دیوان شهریار: تفاوت میان نسخه‌ها

  | موضوع =شعر فارسي - قرن 14  

 

 

| کتابخانۀ دیجیتال نور =

# دوره آخر که به دوره پختگی و پیری شاعر مربوط می‌شود. در این دوره گرایش به‌نوعی عرفان در شعر [[شهریار، سید محمدحسین|شهریار]] آشکار است. شعر [[شهریار، سید محمدحسین|شهریار]] امتزاجی از کلاسیسم و رمانتیسم است؛ به‌طوری‌که برخی معتقدند [[شهریار، سید محمدحسین|شهریار]] آخرین ستاره برجسته آسمان ادب کلاسیک ایران و یکی از بارزترین نمایندگان ادبیات رمانتیسم ایران به‌حساب می‌آید و رمانتیک را در چهارچوب ادب فخیم کلاسیک عرضه می‌دارد؛ به‌طوری‌که در حوزه کلاسیک [[شهریار، سید محمدحسین|شهریار]] را حافظ ثانی لقب داده‌اند <ref>ر.ک: همان، ص95</ref>.

#: [[شهریار، سید محمدحسین|شهریار]] در متن جامعه زندگی کرده، با درد متولد شده و با درد زندگی کرده و با درد دنیا را وداع گفته است. اگر درباره فقر و فلاکت سخن می‌گوید، خود نیز مزه آن را چشیده است <ref>ر.ک: همان، ص97- 98</ref>.

#: [[شهریار، سید محمدحسین|شهریار]] در شعر «بچه یتیم»، به بیان محرومیت با تصویرسازی از قتل، غارت، فقر، گرسنگی، گدایی و دزدی بچه‌ها در خیابان‌ها و کوچه‌ها و بی‌عفتی آن‌ها اشاره می‌کند و علت تمام این بدبختی‌ها را ملت می‌داند:

{{شعر}}

{{ب|'' می‌سوزم ای نهال طبیعت به حال تو ''|2=''کز باغبان ندید نوازش نهال تو''}}

{{ب|'' گوید زبان حال تو با من ملال تو ''|2=''مسئول ملت است به ننگ سؤال تو''}}

{{ب|'' ملت گناهکار و تو بینی جزا یتیم ''|2=''ای پابرهنه دربه در کوچه‌ها یتیم''<ref>ر.ک: همان</ref>}}

{{پایان شعر}}

#: [[شهریار، سید محمدحسین|شهریار]] در تمام عمر با تنگدستی دست‌وپنجه نرم کرده است و از احوال و مشکلات بینوایان باخبر بوده و در هر فرصتی از گرفتاری‌های مستمندان سخن گفته است. مشاهده فقر و گرسنگی مردم، دل حساس وی را به درد می‌آورد؛ چون تحمل دیدن واقعیت‌های دردآور را ندارد. [[شهریار، سید محمدحسین|شهریار]] نیز از سرمای زمستان خاطرات تلخی داشته است که از زبان بیچارگان از ارباب زمستان شکوه می‌کند:

{{شعر}}

{{ب|''زمستان پوستین افزود بر تن کدخدایان را''|2=''ولیکن پوست خواهد کند ما یک لاقبایان را''}}

{{ب|''ره ماتم‌سرای ما ندانم از که می‌پرسد''|2=''زمستانی که نشناسد در دولت سرایان را''<ref>ر.ک: همان</ref>}}

{{پایان شعر}}

 

{{شعر}}

{{ب|'' خوان به یغما برده آن ناخوانده مهمان می‌رود ''|2='' آن نمک‌نشناس بشکسته نمکدان می‌رود''}}

{{ب|'' از حریم بوستان باد خزانی بسته بار''|2='' یا سپاه اجنبی از خاک ایران می‌رود''}}

{{ب|'' گرچه بام و در به سر کوبید صاحب‌خانه را''|2='' خانه آبادان که جغد از بوم ویران می‌رود''<ref>ر.ک: همان، ص101</ref>}}

{{پایان شعر}}

#: [[شهریار، سید محمدحسین|شهریار]] نه تنها با متجاوزین و اشغالگران وطن خود، بلکه با هر نوع تجاوز و اشغال مخالفت آشتی‌ناپذیر داشت. [[شهریار، سید محمدحسین|شهریار]] در جای دیگر در غزل معروف «آذربایجان» احساسات ملی میهنی خود را این‌گونه وصف می‌کند:

{{شعر}}

{{ب|'' پر می‌زند مرغ‌دلم با یاد آذربایجان ''|2='' خوش باد وقت مردم آزاد آذربایجان''}}

{{ب|'' در بیستون انقلاب از شور شیرین وطن ''|2=''  بس تیشه بر سرکوفته فرهاد آذربایجان''}}

{{ب|'' در مکتب عشق وطن جان باختن آموخته ''|2=''  یا رب که بوده است از ازل استاد آذربایجان''<ref>ر.ک: همان</ref>}}

{{پایان شعر}}

#: در اشعار [[شهریار، سید محمدحسین|شهریار]] رگه‌های بازگشت به دامن طبیعت مشاهده می‌شود. او اندوه و حزن درونی خود را به عناصر طبیعت تشبیه می‌کند و با طبیعت همراه می‌شود. [[شهریار، سید محمدحسین|شهریار]] از جفای روزگار به طبیعت پناه می‌برد، می‌گوید:

{{شعر}}

{{ب|'' شب‌ها منم و چشمک محزون ثریا ''|2='' با اشک غم و زمزمه راز نیازت ''<ref>ر.ک: همان، ص103</ref>}}

{{پایان شعر}}

#: [[شهریار، سید محمدحسین|شهریار]] احساس غم خود را به‌گونه‌ای زیبا در سراپرده طبیعت همچون تابلویی زیبا به مخاطب القا می‌کند:

{{شعر}}

{{ب|'' شب بود و نهیب باد و طوفان ''|2=''می‌کوفت در اطاق با مشت''}}

{{ب|'' رگبار به شیشه‌های الوان خوش ''|2=''ضربه می‌گرفت با سرانگشت''<ref>ر.ک: همان</ref>}}

{{پایان شعر}}

#: شب در شعر شاعرانی همچون [[شهریار، سید محمدحسین|شهریار]] از پربسامدترین نمادهاست که وقتی حزن و اندوه بر شاعر غالب می‌شود به دامن طبیعت پناه می‌برد و آن را مکانی امن برای خود قرار می‌دهد و به راز و نیاز با آن می‌پردازد. وی احساسات خود را با کمک گرفتن از عناصر طبیعت به این صورت بیان می‌کند:

{{شعر}}

{{ب|'' آسمان با دیگران صاف است و با ما ابر دارد ''|2='' می‌شود روزی صفا با ما هم اما صبر دارد ''}}

{{ب|'' از غم غربت گرفت آئینه چشمم غباری''|2='' کآفتاب روشنم گویی نقاب از ابر دارد ''<ref>ر.ک: همان، ص104</ref>}}

{{پایان شعر}}

 

<references />

# غیبی، عبدالاحد؛ محمدپور، زهرا؛ حسینی توانا، نسرین، «بررسی تطبیقی مضامین رمانتیسم در اشعار مفدی زکریا و محمدحسین شهریار»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله مطالعات ادبیات تطبیقی، پاییز 1396، شماره 43، علمی - ترویجی/ISC ‏(25 صفحه، از 87 تا 111)، به آدرس:

www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1274738/

 

== وابسته‌ها ==