واحدی، علی بن احمد
| نام | واحدی، علی بن احمد |
|---|---|
| نام‌های دیگر | واحدی النیسابوری، ابوالحسن علی بن احمد
النیشابوری، ابی‌الحسن علی بن احمد ابوالحسن علی واحدی نیشابوری |
| نام پدر | احمد |
| متولد | |
| محل تولد | نیشابور |
| رحلت | 468 ق |
| اساتید | أبي‌بكر أحمد بن أبي علي حسن بن حافظ حيري |
| برخی آثار | أسباب نزول القرآن |
| کد مؤلف | AUTHORCODE01526AUTHORCODE |
ابوالحسن على بن احمد واحدی (متوفاى 468ق)، معروف به واحدى، مكنّى به ابوالحسن از مشاهیر فقهاء، ادبا و مفسرین علماى بزرگ قرن پنجم به شمار مى‌آید.
ولادت
ابوالحسن على بن احمد بن محمد بن على متویه نیشابورى محل تولد ایشان نیشابور بود، اما تاریخ ولادت او ذکر نشده است. پدرانش تاجر بودند، و اصالتا اهل ساوه بود، ایشان برادری داشته که نامش عبدالرحمن بود،
حرکت فرهنگى و علمى در قرن پنجم در نیشابور، دوران طلایى خود را مى‌گذراند، در حدیث، فقه، تفسیر و رشته‌هاى علوم دیگر، علماى بزرگى پرورش یافتند، در حرکت تفسیرى، اهل حدیث و اشاعره، معتزله و شیعه، مفسران بزرگى چون ثعلبى، طوسى و طبرسى و دیگران، تربیت شده تفاسیر مهمى را نگاشتند، حتى، علماى صوفى مسلک و باطنى نیز تفاسیر مهمى مانند حقایق التفسیر ابوعبدالرحمن سلمى و لطائف الإشارات قشیرى را در این قرن ارائه دادند. پرورش واحدى در این شرایط از او انسانى محدث، فقیه، ادیب، شاعر، متکلم و مفسر ساخته بود، که توانست میان علماى برجسته، سرآمد زمان خود گردد.
تحصیلات
هر یک از علوم خود را از اساتید فن اخذ نموده بود، فقه، حدیث، ادب، و...، تفسیر را نزد ثعلبى مفسر مشهور، فرا گرفته بود.
اساتید
شاگردان
- علي بن محمود نصرآبادی
- أحمد بن محمد بن أحمد بن إبراهيم ميداني
- عبدالجبار بن محمد بن أحمد خواري بيهقي أبي محمد
- عمر بن عبدالله بن أحمد بن محمد خطيب أرغياني أبي عباس
- أحمد بن رضوان بن عبيدالله بردسيري كرماني أبي غانم[۱]
آثار
- در تفسیر حداقل سه دورۀ البسیط در 16 مجلد، الوسیط در 4 مجلد و الوجیز فى تفسیر القرآن در یک مجلد نگاشته است که بعنوان تفسیر واحدى مشهور شده، یک نسخۀ خطى از تفسیر وجیز در کتابخانۀ مدرسۀ شهید مطهرى تهران به شمارۀ 2062 موجود است. فخر رازى نیز استفادۀ قابل توجهى از تفسیر واحدى نموده است.
- جامع البیان فى تفسیر القرآن
- الحاوى لجمیع المعانى (احتمال دارد در بردارندۀ مجموعه سه تفسیر وى باشد)،
- مقاتل القرآن (تا پایان قرن هشتم موجود بوده است)،
- مختصر فى علم فضائل القرآن،
- رسالة فى شرف علم التفسیر (نسخۀ خطى این رساله در دار الکتب المصریة موجود است.)،
- نفى التحریف عن القرآن الشریف،
- معانى التفسیر،
- شرح ديوان متنبي
- تحبير في أسماء حسنى
- مسند التفسیر، نام برد.
از میان تألیفات قرآنى ایشان، فقط اسباب النزول به شکل چاپى موجود مى‌باشد.
پانويس