ایستگاه خیابان روزولت: تفاوت میان نسخه‌ها
(←پیوند به بیرون: *) |
(+) |
||
| (۸ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
''' ایستگاه خیابان روزولت ''' تألیف نویسنده و تاریخ‌نویس جوان معاصر، [[محبوبی، محمد | محمد محبوبی]] روایتی مستند از تسخیر سفارت آمریکا در تهران ( 13 آبان سال 1358ش) است. این کتاب را می‌توان نخستین «روایت ایرانی» از واقعۀ تسخیر سفارت آمریکا | ''' ایستگاه خیابان روزولت ''' تألیف نویسنده و تاریخ‌نویس جوان معاصر، [[محبوبی، محمد | محمد محبوبی]] روایتی مستند از تسخیر سفارت آمریکا در تهران ( 13 آبان سال 1358ش) است. این کتاب را می‌توان نخستین «روایت ایرانی» از این واقعۀ تاریخی، سیاسی و سرنوشت‌ساز دانست. اثر حاضر با اشاره به فعالیت‌های اطلاعاتی و عملیاتی آمریکا در ایران پس از انقلاب، شرح جامعی از روابط ایران و آمریکا از روز تسخیر سفارت در آبان ۱۳۵۸ تا آزادی گروگان‌ها در دی ۱۳۵۹ ارائه داده و همچنین شماری از اسناد منتشرنشده سرویس اطلاعاتی آمریکا را برای نخستین بار منتشر کرده است. | ||
[[پرونده:تقدیر.jpg|بندانگشتی|265px| [[تقریظ مقام معظم رهبری]]]] | |||
==نام کتاب== | ==نام کتاب== | ||
*در توضیح عنوان این اثر، در مقدمۀ کتاب آمده است: | *در توضیح عنوان این اثر، در مقدمۀ کتاب آمده است: | ||
«نام کتاب، ایستگاه خیابان روزولت، گویای آن است که نمایندگی سیاسی آمریکا در تهران که در امتداد خیابان شهید مفتح (روزولت سابق) قرار داشت، بیش از آن که یک سفارتخانه با مأموریت‌های دیپلماتیک باشد، ایستگاه سازمان سی‌آی‌ای با مأموریت‌های اطلاعاتی و عملیاتی بود. دیگر آن که واقعۀ 13 آبان 1358 یک مقطع حیاتی در سپهر سیاست ایران است و بازیگران و ناظران سیاسی لاجرم باید در این ایستگاه توقف کنند و موضع خود در برابر این رویداد را روشن سازند.» | «نام کتاب، ایستگاه خیابان روزولت، گویای آن است که نمایندگی سیاسی آمریکا در تهران که در امتداد خیابان شهید مفتح (روزولت سابق) قرار داشت، بیش از آن که یک سفارتخانه با مأموریت‌های دیپلماتیک باشد، ایستگاه سازمان سی‌آی‌ای با مأموریت‌های اطلاعاتی و عملیاتی بود. دیگر آن که واقعۀ 13 آبان 1358 یک مقطع حیاتی در سپهر سیاست ایران است و بازیگران و ناظران سیاسی لاجرم باید در این ایستگاه توقف کنند و موضع خود در برابر این رویداد را روشن سازند.» <ref>[https://www.iranketab.ir/book/143669 «کتاب ایستگاه خیابان روزولت»]</ref> | ||
==امتیازات== | ==امتیازات== | ||
*از برجستگی‌های این اثر، رمزگشایی از اسناد رشته‌شده و رونمایی از برخی عوامل و همکاران ایرانی سی‌آی‌ای پس از پیروزی انقلاب اسلامی است؛ افرادی که تا پیش از این هویت نامعلومی داشتند. | *از برجستگی‌های این اثر، رمزگشایی از اسناد رشته‌شده و رونمایی از برخی عوامل و همکاران ایرانی سی‌آی‌ای پس از پیروزی انقلاب اسلامی است؛ افرادی که تا پیش از این هویت نامعلومی داشتند. | ||
*به‌نوشته رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، [[علی‌رضا مختارپور قهرودی]] کتاب ایستگاه خیابان روزولت، ویژگی‌های خاصی دارد: | |||
#روایت ماجرا با جزئیات و ترتیب تاریخی | |||
#نثر روان، جذاب و خواندنی | |||
#تحلیل مبتنی بر واقعیت | |||
#اتخاذ رویکرد اقناعی بجای رویۀ تبلیغی | |||
#افزودن پانوشت‌های توضیحی | |||
#انضمام هشتاد صفحه تصویر و سند | |||
#این کتاب می‌تواند منبعی مفید برای تولیدات محصولات فرهنگی و رسانه‌ای برای جبران خلأ تبیین این واقعۀ مهم باشد. <ref>[https://farsi.khamenei.ir/others-note?id=58143 «کتابی تراز اول در جنگ روایت‌ها»]</ref> | |||
==انتقاد== | |||
*نقد: | |||
یکی از چیزهایی که راجع به تسخیر می‌گویند این است که همه‌ی سفارتخانه‌ها جمع‌آوری اطلاعات می‌کنند، همه‌ی سفارتخانه‌ها ایستگاه اطلاعاتی دارند. چرا سفارت آمریکا، چرا مثلاً سفارت شوروی نه؟ چرا اصلاً ۵۸، چرا سفارت آمریکا موضوعیت پیدا کرد؟ تفاوت سفارت آمریکا با سفارت‌های دیگر چه بود؟ چرا آنجا را بچه‌ها رفتند گرفتند و مگر صرف جمع‌آوری اطلاعات کار بقیه‌ی سفارت‌ها نیست؟ سفارت آمریکا چه کار خاصی انجام می‌داد؟ | |||
*پاسخ نویسنده: | |||
این سؤال خوبی است چون یک شبهه‌ی زنده است. ببینید، یکی از چیزهایی که ما در روایت آمریکایی‌ها یا روایت دولت آمریکا از این واقعه داریم این است که تسخیر سفارت در واکنش به جمع‌آوری اطلاعات بود. یعنی در آن زمان، برخی از دانشجویان پیرو خط امام به نقل از دولت موقت هم این را در خاطراتشان می‌گفتند. دولت موقت می‌گفت که شما اطلاع ندارید وگرنه این کاری که در سفارت آمریکا دارد صورت می‌گیرد، یک اتفاق مرسوم است؛ حتی ما، یعنی ایران هم در کشورهای مختلف جهان همین کار را می‌کند. یعنی جمع‌آوری اطلاعات در حوزه‌ی مأموریت خودش. | |||
اما آن چیزی که ما تلاش کردیم در کتاب نشان بدهیم و اسناد هم به خوبی این را نشان می‌دهد، این است که سفارت آمریکا در تهران اکتفا نمی‌کرد به جمع‌آوری اطلاعات در حوزه‌ی مأموریت. بلکه بسیار فراتر از آن، یعنی در واقع کارکرد اصلی‌اش عملیات در حوزه‌ی مأموریت بود؛ یعنی مداخله در امور داخلی ایران از طریق سفارتخانه. ما در بخش‌های قبل از تسخیر این را توضیح دادیم که به چه شیوه‌ای بوده، حتی با تزریق پول و سرمایه‌ی زیاد، دلارهای زیادی در گروه‌های سیاسی این اتفاق صورت می‌گرفت. تمایز سفارت آمریکا در این مقطع با سفارتخانه‌ی کشورهای دیگر و حتی سفارت ایران در کشورهای دیگر این است که صرفاً جمع‌آوری اطلاعات نمی‌کرد، بلکه عملیات انجام می‌داد و مداخله در امور داخلی می‌کرد. این کار از نظر همه‌ی قوانین بین‌المللی مردود است. و تعبیری که جامعه‌ی ایران آن زمان درباره‌ی لانه‌ی جاسوسی گذاشت، ناظر به همین قسمت قضیه باید ترجمه شود. | |||
*پرسش: | |||
آیا درباره مداخله و توطئه سفارت آمریکا سندی در ذهنتان هست که در کتاب هم آمده باشد و بشود به آن اشاره کرد؟ | |||
*پاسخ نویسنده: | |||
یکی از اسنادی که این مسئله یا این عملیات در حوزه‌ی مأموریت سفارت آمریکا را به خوبی توضیح می‌دهد، سندی است که به نظر من شاید یکی از مهم‌ترین اسنادی باشد که دانشجوها منتشر کردند. این سند به تاریخ ۷ آبان ۵۸، یعنی تقریباً یک هفته قبل از تسخیر سفارت آمریکا، نوشته شده است. رئیس ایستگاه سی‌آی‌ای در تهران، آقای تام آهرن، گزارشی می‌نویسد که گزارش عملکرد سه‌ماهه‌ی مجموعه‌ی خودش به رئیس سازمان سی‌آی‌ای، آقای استنسفیلد ترنر، است. | |||
این گزارش خیلی مهم است و ابعاد مختلف فعالیت‌های عملیاتی ایستگاه سی‌آی‌ای در تهران را توضیح می‌دهد. یعنی فعالیت‌های مختلف، از جمله فعالیت‌هایی که روی گروه‌های سیاسی و ائتلاف‌سازی انجام می‌دادند برای روی کار آوردن یک دولت همسو و تزریق پول برای این کار. یعنی سرمایه‌های کلانی برای این کار مصرف می‌کردند. در کنار آن، فعالیت‌هایی که در کردستان انجام می‌دادند و زمینه‌سازی برای سازماندهی و آرایش دادن به نظامیان برای یک عملیاتی که در آن مقطع زمانی، سند نگاشته شده، هنوز آمادگی وجود نداشت و به یکی دو ماه آینده موکول می‌شود. ما تعبیر کودتا داریم؛ یعنی فهم ما از این عملیات، عملیات کودتاست. همه‌ی این‌ها یک مجموعه اتفاقاتی است که خارج از مأموریت رسمی نمایندگی‌های سیاسی در دول خارجی انجام می‌شود.<ref> [https://khl.ink/f/58147 گفت‌وگو با نویسنده کتاب «ایستگاه خیابان روزولت» تاریخ تسخیر لانه جاسوسی، منطقه محروم تاریخ‌نگاری است] </ref> | |||
| خط ۴۵: | خط ۷۴: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
*[https://www.iranketab.ir/book/143669 معرفی «کتاب ایستگاه خیابان روزولت» پایگاه ایران کتاب] | *[https://www.iranketab.ir/book/143669 معرفی «کتاب ایستگاه خیابان روزولت» پایگاه ایران کتاب] | ||
*[https://farsi.khamenei.ir/others-note?id=58143 «کتابی تراز اول در جنگ روایت‌ها» پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت‌الله‌العظمی سيدعلی خامنه‌ای (مد‌ظله‌العالی)] | |||
*[https://defapress.ir/fa/news/702052 «ایستگاه خیابان روزولت» تکیه بر ۱۰ هزار سند دارد. پایگاه خبرگزاری دفاع مقدس] | |||
*[https://khl.ink/f/58147 «گفت‌وگو با نویسنده کتاب «ایستگاه خیابان روزولت» تاریخ تسخیر لانه جاسوسی، منطقه محروم تاریخ‌نگاری است» پايگاه مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی] | |||
*[https://farsi.khamenei.ir/others-dialog?id=58138 «تسخیرکنندگان لانه، نگران تکرار ۲۸مرداد بودند» پايگاه مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی] | |||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
*[https://idc0-cdn5.khamenei.ir/ndata/news/58146/14030809_65700_l.mp4 تقریظ رهبر معظم انقلاب اسلامی بر کتاب «ایستگاه خیابان روزولت» پايگاه مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی] | *[https://idc0-cdn5.khamenei.ir/ndata/news/58146/14030809_65700_l.mp4 تقریظ رهبر معظم انقلاب اسلامی بر کتاب «ایستگاه خیابان روزولت» پايگاه مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۲۲:۵۴
| ایستگاه خیابان روزولت | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | محمد محبوبی (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | روایتی مستند از تسخیر سفارت آمریکا در تهران - Roosevelt Street Station |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1403ش |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | |
ایستگاه خیابان روزولت تألیف نویسنده و تاریخ‌نویس جوان معاصر، محمد محبوبی روایتی مستند از تسخیر سفارت آمریکا در تهران ( 13 آبان سال 1358ش) است. این کتاب را می‌توان نخستین «روایت ایرانی» از این واقعۀ تاریخی، سیاسی و سرنوشت‌ساز دانست. اثر حاضر با اشاره به فعالیت‌های اطلاعاتی و عملیاتی آمریکا در ایران پس از انقلاب، شرح جامعی از روابط ایران و آمریکا از روز تسخیر سفارت در آبان ۱۳۵۸ تا آزادی گروگان‌ها در دی ۱۳۵۹ ارائه داده و همچنین شماری از اسناد منتشرنشده سرویس اطلاعاتی آمریکا را برای نخستین بار منتشر کرده است.
نام کتاب
- در توضیح عنوان این اثر، در مقدمۀ کتاب آمده است:
«نام کتاب، ایستگاه خیابان روزولت، گویای آن است که نمایندگی سیاسی آمریکا در تهران که در امتداد خیابان شهید مفتح (روزولت سابق) قرار داشت، بیش از آن که یک سفارتخانه با مأموریت‌های دیپلماتیک باشد، ایستگاه سازمان سی‌آی‌ای با مأموریت‌های اطلاعاتی و عملیاتی بود. دیگر آن که واقعۀ 13 آبان 1358 یک مقطع حیاتی در سپهر سیاست ایران است و بازیگران و ناظران سیاسی لاجرم باید در این ایستگاه توقف کنند و موضع خود در برابر این رویداد را روشن سازند.» [۱]
امتیازات
- از برجستگی‌های این اثر، رمزگشایی از اسناد رشته‌شده و رونمایی از برخی عوامل و همکاران ایرانی سی‌آی‌ای پس از پیروزی انقلاب اسلامی است؛ افرادی که تا پیش از این هویت نامعلومی داشتند.
- به‌نوشته رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، علی‌رضا مختارپور قهرودی کتاب ایستگاه خیابان روزولت، ویژگی‌های خاصی دارد:
- روایت ماجرا با جزئیات و ترتیب تاریخی
- نثر روان، جذاب و خواندنی
- تحلیل مبتنی بر واقعیت
- اتخاذ رویکرد اقناعی بجای رویۀ تبلیغی
- افزودن پانوشت‌های توضیحی
- انضمام هشتاد صفحه تصویر و سند
- این کتاب می‌تواند منبعی مفید برای تولیدات محصولات فرهنگی و رسانه‌ای برای جبران خلأ تبیین این واقعۀ مهم باشد. [۲]
انتقاد
- نقد:
یکی از چیزهایی که راجع به تسخیر می‌گویند این است که همه‌ی سفارتخانه‌ها جمع‌آوری اطلاعات می‌کنند، همه‌ی سفارتخانه‌ها ایستگاه اطلاعاتی دارند. چرا سفارت آمریکا، چرا مثلاً سفارت شوروی نه؟ چرا اصلاً ۵۸، چرا سفارت آمریکا موضوعیت پیدا کرد؟ تفاوت سفارت آمریکا با سفارت‌های دیگر چه بود؟ چرا آنجا را بچه‌ها رفتند گرفتند و مگر صرف جمع‌آوری اطلاعات کار بقیه‌ی سفارت‌ها نیست؟ سفارت آمریکا چه کار خاصی انجام می‌داد؟
- پاسخ نویسنده:
این سؤال خوبی است چون یک شبهه‌ی زنده است. ببینید، یکی از چیزهایی که ما در روایت آمریکایی‌ها یا روایت دولت آمریکا از این واقعه داریم این است که تسخیر سفارت در واکنش به جمع‌آوری اطلاعات بود. یعنی در آن زمان، برخی از دانشجویان پیرو خط امام به نقل از دولت موقت هم این را در خاطراتشان می‌گفتند. دولت موقت می‌گفت که شما اطلاع ندارید وگرنه این کاری که در سفارت آمریکا دارد صورت می‌گیرد، یک اتفاق مرسوم است؛ حتی ما، یعنی ایران هم در کشورهای مختلف جهان همین کار را می‌کند. یعنی جمع‌آوری اطلاعات در حوزه‌ی مأموریت خودش.
اما آن چیزی که ما تلاش کردیم در کتاب نشان بدهیم و اسناد هم به خوبی این را نشان می‌دهد، این است که سفارت آمریکا در تهران اکتفا نمی‌کرد به جمع‌آوری اطلاعات در حوزه‌ی مأموریت. بلکه بسیار فراتر از آن، یعنی در واقع کارکرد اصلی‌اش عملیات در حوزه‌ی مأموریت بود؛ یعنی مداخله در امور داخلی ایران از طریق سفارتخانه. ما در بخش‌های قبل از تسخیر این را توضیح دادیم که به چه شیوه‌ای بوده، حتی با تزریق پول و سرمایه‌ی زیاد، دلارهای زیادی در گروه‌های سیاسی این اتفاق صورت می‌گرفت. تمایز سفارت آمریکا در این مقطع با سفارتخانه‌ی کشورهای دیگر و حتی سفارت ایران در کشورهای دیگر این است که صرفاً جمع‌آوری اطلاعات نمی‌کرد، بلکه عملیات انجام می‌داد و مداخله در امور داخلی می‌کرد. این کار از نظر همه‌ی قوانین بین‌المللی مردود است. و تعبیری که جامعه‌ی ایران آن زمان درباره‌ی لانه‌ی جاسوسی گذاشت، ناظر به همین قسمت قضیه باید ترجمه شود.
- پرسش:
آیا درباره مداخله و توطئه سفارت آمریکا سندی در ذهنتان هست که در کتاب هم آمده باشد و بشود به آن اشاره کرد؟
- پاسخ نویسنده:
یکی از اسنادی که این مسئله یا این عملیات در حوزه‌ی مأموریت سفارت آمریکا را به خوبی توضیح می‌دهد، سندی است که به نظر من شاید یکی از مهم‌ترین اسنادی باشد که دانشجوها منتشر کردند. این سند به تاریخ ۷ آبان ۵۸، یعنی تقریباً یک هفته قبل از تسخیر سفارت آمریکا، نوشته شده است. رئیس ایستگاه سی‌آی‌ای در تهران، آقای تام آهرن، گزارشی می‌نویسد که گزارش عملکرد سه‌ماهه‌ی مجموعه‌ی خودش به رئیس سازمان سی‌آی‌ای، آقای استنسفیلد ترنر، است.
این گزارش خیلی مهم است و ابعاد مختلف فعالیت‌های عملیاتی ایستگاه سی‌آی‌ای در تهران را توضیح می‌دهد. یعنی فعالیت‌های مختلف، از جمله فعالیت‌هایی که روی گروه‌های سیاسی و ائتلاف‌سازی انجام می‌دادند برای روی کار آوردن یک دولت همسو و تزریق پول برای این کار. یعنی سرمایه‌های کلانی برای این کار مصرف می‌کردند. در کنار آن، فعالیت‌هایی که در کردستان انجام می‌دادند و زمینه‌سازی برای سازماندهی و آرایش دادن به نظامیان برای یک عملیاتی که در آن مقطع زمانی، سند نگاشته شده، هنوز آمادگی وجود نداشت و به یکی دو ماه آینده موکول می‌شود. ما تعبیر کودتا داریم؛ یعنی فهم ما از این عملیات، عملیات کودتاست. همه‌ی این‌ها یک مجموعه اتفاقاتی است که خارج از مأموریت رسمی نمایندگی‌های سیاسی در دول خارجی انجام می‌شود.[۳]
پانویس
منابع مقاله
- معرفی «کتاب ایستگاه خیابان روزولت» پایگاه ایران کتاب
- «کتابی تراز اول در جنگ روایت‌ها» پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت‌الله‌العظمی سيدعلی خامنه‌ای (مد‌ظله‌العالی)
- «ایستگاه خیابان روزولت» تکیه بر ۱۰ هزار سند دارد. پایگاه خبرگزاری دفاع مقدس
- «گفت‌وگو با نویسنده کتاب «ایستگاه خیابان روزولت» تاریخ تسخیر لانه جاسوسی، منطقه محروم تاریخ‌نگاری است» پايگاه مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی
- «تسخیرکنندگان لانه، نگران تکرار ۲۸مرداد بودند» پايگاه مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی
پیوند به بیرون
- تقریظ رهبر معظم انقلاب اسلامی بر کتاب «ایستگاه خیابان روزولت» پايگاه مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی
- گفت‌وگو با آقای محبوبی نویسنده کتاب «ایستگاه خیابان روزولت» پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت‌الله‌العظمی سيدعلی خامنه‌ای (مد‌ظله‌العالی) - مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی