المبتدأ و الخبر لعلماء في القرن الرابع عشر و بعض تلاميذهم
| المبتداء و الخبر لعلماء في القرن الرابع عشر و بعض تلاميذهم | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | آل‌سيف، ابراهیم بن محمد (نویسنده)
سيف، حسان بن ابراهیم (مصحح) دار العاصمة. بخش علمي (حاشيه نويس) |
| ناشر | دار العاصمة |
| مکان نشر | عربستان - رياض |
| سال نشر | 2005م , 1426ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | 1.اسلام - سرگذشت‌نامه
2.مجتهدان و علما - سرگذشت‌نامه 3.محدثان اهل سنت - سرگذشت‌نامه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 5 |
| کد کنگره | BP 115 /س9م2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
المبتدأ و الخبر لعلماء فی القرن الرابع عشر و بعض تلامیذهم، تألیف ابراهیم بن محمد آل سیف، کتابی است پیرامون شرح حال علمای قرن چهاردهم هجری و شاگردان آن‌ها در جزیرة العرب، به زبان عربی.
نگارش کتاب در سال 1384ق آغاز شده و ظرف مدت دو سال به پایان رسیده است.[۱]
حسان بن ابراهیم سیف (فرزند مؤلف)، عهده دار تحقیق، تصحیح و ارائه کتاب بوده است.
ساختار
کتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز و اسامی افراد، به ترتیب حروف الفبا، در پنج جلد، تنظیم شده است.
روش نویسنده بر این منوال است که به شرح حال افراد نپرداخته مگر کسانی که در قرن چهاردهم هجری - حتی یک سال، چه در ابتدای قرن و چه در انتهای قرن - زندگی می‌کرده‌اند.[۲]
نویسنده در تدوین کتاب، از منابع و مصادر مهم و قابل توجهی استفاده کرده است که عبارتند از: «کلمة الحق فی ترجمة الشیخ عبدالله بن حسن آل الشیخ رحمه‌الله»؛ «زهر الخمائل فی تراجم بعض علماء حائل» شیخ علی هندی؛ «النهضة الأدبیة فی نجد» حسن شنقیطی؛ «فی زورقی دیوان شعر» عبدالله بن ادریس؛ «صالح بن سلیمان العمری حیاته و آثاره» عمر بن صالح عمری؛ «علماء آل سلیم و تلامذتهم و علماء القصیم» صالح عمری؛ «الشیخ محمد بن بلیهد» محمد بن سعد بن حسین؛ «سیر و تراجم من علماء القرن الرابع عشر» عمر عبدالجبار؛ «رجال من مکة المکرمة» زهیر بن محمد کتبی؛ «حیاة الداعیة الإسلامی الشیخ عبدالرحمن الدوسری رحمه‌الله» احمد حصین؛ «شعراء هجر» عبدالفتاح حلو؛ «الزوائد فی الفقه الحنبلی» محمد بن حسین ابالخیل؛ «تاریخ جدة» عبدالقدوس انصاری؛ «الأعلام» خیرالدین زرکلی؛ «العقد الثمین من شعر محمد بن عثیمین» سعد بن رویشد؛ «مشاهیر علماء نجد و غیرهم» عبدالرحمن بن عبداللطیف و...
گزارش محتوا
در مقدمه محقق، ابتدا به چگونگی گردآوری کتاب و تصحیح آن اشاره و سپس، زندگی نامه مختصری از مؤلف، ارائه شده است.[۳]
در مقدمه مؤلف، ضمن بیان موضوع کتاب، به منابع مورد استفاده نویسنده اشاره شده است.
نویسنده در هر مورد، ابتدا نام و نسب افراد را بیان نموده و سپس به امور زیر پرداخته است: اساتید، دوران تحصیل، سفرهای علمی به منظور تحصیل، جایگاه علمی، مناصب و پست‌های دولتی، شاگردان، سیرت و اخلاق و امور و محسنات قابل ذکر. البته این موارد در افراد مختلف، متفاوت بوده و برخی دارا و بعضی نیز فاقد برخی موارد چون سفرهای علمی، مناسب و پست‌های دولتی و... هستند.
اولین فرد معرفی شده در کتاب، شیخ ابراهیم بن احمد بن فهد بن محمد بن نغیمش.[۴]و آخرین شخص نیز وائل بن یحیی، متوفی 1401ق می‌باشد.[۵]
از دیگر تراجم مذکور در کتاب، می‌توان به شیخ احمد بن عیسی.[۶]؛ حافظ حکمی.[۷]؛ شیخ سعد بن مفلح.[۸]؛ صالح طرابلسی.[۹]؛ صالح عمری.[۱۰]؛ عباس رضوان.[۱۱]؛ عبدالعزیز بن بشر.[۱۲]؛ عبدالعزیز بن باز.[۱۳]؛ عبداللطیف آل مبارک.[۱۴]؛ عبدالله آل شیخ.[۱۵]؛ علی عبدالحق.[۱۶]؛ غالب نمازی.[۱۷]و فالح بن مهدی.[۱۸]
از جمله ویژگی‌های کتاب، علاوه بر منابع بسیاری که نویسنده در تألیف از آن‌ها استفاده کرده، آن است که وی فقط به شرح حال اعلام متوفی پرداخته و متعرض تراجم علمایی که در قید حیات بوده‌اند، نشده است.[۱۹]
وضعیت کتاب
فهرست مطالب هر جلد، در انتهای همان جلد آمده و فهرست کل مجموعه، در انتهای جلد پنجم، جای گرفته است.
پاورقی‌ها توسط محقق نوشته شده و در آن‌ها، علاوه بر ذکر منابع.[۲۰]، به توضیح برخی از مطالب متن پرداخته شده است.[۲۱]
پانویس
- ↑ ر.ک: مقدمه محقق، ج1، ص6
- ↑ ر.ک: همان، ص7
- ↑ همان، ص5-9
- ↑ متن کتاب، ج1، ص27
- ↑ همان، ج5، ص477
- ↑ همان، ج1، ص120
- ↑ همان، ص188
- ↑ همان، ص365
- ↑ همان، ج2، ص5
- ↑ همان، ص97
- ↑ همان، ص146
- ↑ همان، ص460
- ↑ همان، ج3، ص5
- ↑ همان، ص477
- ↑ همان، ج4، ص5
- ↑ همان، ص442
- ↑ همان، ج5، ص5
- ↑ همان، ص11
- ↑ ر.ک: مقدمه مصحح، ص7
- ↑ ر.ک: پاورقی، ج1، ص55
- ↑ ر.ک: همان، ص56
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.