ها در یک صفحه قرار دارند. در دایره کوچک تر و مرکزى، نام مرحوم شیخ صدوق آورده شده است و در دایره محیط بر این

در جلد اول و باقى حروف در جلد دوم ذكر شده است. نویسنده از اصول رجالى چهارگانه (رجال نجاشى، رجال و فهرست شيخ طوسى و اختيار معرفة الرجال كشى) و نيز كتاب «خلاصة

شناخت احوال روات و بيان وثاقت و ضعف آنها بوده است. وى ادامه مى‌دهد: لكن از آنجا كه تأليف آن بر طبق طبقات انجام گرفته و از اصحاب رسول و اميرالمؤمنين(ع) آغاز

بر ترتیب و تنظیم اسناد موجود در پنج کتاب حدیثی شیخ صدوق است و با توجه به اینکه راویانی که در صدر اسناد این کتاب‌ها واقع شده‌اند، صاحب «کتاب» و یا «اصلی»

تاریخ، سیره و شمایل پیامبر(ص)، بخشی از تاریخ خلفای راشدین و مناقب آنان، از تواریخ حاکمان بعدی تا مأمون عباسی، موالید و وفیات، اسامی و کنیه‌ها و وفیات فقیهان

آیت‌الله بروجردی به بررسی رجال اسانید و طبقات رجال کتاب کافی مرحوم کلینی، پرداخته‌اند. اثر به خط و تحریر شیخ حسن نوری همدانی و با مقدمه شیخ محمد واعظ‌زاده خراسانی،

سیرت و اخلاق و امور و محسنات قابل ذکر. البته این موارد در افراد مختلف، متفاوت بوده و برخی دارا و بعضی نیز فاقد برخی موارد چون سفرهای علمی، مناسب و پست‌های

روات را بر اساس نسب ذکر نموده و در مواردی، بر اساس طبقات و گاهی نیز از هر دو روش، بهره برده است. تعداد اعلامی که شیوخ و شاگردان آنها در کتاب ذکر شده، به

آخر به کنیه‌ها و القاب اختصاص دارد. محقق اثر در مقدمه‌اش بر کتاب در ذکر سبب و انگیزه تحقیق و نگارش دو کتاب ارزشمند «اسانید کتب اربعه» و «رجال اسانید کتب

تقسیم می‌شود و مقصود از روش‌های عمومی، راه‌هایی است که جماعتی از محدثان بر اساس آن در کتاب‌های مسانید و جوامع و سنن و معاجم و... به نقل و نگارش حدیث پرداخته‌اند

جلد تالیف شده است و هم اکنون، تنها جلدهای سوم و چهارم در دسترس‌اند. جلد اول تا سوم، مشتمل بر فهرست اسامی رجال، به همراه ضبط اسامی و شرح حال آنهاست که در

برای ساخت این شیرینی، شکر و عسل و کره و بادام پخته می‌شود تا اینکه معجونی منسجم و چسبناک شود. از این شیرینی در مقادیر زیاد به هند و شهرهای ایران فرستاده می‌شود‏

این کتاب، مشتمل بر بیان احوال رجال ممدوح و مذموم است که بر اساس ترتیب حروف الفبا تنظیم شده و شامل نام رجال و نام پدرشان است. در بیان احوال رجال، نقل قول‌هایی

علمی، اولین گام در تحصیل و مطالعه آن علم است و ازآنجاکه هر کتابی شیوه خاص و روش یگانه‌ای دارد که چاره‌ای از اطلاع از آن نیست، طلبه و محقق به هنگام اشتغال به

خاندان بزرگ و سرشناس زرارة بن أعيَن و اجازات و تأليفات آنان را به او و ديگر علاقه‌مندان به ياران ائمه عليهم‌السلام معرفى نمايد و ياد و خاطره و خدمات آن خاندان

شده‌اند و نيز محدثانى از تابعين و همچنين كسانى كه پس از ايشان مى‌زيسته‌اند و به كنيه شهرت يافته‌اند، مى‌پردازد و از برخى اسامى رجال و انساب و كنيه‌ها و القاب

الحدیث و نقد الحدیث) و انتشار علوم حدیثی با تأکید بر آثار و نقش دانشمندان ممتاز جهان تشیع در فاصله سال‌های 101 تا 450ق، به‌خصوص شیخ مفید، سید مرتضی و شیخ

المدخل، ص20 و 21 متن كتاب، ص45 همان، ص69 همان، ص416 مدخل، ص24 و 25 همان، ص27 همان، ص30 ر.ک: متن كتاب، ص37 ر.ک: همان، ص61 و 62 ر.ک: همان، ص66 و 67 ر.ک: همان،

10 جلد)، مرتبط و هم‌سو است. کتاب حاضر از 5 فصل و یک خاتمه به‌ترتیب ذیل تشکیل شده است: بیان اصول اربعمائه و غیر آن که منابع کتب اربعه و غیر آن است. اصول

جعفر و همه فرزندان عبدالمطلب و سایر بنی‌هاشمند‏. «بنی‌تمیم» از دیگر قبایل عرب است. اسید بن عمرو بن تمیم و حنظلة بن ربیع کاتب اسیدی و همچنین هند و هاله

رساله‌ای است کوچک و مختصر پیرامون یکی از ابواب کتاب رجال شیخ طوسی با عنوان «من لم يرو عنهم(ع)» و اشکالات واردشده به این باب. کتاب، فاقد مقدمه بوده و مطالب، بدون

بنداری و محمد سعید بسیونی زغلول این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و برای آن مقدمه‌ای روشمند و ارزنده نوشته و نویسنده و آثارش و کتاب حاضر را شناسانده و همچنین

وفهرست‌ الشيخ‌ الطوسي؛‌ رجال‌ أسانيد أو طبقات‌ رجال‌ كتاب‌ التهذيب‏. ‌ در جلد هفتم کتاب، اسامی روات کتاب تهذیب و طبقات آنها به‌ترتیب حروف الفبا تنظیم شده است

راوی و مروی‌عنه هر راوی را مشخص نموده است و بر این اساس، طبقه هر راوی با ذکر مشایخ و شاگردان وی مشخص گردیده است. اسامی بر اساس حروف الفبا تنظیم شده و در

متشابه، اسماء و کنیه‌ها، اسناد و متون مبهم، همچنین کتب انساب، تراجم صحابه، تاریخ افراد و زندگی‌نامه آنها، طبقات و نوشته‌های پیرامون مشیخه‌ها، علل حدیث، ضعفا،

برحسب حروف معجم؛ آیات؛ احادیث برحسب ورود در تراجم؛ احادیث بر اساس حروف الفباء؛ ابیات شعر؛ شهرها و اماکن و مصادر و مراجع مورد استفاده محقق، در انتهای آن، جای

او را خريد و به تربيتش پرداخت و به او قرآن و ادب آموخت. حاكمان ستمگر براى دور كردن محبان و شيفتگان اهل‌بيت(ص) از پيرامون آنها، دست به جنايت و ستم‌هاى بسيار

دشمنی داشته و این دشمنی را اظهار نموده‌اند. او با رجوع به کتب سته حدیثی اهل سنت (صحیح بخاری و صحیح مسلم و سنن اربعه) و پس‌ازآن باقی کتب حدیثی و رجوع به اقوال

مقدمه از محقق و مؤلف آغاز شده و مطالب در پنج فصل و یک خاتمه، ارائه گردیده است. در مقدمه محقق، ابتدا به نام کتاب و نویسنده آن اشاره شده و سپس ضمن توصیف

آنان پیروی کرده‌ و گفته‌اند: افقه از میان اولین، 6 نفرند: زراره و معروف بن خربوذ و برید و ابوبصیر اسدی و فضیل بن یسار و محمد بن مسلم طایی و افقه از میان این

باب: 100/ ج4 و از ابوجعفر(ع) در باب: 47/ ج2 و در باب 159/ ج2 و ابواب: 2 و 7 و 57 و 97 و 145 و 149/ ج3. همچنین علی بن رئاب در باب: 119/ ج2 و ابن فضال در

نَسَب، لقب، تاریخ حیات، ویژگى‌هاى خانوادگى و خصوصیات فردى، مذهب، و آراى فقهى و سیاسى، موقعیت‌هاى اجتماعى و سیاسى و رابطه متقابل راوى با اهل‌بیت علیهم‌السلام

پس از حمد الهی و درود بر پیامبر اکرم(ص) می‌نویسد: شکی نیست که دانستن وضعیت راویان از نظر وثاقت و عدم آن، نیازی فوری و مهم در شناخت صحت و ضعف حدیث است. ازآنجاکه

ابوعلى و پسرعموى ابوعبدالله است و تلعكبرى از او روايت نقل كرده و سال 365 از او روايتى شنيده و از او اجازه دارد و او از ابوعلى اشعرى روايت مى‌كرد و... مى‌گويم:

شده‌ و طبقات‌ رجال‌ احادیث‌ کتاب‌های‌ مورد نظر ارائه‌ گردیده است‏. در جلد ششم که نسخه حاضر است، اسامی روات کتاب رجال کشی و فهارس شیخ طوسی و نجاشی و طبقات

از ابوحنیفه و حجاج بن ارطاة و ربیعة الرأی و مطرف بن طریف و ابراهیم بن جریر و دیگران روایت کرده و احمد بن حنبل و عمرو ناقد و ابراهیم بن موسی و دیگران از وی

الشيعة، جمع و تحقيق مهدى خداميان آرانى، به جمع و تحقيق كتب فهرست هشت‌گانه‌اى پرداخته است كه قبل از كتاب فهرست نجاشى و فهرست شيخ طوسى موجود بوده و آن دو بزرگوار

جمع کرده و الگو و پیشوای محدثین و مستند حفاظ متقن و مرز میان نظرات مختلف و زایل‌کننده شبهات از قلب‌های شکاکان شده است. این کتاب بر اساس حروف الفبا مرتب

قلب، افزون‌ و نقصان‌ سندها. اینها یا بر اثر سهو‌ و اشتباه‌ ناسخین و مؤلفین‌ و یا‌ اکتفای‌ مؤلفین به اخذ به‌ طریق «مناوله» یا همراه با «اجازه» و «وجاده» پیش

محقق و مؤلف آغاز و اسامی راویان، در 12 جلد، سامان یافته است. اسامی موجود در کتاب، بر اساس ترتیب حروف الفبا تنظیم گردیده و در بیان اسامی معصومان(ع) و اسامی

چندانی نداشته است. ازاین‌رو تعداد محدثان و راویان و همچنین مکتوبات حدیثی، پرشمار نیست. اگرچه راویان اصلی و اصیل شیعه و اهل سنت، در این دوره حضور دارند که از

فصل سوم طرق و اسناد کتاب‌ها و روایات راویان زیدی مطالعه شده است. در فصل چهارم راه‌های نفوذ راویان و روایات زیدی به منابع امامی ارزیابی شده و سرانجام در

اسلام، مشاهد، استشهاد و مناقب وی پرداخته شده است و سپس، از باب استطراد، برخی از احادیث و روایات وی به‌عنوان استشهاد، ذکر شده و به بحث و بررسی پیرامون آنها،

معين: ثقة حجة و كذا و ثقه أحمد و أبو زرعة و أبو داود و نسائی. مات سنة إحدی و خمسين و مائة. نویسنده در مقدمه، درباره ساختار، محتوای كتاب و شیوه کار خود سخن

اسامی مترجمین و اسم والد آنان و سپس ذکر نسب و کنیه آنها، پرداخته است؛ همچنین، از قبیله و شهر آنان نام برده و سپس، بعضی از شیوخ و شاگردان و گاهی تاریخ ولادت

متقدم و مؤلفان آن‌ها پرداخته شده و علل شهرت يافتن كتب اربعه و نكاتى پيرامون آن‌ها بيان گرديده و سپس مرورى بر زندگى مرحوم كلينى و مشايخ، شاگردان و تأليفات

مطالب و نمايه‌ها و فهارس فنى و حتى فهرست منابع نيز فراهم نشده است. كتاب حاضر، مستند است و مصحح محترم ارجاعات و توضيحاتش را به‌صورت پاورقى آورده و از جمله

می‌پردازد و عنوان درستی را برای کتاب برمی‌گزیند. نویسنده سپس، ملاک‌های نجاشی را در توثیق و تضعیف رجال برمی‌شمرد. ‏او خطاهایی را که در ضبط نام‌ها و کنیه‌های

كتاب‌هاى رجالى، حديثى، تاريخى و غيره (اعم از كتاب‌هاى شيعه و اهل سنّت) و طرق شيخ طوسى در التهذيب، الاستبصار و الفهرست و طريق شيخ صدوق در كتاب من‌لايحضر،

می‌پردازد؛ سپس، تراجم برخی از محدثان را ذکر کرده و درباره جمع میان صحیح بخاری و مسلم، جمع میان کتب سته، جمع بین احادیث از میان کتاب‌های گوناگون روایی و برخی آثار