روش تحقیق در اسناد و مدارک نهج‌البلاغه: همراه با اسناد و مدارک نهج‌البلاغه
| روش تحقیق در اسناد و مدارک نهج‌البلاغه: همراه با اسناد و مدارک نهج‌البلاغه | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | دشتی، محمد (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | روشهای تحقیق در اسناد و مدارک نهج‌البلاغه همراه با اسناد و مدارک نهج‌البلاغه |
| ناشر | نشر امام علی(ع) |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1368 ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. نهج‌البلاغه - تحقیق علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. نهج‌البلاغه - مأخذ |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 38/085 /د5ر9 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
روش تحقيق در اسناد و مدارک نهج‌البلاغه كتابى است به زبان فارسى نوشته حجت‌الاسلام محمد دشتى كه به بررسى روش تحقيق در اسناد نهج‌البلاغه مى‌پردازد.
ساختار
كتاب مشتمل بر مقدمه‌اى به قلم مؤلف و هفت فصل مى‌باشد.
گزارش محتوا
اين كتاب چهارمين جلد از "مجموعه آشنايى با نهج‌البلاغه" است.
در فصل نخست با عنوان "روش تحقيق" مؤلف به موضوعات ذيل پرداخته است:
1-ضرورت جمع‌آورى مدارک نهج‌البلاغه
مؤلف در اين بخش، جمع‌آورى مدارک نهج‌البلاغه را يكى از بهترين روش‌هاى پاسخ‌گويى و عملى‌ترين راه رفع شبهاتى كه درباره نهج‌البلاغه ايراد شده است، مى‌داند و با يادآورى اين نكته كه بسيارى از خطبه‌ها و نامه‌هاى حضرت در كتب شيعه و اهل سنت، قبل از سيد رضى، مورد بحث و بررسى قرار گرفته، اين اشكالات را قابل پاسخ‌گويى مى‌داند.
2-روش نويسندگان مدارک نهج‌البلاغه
در اين بخش، مؤلف با يادآورى تلاش دانشمندان بيدار و پژوهشگران هشيار شيعه، در راه اثبات اصالت و سلامت نهج‌البلاغه، به روش‌هاى ايشان در اين رابطه اشاره مى‌كند. از نظر ايشان، اين نويسندگان چهار روش را در بررسى مدارک نهج‌البلاغه در پيش گرفته‌اند:
اول: گروهى براى جمع‌آورى همه اسناد و مدارک نهج‌البلاغه تلاش‌هاى طاقت‌فرسايى را انجام داده‌اند.
دوم: گروهى ديگر در رابطه با تحقيقات مختلف خودشان آنچه را يافتند، جمع‌آورى و به صورت كتاب مستقلى عرضه نموده‌اند و در مقام جمع‌آورى همه مدارک اين كتاب نبوده‌اند.
سوم: بعضى از نويسندگان اسناد و مدارک نهج‌البلاغه، منابع قبل از سال 400ق. را ملاك كار خود قرار داده و به بررسى منابع پس از آن نپرداختند.
چهارم: برخى هم بر اساس ملاك‌ها و متدهاى گوناگون شناسايى، اسناد و مدارک را به قبل از سال 400ق. محدود نكرده، بلكه از منابع معاصرين سيد رضى و پس از آن نيز استفاده نموده‌اند.
3-نقد و بررسى روش‌ها
در اين بخش مؤلف به نقد و بررسى روش نويسندگان آثارى؛ چون: كتاب مدارک نهج‌البلاغه نوشته علامه کاشف‌الغطاء، كتاب استناد نهج‌البلاغه، نوشته امتياز على عرشى، بحثى كوتاه پيرامون مدارک نهج‌البلاغه، رضا استادى، شرح نهج‌البلاغه ابن ابى‌الحديد و...در بررسى مدارک و اسناد نهج‌البلاغه پرداخته و به اين نتيجه مى‌رسد كه اين راه؛ يعنى بررسى مدارک اين كتاب ارزشمند هنوز به پايان نرسيده و بايد تحقيقات گسترده و همه جانبه‌اى در اين زمينه انجام گيرد.
4-روش ما در كتاب حاضر
در اين بخش مؤلف به معرفى روش خود در اين كتاب و بيان ويژگى‌هاى آن مى‌پردازد.
از جمله ويژگى‌هايى كه وى براى اثر حاضر برمى‌شمارد، مى‌توان به ويژگى‌هاى ذيل اشاره كرد:
الف: كشف و شناسايى مدارک و اسناد به عصر و زمان خاصى اختصاص نيافته است.
ب: تلاش شده تا سال وفات نويسندگان منابع روائى و تاريخى ذكر شود.
ج: براى استخراج همه مدارک و اسناد سعى شده از كتب ابزارى استفاده شود و به وسيله معجم‌المفهرس، منابع روائى با نهج‌البلاغه تطبيق داده شده و مدارک لازم كشف گردد.
مؤلف مدعى است با اين روش، مدارک و اسناد كتاب حاضر دو برابر كل مدارک و اسناد همه كتب مصادر نهج‌البلاغه است.
5- کیفیت كشف و شناسايى مدارک نهج‌البلاغه
در اين بخش مؤلف مراحل داوزده‌گانه كشف و شناسايى مدارک را معرفى مى‌نمايد.
6-مشكلات كار جمع‌آورى اسناد و مدارك
7-روش تحقيق در اسناد و مدارک نهج‌البلاغه
در اين بخش نویسنده به سه روش: بررسى تطبيقى و مقايسه‌اى، طبقه‌بندى مدارک و اسناد نهج‌البلاغه و روش بررسى امتيازات و ويژگى‌هاى مدارک و اسناد نهج‌البلاغه به عنوان برخى از روش‌هاى تحقيق در اسناد و مدارک نهج‌البلاغه اشاره مى‌كند. به گفته مؤلف، اين روش‌ها هم به روش تحقيق، و هم به شيوه‌هاى تدريس اسناد و مدارک نهج‌البلاغه مربوط مى‌گردد.
8-روش تدريس در مدارک نهج‌البلاغه
مؤلف در اين بخش به بيان روش‌ها و شيوه‌هاى تدريس مدارک و اسناد نهج‌البلاغه مى‌پردازد.
9-خطبه‌ها و نامه‌ها و حكمت‌هاى مشترك
در اين بخش، مؤلف با يادآورى اين نكته كه بسيارى از خطبه‌ها و نامه‌ها و كلمات حكمت‌آميز امام در نهج‌البلاغه به صورت جداگانه آورده شده و شماره مخصوص به خود را دارند؛ در حالى كه در برخى منابع روايى به صورت يك خطبه طولانى نقل گرديده و در نتيجه اسناد و مداركشان مشترك مى‌باشد، به بيان نقاط اشتراك خطبه‌ها و نامه‌ها و حكمت‌هاى مشترك در نهج‌البلاغه پرداخته است.
10-شناخت نسخه‌هاى گوناگون نهج‌البلاغه
در اين بخش مؤلف به معرفى 28 نسخه از نسخ نهج‌البلاغه پرداخته است.
11-تذكرات ضرورى
فصل دوم: اسناد و مدارک خطبه‌هاى نهج‌البلاغه
در اين بخش مؤلف بر اساس ده نسخه (المعجم، صبحى، فيض، ابن ميثم، فى ظلال، الخوئى، ابن ابى‌الحديد، عبده، ملافتح‌الله و ملا صالح) مدارک و اسناد تك تك خطبه‌ها و نامه‌ها و كلمات حكمت‌آميز نهج‌البلاغه را ذكر مى‌كند.
در فصل سوم به معرفى اسناد و مدارک نامه‌هاى نهج‌البلاغه بر اساس ده نسخه ذكر شده پرداخته شده و اختلاف شماره‌هاى نسخ مذكور به همراه تاريخ وفات مؤلف ان مدارک نهج‌البلاغه ذكر شده است.
در فصل چهارم اسناد و مدارک حكمت‌هاى نهج‌البلاغه معرفى گرديده است.
در فصل پنجم مدارک و اسناد كلمات غريب(اعجاب آور و بى نظير) حضرت معرفى گرديده است.
در فصل ششم به كتاب‌شناسى مصادرى كه مؤلف براى استخراج مدارک و اسناد نهج‌البلاغه از آن‌ها بهره برده به همراه تاريخ وفات مؤلف ان كتب مذكور پرداخته شده است.
در فصل هفتم هم أعلام موجود در اسناد و مدارک نهج‌البلاغه معرفى گرديده است. در اين فصل علاوه بر مشخصات نويسندگان كتب مصادر، تاريخ وفات ايشان و نيز اسامى و تعداد كتب ايشان ذكر گرديده است.
وضعيت كتاب
كتاب حاضر مشتمل بر پاورقى‌هايى به قلم مؤلف و فاقد هر گونه فهرست مى‌باشد.
منابع مقاله
1- مقدمه مؤلف
2- متن كتاب