هاشمی رفسنجانی، اکبر: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
({{انقلاب اسلامی}}) |
||
| (۸۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۹ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class= | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR04451.jpg|بندانگشتی|هاشمی رفسنجانی، اکبر]] | [[پرونده:NUR04451.jpg|بندانگشتی|هاشمی رفسنجانی، اکبر]] | ||
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | ||
|- | |- | ||
! نام!! data-type= | ! نام!! data-type="authorName" |هاشمی رفسنجانی، اکبر | ||
|- | |- | ||
| | |نام‌های دیگر | ||
|data-type= | | data-type="authorOtherNames" | هاشمی بهرمانی | ||
|- | |- | ||
|نام پدر | |نام پدر | ||
|data-type= | | data-type="authorfatherName" |حاج میرزا علی | ||
|- | |- | ||
|متولد | |متولد | ||
|data-type= | | data-type="authorbirthDate" |۳ شهریور ۱۳۱۳ش | ||
|- | |- | ||
|محل تولد | |محل تولد | ||
|data-type= | | data-type="authorBirthPlace" |رفسنجان | ||
|- | |- | ||
|رحلت | |رحلت | ||
|data-type= | | data-type="authorDeathDate" |یکشنبه ۱۹ دی ۱۳۹۵ش | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
|data-type= | | data-type="authorTeachers" |امام خمینى(ره)، آیت‌الله گلپایگانى، شیخ [[اعتمادی، مصطفی|مصطفى اعتمادى]]، نورى همدانى، مجاهدى و آیت‌الله تبریزى | ||
|- | |- | ||
|برخی آثار | |برخی آثار | ||
|data-type= | | data-type="authorWritings" |[[تفسیر راهنما]] | ||
|-class= | |||
|کد | [[فرهنگ قرآن]] | ||
|data-type= | |||
|- class="articleCode" | |||
|کد مؤلف | |||
| data-type="authorCode" |AUTHORCODE04451AUTHORCODE | |||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
{{کاربردهای دیگر|هاشمی (ابهام زدایی)}} | |||
'''اکبر هاشمى رفسنجانی''' (1313-1395ش)، روحانی و سیاستمدار، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس اسبق مجلس خبرگان رهبری، نخستین رئیس مجلس شورای اسلامی و چهارمین رئیس جمهور در دو دوره پیاپی بین سالهای 1368 تا 1376ش و به عنوان یکی از پرنفوذترین شخصیت‌های سیاسی جمهوری اسلامی ایران. | |||
==ولادت== | ==ولادت== | ||
در ۳ شهریور ۱۳۱۳ش، در شهر سوق از توابع رفسنجان در خانواده‌اى روحانى متولد شد. | |||
==تحصیلات== | |||
ایشان خود در این باره مى‌گوید: | |||
من در سن پنج سالگى به‌همراه برادرم حاج قاسم که دو سال از من بزرگ‌تر بود، تحصیل را شروع کردم. آنچه در مکتب‌خانه به ما مى‌آموختند، همان کتاب‌هاى مدرسه رسمى بود، به اضافه قرآن و چیزهایى مثل [[گلستان سعدی: پس از مقابله هفت نسخه خطی و ده نسخه چاپی|گلستان]]، [[نصاب الصبيان|نصاب]] و... از هفت سالگى علاوه بر مکتب، از معلومات پدر (حاج میرزا على هاشمى بهرمانى) نیز استفاده کردم. رفته‌رفته مکتب‌خانه نمى‌توانست جواب‌گوى نیاز ما باشد. چهارده ساله بودم که به پیشنهاد پسرعمویم، محمد، تصمیم گرفتیم که همراه کاروان جهت تحصیل علوم دینى به قم سفر کنیم»<ref>پایگاه اطلاع‌رسانى: http://www.hashemirafsanjani.ir</ref> | |||
ایشان | ایشان بعد از هجرت به شهر قم بعد از گذراندن دروس مقدمات و سطح با حضور در دروس خارج فقه و اصول به درجه رفیع اجتهاد نایل آمد. | ||
==اساتید== | |||
===اساتید مقدمات=== | |||
آقاى هاشمى رفسنجانى با بهره‌گیرى از اساتید مختلف، مدارج آموزشى و مراحل کسب علوم حوزوى را یکى پس از دیگرى طى کرد؛ به‌طورى‌که کتاب «صرف میر» را نزد پسرعمویش شیخ محمد که از نظر درس از وى جلوتر بود، فراگرفت و این درس را با آقاى شیخ جعفر شجونى بحث کرد. در ادامه تحصیل، باقى‌مانده «جامع المقدمات» و سطح متوسط؛ یعنى کتاب‌هاى «[[البهجة المرضية علی ألفية ابن مالك|سیوطى]]»، «[[الحاشية علی تهذيب المنطق للتفتازاني|حاشیه]]»، «[[معالم الأصول|معالم]]»، «[[مغني اللبيب عن كتب الأعاريب|مغنى]]»، «[[المطول|مطول]]» و «[[الروضة البهية في شرح اللمعة الدمشقية (2 جلدی)|شرح لمعه]]» را نزد آقایان شهید سید محمدرضا سعیدى، [[محمدی گیلانی، محمد|محمدى گیلانى]]، علوى بروجردى، آدینه‌وند، [[صالحی نجف‌آبادی، نعمت‌الله|نعمت‌الله صالحى نجف‌آبادى]]، دکتر [[جهانگیری، محسن|محسن جهانگیرى]]، امام موسى صدر و شیخ حسن شب‌زنده‌دار تحصیل نمود. | آقاى هاشمى رفسنجانى با بهره‌گیرى از اساتید مختلف، مدارج آموزشى و مراحل کسب علوم حوزوى را یکى پس از دیگرى طى کرد؛ به‌طورى‌که کتاب «صرف میر» را نزد پسرعمویش شیخ محمد که از نظر درس از وى جلوتر بود، فراگرفت و این درس را با آقاى شیخ جعفر شجونى بحث کرد. در ادامه تحصیل، باقى‌مانده «جامع المقدمات» و سطح متوسط؛ یعنى کتاب‌هاى «[[البهجة المرضية علی ألفية ابن مالك|سیوطى]]»، «[[الحاشية علی تهذيب المنطق للتفتازاني|حاشیه]]»، «[[معالم الأصول|معالم]]»، «[[مغني اللبيب عن كتب الأعاريب|مغنى]]»، «[[المطول|مطول]]» و «[[الروضة البهية في شرح اللمعة الدمشقية (2 جلدی)|شرح لمعه]]» را نزد آقایان شهید سید محمدرضا سعیدى، [[محمدی گیلانی، محمد|محمدى گیلانى]]، علوى بروجردى، آدینه‌وند، [[صالحی نجف‌آبادی، نعمت‌الله|نعمت‌الله صالحى نجف‌آبادى]]، دکتر [[جهانگیری، محسن|محسن جهانگیرى]]، امام موسى صدر و شیخ حسن شب‌زنده‌دار تحصیل نمود. | ||
براى فراگیرى سطح عالى فقه و اصول ([[فرائد الأصول|رسائل]]، [[المكاسب (حاشيه میرزا فتاح شهيدي)|مکاسب]] و [[كفاية الأصول (جامعه مدرسین)|کفایه]])، از حضرات آیات [[منتظری، حسینعلی|منتظرى]]، [[مشکینی اردبیلی، علی|مشکینى]]، سید محمدباقر سلطانى طباطبایى، شهید صدوقى، فکور، صالحى نجف‌آبادى، شیخ [[اعتمادی، مصطفی|مصطفى اعتمادى]]، [[نوری همدانی، حسین|نورى همدانى]]، مجاهدى و آیت‌الله [[تبریزی، جواد|تبریزى]] استفاده کرد و همچنین درس خارج فقه و اصول را از آیت‌الله [[بروجردی، حسین|بروجردى]]، [[خمینی، سید روح‌الله|امام خمینى]](ره)، آیت‌الله [[گلپایگانی، محمدرضا|گلپایگانى]]، آیت‌الله [[شریعتمداری، کاظم|شریعتمدارى]]، آیت‌الله [[محقق داماد، محمد|محقق داماد]]، آیت‌الله شیخ [[حائری، مرتضی|مرتضى حائرى یزدى]] و آیت‌الله [[مرعشی، شهاب‌الدین|مرعشى نجفى]] آموخت. همچنین چون محل سکونتش در سال‌هاى اول اقامت در قم، در مقابل بیت امام خمینى(ره)، واقع شده بود، او توفیق پیدا کرد که علاوه بر فراگیرى فقه، اصول و فلسفه، در مبانى سیاسى، اجتماعى، عرفانى و اخلاقى نیز از ایشان کسب فیض کند. | ===اساتید دوره سطح و خارج=== | ||
براى فراگیرى سطح عالى فقه و اصول ([[فرائد الأصول|رسائل]]، [[المكاسب (حاشيه میرزا فتاح شهيدي)|مکاسب]] و [[كفاية الأصول (جامعه مدرسین)|کفایه]])، از حضرات آیات [[منتظری، حسینعلی|منتظرى]]، [[مشکینی اردبیلی، علی|مشکینى]]، سید محمدباقر سلطانى طباطبایى، شهید صدوقى، فکور، صالحى نجف‌آبادى، شیخ [[اعتمادی، مصطفی|مصطفى اعتمادى]]، [[نوری همدانی، حسین|نورى همدانى]]، مجاهدى و آیت‌الله [[تبریزی، جواد|تبریزى]] استفاده کرد و همچنین درس خارج فقه و اصول را از آیت‌الله [[بروجردی، حسین|بروجردى]]، [[خمینی، سید روح‌الله|امام خمینى]](ره)، آیت‌الله [[گلپایگانی، سید محمدرضا|گلپایگانى]]، آیت‌الله [[شریعتمداری، کاظم|شریعتمدارى]]، آیت‌الله [[محقق داماد، سید محمد|محقق داماد]]، آیت‌الله شیخ [[حائری، مرتضی|مرتضى حائرى یزدى]] و آیت‌الله [[مرعشی، سید شهاب‌الدین|مرعشى نجفى]] آموخت. همچنین چون محل سکونتش در سال‌هاى اول اقامت در قم، در مقابل بیت امام خمینى(ره)، واقع شده بود، او توفیق پیدا کرد که علاوه بر فراگیرى فقه، اصول و فلسفه، در مبانى سیاسى، اجتماعى، عرفانى و اخلاقى نیز از ایشان کسب فیض کند. | |||
در فلسفه و تفسیر از [[طباطبایی، سید محمدحسین|علامه طباطبایى]] و آقایان میرزا ابوالفضل زاهدى و منتظرى بهره جست و در مسافرتى که به نجف اشرف داشت، در درس خارج آیات عظام: [[خویی، ابوالقاسم|خویى]]، آمیرزا باقر زنجانى، [[حکیم، سید محسن|حکیم]] و [[حسینی شاهرودی، محمود|شاهرودى]] شرکت کرد و از آنها استفاده علمی‌برد و سرانجام به درجه رفیع اجتهاد نایل آمد<ref>ر.ک: دفتر نشر معارف انقلاب، ص3-4</ref> | |||
== مبارزه == | |||
ایشان از سال 1337 تا دوران پیروزى شکوهمند انقلاب اسلامى ایران در تمامى صحنه‌هاى مبارزاتى، حضورى چشمگیر داشت؛ چنان‌که دستگیرى‌هاى مکرر در 7 دوره متناوب از سال‌هاى 1337 تا 1357 در مجموع چهار سال و پنج ماه نتوانست در عزم ایشان بر تداوم نهضت اسلامى به رهبرى امام خمینى(ره) خللى ایجاد نماید. | ایشان از سال 1337 تا دوران پیروزى شکوهمند انقلاب اسلامى ایران در تمامى صحنه‌هاى مبارزاتى، حضورى چشمگیر داشت؛ چنان‌که دستگیرى‌هاى مکرر در 7 دوره متناوب از سال‌هاى 1337 تا 1357 در مجموع چهار سال و پنج ماه نتوانست در عزم ایشان بر تداوم نهضت اسلامى به رهبرى امام خمینى(ره) خللى ایجاد نماید. | ||
| خط ۶۳: | خط ۷۵: | ||
# ریاست شوراى عالى امنیت ملى؛ | # ریاست شوراى عالى امنیت ملى؛ | ||
# ریاست مجلس خبرگان رهبرى. | # ریاست مجلس خبرگان رهبرى. | ||
# ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام. | |||
آیت‌الله هاشمى رفسنجانى پس از انقلاب اسلامى عناوین افتخارى متعددى از مجامع علمى مختلف دنیا کسب کرد و دانشگاه تهران نیز عنوان دکتراى افتخارى علوم سیاسى را به ایشان اهدا نموده است<ref>http://www.hashemirafsanjani.ir</ref> | |||
==وفات== | |||
{{جعبه گفتاورد | |||
|عنوان = پیام تسلیت رهبر معظم انقلاب به مناسبت رحلت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی | |||
|گفتاورد = بسم الله الرحمن الرحیم | |||
انّا لله و انّا الیه راجعون | |||
با دریغ و تأسف خبر درگذشت ناگهانی رفیق دیرین، و همسنگر و همگام دوران مبارزات نهضت اسلامی، و همکار نزدیک سالهای متمادی در عهد جمهوری اسلامی جناب حجت‌الاسلام والمسلمین آقای حاج شیخ اکبر هاشمی رفسنجانی را دریافت کردم. | |||
فقدان همرزم و همگامی که سابقه همکاری و آغاز همدلی و همکاری با وی به پنجاه و نه سال تمام می‌رسد، سخت و جانکاه است. چه دشواریها و تنگناها که در این ده‌ها سال بر ما گذشت و چه همفکریها و همدلیها که در برهه‌های زیادی ما را با یکدیگر در راهی مشترک به تلاش و تحمل و خطرپذیری کشانید. | |||
هوش وافر و صمیمیت کم‌نظیر او در آن سالها، تکیه‌گاه مطمئنی برای همه‌ی کسانی که با وی همکار بودند به ویژه برای اینجانب به شمار می‌آید. اختلاف نظرها و اجتهادهای متفاوت در برهه‌هائی از این دوران طولانی هرگز نتوانست پیوند رفاقتی را که سرآغاز آن در بین‌الحرمین کربلای معلّی بود به کلی بگسلد و وسوسه‌ی خناسانی که در سالهای اخیر با شدت و جدیت در پی بهره‌برداری از این تفاوت‌های نظری بودند، نتوانست در محبت شخصی عمیق او نسبت به این حقیر خلل وارد آورد. | |||
او نمونه کم نظیری از نسل اول مبارزان ضد ستم شاهی و از رنج دیدگان این راه پر خطر و پر افتخار بود. | |||
سالها زندان و تحمل شکنجه‌های ساواک و مقاومت در برابر این همه و آن گاه مسئولیت‌های خطیر در دفاع مقدس و ریاست مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان و غیره، برگ‌های درخشان زندگی پر فراز و نشیب این مبارز قدیمی است. | |||
با فقدان هاشمی اینجانب هیچ شخصیت دیگری را نمی‌شناسم که تجربه‌ای مشترک و چنین دراز مدت را با او در نشیب و فرازهای این دوران تاریخ ساز به یاد داشته باشم. | |||
اکنون این مبارز کهنسال در محضر محاسبه‌ی الهی با پرونده‌ای مشحون از تلاش و فعالیت گوناگون قرار دارد، و این سرنوشت همه ما مسئولان جمهوری اسلامی است. | |||
غفران و رحمت و عفو الهی را برای وی از صمیم قلب تمنا می‌کنم و به همسر گرامی و فرزندان و برادران و دیگر بازماندگان ایشان تسلیت عرض می‌کنم. | |||
غفرالله لنا و له | |||
سید على خامنه‌اى | |||
19 دیماه 1395 | |||
|منبع = | |||
|تراز = چپ | |||
|عرض = 400px | |||
|حاشیه = | |||
|اندازه قلم = | |||
|رنگ پس‌زمینه = | |||
|شکل‌بندی = | |||
|پس‌زمینه عنوان = | |||
|رنگ قلم عنوان = | |||
|شکل‌بندی عنوان = | |||
|تراز گفتاورد = | |||
|شکل‌بندی گفتاورد = | |||
|گیومه گفتاورد = | |||
|تراز منبع = | |||
|شکل‌بندی منبع = | |||
}} | |||
سرانجام ایشان در روز یکشنبه 19 دی ماه سال 1395 دار فانی را وداع گفت و پس از اقامه نماز توسط [[خامنه‌ای، سید علی|آیت‌الله خامنه‌ای]]، در حرم مطهر امام خمینی دفن گردید. | |||
== | == آثار== | ||
#تفسیر راهنما؛ | |||
#فرهنگ قرآن؛ | |||
#دوران مبارزه؛ | |||
#انقلاب و پیروزى؛ | |||
#انقلاب در بحران؛ | |||
#عبور از بحران؛ | |||
#آرامش و چالش؛ | |||
#به‌سوى سرنوشت؛ | |||
#امید و دلواپسى<ref>ر.ک: دفتر نشر معارف انقلاب، ص 13</ref> | |||
==پانويس == | |||
<references /> | |||
== منابع مقاله == | |||
ر.ک: دفتر نشر معارف انقلاب، «زندگى‌نامه آیت‌الله هاشمى رفسنجانى»، ایران، تهران، بی تا. | ر.ک: دفتر نشر معارف انقلاب، «زندگى‌نامه آیت‌الله هاشمى رفسنجانى»، ایران، تهران، بی تا. | ||
پایگاه آیت‌الله هاشمى رفسنجانى، به آدرس: http://www.hashemirafsanjani.ir. | پایگاه آیت‌الله هاشمى رفسنجانى، به آدرس: http://www.hashemirafsanjani.ir. | ||
{{انقلاب اسلامی}} | |||
{{خبرگان قانون اساسی}} | |||
{{فقیهان شیعه}} | {{فقیهان شیعه}} | ||
{{مفسران شیعه}} | |||
== وابسته‌ها == | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | {{وابسته‌ها}} | ||
[[فرهنگ قرآن]] | [[تفسیر راهنما]] | ||
[[فرهنگ قرآن]] | |||
[[ | [[زن و عدالت اجتماعى]] | ||
[[ | [[برگزیده فرهنگ قرآن]] | ||
[[هاشمی رفسنجانی | [[هاشمی رفسنجانی مصاحبه ها]] | ||
[[ | [[هاشمی رفسنجانی خطبه‌های نماز جمعه]] | ||
[[ | [[مجموعه نطق‌های پیش از دستور هاشمی رفسنجانی]] | ||
[[ | [[سرگذشت فلسطین، یا، کارنامه سیاه استعمار]] | ||
[[ | [[در رابطه با انقلاب اسلامی]] | ||
[[ | [[گفتارهای تربیتی]] | ||
[[ | [[هاشمي رفسنجاني، سخنرانيها (ويرايش جديد)]] | ||
[[ | [[سرگذشت فلسطين (چاپ دفتر تبليغات)]] | ||
[[فرهنگ قرآن (ويرايش قديم)]] | [[فرهنگ قرآن (ويرايش قديم)]] | ||
[[ارزشها و مکتبها]] | [[ارزشها و مکتبها]] | ||
[[چالشهای روابط ایران و غرب، بررسی روابط ایران و آلمان (از وحدت دو آلمان تا بحران میکونوس)]] | [[چالشهای روابط ایران و غرب، بررسی روابط ایران و آلمان (از وحدت دو آلمان تا بحران میکونوس)]] | ||
[[کارنامه و خاطرات سالهای 1357 و 1358]] | [[کارنامه و خاطرات سالهای 1357 و 1358]] | ||
[[کارنامه و خاطرات سال شصت]] | [[کارنامه و خاطرات سال شصت]] | ||
[[کارنامه و خاطرات سال شصت و یک]] | [[کارنامه و خاطرات سال شصت و یک]] | ||
[[کارنامه و خاطرات سال شصت و سه]] | [[کارنامه و خاطرات سال شصت و سه]] | ||
[[کارنامه و خاطرات سال شصت و چهار]] | [[کارنامه و خاطرات سال شصت و چهار]] | ||
[[کارنامه و خاطرات سال 1365 هزار و سیصد و شصت و پنج]] | [[کارنامه و خاطرات سال 1365 هزار و سیصد و شصت و پنج]] | ||
[[کارنامه و خاطرات سال شصت و دو]] | [[کارنامه و خاطرات سال شصت و دو]] | ||
[[ سرگذشت فلسطين، يا، کارنامه سياه استعمار (قم)]] | [[سرگذشت فلسطين، يا، کارنامه سياه استعمار (قم)]] | ||
[[ عدالت اجتماعی (تبعیض نژادی)]] | [[عدالت اجتماعی (تبعیض نژادی)]] | ||
[[کارنامه و خاطرات سال 1366 هزار و سیصد و شصت و شش]] | [[کارنامه و خاطرات سال 1366 هزار و سیصد و شصت و شش]] | ||
[[کارنامه و خاطرات سال 1363 هزار و سیصد و شصت و سه]] | [[کارنامه و خاطرات سال 1363 هزار و سیصد و شصت و سه]] | ||
[[کارنامه و خاطرات سال 1359 هزار و سیصد و پنجاه و نه]] | [[کارنامه و خاطرات سال 1359 هزار و سیصد و پنجاه و نه]] | ||
[[کارنامه و خاطرات 1360 هزار و سیصد و شصت]] | [[کارنامه و خاطرات 1360 هزار و سیصد و شصت]] | ||
[[کارنامه و خاطرات 1361 هزار و سیصد و شصت و یک]] | [[کارنامه و خاطرات 1361 هزار و سیصد و شصت و یک]] | ||
[[کارنامه و خاطرات سال 1362 هزار و سیصد و شصت و دو]] | [[کارنامه و خاطرات سال 1362 هزار و سیصد و شصت و دو]] | ||
[[دوران مبارزه؛ خاطرات، تصویرها، اسناد، گاه شمار]] | [[دوران مبارزه؛ خاطرات، تصویرها، اسناد، گاه شمار]] | ||
[[کارنامه و خاطرات سال 1364 هزار و سیصد و شصت و چهار]] | [[کارنامه و خاطرات سال 1364 هزار و سیصد و شصت و چهار]] | ||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
[[رده:مفسران شیعه]] | |||
[[رده:خبرگان قانون اساسی]] | |||
[[رده:اعضای مجلس خبرگان رهبری]] | |||
[[رده:امامان جمعه]] | |||
[[رده:امامان جمعه تهران]] | |||
[[رده:اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام]] | |||
[[رده:شاگردان امام خمینی]] | |||
[[رده:شاگردان آیت‌الله مشکینى]] | |||
[[رده:مدیران]] | |||
[[رده:درگذشتگان 1395]] | |||
[[رده:اعضای شورای انقلاب اسلامی ایران]] | |||
[[رده:برگزیدگان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران]] | |||
[[رده:برگزیدگان کتاب سال حوزه]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۲ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۶:۵۲
| نام | هاشمی رفسنجانی، اکبر |
|---|---|
| نام‌های دیگر | هاشمی بهرمانی |
| نام پدر | حاج میرزا علی |
| متولد | ۳ شهریور ۱۳۱۳ش |
| محل تولد | رفسنجان |
| رحلت | یکشنبه ۱۹ دی ۱۳۹۵ش |
| اساتید | امام خمینى(ره)، آیت‌الله گلپایگانى، شیخ مصطفى اعتمادى، نورى همدانى، مجاهدى و آیت‌الله تبریزى |
| برخی آثار | تفسیر راهنما |
| کد مؤلف | AUTHORCODE04451AUTHORCODE |
اکبر هاشمى رفسنجانی (1313-1395ش)، روحانی و سیاستمدار، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس اسبق مجلس خبرگان رهبری، نخستین رئیس مجلس شورای اسلامی و چهارمین رئیس جمهور در دو دوره پیاپی بین سالهای 1368 تا 1376ش و به عنوان یکی از پرنفوذترین شخصیت‌های سیاسی جمهوری اسلامی ایران.
ولادت
در ۳ شهریور ۱۳۱۳ش، در شهر سوق از توابع رفسنجان در خانواده‌اى روحانى متولد شد.
تحصیلات
ایشان خود در این باره مى‌گوید:
من در سن پنج سالگى به‌همراه برادرم حاج قاسم که دو سال از من بزرگ‌تر بود، تحصیل را شروع کردم. آنچه در مکتب‌خانه به ما مى‌آموختند، همان کتاب‌هاى مدرسه رسمى بود، به اضافه قرآن و چیزهایى مثل گلستان، نصاب و... از هفت سالگى علاوه بر مکتب، از معلومات پدر (حاج میرزا على هاشمى بهرمانى) نیز استفاده کردم. رفته‌رفته مکتب‌خانه نمى‌توانست جواب‌گوى نیاز ما باشد. چهارده ساله بودم که به پیشنهاد پسرعمویم، محمد، تصمیم گرفتیم که همراه کاروان جهت تحصیل علوم دینى به قم سفر کنیم»[۱]
ایشان بعد از هجرت به شهر قم بعد از گذراندن دروس مقدمات و سطح با حضور در دروس خارج فقه و اصول به درجه رفیع اجتهاد نایل آمد.
اساتید
اساتید مقدمات
آقاى هاشمى رفسنجانى با بهره‌گیرى از اساتید مختلف، مدارج آموزشى و مراحل کسب علوم حوزوى را یکى پس از دیگرى طى کرد؛ به‌طورى‌که کتاب «صرف میر» را نزد پسرعمویش شیخ محمد که از نظر درس از وى جلوتر بود، فراگرفت و این درس را با آقاى شیخ جعفر شجونى بحث کرد. در ادامه تحصیل، باقى‌مانده «جامع المقدمات» و سطح متوسط؛ یعنى کتاب‌هاى «سیوطى»، «حاشیه»، «معالم»، «مغنى»، «مطول» و «شرح لمعه» را نزد آقایان شهید سید محمدرضا سعیدى، محمدى گیلانى، علوى بروجردى، آدینه‌وند، نعمت‌الله صالحى نجف‌آبادى، دکتر محسن جهانگیرى، امام موسى صدر و شیخ حسن شب‌زنده‌دار تحصیل نمود.
اساتید دوره سطح و خارج
براى فراگیرى سطح عالى فقه و اصول (رسائل، مکاسب و کفایه)، از حضرات آیات منتظرى، مشکینى، سید محمدباقر سلطانى طباطبایى، شهید صدوقى، فکور، صالحى نجف‌آبادى، شیخ مصطفى اعتمادى، نورى همدانى، مجاهدى و آیت‌الله تبریزى استفاده کرد و همچنین درس خارج فقه و اصول را از آیت‌الله بروجردى، امام خمینى(ره)، آیت‌الله گلپایگانى، آیت‌الله شریعتمدارى، آیت‌الله محقق داماد، آیت‌الله شیخ مرتضى حائرى یزدى و آیت‌الله مرعشى نجفى آموخت. همچنین چون محل سکونتش در سال‌هاى اول اقامت در قم، در مقابل بیت امام خمینى(ره)، واقع شده بود، او توفیق پیدا کرد که علاوه بر فراگیرى فقه، اصول و فلسفه، در مبانى سیاسى، اجتماعى، عرفانى و اخلاقى نیز از ایشان کسب فیض کند.
در فلسفه و تفسیر از علامه طباطبایى و آقایان میرزا ابوالفضل زاهدى و منتظرى بهره جست و در مسافرتى که به نجف اشرف داشت، در درس خارج آیات عظام: خویى، آمیرزا باقر زنجانى، حکیم و شاهرودى شرکت کرد و از آنها استفاده علمی‌برد و سرانجام به درجه رفیع اجتهاد نایل آمد[۲]
مبارزه
ایشان از سال 1337 تا دوران پیروزى شکوهمند انقلاب اسلامى ایران در تمامى صحنه‌هاى مبارزاتى، حضورى چشمگیر داشت؛ چنان‌که دستگیرى‌هاى مکرر در 7 دوره متناوب از سال‌هاى 1337 تا 1357 در مجموع چهار سال و پنج ماه نتوانست در عزم ایشان بر تداوم نهضت اسلامى به رهبرى امام خمینى(ره) خللى ایجاد نماید.
مسئولیت‌ها
آیت‌الله هاشمى رفسنجانى در دوران پیروزى انقلاب اسلامى از اعضاى مؤثر و برجسته شوراى انقلاب بود و سپس فعالیت‌هاى خود را در عرصه‌هاى گوناگون پى‌گیرى کرد؛ از جمله فعالیت‌ها و سمت‌هاى وى عبارتند از:
- عضویت در حزب جمهورى؛
- سرپرستی وزارت کشور؛
- ریاست مجلس شوراى اسلامى؛
- امامت جمعه موقت تهران؛
- جانشینی فرماندهى کل قوا؛
- نیابت ریاست مجلس خبرگان؛
- ریاست جمهورى؛
- ریاست شوراى عالى انقلاب فرهنگى؛
- ریاست شوراى عالى امنیت ملى؛
- ریاست مجلس خبرگان رهبرى.
- ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام.
آیت‌الله هاشمى رفسنجانى پس از انقلاب اسلامى عناوین افتخارى متعددى از مجامع علمى مختلف دنیا کسب کرد و دانشگاه تهران نیز عنوان دکتراى افتخارى علوم سیاسى را به ایشان اهدا نموده است[۳]
وفات
بسم الله الرحمن الرحیم
انّا لله و انّا الیه راجعون با دریغ و تأسف خبر درگذشت ناگهانی رفیق دیرین، و همسنگر و همگام دوران مبارزات نهضت اسلامی، و همکار نزدیک سالهای متمادی در عهد جمهوری اسلامی جناب حجت‌الاسلام والمسلمین آقای حاج شیخ اکبر هاشمی رفسنجانی را دریافت کردم.
فقدان همرزم و همگامی که سابقه همکاری و آغاز همدلی و همکاری با وی به پنجاه و نه سال تمام می‌رسد، سخت و جانکاه است. چه دشواریها و تنگناها که در این ده‌ها سال بر ما گذشت و چه همفکریها و همدلیها که در برهه‌های زیادی ما را با یکدیگر در راهی مشترک به تلاش و تحمل و خطرپذیری کشانید.
هوش وافر و صمیمیت کم‌نظیر او در آن سالها، تکیه‌گاه مطمئنی برای همه‌ی کسانی که با وی همکار بودند به ویژه برای اینجانب به شمار می‌آید. اختلاف نظرها و اجتهادهای متفاوت در برهه‌هائی از این دوران طولانی هرگز نتوانست پیوند رفاقتی را که سرآغاز آن در بین‌الحرمین کربلای معلّی بود به کلی بگسلد و وسوسه‌ی خناسانی که در سالهای اخیر با شدت و جدیت در پی بهره‌برداری از این تفاوت‌های نظری بودند، نتوانست در محبت شخصی عمیق او نسبت به این حقیر خلل وارد آورد. او نمونه کم نظیری از نسل اول مبارزان ضد ستم شاهی و از رنج دیدگان این راه پر خطر و پر افتخار بود.
سالها زندان و تحمل شکنجه‌های ساواک و مقاومت در برابر این همه و آن گاه مسئولیت‌های خطیر در دفاع مقدس و ریاست مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان و غیره، برگ‌های درخشان زندگی پر فراز و نشیب این مبارز قدیمی است. با فقدان هاشمی اینجانب هیچ شخصیت دیگری را نمی‌شناسم که تجربه‌ای مشترک و چنین دراز مدت را با او در نشیب و فرازهای این دوران تاریخ ساز به یاد داشته باشم.
اکنون این مبارز کهنسال در محضر محاسبه‌ی الهی با پرونده‌ای مشحون از تلاش و فعالیت گوناگون قرار دارد، و این سرنوشت همه ما مسئولان جمهوری اسلامی است. غفران و رحمت و عفو الهی را برای وی از صمیم قلب تمنا می‌کنم و به همسر گرامی و فرزندان و برادران و دیگر بازماندگان ایشان تسلیت عرض می‌کنم.
غفرالله لنا و له سید على خامنه‌اى 19 دیماه 1395
سرانجام ایشان در روز یکشنبه 19 دی ماه سال 1395 دار فانی را وداع گفت و پس از اقامه نماز توسط آیت‌الله خامنه‌ای، در حرم مطهر امام خمینی دفن گردید.
آثار
- تفسیر راهنما؛
- فرهنگ قرآن؛
- دوران مبارزه؛
- انقلاب و پیروزى؛
- انقلاب در بحران؛
- عبور از بحران؛
- آرامش و چالش؛
- به‌سوى سرنوشت؛
- امید و دلواپسى[۴]
پانويس
- ↑ پایگاه اطلاع‌رسانى: http://www.hashemirafsanjani.ir
- ↑ ر.ک: دفتر نشر معارف انقلاب، ص3-4
- ↑ http://www.hashemirafsanjani.ir
- ↑ ر.ک: دفتر نشر معارف انقلاب، ص 13
منابع مقاله
ر.ک: دفتر نشر معارف انقلاب، «زندگى‌نامه آیت‌الله هاشمى رفسنجانى»، ایران، تهران، بی تا.
پایگاه آیت‌الله هاشمى رفسنجانى، به آدرس: http://www.hashemirafsanjani.ir.
وابسته‌ها
هاشمی رفسنجانی خطبه‌های نماز جمعه
مجموعه نطق‌های پیش از دستور هاشمی رفسنجانی
سرگذشت فلسطین، یا، کارنامه سیاه استعمار
هاشمي رفسنجاني، سخنرانيها (ويرايش جديد)
سرگذشت فلسطين (چاپ دفتر تبليغات)
چالشهای روابط ایران و غرب، بررسی روابط ایران و آلمان (از وحدت دو آلمان تا بحران میکونوس)
کارنامه و خاطرات سالهای 1357 و 1358
کارنامه و خاطرات سال شصت و چهار
کارنامه و خاطرات سال 1365 هزار و سیصد و شصت و پنج
سرگذشت فلسطين، يا، کارنامه سياه استعمار (قم)
کارنامه و خاطرات سال 1366 هزار و سیصد و شصت و شش
کارنامه و خاطرات سال 1363 هزار و سیصد و شصت و سه
کارنامه و خاطرات سال 1359 هزار و سیصد و پنجاه و نه
کارنامه و خاطرات 1360 هزار و سیصد و شصت
کارنامه و خاطرات 1361 هزار و سیصد و شصت و یک
کارنامه و خاطرات سال 1362 هزار و سیصد و شصت و دو