ديوان المعاني: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    (صفحه ای تازه حاوی «<div class='wikiInfo'> [[پرونده:NUR10660J1.jpg|بندانگش» ایجاد کرد.)
     
     
    (۳۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    <div class='wikiInfo'>
    {{جعبه اطلاعات کتاب
    [[پرونده:NUR10660J1.jpg|بندانگشتی|ديوان المعاني]]
    | تصویر =NUR10660J1.jpg
    {| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
    | عنوان =ديوان المعاني
    |+ |
    | عنوان‌های دیگر =
    |-
    | پدیدآوران =  
    ! نام کتاب!! data-type='bookName'|ديوان المعاني
    [[غانم، احمد سلیم]] (محقق)
    |-
    |نام های دیگر کتاب
    |data-type='otherBookNames'|
    |-
    |پدیدآورندگان
    |data-type='authors'|[[غانم، احمد سلیم]] (محقق)


    [[عسکری، حسن بن عبدالله]] (نويسنده)
    [[عسکری، حسن بن عبدالله]] (نویسنده)
    |-
    | زبان =عربی
    |زبان  
    | کد کنگره =‏PJA‎‏ ‎‏3960‎‏ ‎‏/‎‏د‎‏9‎‏
    |data-type='language'|عربی
    | موضوع =
    |-
    شعر عربی - قرن4ق.
    |کد کنگره  
    | ناشر =
    |data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏PJA‎‏ ‎‏3960‎‏ ‎‏/‎‏د‎‏9‎‏
    دار الغرب الإسلامي
    |-
    | مکان نشر =بیروت - لبنان
    |موضوع  
    | سال نشر = 1424 ق یا 2003 م
    |data-type='subject'|شعر عربی - قرن4ق.
    |-
    |ناشر  
    |data-type='publisher'|دار الغرب الإسلامي
    |-
    |مکان نشر  
    |data-type='publishPlace'|بیروت - لبنان
    |-
    |سال نشر  
    |data-type='publishYear'| 1424 هـ.ق یا 2003 م
    |-class='articleCode'
    |کد اتوماسیون
    |data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE10660AUTOMATIONCODE
    |}
    </div>


    | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10660AUTOMATIONCODE
    | چاپ =1
    | تعداد جلد =2
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =10660
    | کتابخوان همراه نور =10660
    | کد پدیدآور =
    | پس از =
    | پیش از =
    }}


    == معرفى اجمالى ==
    {{کاربردهای دیگر| المعانی (ابهام‌زدایی)}}
     
    {{کاربردهای دیگر|دیوان اشعار (ابهام‌زدایی)}}
     
    '''ديوان المعاني''' يا «معاني الأدب» و يا «إعلام المعاني في معاني‌الشعر»، اثر [[عسکری، حسن بن عبدالله|ابوهلال عسكرى]]، از علماى قرن چهارم هجرى است كه به زبان عربى، به گردآورى بليغ‌ترين اشعار عرب جاهلى در موضوعات مختلف و شرح آن اشعار تا قرن 4 هجرى پرداخته است.
    «ديوان المعانى» يا«معانى الادب» و يا«اعلام المعانى فى معانى الشعر»، اثر ابو هلال عسكرى، از علماى قرن چهارم هجرى است كه به زبان عربى، به گردآورى بليغ‌ترين اشعار عرب جاهلى در موضوعات مختلف و شرح آن اشعار تا قرن 4 هجرى پرداخته است.


    == ساختار ==
    == ساختار ==
    كتاب، با مقدمه‌اى از محقق و تصاويرى از نسخه‌هاى مورد اعتماد آغاز مى‌گردد.
    كتاب، با مقدمه‌اى از محقق و تصاويرى از نسخه‌هاى مورد اعتماد آغاز مى‌گردد.


    خط ۵۱: خط ۳۶:


    == گزارش محتوا ==
    == گزارش محتوا ==
     
    آقاى احمد سليم غانم، در سال 1423ق، مقدمه‌اى بر اين كتاب نوشته‌اند و در ادامه، به معرفى شخصيت [[عسکری، حسن بن عبدالله|ابوهلال عسكرى]]، تأليفات و معرفى كتاب «ديوان المعانى» وى، هم‌چنين به ذكر نسخ و تحقيقاتى كه بر روى اين كتاب انجام داده‌اند، مى‌پردازد.
     
    آقاى احمد سليم غانم، در سال 1423ق، مقدمه‌اى بر اين كتاب نوشته‌اند و در ادامه، به معرفى شخصيت ابو هلال عسكرى، تأليفات و معرفى كتاب«ديوان المعانى» وى، هم‌چنين به ذكر نسخ و تحقيقاتى كه بر روى اين كتاب انجام داده‌اند، مى‌پردازد.


    كتاب، شامل بسيارى از اشعار متقدمين و متأخرين از شعراى عرب زبان از عصر جاهليت تا پايان قرن چهارم هجرى است. هم‌چنين داراى اخبار و روايات ادبى و فوايد و معارف مهم در تاريخ ادب عربى است.
    كتاب، شامل بسيارى از اشعار متقدمين و متأخرين از شعراى عرب زبان از عصر جاهليت تا پايان قرن چهارم هجرى است. هم‌چنين داراى اخبار و روايات ادبى و فوايد و معارف مهم در تاريخ ادب عربى است.
    خط ۵۹: خط ۴۲:
    باب اول كتاب، مشتمل بر اشعارى است از عرب در زمينه مدح و ستايش، فخرفروشى نمودن و شادباش و تهنيت گفتن.
    باب اول كتاب، مشتمل بر اشعارى است از عرب در زمينه مدح و ستايش، فخرفروشى نمودن و شادباش و تهنيت گفتن.


    باب دوم، به ذكر اشعارى در باره بعضى از اوصاف پسنديده انسان، چون جود و بخشش، شجاعت، علم، حلم، حزم و عقل اختصاص دارد.
    باب دوم، به ذكر اشعارى درباره بعضى از اوصاف پسنديده انسان، چون جود و بخشش، شجاعت، علم، حلم، حزم و عقل اختصاص دارد.


    باب سوم، شامل اشعارى در هجاء و معاتبات و اعتذار است.
    باب سوم، شامل اشعارى در هجاء و معاتبات و اعتذار است.
    خط ۷۱: خط ۵۴:
    باب هفتم، حاوى اشعارى پيرامون مبالغه در صفت ابر، باران، رعد و برق، آب‌ها، باغ‌ها، گياهان و درختان، گل‌ها، ميوه‌ها، نسيم و... مى‌باشد.
    باب هفتم، حاوى اشعارى پيرامون مبالغه در صفت ابر، باران، رعد و برق، آب‌ها، باغ‌ها، گياهان و درختان، گل‌ها، ميوه‌ها، نسيم و... مى‌باشد.


    باب هشتم، شامل اشعارى در زمينه مبالغه در باره جنگ و سلاح و ضرب و طعن و... است.
    باب هشتم، شامل اشعارى در زمينه مبالغه درباره جنگ و سلاح و ضرب و طعن و... است.


    باب نهم، مشتمل بر اشعارى در زمينه مبالغه در صفت خط و قلم و كاغذ و... است.
    باب نهم، مشتمل بر اشعارى در زمينه مبالغه در صفت خط و قلم و كاغذ و... است.
    خط ۸۱: خط ۶۴:
    باب دوازدهم، مشتمل بر اشعارى پيرامون مبالغه در صفت اشياى مختلفى، چون مدح و ذم اخوان و رفقاء، خوبى وعده دادن و عمل كردن به آن، خنديدن و تبسم هنگام سؤال، بوسيدن دست، مصافحه، سلام بر كفار، رد سلام با اشاره و...
    باب دوازدهم، مشتمل بر اشعارى پيرامون مبالغه در صفت اشياى مختلفى، چون مدح و ذم اخوان و رفقاء، خوبى وعده دادن و عمل كردن به آن، خنديدن و تبسم هنگام سؤال، بوسيدن دست، مصافحه، سلام بر كفار، رد سلام با اشاره و...


    تدوين كتاب‌هاى معانى كه بهترين گفتارها را در يكى از موضوعات، گرد مى‌آورند، ظاهرا از سده 2ق، با كتاب«معانى الشعر» مفضل ضبى آغاز شد و در سده 3ق، توسط ابن قتيبه و در سده 4ق، توسط ابو هلال، بهترين و جامع‌ترين نمونه‌هاى اين‌گونه آثار پديد آمد.
    تدوين كتاب‌هاى معانى كه بهترين گفتارها را در يكى از موضوعات، گرد مى‌آورند، ظاهرا از سده 2ق، با كتاب «معانى الشعر» مفضل ضبى آغاز شد و در سده 3ق، توسط [[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتيبه]] و در سده 4ق، توسط ابوهلال، بهترين و جامع‌ترين نمونه‌هاى اين‌گونه آثار پديد آمد.


    يكى از نكات جالب آن است كه مؤلف، چندين بار، مثل‌هايى را به زبان فارسى خوزستانى آورده كه براى بررسى‌هاى زبان‌شناختى فارسى بسيار ارزش‌مند است.
    يكى از نكات جالب آن است كه مؤلف، چندين بار، مثل‌هايى را به زبان فارسى خوزستانى آورده كه براى بررسى‌هاى زبان‌شناختى فارسى بسيار ارزش‌مند است.
    خط ۹۰: خط ۷۳:
    كتاب، شامل 11 فهرست زير مى‌باشد:
    كتاب، شامل 11 فهرست زير مى‌باشد:


    1. شعر؛
    # شعر؛
     
    # شعراء؛
    2. شعراء؛
    # مصطلحات بلاغى و نقدى؛
     
    # اعلام؛
    3. مصطلحات بلاغى و نقدى؛
    # قبايل و اقوام؛
     
    # امثال و حكم و اقوال؛
    4. اعلام؛
    # اماكن و بلدان؛
     
    # كتب؛
    5. قبايل و اقوام؛
    # آلات جنگ؛
     
    # آيات قرآن؛
    6. امثال و حكم و اقوال؛
    # احاديث و اقوال نبى مكرم اسلام.
     
    7. اماكن و بلدان؛
     
    8. كتب؛
     
    9. آلات جنگ؛
     
    10. آيات قرآن؛
     
    11. احاديث و اقوال نبى مكرم اسلام.


    اين كتاب، در 1352ق، در قاهره به چاپ رسيده است و در سال 1984م نيز برگزيده‌اى زا آن در 2 جلد و به كوشش احمد سليمان معروف در دمشق انتشار يافت.
    اين كتاب، در 1352ق، در قاهره به چاپ رسيده است و در سال 1984م نيز برگزيده‌اى زا آن در 2 جلد و به كوشش احمد سليمان معروف در دمشق انتشار يافت.


    == منابع ==
    == منابع مقاله ==
     
    #متن و مقدمه كتاب؛
    #دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج 6.
    {{شعر و شاعری}}


    1. متن و مقدمه كتاب؛
    ==وابسته‌ها==
    {{وابسته‌ها}}


    2. دائرة المعارف بزرگ اسلامى، ج 6.




    == پیوندها ==
    [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/6698 مطالعه کتاب ديوان المعاني در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
     
    [[رده:زبان‌شناسی، زبان و ادبیات]]
     
    [[رده:زبان و ادبیات شرقی]]
    [[رده:زبان و ادبیات عربی]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۲۱ سپتامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۶:۵۲

    ديوان المعاني
    ديوان المعاني
    پدیدآورانغانم، احمد سلیم (محقق) عسکری، حسن بن عبدالله (نویسنده)
    ناشردار الغرب الإسلامي
    مکان نشربیروت - لبنان
    سال نشر1424 ق یا 2003 م
    چاپ1
    موضوعشعر عربی - قرن4ق.
    زبانعربی
    تعداد جلد2
    کد کنگره
    ‏PJA‎‏ ‎‏3960‎‏ ‎‏/‎‏د‎‏9‎‏
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf
    برای دیگر کاربردها، المعانی (ابهام‌زدایی) را ببینید.
    برای دیگر کاربردها، دیوان اشعار (ابهام‌زدایی) را ببینید.

    ديوان المعاني يا «معاني الأدب» و يا «إعلام المعاني في معاني‌الشعر»، اثر ابوهلال عسكرى، از علماى قرن چهارم هجرى است كه به زبان عربى، به گردآورى بليغ‌ترين اشعار عرب جاهلى در موضوعات مختلف و شرح آن اشعار تا قرن 4 هجرى پرداخته است.

    ساختار

    كتاب، با مقدمه‌اى از محقق و تصاويرى از نسخه‌هاى مورد اعتماد آغاز مى‌گردد.

    در دو جلد و 12 باب، گردآورى شده است كه جلد اول، شامل شش باب به ترتيب، سه، يك، سه، يك، سه و سه فصلى و جلد دوم، داراى شش باب به ترتيب، سه، يك، دو، شش، دو و يك فصلى است.

    گزارش محتوا

    آقاى احمد سليم غانم، در سال 1423ق، مقدمه‌اى بر اين كتاب نوشته‌اند و در ادامه، به معرفى شخصيت ابوهلال عسكرى، تأليفات و معرفى كتاب «ديوان المعانى» وى، هم‌چنين به ذكر نسخ و تحقيقاتى كه بر روى اين كتاب انجام داده‌اند، مى‌پردازد.

    كتاب، شامل بسيارى از اشعار متقدمين و متأخرين از شعراى عرب زبان از عصر جاهليت تا پايان قرن چهارم هجرى است. هم‌چنين داراى اخبار و روايات ادبى و فوايد و معارف مهم در تاريخ ادب عربى است.

    باب اول كتاب، مشتمل بر اشعارى است از عرب در زمينه مدح و ستايش، فخرفروشى نمودن و شادباش و تهنيت گفتن.

    باب دوم، به ذكر اشعارى درباره بعضى از اوصاف پسنديده انسان، چون جود و بخشش، شجاعت، علم، حلم، حزم و عقل اختصاص دارد.

    باب سوم، شامل اشعارى در هجاء و معاتبات و اعتذار است.

    باب چهارم، پيرامون شعرهاى زيبا و رقيق و عاشقانه‌اى است كه در وصف زنان و مسائلى از اين قبيل سروده شده است و با بيت امرؤ القيس آغاز گرديده است.

    باب پنجم، در حاوى اشعارى در زمينه مبالغه در صفات آتش و طبخ و اقسام غذاها و طعام‌هاى رنگارنگ و... است.

    باب ششم، مشتمل بر اشعارى در زمينه مبالغه در وصف آسمان و نجوم و شب و صبح و خورشيد و ماه و... است.

    باب هفتم، حاوى اشعارى پيرامون مبالغه در صفت ابر، باران، رعد و برق، آب‌ها، باغ‌ها، گياهان و درختان، گل‌ها، ميوه‌ها، نسيم و... مى‌باشد.

    باب هشتم، شامل اشعارى در زمينه مبالغه درباره جنگ و سلاح و ضرب و طعن و... است.

    باب نهم، مشتمل بر اشعارى در زمينه مبالغه در صفت خط و قلم و كاغذ و... است.

    باب دهم، شامل اشعارى پيرامون مبالغه در صفت اسب و شتر و ذكر وحوش و پرندگان و... است.

    باب يازدهم، حاوى اشعارى در زمينه مبالغه در صفت جوانى و پيرى و خضاب و مرض و مرگ و... است.

    باب دوازدهم، مشتمل بر اشعارى پيرامون مبالغه در صفت اشياى مختلفى، چون مدح و ذم اخوان و رفقاء، خوبى وعده دادن و عمل كردن به آن، خنديدن و تبسم هنگام سؤال، بوسيدن دست، مصافحه، سلام بر كفار، رد سلام با اشاره و...

    تدوين كتاب‌هاى معانى كه بهترين گفتارها را در يكى از موضوعات، گرد مى‌آورند، ظاهرا از سده 2ق، با كتاب «معانى الشعر» مفضل ضبى آغاز شد و در سده 3ق، توسط ابن قتيبه و در سده 4ق، توسط ابوهلال، بهترين و جامع‌ترين نمونه‌هاى اين‌گونه آثار پديد آمد.

    يكى از نكات جالب آن است كه مؤلف، چندين بار، مثل‌هايى را به زبان فارسى خوزستانى آورده كه براى بررسى‌هاى زبان‌شناختى فارسى بسيار ارزش‌مند است.

    وضعيت كتاب

    كتاب، شامل 11 فهرست زير مى‌باشد:

    1. شعر؛
    2. شعراء؛
    3. مصطلحات بلاغى و نقدى؛
    4. اعلام؛
    5. قبايل و اقوام؛
    6. امثال و حكم و اقوال؛
    7. اماكن و بلدان؛
    8. كتب؛
    9. آلات جنگ؛
    10. آيات قرآن؛
    11. احاديث و اقوال نبى مكرم اسلام.

    اين كتاب، در 1352ق، در قاهره به چاپ رسيده است و در سال 1984م نيز برگزيده‌اى زا آن در 2 جلد و به كوشش احمد سليمان معروف در دمشق انتشار يافت.

    منابع مقاله

    1. متن و مقدمه كتاب؛
    2. دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج 6.

    وابسته‌ها

    برگرفته از «https://fa.wikinoor.ir/w/index.php?title=ديوان_المعاني&oldid=798546»