مستطرفات المعالي
| مستطرفات المعالي | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | نمازی شاهرودی، حسن (مصحح) نمازی شاهرودی، علی (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | منتخب المقال و الاقوال فی علم الرجال منتجب المقال و الأقوال في علم الرجال |
| ناشر | مؤسسه نبأ |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1422 ق |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-6643-60-4 |
| موضوع | حدیث - علم الرجال
شیعه - کتاب‌شناسی محدثان شیعه - فهرستها |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 115 /ن8م5 1380 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مستطرفات المعالي أو منتجب المقال و الأقوال في علم الرجال، تأليف مستدرك‌نويس معاصر شيخ على نمازى شاهرودى است كه نگارش آن را در سال 1374ق به اتمام رسانيده است[۱]مؤلف در اين اثر، رجال كشى را ترتيب خاصى بخشيده است و در كنار آن افزوده‌هايى دارد كه به ادعاى ايشان ديگر آثار رجالى از آنها خالى است. كتاب به زبان عربى و با تحقيق حسن نمازى منتشر شده است.
ساختار
كتاب در دو قسم و يك خاتمه تنظيم شده است. نویسنده در اين اثر اقدام به اختصار روايات و حذف مكررات و ترتيب اسامى روات به ترتيب حروف الفبا نموده است. همچنين برگزيده‌اى از موثقين و معتمدين ذكرشده در تنقيح المقال مامقانى را به رجال کشی ضميمه نموده است[۲]در اين اثر اسامى 865 شخصيت ذكر شده است.
گزارش محتوا
نویسنده در مقدمه، رجال كشى را يكى از اصول رجالى شيعه اماميه دانسته كه منبع متأخرين از آن در شناخت احوال روات و بيان وثاقت و ضعف آنها بوده است. وى ادامه مى‌دهد: لكن از آنجا كه تأليف آن بر طبق طبقات انجام گرفته و از اصحاب رسول و اميرالمؤمنين(ع) آغاز شده تا به اصحاب امام هادى و عسكرى(ع) و شخصيت‌هاى پس از ايشان رسيده است، بهتر ديدم كه آن را به ترتيب حروف الفبا تنظيم كنم تا خواننده راحت‌تر از آن استفاده كند. براى آنكه استفاده از آن كامل‌تر باشد موثقين و معتمدينى را كه مامقانى ذكر كرده، به آن افزودم[۳]
نویسنده پيش از شروع به مباحث، به اين نكته نيز اشاره كرده كه تمامى روايات ذكرشده در كتاب، از كتاب كشى استفاده شده مگر اينكه به مأخذ آن اشاره شده باشد. الفاظ روايات نيز همان الفاظ كتاب كشى است. پس اگر حال راوى از كتاب كشى مشخص شود به همان اكتفا شده وگرنه به ديگر كتب رجالى مراجعه شده است[۴]
پس از آن نام رجاليون و كتاب‌هايى را كه از آنها استفاده كرده، ذكر كرده كه به ترتيب عبارتند از: شيخ حر عاملى: وسائل؛ محدث نورى: مستدرك؛ شيخ عبدالله مامقانى: تنقيح المقال؛ نجاشى: رجال نجاشی؛ مجلسى: وجيزه؛ علامه حلى: خلاصة الأقوال في معرفة الرجال؛ شيخ طوسى: رجال و فهرست؛ شيخ بهايى: الوجيزة في علم الدراية[۵]
قسم اول كتاب، در احوال رجال ذكرشده در كتاب رجال کشی (معرفة الناقلين) است. اولين شخصيتى كه از او ياد شده «آدم بن محمد قلانسى بلخى» است. نام اين شخصيت را كشّى در شرح حال محمد بن احمد بن نعيم شاذانى و ديگران آورده است. ظاهر اين است كه كشى بر او اعتماد كرده و او را امامى‌دانسته است[۶]
دومين شخصيت «ابان بن تغلب بن رياح» است. امام صادق(ع) درباره وى مى‌فرمايد: «خدايش رحمت كند. به خدا قسم مرگ ابان، قلب مرا به درد آورد و آزرده ساخت». نویسنده در ادامه به نقل از رجال نجاشى عظمت جايگاه ابان در بين اصحاب و اينكه امام سجاد، باقر و صادق(ع) را ملاقات و از آنها روايت كرده و نزد آنها منزلت و جايگاه داشته را يادآور مى‌شود. سپس مى‌نويسد: «امام باقر(ع) او را امر به افتاء نمود. وثاقت و عظمت شأن وى و جلالت قدرش مورد اتفاق فريقين است. وى در سال 141ق درگذشت»[۷]
قسم دوم كتاب به گزينش موثقين و معتمدين در كتاب رجال مامقانى است. نویسنده از بسيارى از شخصيت‌هاى اين بخش، تنها با ذكر نام و ثقه يا حسن بودن آنها ياد مى‌كند. درباره برخى «ثقة بالاتفاق» مى‌آورد. درباره بعضى نيز مانند: موسى بن حسن بن عامر بن عبدالله قمى اشعرى چنين مى‌آورد: «ثقة عين جليل بالاتفاق» كه حاكى از بزرگى شخصيت اوست[۸]
خاتمه كتاب در دو مقصد تنظيم شده است. در مقصد اول در دو فصل، شخصيت‌هايى كه با كنيه يا لقب در رجال كشى آمده‌اند، به‌تفكيك ذكر شده است. در مقصد دوم نيز چهار شخصيت از رجال مامقانى با كنيه معرفى شده‌اند[۹]
وضعيت كتاب
محقق در پاورقى‌هاى كتاب آدرس منابع مورد استفاده نویسنده و ارجاعات مفيدى را ذكر كرده است. فهرست مصادر و موضوعات كتاب را نيز در انتهاى اثر آورده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.