ابن بابویه، ابوجعفر، محمد بن علی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'لـ' به 'ل') |
|||
| خط ۲۶۸: | خط ۲۶۸: | ||
[[المقنع]] | [[المقنع]] | ||
[[أسانيد كتاب الفقيه]] | |||
[[الهدایة (فی الأصول و الفروع)]] | [[الهدایة (فی الأصول و الفروع)]] | ||
نسخهٔ ۳۰ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۱۷
| نام | ابنبابویه، محمد بن علی |
|---|---|
| نام‌های دیگر | ابنبابویه، ابوجعفر م‍ح‍م‍دی
ابنبابویه ال‍ق‍م‍ی ابوجعفر ثانی شیخ صدوق صدوق صدوق ثانی |
| نام پدر | علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی |
| متولد | پس از 305ق |
| محل تولد | قم |
| رحلت | 381ق |
| اساتید | پدر بزرگوارش على بن حسین بن موسى بن بابویه قمى
حمزة بن محمد بن احمد بن جعفر بن محمد بن زید بن على علیه‌السلام |
| برخی آثار | من لا یحضره الفقیه
متن و ترجمه عیون أخبار الرضا علیه‌السلام |
| کد مؤلف | AUTHORCODE00822AUTHORCODE |
ابوجعفر محمد بن على بن حسین بن موسى بن بابویه قمى (۳۰۵ -۳۸۱ق) معروف به شیخ صدوق و ابن بابویه، از بزرگترین فقهاء و محدّثین قرن چهارم هجری. کتاب من لایحضره الفقیه از کتب اربعه شیعه اثر اوست.
ولادت
محمد بن على بن حسین بن بابویه قمى، در سال 305 هجرى قمرى، در خاندان علم و تقوى، در شهر قم دیده به جهان گشود. (سالهاى 306 و 307 نیز برای ولادت شیخ ذکر شده است).
شیخ طوسی جریان ولادت وى را چنین نقل نموده: على بن بابویه با دختر عموى خود ازدواج کرده بود؛ ولى از او فرزندى به دنیا نیامد. او در نامه‌اى از حضور شیخ ابوالقاسم، حسین بن روح تقاضا کرد تا از محضر حضرت بقیة الله عجل‌الله‌تعالى‌فرجه بخواهد برای او دعا کند تا خداوند اولاد صالح و فقیه به او عطا نماید.
پس از گذشت مدتى از ناحیۀ آن حضرت این گونه جواب رسید: «تو از این همسرت صاحب فرزند نخواهى شد؛ ولى به زودى کنیزى دیلمیه نصیب تو مى‌شود که از او داراى دو پسر فقیه خواهى گشت.»
شیخ صدوق نیز، جریان ولادت خود را که با تقاضاى کتبى پدرش از محضر امام زمان عجل‌الله‌تعالى‌فرجه و دعاى آن حضرت بوده، در کتاب کمال‌الدین به صورت حدیث آورده و مى‌افزاید:
هرگاه ابوجعفر محمد بن على الاسود مرا مى‌دید که برای فرا گرفتن علم و دانش به محضر استاد مى‌روم به من مى‌فرمود: «این میل و اشتیاق به علم و دانش که در تو وجود دارد مایۀ شگفتى نیست؛ زیرا تو به دعاى امام زمان عجل‌الله‌تعالى‌فرجه الشریف متولد شده‌اى.
خاندان
پدر بزرگوارش، على بن حسین بن بابویه قمى، از برجسته‌ترین علما و فقهاى بزرگ زمان خود بود. در آن روزگار، با آنکه عالمان و محدثان بسیارى در قم مى‌زیستند، پرچم هدایت و مرجعیت فتوا بر دوش این عالم عابد و محدث زاهد و صاحب کرامات، یعنى على بن بابویه (پدر شیخ صدوق) بوده است.
او دکه‌اى کوچک در بازار قم داشت که از راه کسب و تجارت و در نهایت زهد و عفاف، امرار معاش مى‌کرد و ساعاتى از روز را نیز در منزل خود به تدریس و تبلیغ احکام و نقل روایات مى‌پرداخت.
شخصیت علمى
شیخ صدوق از بزرگترین شخصیت‌هاى جهان اسلام و از برجسته‌ترین چهره‌هاى درخشان علم و فضیلت است.
او که نزدیک به عصر ائمه علیهم‌السلام مى‌زیست، با جمع‌آورى روایات اهل‌بیت علیهم‌السلام و تألیف کتاب‌هاى نفیس و با ارزش، خدمات ارزنده و کم‌نظیرى به اسلام و تشیع کرد.
شیخ صدوق بیش از بیست سال از دوران پر برکت حیات پدر را درک کرد و در این مدت از محضر پدر و سایر علماى قم کسب علم و حکمت کرد.
او در سن 22 یا 23 سالگى بود که پدر بزرگوارش دار فانى را وداع کرد. از آن پس وظیفۀ سنگین نشر احادیث آل محمد صلى الله علیهم اجمعین و هدایت امت به عهدۀ وى قرار گرفت و دوران جدیدى از زندگى او آغاز گردید.
سخن بزرگان
شیخ طوسی در معرفى شیخ صدوق مى‌گوید:
«او دانشمندى جلیل القدر و حافظ احادیث بود. از احوال رجال، کاملا آگاه و در سلسلۀ احادیث، نقادى عالى مقام به شمار مى‌آمد. بین بزرگان قم، از نظر حفظ احادیث و کثرت معلومات مانند نداشت و در حدود سیصد اثر تألیفى از خود به یادگار گذاشته است.»
رجالى کبیر، نجاشی، چنین مى‌نویسد:
«ابوجعفر (شیخ صدوق) ساکن رى، فقیه و چهرۀ برجستۀ شیعه در خراسان است، او به بغداد نیز وارد شد و با این که در سن جوانى بود همۀ بزرگان شیعه از او استماع حدیث مى‌کردند.»
علامه بحرانى مى‌گوید:
«جمعى از اصحاب ما، از جمله علامه در «مختلف»، شهید در « شرح ارشاد» و سید محقق داماد، روایات مرسلۀ صدوق را صحیح مى‌دانند و به آنها عمل مى کنند؛ زیرا همان گونه که روایات مرسلۀ ابن ابى عمیر پذیرفته شده، روایات مرسلۀ صدوق هم مورد قبول واقع شده است.»
اساتید
- پدر بزرگوارش على بن حسین بن موسى بن بابویه قمى
- محمد بن حسن بن احمد بن ولید
- حمزة بن محمد بن احمد بن جعفر بن محمد بن زید بن على علیه‌السلام
- ابوالحسن، محمد بن قاسم
- ابومحمد، قاسم بن محمد استرآبادى
- ابومحمد، عبدوس بن على بن عباس گرگانى
- محمد بن على استرآبادى
شاگردان
- برادرش حسین بن على بن موسى بن بابویه قمى
- شیخ مفید
- شیخ ثقةالدین حسن بن حسین بن على بن موسى بن بابویه، برادرزادۀ صدوق
- على بن احمد بن عباس، پدر شیخ نجاشى
- ابوالقاسم، على بن محمد بن على خزاز
- ابن غضائرى، ابوعبدالله، حسین بن عبیدالله بن ابراهیم
- شیخ جلیل، ابوالحسن، جعفر بن حسین حسکۀ قمى، استاد شیخ طوسی
- شیخ ابوجعفر، محمد بن احمد بن عباس بن فاخر دوریستى، معاصر شیخ طوسی
- ابوزکریا، محمد بن سلیمان حمرانى
- شیخ ابوالبرکات، على بن حسن خوزى
وفات
این عالم بزرگ و آخرین بازماندۀ خاندان صدوق، پس از عمرى طولانى و پر برکت در سال 381ق دیده از جهان فانى فرو بست و در شهر ری به خاک سپرده شد، که بعدها آرامستان ابنبابویه در اطراف آن ساخته شد.
آثار
تألیفات فراوان و گوناگون وى در علوم و فنون مختلف اسلامى، هر کدام گوهرى تابناک و گنجینه‌اى پایان ناپذیر است که هم اکنون نیز با گذشت بیش از یک هزار سال از تاریخ تألیف آنها، به جاى فرسودگى و بى‌رونقى، روز به روز بر ارزش و اعتبار آن افزوده شده و جایگاهى بس رفیع و والا یافته‌اند و در صدر قفسۀ کتابخانه‌ها و در سینۀ فقها و دانشمندان جاى دارند.
از جمله تألیفات ایشان است:
- من لا یحضره الفقیه
- مدینة العلم
- كمال‌الدین و تمام النعمة
- التوحید
- الخصال
- معانی الأخبار
- عیون أخبار الرضا علیه‌السلام
- أمالی شیخ صدوق
- المقنع فی الفقه
- الهدایة (فی الأصول و الفروع)
جوامع روایی شیعه | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| جوامع حدیثی |
|  | ||||
| محدثین | شیخ کلینی · شیخ صدوق · شیخ طوسی · علامه مجلسی · شیخ طبرسی · مقدس اردبیلی · شیخ حر عاملی · علامه امینی | |||||
وابسته‌ها
متن و ترجمه عیون أخبار الرضا علیه‌السلام
الحاشية علی كتاب من لايحضره الفقيه (شیخ بهایی)
ترجمه و متن کتاب من لايحضره الفقيه
روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه (طبع قدیم)
ثواب الأعمال و عقاب الأعمال (طبع مکتبة الصدوق)
ثواب الاعمال و عقاب الاعمال (ترجمه کاظمی)
ثواب الأعمال و عقاب الأعمال (ترجمه انصاری محلاتی)
ثواب الأعمال و عقاب الأعمال (ترجمه صادق حسن‌زاده)
ثواب الأعمال و عقاب الأعمال (ترجمه غفاری)
الخصال (ابن بابویه، محمد بن علی)
صفات الشيعة (توحیدی) /مترجم توحیدی امیر
صفات الشیعة/ ترجمه اعلمی
علل الشرایع (ابن بابویه، محمد بن علی)
ترجمه کتاب علل الشرایع (اسرار آفرینش در فلسفه احکام)
الاعتقادات (ط. مؤسسه امام هادی)
كاشف الأستار در ترجمه جامع الأخبار
متن و ترجمه عیون أخبار الرضا علیه‌السلام
عیون أخبار الرضا علیه‌السلام (ابن بابویه، محمد بن علی)
عیون أخبار الرضا علیه‌السلام (ترجمه روغنی قزوینی)
كمال‌الدين و تمام النعمة (جامعه مدرسین)
ترجمه کتاب كمال‌الدین و تمام النعمة /مترجم:کمره‌ای، محمدباقر
متن و ترجمه كمال‌الدین و تمام النعمة /مترجم:پهلوان، منصور
المواعظ و صفات الشیعة و فضائل الشيعة
حقوق برادران دینی در اسلام (مصادقة الاخوان)
مقتل الامام حسین علیه‌السلام به روایت شیخ صدوق
مجموعه رسایل الصدوق: مصادقه الاخوان، المواعظ، صفات الشیعه، فضایل الشیعه، فضایل الاشهر الثلاثه
a.s) Uyun Akhbar al-Reza The Source of Traditions on Imam Reza
المواعظ و صفات الشیعة و فضائل الشيعة