تفسیر نور (خرمدل)
| نام کتاب | تفسیر نور |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | خرمدل، مصطفی (نويسنده) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | BP 98 /ت76 |
| موضوع | تفاسیر شیعه - قرن ۱۴ |
| ناشر | احسان |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1384 هـ.ش |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE10640AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
«تفسير نور»، اثر مصطفى خرمدل، يكى از ترجمه‌هاى ارزنده قرآن كريم است كه با تفسيرى كوتاه و شرح لغات در پانوشت‌ها، در موضوع قرآن‌پژوهى پا به عرصه وجود نهاده است.
كتاب به زبان فارسى و در سال 1370ش، نوشته شده است.
نويسنده، انگيزه خويش را از نگارش اثر حاضر، چنين عنوان داشته است: «از آنجا كه اين‌جانب به كتب تفسير علاقه وافر داشته و كمتر تفسيرى است كه تهيه نكرده باشم، لذا بعد از مدتى كار و كوشش در تفاسير، تصميم گرفتم از مجموعه تفاسيرى كه در دسترس است، به گلچين معانى بپردازم و پس از شش سال، اثر حاضر تهيه گرديد» [۱].
شايان ذكر است كه حجت‌الاسلام‌والمسلمين قرائتى، ترجمه و تفسيرى بر قرآن به نام «تفسير نور» نگاشته‌اند كه نبايد در ذهن خواننده، با تفسير مورد بحث، اختلاطى پيدا كند [۲].
ساختار
كتاب با پيشگفتار نويسنده آغاز و مطالب دربردارنده ترجمه و تفسير تمامى سوره‌هاى قرآن، به ترتيب معمول سوره‌ها، مى‌باشد.
نويسنده در اين اثر، با بيان اشتقاق لغات و معانى آن‌ها و بيان وجه اعراب و با بهره‌گيرى از تفاسير معتبر و به روش تفسير قرآن به قرآن، به نگارش ترجمه و تفسير خود پرداخته است [۳].
نويسنده، معنى هر آيه‌اى را به‌گونه گويا و رسا نوشته و شماره آن را در سمت راست برگردان خود، قرار داده است. وى همچنين مفاهيم افزون بر واژه‌هاى ظاهرى عبارات قرآن را در داخل پرانتز نوشته است، به‌نحوى كه واژه‌هاى پيش از پرانتز و بعد از آن، با يكديگر همخوان و سازگار باشد و چنان‌كه مطالب داخل پرانتز خوانده نشود، ماقبل و مابعد پرانتز، ترجمه روان و كوتاه آيه بوده و اگر خوانده شود، تفسير رسا و مختصر آن بشمار مى‌آيد. اين مفاهيم افزوده، در چاپ جديد كتاب، با رنگ ديگر آمده است [۴].
گزارش محتوا
در پيشگفتار، ضمن بيان شيوه نگارش و ويژگى‌هاى كتاب، نويسنده به اين نكته اشاره دارد كه براى آنكه اين اثر، تفسير قرآن با قرآن و هماهنگ با تفاسير معتبر بوده و كار وى، تحقيق باشد نه تقليد و تفسير آيات باشد نه تحميل نظرات، اغلب پس از پايان معنى واژه‌ها و بندها، به آيه‌هاى ديگر و گاهى به مراجع سخن، با لفظ «نگا» اشاره شده است [۵].
در پيشگفتار همچنين به توضيح و تشريح نكات زير، پرداخته شده است: قرآن برنامه زندگى مسلمانان است؛ قرآن نسخه آسمانى است؛ قرآن فرمانده كل جهان براى سپاه ايمان است؛ قرآن به زبان عربى و آسان است؛ قرآن اسلحه براى مسلمانان است و قرآن كتاب اندرز و رهنمود است [۶].
ويژگى‌هاى اين اثر را مى‌توان در مؤلفه‌هاى زير، خلاصه نمود:
1. در اين اثر سعى شده است ترجمه فارسى هر آيه‌اى درست در مقابل متن عربى آن آيه قرار گيرد و ترجمه‌ها به دنبال يكديگر ذكر گردند؛
2. نويسنده هرگاه در فهم دقايق معانى قرآن، بيان نكات صرفى و نحوى را ضرورى و مؤثر تشخيص داده، آن را در برابر واژه‌ها و بندها، ذكر كرده است؛
3. اگر آيه‌اى، معناى معتبر مختلفى داشته باشد، نويسنده سعى كرده است معنى مهم‌تر و ارزنده‌تر را در اصل برگردان بگنجاند و آن‌گاه در حواشى لغات به معنى يا معانى ديگر اشاره نمايد؛
4. چنان‌كه رسم‌الخط قرآنى با رسم‌الخط املاى كنونى، به‌گونه‌اى تفاوت داشته باشد كه احساس گردد خواننده بر اثر آن، چه‌بسا دچار لغزش يا مشكل شود، به كاهش يا افزايش حروف يا تغيير شكل آن اشاره شده است؛
5. نويسنده، تلاش نموده گلزار معانى از بوستان آيات ربانى، درست به همان اندازه‌اى گلچين و دسته شود كه به هنگام چاپ، متن قرآنى با نوشته‌هاى فارسى، يكجا در معرض ديد خوانندگان قرار گيرد و قاريان محترم به هنگام تلاوت قرآن، به معنى آيات و لغات دستورى، دسترسى داشته باشند و از كلام نفيس ربانى، بيشتر و بهتر و ژرف‌تر، استفاده كنند [۷].
در سراسر اين ترجمه تفسيرى، دقت، ظرافت، نكته‌سنجى، حسن سليقه و از همه مهم‌تر، توجه مترجم به نكات ادبى و توضيح مختصر و مفيد آن‌ها و عشق و علاقه سرشار او به قرآن كريم، بر خواننده بصير پوشيده نيست [۸].
وضعيت كتاب
واژه‌هاى مشكل و بندهاى قابل توجه يا دشوار هر آيه‌اى با ذكر شماره خود آن آيه، در پاورقى صفحات قرار گرفته است؛ يعنى پاورقى هر صفحه، تقريبا فرهنگى براى آيات مذكور در آن صفحه است [۹].
اين تفسير تاكنون توسط نشر احسان در تهران، 6 بار در سال‌هاى 71، 74، 79، 80، 81 و 84 به چاپ رسيده است [۱۰].
فهرست سوره‌ها، در انتهاى كتاب آمده است.
اين كتاب توسط محمدعلى كوشا و سيد عبدالوهاب طالقانى مورد نقد و بررسى قرار گرفته است.
پانويس
منابع مقاله
1. مقدمه و متن كتاب.
2. خرمدل، مصطفى، «معرفى ترجمه تفسير نور»، پايگاه مجلات تخصصى نور، نشريه: بينات، بهار و تابستان 1385، شماره 49 و 50 (6 صفحه، از 440 تا 445).
3. طالقانى، سيد عبدالوهاب، «نقد و بررسى ترجمه و تفسير نور»، پايگاه مجلات تخصصى نور، نشريه: كوثر، زمستان 1381، شماره 6 (9 صفحه، از 15 تا 23).