أسباب النزول و الناسخ و المنسوخ

    از ویکی‌نور
    (تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
    ‏أسباب النزول
    أسباب النزول و الناسخ و المنسوخ
    پدیدآورانواحدی، علی بن احمد (نويسنده) ابن سلامه، هبه‎ الله بن سلامه (نويسنده)
    عنوان‌های دیگرالناسخ و المنسوخ
    ناشرعالم الکتب
    مکان نشرلبنان - بیروت
    سال نشر13سده
    چاپ1
    شابک-
    موضوعقرآن - شان نزول - قرآن - ناسخ و منسوخ
    زبانعربی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‎‏/‎‏و‎‏2‎‏الف‎‏5‎‏ ‎‏1300‎‏ب 70/2 BP
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    اسباب النزول، نوشته ابوالحسن علی بن احمد واحدی نیشابوری (متوفای 398-468ق) از مهم‌ترین منابع اهل سنت در اسباب نزول است[۱]

    واحدی با نگرانی از وضعیت علمی زمانه‌اش و کسانی که بی‌محابا و از سر نادانی در مباحث قرآنی ورود می‌کنند و از پیش خود در باره شأن نزول آیه‌های قرآنی نظر می‌دهند، دست به تألیف اسباب النزول زده است.[۲]

    واحدی نیشابوری، اسباب النزول را به ‌شیوۀ روایی از آیه‌ «بسم الله الرّحمن الرّحیم» در سوره حمد تا سوره‌های پایانی قرآن پی گرفته و ذیل هر آیه سبب و شأن نزول آن‌ را از راویان مختلف نقل نموده است؛ همچنین آیاتی را که در شأن حضرت امام علی(ع) نازل شده، آورده است.[۳]

    البته اسباب النزول واحدی شامل تمام آیات قرآن نیست و تنها شأن نزول آیاتی را که توانسته جمع‌آوری کند و یا برای او روایتی نقل شده بوده است را آورده است. از مجموع سوره‌های قرآن، راجع به ۸۲ سوره، ۸۸۳ مورد سبب نزول نقل کرده است و دربردارنده اکثر روایات از پیامبر(ص) و دیدگاه‌های صحابه و تابعین است. [۴]

    مؤلف روایت‌ها را با درج سندهایشان در اثرش آورده است. این نسخه بدون تحقیق و پاورقی چاپ شده است.[۵]

    این کتاب قبلا با عنوان أسباب نزول القرآن با تحقیق زغلول، کمال بسیونی و نشر دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علي بيضون به تفصیل کتابشناسی شده است.

    الناسخ و المنسوخ

    این اثر، نوشته ابوالقاسم هبة‌الله بن سلامه ابو [بن] نصر بن علي البغدادي المقري(متوفای 410ق) از مفسران و اکابر قراء شیعه است. او از کودکی نابینا بوده است. گفته شده که او 95 تفسیر را از حفظ املا می‌کرده است.[۶]‏ازاین‌رو اثر حاضر نیز به سبب تکرار املاهای وی بر کاتبان، دچار اختلاف عبارت‌ها در نسخه‌های موجود شده است.[۷]

    هبةالله گفته‌ها و آرای پیشینیان را در این اثر گردآورده و کژی‌های دیگران را تصحیح کرده است.[۸] او بر این باور است که برخی از مفسران امر و نهی و یا اباحه و حظر الهی را درهم کرده‌اند و خود را به هلاکت افکنده‌اند.[۹]

    هبةالله بحث خود را در باره موضوع نسخ آغاز کرده، سپس با درج سوره‌هاى بدون ناسخ و منسوخ، داراى منسوخ و داراى ناسخ و منسوخ، اختلاف مفسران را نسبت به وقوع نسخ در آيه‌های قرآن بررسی می‌کند. او بحثی نیز در بيانات الهى در ردّ نظر كافران و منافقان به دليل مخالفتشان با نسخ انجام داده،[۱۰]‏سپس نمونه‌هاىِ گوناگونی از آیه‌های منسوخ‌ را در قرآن و شريعت می‌آورد.[۱۱]این نسخه بدون تحقیق و پاورقی چاپ شده است. ‏

    پانویس

    1. ر.ک: علوی مهر، حسین، ص233
    2. ر.ک: متن کتاب، بخش اول، ص9
    3. ر.ک: شهیدی صالحی، عبدالحسین، ص125
    4. ر.ک: کتابشناسی اسباب النزول واحدی، سایت ویکی نور
    5. ر.ک: متن کتاب، بخش اول، ص70
    6. ر.ک: ابن سلامه، ص9
    7. ر.ک: همان، ص6
    8. ر.ک: همان، ص5
    9. ر.ک: متن کتاب، بخش دوم، ص4
    10. ر.ک: همان، ص8-5
    11. ر.ک: همان، ص56-8

    منابع مقاله

    1. متن کتاب، بخش اول
    2. متن کتاب، بخش دوم
    3. ابن سلامه، هبةالله، «الناسخ و المنسوخ»، تحقیق: زهیر شاویش و محمد کنعان، المکتب الإسلامی، بیروت، چاپ اول، 1404ه.
    4. علوی مهر، حسین، آشنایی با تاریخ تفسیر و مفسران، مرکز جهانی علوم اسلامی، قم، چاپ اول، ۱۳۸۴ ش.
    5. شهیدی صالحی، عبدالحسین، تفسیر و تفاسیر شیعه، حدیث امروز، قزوین، چاپ اول، ۱۳۸۱ ش.
    6. کتابشناسی أسباب نزول القرآن

    وابسته‌ها