فرهنگ لغات نهج‌البلاغه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '' به '') |
جز (+رده) |
||
| (۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
| کد کنگره =BP 38/06 /ز8ف4 | | کد کنگره =BP 38/06 /ز8ف4 | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. | علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. نهج‌البلاغة - واژه‌نامه‌ها | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
کيهان | کيهان | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =03460 | ||
| کتابخوان همراه نور =03460 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۴: | ||
}} | }} | ||
'''فرهنگ لغات نهج‌البلاغه'''، تألیف [[زمانی، کریم|كريم زمانى]] به زبان عربى و فارسى، فرهنگ نامه لغات | '''فرهنگ لغات نهج‌البلاغه'''، تألیف [[زمانی، کریم|كريم زمانى]] به زبان عربى و فارسى، فرهنگ نامه لغات نهج‌البلاغة مى‌باشد. | ||
كتاب از اين جهت كه حالت فرهنگ نامه‌ى لغات در باب كتاب شريف | كتاب از اين جهت كه حالت فرهنگ نامه‌ى لغات در باب كتاب شريف نهج‌البلاغة را دارد، كار با اهميتى است كه بر اساس حروف الفبا، لغات و جملات كتاب نهج‌البلاغة را تا حرف حاء در خود جاى داده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۴: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
فصل اول با حرف الف و (آ) شروع مى‌شود. اولين بحثى كه در اين فصل به آن پرداخته شده، (آباء) است. مؤلف هنگام تشريح هر كلمه، به ريشه لغت نيز اشاره كرده و آن را شرح داده است و بعد شاهد مثال‌هاى خود را از | فصل اول با حرف الف و (آ) شروع مى‌شود. اولين بحثى كه در اين فصل به آن پرداخته شده، (آباء) است. مؤلف هنگام تشريح هر كلمه، به ريشه لغت نيز اشاره كرده و آن را شرح داده است و بعد شاهد مثال‌هاى خود را از نهج‌البلاغة آورده است؛ همانند: | ||
«آباء | «آباء | ||
| خط ۳۹: | خط ۴۰: | ||
م. اب، ابو: پدر. | م. اب، ابو: پدر. | ||
ر. | ر. اب و آباء در اصل، آباو بود. و او را به همزه بدل كردند. اب، جزو اسماء ستّه است. رفعشان به واو، نصبشان به الف و جرّشان به (ى) است. | ||
و سلفت الآباء. خ 1 ص 35 س 1 و لقد كنا مع | و سلفت الآباء. خ 1 ص 35 س 1 و لقد كنا مع رسول‌اللّه(ص) نقتل آباءنا. خ 55 ص 144 س 1 او لستم أبناء القوم و الآباء خ 82 ص 190 س 4 و اذكروا تيك التى آباؤكم خ 88 ص 221 س 9 و فى آبائكم الماضين تبصرۀ خ 105 ص 292 س 12 ص 317 س 7 للّه آباؤكم خ 194 ص 654 س 1 و خ 212 ص 694 س 5 آباؤك و لا احد من بيتك. خ 234 ص 815 س 3 من آبائك و الصالحون من اهل‌بيتك ن 31 ص 915 س 3 ابمصارع آبائك من البلى. ك 126 ص 1148 س 4 موده الاباء قرابه بين الابناء ك 300 ص 1233 س 2 من فاته حسب نفسه لم ينفعه حسب آبائه. ك 378 ص 1269 س 7». | ||
چنانكه ملاحظه مى‌شود، در بيان مطالب از علائم اختصارى نيز استفاده شده است. | چنانكه ملاحظه مى‌شود، در بيان مطالب از علائم اختصارى نيز استفاده شده است. | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۳: | ||
[[رده:ائمه اثنی عشر (دوازده امام)]] | [[رده:ائمه اثنی عشر (دوازده امام)]] | ||
[[رده:حالات فردی]] | [[رده:حالات فردی]] | ||
[[رده:علی | [[رده:امام علی(ع)]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۰ آوریل ۲۰۲۲، ساعت ۱۷:۰۹
| فرهنگ لغات نهج‌البلاغه | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | زمانی، کریم (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | سیری در فرهنگ لغات نهج‌البلاغه |
| ناشر | کيهان |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1367 ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. نهج‌البلاغة - واژه‌نامه‌ها |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 38/06 /ز8ف4 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
فرهنگ لغات نهج‌البلاغه، تألیف كريم زمانى به زبان عربى و فارسى، فرهنگ نامه لغات نهج‌البلاغة مى‌باشد.
كتاب از اين جهت كه حالت فرهنگ نامه‌ى لغات در باب كتاب شريف نهج‌البلاغة را دارد، كار با اهميتى است كه بر اساس حروف الفبا، لغات و جملات كتاب نهج‌البلاغة را تا حرف حاء در خود جاى داده است.
ساختار
كتاب در شش فصل و از حرف الف تا حاء مى‌باشد كه هر حرف در يك فصل ارائه شده است.
مطالب بر اساس فرهنگ‌نامه و حروف الفباى فارسى چينش شده است كه در هر مبحث هم كلمه عربى و هم معناى فارسى لغت مورد نظر ذكر شده است.
گزارش محتوا
فصل اول با حرف الف و (آ) شروع مى‌شود. اولين بحثى كه در اين فصل به آن پرداخته شده، (آباء) است. مؤلف هنگام تشريح هر كلمه، به ريشه لغت نيز اشاره كرده و آن را شرح داده است و بعد شاهد مثال‌هاى خود را از نهج‌البلاغة آورده است؛ همانند:
«آباء
م. اب، ابو: پدر.
ر. اب و آباء در اصل، آباو بود. و او را به همزه بدل كردند. اب، جزو اسماء ستّه است. رفعشان به واو، نصبشان به الف و جرّشان به (ى) است.
و سلفت الآباء. خ 1 ص 35 س 1 و لقد كنا مع رسول‌اللّه(ص) نقتل آباءنا. خ 55 ص 144 س 1 او لستم أبناء القوم و الآباء خ 82 ص 190 س 4 و اذكروا تيك التى آباؤكم خ 88 ص 221 س 9 و فى آبائكم الماضين تبصرۀ خ 105 ص 292 س 12 ص 317 س 7 للّه آباؤكم خ 194 ص 654 س 1 و خ 212 ص 694 س 5 آباؤك و لا احد من بيتك. خ 234 ص 815 س 3 من آبائك و الصالحون من اهل‌بيتك ن 31 ص 915 س 3 ابمصارع آبائك من البلى. ك 126 ص 1148 س 4 موده الاباء قرابه بين الابناء ك 300 ص 1233 س 2 من فاته حسب نفسه لم ينفعه حسب آبائه. ك 378 ص 1269 س 7».
چنانكه ملاحظه مى‌شود، در بيان مطالب از علائم اختصارى نيز استفاده شده است.
فصل دوم اختصاص به حرف باء دارد همانند: «بائن:
جدا شونده. ر. ب ى ن- بائن، اسم فاعل مفرد مذكر از فعل اجوف يائى بان يبين است.
هونها بائن. خ 64 ص 156 س 2 و البائن لا بتراخى مسافۀ. خ 152 ص 468 س 5 و قاطنها بائن. خ 187 ص 631 س 4».
فصل سوم، حرف التاء را در خود جاى داده است؛ همانند: «تاجروا
تجارت كنيد، بازرگانى كنيد، داد و ستد كنيد. مص. متاجره ر. ت ج ر- تاجروا، فعل امر جمع مذكر حاضر باب مفاعله است. فتاجروا اللّه. ك 250 ص 1200 س 7».
در فصل چهارم، حرف الثاء قرار گرفته، مانند: «ثَرى ترى و نمى، خاک نمناك و زير زمين و يا خاکى كه اگر تر گردانند، نچسبد. ر. ث ر ى و يطول فى الثرى حلولها. مص. اثراء خ 215 ص 713 س 6 و اكلتهم الجنادل و الثرى. خ 217 ص 718 س 1 و دفنت تحت الثرى. ن 41 ص 957 س 14 امهاتك تحت الثرى. ك 126 ص 1148 س 5».
فصل پنجم، مربوط به حرف جيم مى‌باشد. «جائر آن كه از راه حقّ ميل كند، به راه باطل، ستمكار، جور كننده. ر. ج و ر جائر عن قصد السبيل. خ 17 ص 71 س 4 جائرا عن قصد السبيل. خ 102 ص 304 س 4 يؤتى يوم القيامه بالامام. خ 163 ص 526 س 7 امام جائر ضل. خ 163 ص 526 س 4 عند امام جائر. ك 366 ص 1263 س 10».
فصل ششم، حرف الحاء است؛ همانند: «حارِث كشاورز، برزگر، زارع. ج. حرّاث ر. ح ر ث- حارث، نعت فاعلى از حرث. معانى ديگر آن، جمع كننده، كاسب، شير، اسد. كل حارث مبتلى فى حرثه. خ 175 ص 567 س 11».