نتایج جستجو

استاد بزرگوار مرحوم ادیب نیشابورى (1281 - 1344) را درک کردم. علوم ادبى و منطق را پیش استاد آموختم و کسب علم و معرفت از مرحوم ادیب تا سال 1342 امتداد داشت

مبرزى که از برکت وجود حضرت رضا علیه‌السلام در مشهد مقدس بودند، همچون ادیب نیشابورى (مطول و مغنى)، سید احمد مدرس یزدى (شرح لمعه)، آقا شیخ هاشم قزوینى (رسائل،

محضرش شتافت، عبدالجواد ادیب نیشابورى (ادیب اوّل) بود.سپس هنگامى که ادیب اوّل درگذشت(1344 ق)، به درس محمّدتقى ادیب نیشابورى (ادیب ثانى) حاضر شد و صرف و نحو

کتاب‌هاى مغنى، مطول، شرح منظومه و بیست مقاله را نزد میرزا عبدالجواد ادیب نیشابورى آموخت. او با تشویق پدرش، به آموختن ریاضیات شامل، جبر، هندسه و مقابله

اصول ادبیات را نزد پدر فراگرفت و سپس تحصیلات خود را نزد میرزا عبدالجواد ادیب نیشابورى تکمیل کرد. وقتى 15 ساله شد، اوضاع کشور یعنى مرگ ناصرالدین شاه و روى کار

وسطایى به درآییم». جز هاشم قزوینى، ادیب نیشابورى نیز نقش پراهمیتى در پرورش علمى و معنوى وى بازى کرد. کدکنى درباره ادیب مى‌گوید که «او براى من همیشه استاد

کتاب‌های حاشیه ملاعبدالله و قسمتى از کتاب مطول را نزد شیخ محمدحسن نیشابورى معروف به ادیب نیشابورى درس گرفت. سپس به قم و از آنجا به اهواز رفت. فیاض در اهواز به

در مدرسه نواب سکونت گزید و مدت هفت سال علوم ادبى را نزد ادیب نامى خراسان محمدتقی ادیب نیشابورى فراگرفت و هرآنچه را آموخت، نگاشت و تدریس کرد و مورد توجه

وارد حوزه شده و در مدرسه خیران خان مشهد، مشغول شد و از محضر اساتیدى چون ادیب نیشابورى و محقق نوقانى، ادبیات عرب را فراگرفت و شرح لمعه در از محضر احمد مدرس

مشغول بودند. او در طول تحصیل خود، از محضر استادان زیادى بهره جست كه ادیب نیشابورى، حاج میرزا احمد مدرس یزدى، حاج شیخ هاشمى قزوینى، بدیع‌الزمان فروزانفر

او در حوزه علمیه مشهد نزد حاج شیخ مجتبى قزوینى و شیخ محمدتقى ادیب نیشابورى مشهور به ادیب ثانى تلمذ کرد و کتاب‌هاى «سیوطى»، «مغنى» و «مطول» را خواند. همچنین

از استادانی چون شيخ هاشم قزوینی، شيخ مجتبی قزوینی، آیت‌الله سبزواری، اديب نيشابورى و میرزا مهدی اصفهانی را بهره برد. وى در مشهد تا خارج فقه و اصول پيش رفت

المقدمات، سیوطی و بخشی از مغنی را نیز نزد برادرش خواند. پس‌ازآن به درس ادیب نیشابوری راه یافت و به مدت چهار سال در جلسه درس هر کتابی که ایشان تدریس می‌کرد،

مهاجرت كرد و از اساتيد بنام آنجا همچون حضرات حجج اسلام و آيات: محمدتقى اديب نيشابورى، حجت هاشمى، احمد مدرسى، احمد مهدوى دامغانى، حسین وحيد خراسانى و سيد‌

(1279-1359ش)، فقیه، ادیب، کتاب‌شناس، نسخه‌شناس و از مفاخر ایران اسلامی است که محضر بزرگانی چون: شیخ هادی بیرجندی، شیخ محمد‌حسن دهکی، ادیب نیشابوری، محمدباقر مدرس

استاد مدعو در دانشگاه پرینستون آمریكا بود. ملکشاهى در محضر كسانى همچون: ادیب نیشابورى، بدیع‌الزمان فروزانفر، فاضل تونى و مهدى الهى قمشه‌اى شاگردى كرده بود

اداری، در حوزه علمیه مشهد به تحصیل پرداخت. از اساتید ایشان در این هنگام، ادیب نیشابوری (از مدرسان معروف ادبیات عرب) و مرحوم آیت‌الله میلانی (درس خارج فقه) بودند

بهشهر، گرگان و مشهد ادامه داد. در مشهد از محضر اساتيد و بزرگانی چون ادیب نیشابوری و شیخ مجتبی قزوینی گذراند. در سال 1339ش مدت کوتاهی را نیز در حوزه علمیه

از محضر اساتيدى چون میرزا عبدالجواد ادیب نیشابوری (اديب اول)، اديب هروى، شيخ محمدتقى اديب نيشابورى (اديب ثانى)، اديب خاورى و... استفاده كرده و سطوح عالى

اين تفسير چنين فرموده‌اند: «تفسير السلطان، سلطان التفاسير». هم‌چنين اديب نيشابورى، شاگردان خود را به مطالعه آن تشويق مى‌كرد. اين تفسير، در چهار جلد تنظيم

شیخ محمدعلی مدرس افغانىمحقق نوقانى و شیخ محمد عیدگاهى، شیخ محمدتقى (ادیب دوم) نیشابورى باید یاد کرد. و از مدرسین فقه ایشان آیت‌الله حاج میرزا احمد مدرس یزدى

نظام‌الدين حسن بن محمد بن حسين، معروف به اديب نيشابورى (728ق)، شرح عربى كتاب «الشافية» ابن حاجب مى‌باشد. محمد زكى جعفرى اديب دره صوفى، به توضيح و تبيين مشكلات

استادان مبرزى، مانند آقا بزرگ حكيم، آقا ميرزا محمد فرزند آخوند خراسانى، اديب نيشابورى. وى، در جلسه درس همه بزرگان ياد شده و برخى ديگر از استادان متخصص و متبحر

مقدس رفت و در آن‌جا از محضر بزرگانى چون: علاّمه حاج میرزا عبدالجواد ادیب نیشابوری (م 1344ق)، ميرزا عسكر شهيدى، معروف به آقا بزرگ حكيم (م 1354ق)، آيت‌الله

به مشهد مهاجرت کرد و مشغول دروس مقدّمات شد. به‌طور خصوصی در درس محمدتقی ادیب نیشابوری شرکت کرد. در سال ۱۳۳۴ه‍.ش در ۱۸سالگی به قم رفت. امام خمینی، سید حسین

وضع‌ ظاهری‌ ادیب‌ برخلاف‌ محیط طلبگی‌ آن‌روز آمیزه‌ای‌ از سنت‌های قدیم‌ و جدید بود، با این‌ حال‌ نسبت‌ به‌ امور مذهبی‌ تعصب‌ داشت‌. ادیب به‌ هنگام‌ تحصیل‌

چنين از استاد خویش ياد مى‌كند: «استاد والامقام ما حضرت حجة الحق محمدتقى اديب نيشابورى...». جلد اول کتاب در دسترس نبود. جلد دوم کتاب، مشتمل بر پنج باب «متعلقات

پایان رساند. از اساتید بزرگ او در ادبیات می‌توان میرزا طاهر تنکابنی و ادیب نیشابوری را نام برد. غلامرضا رشید یاسمی، در زادگاهش مدتی رئیس دبیرستان بود، اما

شاگردان خصوصی ادیب نیشابوری درآمد. ادیب نیشابوری در درس خصوصی خود شاگردانی را می‌پذیرفت که ذوق شاعری داشتند. پروین اشعارش را برای ادیب خواند، ادیب او را پذیرفت،

هفده‌سالگی برای ادامه تحصیل به مشهد رفت. استادان وی در آنجا عبارت بودند از: ادیب نیشابوری در درس مطول، که لقب «فاضل» را او به محمدحسین داد؛ آقا میرزا عبدالرحمان

بعضى اساتيد دريافت داشته بود. ادبيات عرب: مرحوم حجت‌الاسلام محمدتقی اديب نيشابوری- المکاسب: شهيد سيد عبدالكريم هاشمی نژاد و آيت‌الله حسين وحيد خراسانی- فرائد

دانشورانی چون حاج شیخ حسن برسی، میرزا محمد باقر مدرس رضوی، میرزا عبدالجواد ادیب نیشابوری، حاج میرزا حسین از شاگردان میرزای شیرازی و حاج میرزا اسماعیل مجتهد علم

حدود هشت سال مشهد بود و سطح را در مشهد خواند و ادبیات و مطوّل را نزد ادیب نیشابورى بود و كتب سطح را نزد آقا شیخ هاشم قزوینى و شیخ هاشم دامغانى گذراند. حدود

درازى به تحصيل فلسفه و كلام، همت گماشت و ادبيات عرب را نزد شيخ محمدتقى اديب نيشابورى فرا گرفت. حكيمى همچنين از محضر استادانى همچون آيات عظام: شيخ مجتبى قزوينى

مشهد مقدس شده و در مدرسه خيرات‌خان سكنى گزيد و از محضر استادى چون مرحوم اديب نيشابورى، ادبيات آموخت و فقه، اصول و معقول را از محضر شيخ هاشم قزوينى، شيخ كاظم

مشهد رفت و در مدرسه ابدالخان اسكان يافت. وى از محضر استاد علامه مرحوم اديب نيشابورى قدس‌سره بهره برد. در سال 1340 به قم رفت و به فراگيرى رسائل و مكاسب مشغول

سليمان‌خان، حجره‌اى گرفت. براى فراگرفتن ادبيات عرب، مدتى در حوزه درس محمدتقى اديب نيشابورى حاضر شد. سپس به منظور آموختن فقه و اصول، به حوزه درس استاد حاج ميرزا

دئلى، ابن مالك، جلال‌الدين سيوطى و مؤلف، ارائه و صورت اجازه‌نامه‌اى از اديب نيشابورى و تقريظى از ايشان، آورده شده است. روش شارح بدين صورت است كه با آوردن

منطق‌ نزد پدر و ادیب‌ نیشابوری‌ فرا گرفت‌. آنگاه‌ به‌ سبزوار رفت‌ و در محضر افتخارالحكما، شاگرد ملا هادی‌ سبزواری‌، حكمت‌ و فلسفه‌ آموخت‌. ادیب‌ افزون‌ بر تحصیل‌

سطح و خارج را آموخته بود اشاره كرد. همچنين او ادبيات را نزد مرحوم اديب نيشابورى (اديب ثانى) به‌كمال آموخت. وى صرف نظر از استادى در ادبيات عرب و فارسى، همچون

مدرسه عباس‌قلى خان، نزد استادان فرزانه‌اى مانند بهشتى، شيخ على‌نيا و اديب نيشابورى، فراگرفت. او استعداد سرشارى داشت و هرچه را مى‌آموخت به ديگران ياد مى‌داد

دو درب ساکن شد و ادبیات عرب، منطق و حکمت قدیم را نزد میرزا عبدالجواد ادیب نیشابوری و فاضل بسطامی آموخت. ایشان سطوح را از محضر آیات سید جعفر شهرستانی، شیخ

مغنی ابن‌ هشام، مطول تفتازانی، مقامات حریری و شرح نظام را نزد مرحوم ادیب نیشابوری و دیگر استادان فن خواند و شرح لمعه و قوانین را از مرحوم سید احمد مدرس

سپس در سال 1340ق، به مشهد مقدس رهسپار و ادبیات را نزد میرزا عبدالجواد ادیب نیشابورى و معالم الأصول را نزد شیخ محمدکاظم دامغانى و قوانین الأصول را نزد میرزا

علوم قديمه را در محضر استادانى چون ملا اسحاق چولايى (مقدمات)، مرحوم اديب نيشابورى (ادبيات)، مرحوم شيخ حسن برسى (فقه و اصول)، مرحوم آقازادۀ بزرگ (خارج فقه)

حاج سید مصطفی سرابی خراسانی از فضلا و ادبای مشهد بود که ادبیات را از ادیب نیشابوری و فلسفه را نزد حاجی فاضل آموخته و خود اهل شعر و ذوق بود. سید ضیاءالدین،

خطیب شهیر مرحوم کافى)، مرحوم حجت‌الاسلام شمس از شاگردان شیخ محمدتقى ادیب نیشابورى اول، حجت‌الاسلام حاجى محقق و منطق را نزد برادر ارشد استاد محمدتقى شریعتى

اساتیدی که در مشهد، وی از محضرشان کسب فیض نمود، عبارتند از: شیخ محمدادیب ادیب نیشابوری (مغنی و مطول)؛ میرزا احمد مدرس یزدی (معالم الأصول، قوانین و شرح لمعه)؛

«قصیده استادیه» است که در سن هجده سالگی و پس از پایان دوران تحصیل در محضر ادیب نیشابوری (1355ش) و به پاس زحمات استادش سرود. این قصیده بیانگر چگونگی تحصیل و دانش‌اندوزی

انگلیسی را فراگرفتند. از اساتید معروف ایشان در حوزه می‌توان از مرحومان: ادیب نیشابوری، آیت‌الله شیخ کاظم مهدوی دامغانی، آیت‌الله آقا شیخ هاشم قزوینی، آیت‌الله

صبحی صالح (1345-1407ق)، متفکر، نویسنده، ادیب معاصر عرب، استاد زبان و ادبیات در دانشکده ادبیات دانشگاه بیروت لبنان، مصحح و محقق نهج‌البلاغة صبحی ابراهیم

است. همچنين در اين اثر تذكر داده شده كه برخى صاحبان تراجم چون محمدتقى اديب نيشابورى.، نه‌تنها علمايى گمنام نيستند، بلكه دانشمندان بلندآوازه‌اى هستند و شرح

اجتهاد ادامه داد. 20 سال در مشهد به كار علمى پرداخت و سپس عازم قم شد. ادیب نیشابوری حاج شیخ مجتبی قزوینی شیخ محمدكاظم دامغانی میرزا جواد آقاتهرانی شیخ هادی

(204-280ق)، مشهور به ابن طيفور، از دانشمندان بزرگ اهل تسنن در قرن سوم هجرى، ادیب و مورخ، جغرافی‌دان، نویسنده بلاغات النساء ولادت او در سال 204 در شهر بغداد

دو بار خواندند و تقریر کردند. ادبیات عرب را نزد استاد محمدتقی ادیب نیشابوری (مشهور به ادیب دوم متخلّص به راموز)، شرح لمعه،  قوانین و معالم الأصول را نزد

بنت على بن حسین بن عبیدالله بن حسن فوّاز عاملى (1276-1332ق)، بانوى شاعر، ادیب، عالم در نحو و صرف و معانی و بیان و  اوزان مختلف شعر و سبک‌های آن و تاریخ

1319ق)، (منسوب به ستره یا ستار، ناحیه‌ای در بحرین)، عالم، فقیه، فیلسوف، حکیم، ادیب و شاعر بحرینى در قرن سیزدهم و چهاردهم) زادروز و زادگاه وى به طور دقیق دانسته

سید‌ ‎قطب ابراهیم حسین شاذلى (1324-1386ق)، نویسنده، نظریه پرداز، ادیب، شاعر، از اندیشوران و دعوتگران و مدافعان بزرگ عرصۀ حرکت اسلامى معاصر، مؤلف کتاب في

امام هشتم(ع) اقامت گزيد و دوره مقدمات و ادبيات عرب را نزد استاد توانا، اديب نيشابورى، گذراند و سطوح عاليه را نزد حضرات آيات شيخ هاشم قزوینى، شيخ مجتبى قزوینى،

اهل علم در مشهد مقدس به دنیا آمد. وی ادبیات را نزد مرحوم شیخ محمدتقی ادیب نیشابوری، معالم، قوانین و شرح لمعه را نزد آیت‌الله حاج سید احمد مدرس یزدی، رسائل،

محمدعلى فروغى (1254-1321ق)، نویسنده، ادیب، مترجم و روشنفکر، سیاستمدار، دیپلمات، نماینده، نخست وزیر، وزیر، روزنامه‌نگار، تاریخ‌دان، فراماسونر، نوه محمدمهدى

شیخ فضل‌الله نورى و میرزا حسن آشتیانى و ملا محمد آملى تحصیل کرد. او از محضر ادیب پیشاورى و شیخ هادى نجم‌آبادى نیز برخوردار شد. در مدرسه معیرالملک حجره‌اى

میدانى نیشابورى (متوفای 518ق)، کنیه‌اش ابوالفضل و ابى‌البرکات بوده و دارای القاب امام، علامه، امام افضل، بزرگ فضلاء شرق و غرب، ارباب فضل و ادب، ادیب، صدر

بن على کراجکى طرابلسى (متوفای 449ق)،  فقیه، اصولى، ریاضیدان، ستاره شناس، ادیب و آگاه به علوم حدیث، فلسفه، کلام، نحو، اخلاق، تاریخ، رجال، تفسیر و پزشکى و

مدرسه عالی نواب رفت. علی حکیمی دوران تحصیل خود را نزد اساتیدی همچون ادیب نیشابوری، آیت‌الله حاج میرزا احمد مدرس، آیت‌الله حاج شیخ مجتبی قزوینی و آیت‌الله

بزرگ قرن پنجم به شمار مى‌آید. ابوالحسن على بن احمد بن محمد بن على متویه نیشابورى محل تولد ایشان نیشابور بود، اما تاریخ ولادت او ذکر نشده است. پدرانش تاجر

عبارت بودند از: حجج اسلام اديب نيشابورى، غلامحسين اسلامى، محقق نوغانى، مدرس، كلباسى، حكيمى، اديب تهرانى، جولستانى، شعرانى، اديب بجنوردى، شهرستانى، مصطفوى

را در مدارس قدیمی مشهد و اصفهان گذرانید و از محضر استادانی چون مرحوم ادیب‌ نیشابوری و مرحوم شیخ محمد حکیم خراسانی بهره‌مند گردید و سپس با رواج‌ آموزش‌وپرورش

الاولى 407 یا آنچنان که خطیب بغدادى از ابوصالح نیشابورى نقل کرده است در 406 و این ابوصالح احمد بن عبدالملک نیشابورى (متوفّى 470) از محدّثان نیشابور بوده است

ریاضى نیز تبحر داشت و کتابهاى ارزشمندى در این علوم نوشته است. از اساتید «نیشابورى» فقط «قطب‌الدین محمود شیرازى» (م710ق) در کتابهاى تراجم ذکر شده و از سایر

حدیث و فلسفه.دورۀ کامل خارج فقه و اصول را در مشهد و قم به پایان رساند. ادیب نیشابوری، حاج میرزا احمد مدرّس، حاج میرزا جوادآقا تهرانی، آیت‌الله شیخ محمدکاظم

كان(ره)أديبا شاعرا یروی له شعر عربی و فارسی. سید احمد شهاب‌الدین رضوى، معروف به ادیب پیشاورى (متوفاى 1349ق) اشعارى را در مدح شیخ فضل‌اللّه سروده است که بعضى از

ورود به مدرسه‌ى علميه‌ى مشهد آغاز كرد. ادبيات عرب و مقدمات را از محضر اديب نيشابورى، على‌اكبر صدرزاده‌ى اصفهانى، سيد احمد مدرس يزدى، شيخ كاظم دامغانى و شيخ

امام‌جمعه کردکوی تلمذ کرد. شیخ عبدالکریم عبداللهی از شاگردان اختصاصی ادیب نیشابوری بود که از اساتید معروف مشهد در ادبیات عرب در آن زمان به شمار می‌رفت.

فلسفه را در آن‌جا فراگرفت. در آنجا از محضر افرادی مانند شیخ محمدتقی ادیب نیشابوری، ادبیات فارسی و زبان و ادبیات عرب آموخت. همزمان فقه و اصول و منطق را

کوتاه در قم، به مشهد رفت و از درس «مطول» شیخ محمدتقی راموز، مشهور به‌ ادیب نیشابوری ثانی استفاده کرد. همچنین شرح‌ خواجه‌ بر «اشارات» و نیز «اسفار» را در

نه‌ از‌ آن‌ حیث کمترین جنبشی در حال و کارشان پدید نیامد؛ همچون ادیب پیشاوری و ادیب نیشابوری؛ نیز تنی چند بودند که با تأثیرپذیری شدید‌ از‌ انقلاب‌ مشروطه،

محمد بن حسن فتّال نيشابورى ابوجعفر محمد بن حسن شوهانى، محمد بن على بن محسن حلبى - ركن‌الدين ابوالحسن بن على بن عبدالصمد سبزوارى نيشابورى، محمد بن على بن

بن عمر بن محمد بن عمر خوارزمى (476-538ق)، مشهور به جارالله زمخشری، مفسر، ادیب، زبان شناس، خطیب برجسته، از بزرگان مذهب حنفى و معتزلى به شمار مى‌آيد. ابن

اشاره داشته باشد: فریدالدین ابوحامد محمد بن ابوبکر ابراهیم بن اسحاق عطّار نیشابورى(537-627ق)، یکى از شعرا و عارفان نام‌آور ایران در اواخر قرن ششم و اوایل

خَلِّکان (11 ربیع الاخر 608 -26 رجب 681ق) معروف به ابن خَلِّکان، قاضى، مورخ و ادیب مشهور شافعى مذهب. ضبط واژه «خَلکان» به فتح خاء و کسر و تشدید لام است که گویا

عزالدین، ص121-130 رضانژاد، عزالدین، «پیشگامان تقریب: عباس محمود عقاد؛ شاعر، ادیب و نویسنده اصلاح گر مصری»، پايگاه مجلات تخصصى نور، مجله: اندیشه تقریب، زمستان

منظوم يا معراج المحبّة، ترجمه منظوم اللهوف على قتلى الطفوف ابن طاووس به قلم اديب و شاعر ولايى على حائرى محلاتى با بيش از دو هزار بيت سروده است. زبان سروده‌ها،

موفق بن احمد اخطب خوارزم (484-567 ق)، فقیه، محدث، خطیب، ادیب، مورخ و شاعر سنی مذهب قرن ششم هجری است که «المناقب»، از جمله آثار اوست. از جمله اساتید وی،

معاصر ايران فرزند على‌اکبر نفیسى ناظم‌الاطباء او در سال 1274ش در خانواده‌اى اديب و اهل علم به دنيا آمد. پدرش ميرزا على اكبر خان ناظم الاطباء و برادر بزرگترش

قصه ناتمام فاطمه علیهاالسلام، رمان بلند و زیبایى است که به قلم کمال‌ السّید ادیب و نویسنده تواناى عرب به زبان عربى نگاشته شده و توسط آقاى حسینى (ژرفا) نویسنده،

(394-481ق)؛ ادیب صابر ترمذی (متوفای 538ق)؛ سیدحسن غزنوی (متوفای 556ق)؛ انوری ابیوردی (متوفای 585ق)؛ خاقانی شروانی (520-595ق)؛ عطار نیشابوری (540-618ق)؛

الثغور الباسمة في مناقب السيدة فاطمة، نوشته ادیب، مورّخ، مفسّر، فقیه و نویسنده فعال شافعی قرن نهم و دهم قمری، جلال‌الدین عبدالرحمن سیوطی (849-911ق)، روایاتی

سيد‌ ‎و تأليفات سيد‌ ‎تنظيم نموده است. از آن جا كه سيد‌ ‎بن طاووس، شاعر، اديب و نقّاد هم بوده است، لذا ردپاى ذوق ادبى او در لهوف قابل مشاهده است. بيان

سيد حسين شيخ‌الاسلامى (1315-1390ش)، محقق و ادیب و نویسنده توانمند دوران معاصر وی در اول فروردين 1315 در تویسركان متولد شد. پدرش سید محمد حسینی شیخ‌الاسلامي

(468 یا 469-532 یا 548ق)، معروف به امين‌الاسلام طبرسى، فقیه، محدث، مفسر، ادیب، متکلم، نویسنده تفسیر مجمع‌البیان رضى‌الدين حسن بن فضل طبرسى فرزند ایشان

احوال سلطان حسین مى‌نویسند: «الخطیب الأدیب سلطان ابوالحسن الخطیب الأسترآبادى: ادیب کامل و خطیب فاضل بود. خلف مرحوم مبرور سلطان حسین واعظ مرقوم است. در عصر خود

ابوالحسن، محمد بن حسين بن موسى موسوى بغدادى (۳۵۹-۴۰۶ق)، معروف به سيد رضى، فقیه، ادیب، شاعر، مفسر، نقیب علویان، گردآورنده نهج‌البلاغة، برادر سید مرتضی در سال 359

این شاعران عبارتند از: ناصرخسرو قبادیانی، منوچهری دامغانی، لامعی گرگانی، ادیب صابر ترمذی، قوامی رازی، سوزنی سمرقندی، سیف‌الدین اسفرنگی و جلال‌الدین محمد

شهاب‌الدين آلوسی (1217-1270ق)، فرزند صلاح‌الدين ملقب به شهاب آلوسى فقيه، مفسر، اديب و مفتى بغداد در سدهٔ سیزدهم هجری ایشان در سال 1217 ق/1802م متولد گردید. خانوادۀ

حسن بن عبدالله بن سهل (ح 310 الی 320-395ق)، معروف به ابوهلال عسكرى، شاعر، اديب، واژه‌شناس و استاد در صنايع شعرى وى احتمالا در اوايل سده 4ق بين سالهاى 310

سید محسن امین حسینی عامِلی (1284- 1371ق)، فقیه، ادیب، شرح حال نگار بزرگ شیعی، سید حسن امین (1326-‌1422ق) فرزند ایشان است. او فرزند عبدالکریم عاملی است

مشاهير علماى اماميه در قرن دوازدهم، فقيه، اصولى، محدث، متكلم، مفسر قرآن، اديب و رجالى است در سال 1155ق (و به قولى در 1154ق) برابر با 1121ش. در كربلا متولد

محمدجواد بلاغى (1282-1352ق)، فقیه، اصولی، ادیب، مفسر عراقی که آثار متعددی در دفاع از اسلام و تشیع بر ضد یهود و مسیحیت و بابیت، بهائیت و وهابیت و رد شبهات

عالم زاهد؛ واسع الاخبار؛ بصیر بالروایه؛ مضطلع؛ ثقه؛ صدوق؛ عین من عیون؛ نبیل؛ ادیب؛ فهیم؛ افضل اهل المشرق علماً؛ اوجد دهره و زمانه فی شقّه؛ غزاره العلم؛ مفسر؛

غلامعلی حداد عادل (متولد 1324ش)، نویسنده، شاعر، ادیب، استاد فلسفه، مشاور عالی مقام معظم رهبری و رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، نظارت بر دانشنامه جهان

حافظ شرح جلالی بر حافظ شرح سودی بر حافظ شرح عرفانی غزلهای حافظ غزلیات حافظ (ادیب برومند، عبدالعلی) فرهنگ اشعار حافظ کلک خیال انگیز شرح اشارات حافظ اغانی شیراز

ابن دُرَيد، ابوبكر محمد بن حسن بن دريد ازدى (223-321ق)، لغت‌شناس، نحوى، اديب و شاعر عرب. نسب او را همگان به قبيله ازد رسانده‌اند. خاندان ابن دريد از بزرگان

ازدواج اعلام داشت. ملا فضّه (عالم، اديب، زنده تا سال 1249ق)، فرزند شيخ احمد بلاغى و همسر شيخ حسن بلاغى از زنان عالم، فاضل، اديب و خوشنويس بود. به نوشته «أعيان

دیوان فخر هروی؛ دیوان قاسم کاهی؛ دیوان زرگر اصفهانی؛ دیوان هنر جندقی؛ دیوان ادیب پیشاوری؛ دیوان غبار همدانی؛ دیوان محیط قمی؛ مشاعره احمد؛ مشاعره با رباعی؛

استادانش محمد‌تقی نیشابوری، معروف به ادیب دوم در ادبیات عرب، میرزا هاشم قزوینی و احمد مدرس یزدی در فقه و اصول و آقا شیخ هادی کدکنی نیشابوری در منقول بودند

را در خدمت دو عالم اديب، مرحوم حاج آقا جمال خوانسارى و حاج آقا احمد مقدس فراگرفته و دروس سطح را نزد حضرات آيات خادمى، فياض، طيب، اديب و مدرس و منظومه حاجى

ابوعبدالله حسین بن احمد بن خالویه (متوفای 370ق)، ملقب به ذوالنونين، شاعر، اديب و نحوى برجسته ایرانى‌تبار بوده است. ثعالبى نام وى را حسن و ابن قفطى نام پدر

محمد بن حسین بیهقی نیشابوری کیدری (زنده در 576ق)، فقیه، ادیب و شاعر ایرانی قرن ششم. قطب‌الدین بیهقی کیدری چنان‌که از نسبتش پیداست از مردم ناحیه بیهق خراسان

مقدمه‌اى بر شمس الحقايق. تصحيح و تعليقات منطق الطير عطار نيشابورى. تصحيح و تعليقات اسرارنامه عطار نيشابورى. دایرة المعارف ایرانیکا ر.ک: مرکز دائرةالمعارف بزرگ

عثمان خركوشى نيشابورى (متوفى 407)، مؤلف شرف النّبى؛ سهل بن محمد صعلوكى (متوفى 404)؛و ابن فورك انصارى اصفهانى (332-406)، فقيه، مفسّر، اصولى، اديب و نحوى و رجالى

حسین ابن هیثم ابوالفرج اصفهانى (284-ح 362 ق،/ 897- 973 م)، محدث و مورخ و ادیب و شاعر و موسیقی­‌شناس، از نوادگان مروان بن حكم يا هشام بن عبدالملك،. ابوالفرج

سید عبدالحسین شرف‌الدین (1290-1377ق)، فقیه، مجتهد، اصولی، ادیب، محدث، مدافع تقریب مذاهب، نویسنده کتاب مشهور المراجعات در دفاع از عقاید تشیع در یکی از روزهای

دست می‌دهد. اولین شخصی وی که از او صحبت می‌کند ابن عربی است. روایت جاحظ (ادیب و نویسنده عرب) درباره فاجعه عاشورا و یزید بن معاویه، قاضی عبدالجبار معتزلی،

کاشان به دنیا آمد. پدر وی رضی‌الدین شاه مرتضی (۹۵۰-۱۰۰۹ق)، مردی فقیه، متکلّم، ادیب و مفسر بود و در کاشان حوزه تدریس داشت. مادر او زهرا خاتون، بانوی عالم و شاعر،

نورالدين ابوالحسن (ابوالقاسم) على بن حسن باخَرزى (متوفای ذيقعده 467ق)، شاعر و اديب عربى نويس ایرانى قرن پنجم است. برخى از منابع عنوان «تاج الرؤساء» و «الرئيس

ملاّ غلام‌حسين شيخ الإسلام آقا ميرزا محمد سروقدى سيد احمد پيشاورى، معروف به اديب آقا ميرزا محمد حكيم الهى فاضل مغيثه‌اى سبزوارى حكيم آخوند ملا عبدالوهاب مايوانى

در كلمات امام اميرالمؤمنين(ع)، آيات قرآنى فراوانى وجود دارد كه البته از اديب پرورش‌يافته مكتب قرآن كريم كه از آن، به‌اعلى مرتبه متأثر است، چنين نيز متوقع

بهار 1382 (9 صفحه، از 230 تا 238). رضانژاد، عزالدین، «عباس محمود عقاد، شاعر، ادیب و نویسنده اصلاحگر مصری»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله اندیشه تقریب، زمستان

هنگامى كه خداوند مرا بر كتاب «الدر المنثور في طبقات ربّات الخدور»، نوشته اديب فاضل زينب بنت على آل فواز(ره) آگاه كرد، از كثرت مطالب سودمند و روش جالب آن،

از امام جعفر صادق(ع) است. تقریظی شاعرانه در مدح این کتاب شامل 8 بیت سروده ادیب دانشمند میرزا فضل‌الله آل داوود معروف به بدایع‌نگار نیز در نسخه(قربانی‌زرین)

او، به‌همراه نمونه‌هایی از نثر بدایع‌نگار در تألیفاتش به‌عنوان یک نویسنده ادیب. سوم: گزارشی از سیر تطور نثر فارسی و بررسی سبک‌شناسی و بیان ارزش ادبی «فيض

بن سعید ادیب کرمینی؛ «قانون ادب» ابوالفضل حبیش بن ابراهیم بن محمد تفلیسی؛ «السامي في الإسلامي» ابوالفضل احمد بن محمد بن ابراهیم میدانی نیشابوری؛ «مقدمة

پادشاهان و امیران، از جمله سلطان محمود و سلطان مسعود غزنوی به‌عنوان مردی ادیب و فاضل، به کار دبیری اشتغال ورزید و بعد از شکست غزنویان از سلجوقیان، ناصرخسرو

نویسنده‌اى دانشمند، با تقوا، ادیب، محدّث فقیه و مفسرى آگاه شمرده است. صاحب ریحانة الادب:جلد 5 صفحۀ 320 مى‌نویسد:عالمى است عامل، جامع، ادیب، فاضل بارع، فقیه، مفسر،

شد. پدرش مرحوم شيخ على‌اصغر ذكاوتى قراگزلو متخلص به «زمزم همدانى»، عالم، اديب، خطیب، عارف، مدرس و شاعر بود. مادرش از خاندان حاج محمدجعفر كبوتراهنگى (مجذوب)

اثر مذکور است که محمد اصیلی وسطانی شافعی (زنده در 836ق) انجام داده و محمد ادیب جادر آن را تصحیح کرده است. متن فارسی، یک جلدی است و مترجم محترم هم برگردان

بزرگوار و رئيس مذهب و از برجسته‌ترين علماى دوران خود به شمار مى‌رفت. او شخصيتى اديب و شاعرى توانا بود كه ديوان شعرى نيز از او به يادگار مانده است. او از مشايخ

ابوبكر خوارزمى، محمد بن عباس (323 - 383ق)، شاعر، كاتب و اديب بوده است. از آنجا كه زادگاه خود و پدرش، خوارزم و مادرش از مردم طبرستان بود، خود را گاه «خوارزمى»

افراد زیر اشاره داشته باشد:  ابوعبدالرحمن محمد بن حسین بن موسى ازدى سلمى نیشابورى (412-325 ق)، صوفى و مفسّر سدۀ چهارم و اوایل سدۀ پنجم هجرى. ابومروان عبدالملک

میدانى نیشابورى (متوفای 518ق)، کنیه‌اش ابوالفضل و ابى‌البرکات بوده و دارای القاب امام، علامه، امام افضل، بزرگ فضلاء شرق و غرب، ارباب فضل و ادب، ادیب، صدر

ندیده‌ام. عجلی می‌گوید‌: وکیع‌ بن‌ جراح (ابوسفیان کوفی)، ثقه، عابد، صالح، ادیب و از حفاظ حدیث بود. یحیی بن معین می‌گوید: وکیع، افقه مردم بود...‌. در برابر

ق)،  ملقب به صائن‌الدّین و مکنی به ابومحمّد، حكيم و عارف و فقيه و شاعر و اديب، از معروف‌ترین افراد آل ترکه و از دانشمندان قرن نهم هجری در اصفهان است. وی

فراهانى  (1193-1251ق)، مشهور به قائم مقام، وزیر، دیوانی، و صدراعظم دورة قاجار، ادیب، سیاستمدار او فرزند ميرزا بزرگ قائم‌مقام، در سال 1193ق، در هزاوه  فراهان

اسلام به‌طور عام و دمشق به‌طور خاص اشارت رفته و از جمله آمده است که در 345 ق ادیب و محدث بنام ابوحاتم بستى، مدرسه‌اى در شهر بست برپا داشت و در آن کتابخانه

تأليف أحمد بن عبدالعزيز از محدّثان اهل سنت در قرن چهارم هجرى است. او مورخ و اديب و شاعر توانايى بود و در علم حديث نيز تبحر داشت و از جمله محدثان مشهور آن

شده است و چون در ادبیات عرب بیشتر زحمت کشیده و تدریس کرده بوده، متخلّص به ادیب‌العلماء هم شده است. به‌جز این اثر، دارای آثار دیگری بوده است؛ مثلاً پنجاه

محمّد بن عبدالله کاتبی ترشیزی (متوفای 839ق)، متخلص به کاتبی، ادیب، خوشنویس، شاعر نادره‌گوی و وارسته نیمه اول قرن نهم هجری است که در زمان خود سرآمد اقران

محمدبن یوسف بن شهاب شیرازی (درگذشته 942ق‌/1535م‌)، متخلص به اهلی، ادیب‌ و شاعر سده 10ق‌/16م‌. او از شاگردان دوانی بود و بااینکه به دربار شاهان راه یافت،

الدرر في شرح الإیجاز شرح محمد بن حسین بیهقی نیشابوری کیدری (زنده در 576ق)، فقیه، ادیب و شاعر ایرانی قرن ششم، بر کتاب «الإیجاز المتسم بسمةالإعجاز» در موضوع

ادبيات را نزد ميرزا عبدالجواد نيشابورى و فلسفه را خدمت ملا عباسعلى پدر حاجى فاضل سركشيك و علامه شيخ اسدالله يزدى و اديب بجنوردى آموخت و در دروس سطح و خارج

دانست. بایزدی، علی، ص70 همان همان همان همان همان، ص70- 71 بایزیدی، علی، «ادیب فخرالدین اسعد گرگانی (سده چهارم و پنجم هجری)، استارباد، زمستان 1401- شماره

برجسته زندگى او را در وزارت او ندانسته‌اند، بلكه از وى به عنوان یک دانشمند و اديب ياد كرده‌اند. مورّخان بزرگى چون ابن اثير وقايع سياسى دوران حكومت آل بویه

عباس زریاب خویى (۱۲۹۷- ۱۳۷۳ش)، مورخ، ادیب، مترجم و نسخه‌شناسی برجسته بود که از علوم و معارف دوران اسلامی و تاریخ و فرهنگ ایران پیش از اسلام آشنایی کامل

محمد بن محمود نیشابوری (حدود 480-599ق)، مفسّر و ادیب قرن ششم هجری، از آثار ایشان کتاب تفسیر بصائر یمینی در ترجمه و تفسیر قرآن معین‌الدین حجة‌الحق بوجعفر

اشرف‌الدین گیلانى، ملک‌الشعراى بهار، میرزاده عشقى، فرخى یزدى، پروین اعتصامى، ادیب‌الممالک و... وى در تهیه اسناد، تنها به نقل سند اکتفا نمى‌کند، بلکه آثار خود

الحجب و الأستار عن أسماء الكتب و الأسفار، اثر علامه محقق سيد اعجاز حسين نيشابورى كنتورى، فهرستى از كتب تأليف‌شده علماى اماميه مى‌باشد كه نویسنده به آن‌ها

از علماى بنام معاصر میرداماد، فقیه، محدث، مفسّر، متکلّم، ریاضیدان، شاعر، ادیب و عارف بلند مرتبه شیخ بهاءالدین محمّد عاملى مشهور به «شیخ بهایى» (953 تا1030ق)

محمد بن حسن بن فورک انصارى اصفهانى (متوفای 406ق/ 1015م)، متكلم، فقيه، مفسر، اديب و واعظ اشعرى شافعى، معروف‌ترین کتاب اوست که در تأویل و تفسیر احادیثی است

مدنی جدید. الوسيط في تفسير القرآن المجيد (فرماوي) تألیف علی بن احمد واحدی نیشابوری (درگذشته 468ق) از تفاسیر مأثور قرن پنجم هجری مشتمل بر روایات نبی(ص) و صحابه

دیوان نظیری نیشابوری، مجموعه‌ای از اشعار محمدحسین نظیری نیشابوری است که با تصحیح و تعلیقات محمدرضا طاهری، «حسرت»، به چاپ رسیده است. کتاب با مقدمه مصحح

مرحوم نیر جدا شده و به‌صورت مستقل تنظیم شوند. این بخش دربرگیرنده یک شعر از ادیب‌الممالک که در پاسخ به شعر نیر آن را سروده، یک غزل از میرزا محمد ممقانی، پدر

محمد غفرانی (متولد 1305-1389ش)، ادیب و لغت‌شناس معاصر، از شاگردان آیت‌الله مدنی، صاحب فرهنگ‌نامه «قاموس عصري في المصطلحات الحديثة، فرهنگ اصطلاحات روز (قاموس

علی هدی الکتاب و السنة و العقل • البداء في ضوء الکتاب و السنة • الحدود (نیشابوری) • النسخ و البداء في الكتاب و السنة • تسلیک النفس إلی حظیرة القدس • لب

برده است. الوسيط في تفسير القرآن المجيد (فرماوي) تألیف علی بن احمد واحدی نیشابوری (درگذشته 468ق) از تفاسیر مأثور قرن پنجم هجری مشتمل بر روایات نبی(ص) و صحابه

محمد گلپايگانى؛ آقا ميرزا محمدعلى بروجردى؛ آقا عباس اراكى؛ ميرزا محمدعلى اديب تهرانى؛ آيت‌الله سيد محمدتقى خوانسارى؛ آقا شيخ محمدرضا مسجدشاهى اصفهانى؛

(متوفاى 597) نيز ذيلى است بر «دمية القصر». شرح حال و نمونه آثار 530 شاعر و اديب در اين كتاب آمده است كه درباره شاعران مشهورى مانند متنبّى و ابوفراس، بالنسبه

آمده. آذر بیگدلی، مؤلف آتشکده آذر، اشعار وی را به یک‎هزار بیت تخمین زده و ادیب دانشمند، آقای احمد گلچین معانی در پاورقی صفحه 938 تذکره میخانه، مجموع اشعارش

تحسين و تقبيح ثعالبى ترجمه كتاب «التحسين و التقبيح» عبدالملك ثعالبى نيشابورى (429ق) اديب و نام‌آور سده‌هاى چهارم و پنجم هجرى است كه «محمد بن ابى‌بكر على كاتب

محمد بن حسن بن فورك انصارى اصفهانى (متوفای 406ق / 1015م)، متكلم، فقيه، مفسر، اديب و واعظ اشعرى شافعى بوده است. سمعانى در «الأنساب» فورك را به ضم «فاء» و فتح

القرآن الكريم، تألیف ابوعبدالله حسین بن احمد بن خالویه (متوفای 370ق)، شاعر، اديب و نحوى برجسته ایرانى‌تبار، این کتاب شامل تفسير و اعراب استعاذه و بسمله، سپس

سحر البلاغة و سر البراعة، اثر ادیب و لغت‌شناس بزرگ ابومنصور عبدالملک بن محمد نیشابوری (350 -429ق)، مشهور به ثعالبی است. این اثر مشتمل بر مجموعه‌ای از آثار

دیوان غزل و کلیات قصاید و مخمس و مسدسات جناب مستطاب فاضل یگانه، عاقل فرزانه، ادیب سخنور، فريد الدهر، عالی‌نژاد، جناب مولوی صوفی فتحعلی المتخلص به ویسی، موسوم

محمد استعلامى (متولد 1315ش)،  ادیب، نویسنده، پژوهشگر در متون شاخص عرفانی و ادبی، مولوی‌پژوه، حافظ‌شناس در چهارم تيرماه 1315ش، در اراك متولد شد. در همان

«تاج‌المعالی علی، رئیس شرق و صدر خراسان» و سه قصیده و هشت قطعه در ستایش «ادیب صابر» به‌همراه یک قطعه دوبیتی در هجای او به سبب رنجشی که از وی دیده است،

(1000--1041ق)، قاری، کلامی اشعری، مفسر، فقیه مالکی، مورخ، محدث، ادیب محمد بن حسن مقری نیشابوری (قرن 6ق)، محدث، نحوی، از اکابر علمای شیعه، که تاریخ ولادت و

(1270-1340ق)، فرزند حسین بن يونس لاريجانى حائرى معروف به بهشتى عالم، فاضل، اديب، لغوى، محدث، فقيه و مفسر از اعلام شيعه در قرن چهاردهم هجرى مى‌باشد. وى در

تأليف ابوالحسن سعيد بن مسعده مجاشعى (متوفى 215ق)، معروف به اخفش اوسط، نحوى و اديب مصرى است. اخفش اين كتاب را در بغداد و به درخواست كسايى تأليف كرده است. معاني

حبان بترتيب ابن بلبان»، از جمله آثار اوست. محسن فارسى (1299-1366ش)، مترجم، ادیب، بازنویس ادبیات کودکانه و عامیانه

مى‌گويد: «عبدالعلى حويزى از اكابر علماى اماميه، عالم، فاضل، فقيه، محدّث، ثقه، اديب، شاعر، متقى، جامع علوم و فنون متداوله بوده است.» صاحب وسائل الشيعة، شيخ حرّ

بن محمد قاضى هاشمى. حافظ ابومحمد عبدالرحمن بنابى‌بكر خزاعى نيشابورى، معروف به مفيد نيشابورى (درگذشته به سال 445ق). در رى مى‌زيست و از بزرگان شيوخ اماميه،

عبدالجبار بن عبدالله المقرى الرازى. محمد بن عبدالرحمن بن احمد بن الحسين نيشابورى خزاعى. عبدالله بن حسن بن حسين بن بابويه. سلار دیلمی بعد از عصر غیبت حضرت

همچنان که فرمود «این علی و پیروانش بهترین مردم هستند» تشیع را بنیان نهاد. ادیب معاصر دکتر طه حسین، ابن سبأ را شخصیتی توهمی دانسته که دشمنان شیعه آن را خلق

چگونگى تدوين و ويژگيهاى كتاب سخن گفته است. او كتاب حاضر را به عالم عامل و اديب فاضل جناب «احمد پاشا تيمور» تقديم كرده و خطاب به او چنين گفته است: مولاى

درباره وضعیت شیعه و سایر مذاهب در بلاد مختلف آورده‏‌اند، عبارت ابوبکر خوارزمى، ادیب برجسته شیعى این قرن را که جنبه‏‌هاى برجسته مذهبى شهرهاى دنیاى اسلام و نیز

است. فرهنگ مجمع الفرس نوشته محمدقاسم بن محمد کاشانی(متوفای بعد از 1036ق) ادیب، شاعر و متخلص به سروری است که در برخی از منابع از آن به نام فرهنگ سروری یا