فرهنگ‌نامه موضوعی نهج‌البلاغه (خاتمی)

فرهنگ نامه موضوعی نهج‌البلاغه (خاتمی)
پدیدآوران	خاتمی، احمد (اهتمام)
ناشر	صدا و سيمای جمهوری اسلامی ايران، انتشارات سروش
مکان نشر	تهران - ایران
سال نشر	1381 ش
چاپ	1
شابک	‎964-435-725-6
موضوع	علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - خطبه‌ها علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - نامه‌ها علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - کلمات قصار علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. نهج‌البلاغه - فهرست مطالب
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏38‎‏/‎‏07‎‏ ‎‏/‎‏خ‎‏2
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

برای دیگر کاربردها، فرهنگ (ابهام‌زدایی) را ببینید.

فرهنگ‌نامه موضوعى نهج‌البلاغه تألیف احمد خاتمى، به زبان فارسى و عربى است. اين اثر يكى از بهترين كتاب‌هايى كه مطالب و سخنان امام على(ع) را به صورت موضوعى در اختيار خوانندگان قرار مى‌دهد.

مؤلف خود در پيش‌گفتار مى‌نويسد: «كتابى كه پيش رو داريد نهج‌البلاغه على(ع) است كه بر اساس موضوعاتى كه آن حضرت بدان‌ها پرداخته، به ترتيب حروف الفبا و براى دست يابى آسان‌تر خوانندگان و پژوهندگان در كلام ايشان فراهم شده است.»

انگيزه تألیف كتاب از جانب مؤلف اظهار ارادت به پيشگاه مقدس حضرت على(ع) برشمرده شده است.

ساختار

پيش‌گفتار، ترجمه مقدمه سيد رضى، فهرست مداخل، فهرست راهنما، متن كتاب، تعليقات و توضيحات ساختار كتاب را دربرمى‌گيرد.

كتاب به صورت الفباى فارسى تدوين و چيده شده است و براى بهتر مباحث متن عربى مورد نظر از متن نهج‌البلاغه ذكر شده و ترجمه آن نيز به دنبال آن آمده است.

گزارش محتوا

پيش‌گفتار كتاب در چند بخش به وسيله مؤلف تدوين شده است، امام على(ع) نهج‌البلاغه، كتاب حاضر،... مى‌باشد.

ترجمه سيد رضى به معرفى مؤلف نهج‌البلاغه مى‌پردازد.

متن كتاب به صورت الفباى فارسى تدوين شده است و مؤلف در بيان مطالب ابتدا موضوع را بيان و شاهد مثال عربى آورده و سپس متن فارسى را اضافه كرده است.

همانند: «اقسام ايمان: فمن الايمان ما يكون ثابتا مستقرا فى القلوب و منه ما يكون عوارى بين القلوب و الصدور الى اجل معلوم فاذا كانت لكم براءة من احد فقفوه حتى يحضره الموت فعند ذلك يقع حد البراءة».

«از جمله ايمان آن است كه در دل‌ها ثابت و برقرار باشد و قسمى آن كه ميان دل‌ها و سينه‌ها تا اجل معلوم عاريت است. پس هر گاه از كسى بيزارى داشتيد، او را واگذارید تا مرگ او در آيد، آنگاه سزاوار يبزارى گردد.»

در اين اثر كوشش شده است تا با استفاده از پژوهش پژوهشگران و با مطالعه دقيق نهج‌البلاغه بخش‌هاى مختلف نهج‌البلاغه از نظر موضوع طبقه‌بندى و سپس با ترتيب و تنظيم الفبايى، به صورت فرهنگ‌نامه‌اى با بيش از يك هزار مدخل منظم و مرتب گردد.

مؤلف در مقدمه خود اظهر داسته است: «نسخه اساس در اين كتاب نسخه مصحح صبح صالح است؛ اما از آنجا كه ايرانيان و پژوهشگران فارسى زبان با ترجمه و شرح مرحوم فيض الاسلام آشنايند و اخيرا نيز ترجمه عالى‌قدر آقاى دكتر شهيدى جايگاه خاصى در بين اهل علم و ادب يافته است. علاوه بر نهج‌البلاغه صبحى صالح به نهج‌البلاغه فيض الاسلام و شهيدى نيز ارجاع داده شده است تا خوانندگان و پژوهندگان به آسانى به متن مورد نظر خود دست يابند.»

از آنجايى كه بعضى از شماره‌هاى خطبه‌ها و نامه‌ها و كلمات قصار در نسخ نهج‌البلاغه با يكديگر تفاوت دارند، در پايان كتاب جدول اختلاف نسخه‌هاى چاپ شده نهج‌البلاغه را آورده‌ايم تا امكان جستجوى عبارات مندرج در نهج‌البلاغه موضوعى در شروح و ترجمه‌هاى ديگر فراهم آيد.

در بخش تعليقات و توضيحات كتاب اعلام كتاب توضيح داده شده‌اند، همانند: «مغيرة بن شعبه يكى از چهر نفرى است كه به مكر و حيله و زيركى چونان معاويه و عمرو بن عاص و زياد بن ابيه معروف بود و دشمنى خاصى با اهل‌بيت(ع) داشت».

وضعيت كتاب

براى آن كه خوانندگان و پژوهندگان بتوانند، علاوه بر مداخل اصلى موضوعات فرعى خود را نيز در كتاب نهج‌البلاغه جستجو كنند، علاوه بر فهرست مداخل فهرستى با عنوان فهرست راهنما نيز تهيه و تنظيم شده است تا خواننده با مراجعه به آن بتواند به موضوع مورد نظر خود دست يابد.

در اين ترجمه سعى شده است تا عبارات نهج‌البلاغه موضوعى قابل فهم توأم با دقت و امانت ارائه شود و البته زيبايى كلام نيز تا حد امكان حفظ گردد. براى ترجمه كتاب از ترجمه دكتر اسدالله مبشرى و ترجمه مرحوم فيض‌الاسلام و ترجمه دكتر شهيدى استفاده و در مواقع لازم به ترجمه‌هاى ديگر از جمله ترجمه و شرح مرحوم محمدتقى جعفرى و شروح ديگر مراجعه شده است.

از آنجايى كه بنا به اقتضاى اين كتاب، خطبه‌ها و نامه‌ها غالباً به صورت مرتب و پياپى و به صورت كامل و يك جا نيامده و ممكن است، خواننده در فهم بعضى از عبارات با مشكل روبرو شود، سعى شده است تا حد ممكن با اضافه نمودن كلمه‌اى يا عبارتى يا نام كسى يا جايى داخل در، آكلاد و يا () مشكل خواننده رفع گردد، در غير اين صورت خواننده مى‌بايست با توجه به شماره‌اى كه داخل () قرار داده شده است، به توضيحات و تعليقات پايانى كتاب مراجعه نمايد.