غازی، داود بن سلیمان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (افزودن ناوبری) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
{{کاربردهای دیگر|غازی (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''داود بن سلیمان غازی''' (متوفای 203ق)، راوی امامی سده دوم و سوم هجری و از اصحاب امام رضا(ع) و راوی «[[مسند الرضا علیه‌السلام]]» است. | '''داود بن سلیمان غازی''' (متوفای 203ق)، راوی امامی سده دوم و سوم هجری و از اصحاب امام رضا(ع) و راوی «[[مسند الرضا علیه‌السلام]]» است. | ||
==کنیه و القاب== | ==کنیه و القاب== | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
# نسخه بلخی که ابن بابویه از طریق ابوعبدالله حسین بن محمد اشنانی رازی در اختیار داشته و 187 روایت از آن را یکجا در «عيون أخبار الرضا» نقل کرده است؛ | # نسخه بلخی که ابن بابویه از طریق ابوعبدالله حسین بن محمد اشنانی رازی در اختیار داشته و 187 روایت از آن را یکجا در «عيون أخبار الرضا» نقل کرده است؛ | ||
# نسخه بغدادی که ابوحفص عمر بن احمد بن شاهین در 323 در بغداد از ابن مهرویه سماع کرده و ابن عقده گزیده‌ای از آن را در سه جزء گنجانده است. ظاهراً [[مفید، محمد بن محمد|مفید]] و [[طوسی، محمد بن حسن|طوسی]] از همین نسخه یا از منتخب ابن عقده نقل کرده‌اند؛ | # نسخه بغدادی که ابوحفص عمر بن احمد بن شاهین در 323 در بغداد از ابن مهرویه سماع کرده و ابن عقده گزیده‌ای از آن را در سه جزء گنجانده است. ظاهراً [[مفید، محمد بن محمد|مفید]] و [[طوسی، محمد بن حسن|طوسی]] از همین نسخه یا از منتخب ابن عقده نقل کرده‌اند؛ | ||
# نسخه بخاری که ابراهیم بن محمد بخاری در نیشابور و بخارا روایت کرده و [[مجلسی، محمدباقر|مجلسی]] آن را عیناً آورده‌است. [[حسینی جلالی، محمدجواد|حسینی جلالی]] در «مسند الرضا» و محمد برکت در «میراث مکتوب شیعه» دو نسخه دیگر به روایت بخاری را تصحیح کرده‌اند که با نسخه منقول در «[[ | # نسخه بخاری که ابراهیم بن محمد بخاری در نیشابور و بخارا روایت کرده و [[مجلسی، محمدباقر|مجلسی]] آن را عیناً آورده‌است. [[حسینی جلالی، محمدجواد|حسینی جلالی]] در «مسند الرضا» و محمد برکت در «میراث مکتوب شیعه» دو نسخه دیگر به روایت بخاری را تصحیح کرده‌اند که با نسخه منقول در «[[بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام|بحار الأنوار]]» تفاوت دارد<ref>ر.ک: همان، ص281-280</ref>. | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
[[رده:یاران امام رضا(ع)]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۲۲
| نام | غازی، داود بن سلیمان |
|---|---|
| نام‌های دیگر | داود بن سليمان بن يوسف غازي |
| نام پدر | سلیمان |
| متولد | سده دوم و سوم هجری |
| محل تولد | اصالتاً اهل قزوین |
| رحلت | / 203ق |
| اساتید | امام صادق(ع) |
| برخی آثار | مسند الرضا علیه‌السلام |
| کد مؤلف | AUTHORCODE18377AUTHORCODE |
داود بن سلیمان غازی (متوفای 203ق)، راوی امامی سده دوم و سوم هجری و از اصحاب امام رضا(ع) و راوی «مسند الرضا علیه‌السلام» است.
کنیه و القاب
کنیه‌اش ابواحمد و اصالتاً اهل قزوین بود و به همین سبب به قزوینی شهرت داشت. همچنین در روایات، از او با لقب غازی یاد شده است. ظاهراً این لقب به سبب شرکت در جنگ به وی داده شده و گاه صیغه مبالغه غزاء درباره او به‌کار رفته است. این لقب از پیوند نزدیک وی با حکام وقت نیز حکایت دارد. دیگر القاب او چون قاری، مغازی، قزاز و فراء صورت‌هایی تصحیف‌شده‌اند[۱].
نام جد وی در منابع به‌صورت‌های مختلف ضبط شده است؛ ظاهراً نام صحیح او یوسف بوده و بقیه نام‌ها تصحیف است[۲].
صحابی امام رضا(ع)
وی را در شمار اصحاب امام رضا(ع) یاد کرده‌اند. ظاهرا او غیر از داود بن سلیمان حَمار کوفی از اصحاب امام صادق(ع) است. همچنین، او سوای داود بن سلیمان از اصحاب خاص امام کاظم(ع) و راوی نص آن حضرت بر امامت امام رضا(ع) است. شوشتری به اتحاد دو فرد اخیر تصریح کرده و او را غیر از داود بن سلیمان غازی دانسته است. درحالی‌که برخی داود بن سلیمان غازی را همان راوی امام کاظم(ع) دانسته‌اند. خویی، تعیین هویت واقعی وی را میان چند تنی که به این نام خوانده شده‌اند، ناممکن دانسته است[۳].
وثاقت
در منابع اولیه رجال شیعه، سخنی ناظر به توثیق یا جرح وی نیست. در سده‌های بعد، ابن داود حلی او را در بخش نخست رجال خود (ممدوحان) آورده است. بهبهانی روایت او از امام رضا(ع) با سلسله متصل از پدرانش از پیامبر(ص) را شاهدی بر سنی بودن وی دانسته است. اما به نظر مامقانی، صرف ذکر سند متصل لزوما حاکی از سنی بودن راوی نیست، بلکه ممکن است به قصد اتمام حجت با اهل سنت باشد. مؤید امامی بودن او، مضمون روایاتی است که از امام رضا نقل کرده است. ظاهرا به سبب نقل همین روایات، رجالیان اهل سنت او را کذاب یا مجهول دانسته‌اند. به گفته امین، ذهبی داود بن سلیمان را به سبب روایت احادیث فضائل ائمه(ع) جرح کرده است[۴].
ملاقات با امام رضا(ع)
از سوانح حیات او اطلاعی در دست نیست. به گفته رافعی قزوینی در «التدوين في أخبار قزوين»، امام‌رضا(ع) در زمان عبور از قزوین مدتی در خانه داود بن سلیمان مخفی شده و داود همان جا روایاتی را از آن حضرت شنیده و در قالب نسخه‌ای گرد آورده است. اهل قزوین این نسخه را که گاه با عنوان «صحیفه» یا «مسند» نیز از آن یاد شده است، از داود روایت کرده‌اند. اما حسینی جلالی در «مسند الرضا»، احتمال داده است که در خوانش نسخه خطی «التدوين»، به‌خطا کلمه مستخبئاً (مشتق از خِباء به معنای چادر) به مستخفیاً (به معنای مخفی) تصحیف شده باشد. در این صورت، مراد آن بوده که امام برای سکونت موقت در قزوین، در زمینی متعلق به داود چادری برپا کرده است[۵].
در منابع رجالی اهل سنت نیز داود را یکی از راویان خاص امام رضا(ع) دانسته‌اند که نسخه‌ای از سخنان وی داشته است. علی بن محمد بن مهرویه قزوینی (متوفی 335ق) شناخته‌ترین راوی این نسخه است که آن را از داود بن سلیمان روایت کرده است. بنا بر روایتی که عمادالدین طبری آملی در «بشارة المصطفی» آورده، ابن مهرویه این نسخه را در سال 266ق، از داود سماع کرده است. طوسی کتابی به ابن مهرویه نسبت داده که احتمالاً روایت ابن مهرویه از نسخه داود بن سلیمان از احادیث امام رضاست. ظاهراً این همان نسخه‌ای است که نجاشی به‌عنوان کتابی از امام رضا(ع) به داود نسبت داده است؛ هرچند طریق نجاشی به برادر داود، ابوحمزة بن سلیمان، می‌رسد. رافعی قزوینی از راویان داود به‌جز ابن مهرویه از کسانی چون محمد بن علی بن طالب قزوینی و اسماعیل بن عبدالوهاب نام برده است؛ هرچند در منابع موجود، روایتی از آنان نقل نشده است. همچنین بنا بر سندهای روایات موجود در منابع روایی شیعه، گاه به‌جای ابن مهرویه راویان دیگری از داود روایت کرده‌اند که ظاهراً نام ابن مهرویه از سندها افتاده است؛ از جمله سند روایتی که از طریق علی بن ابراهیم از پدرش ابراهیم بن هاشم قمی از داود نقل شده است[۶].
مسند امام رضا(ع)
از مسند امام رضا به روایت ابن مهرویه از داود بن سلیمان نسخه‌های مختلفی وجود داشته است:
- نسخه بلخی که ابن بابویه از طریق ابوعبدالله حسین بن محمد اشنانی رازی در اختیار داشته و 187 روایت از آن را یکجا در «عيون أخبار الرضا» نقل کرده است؛
- نسخه بغدادی که ابوحفص عمر بن احمد بن شاهین در 323 در بغداد از ابن مهرویه سماع کرده و ابن عقده گزیده‌ای از آن را در سه جزء گنجانده است. ظاهراً مفید و طوسی از همین نسخه یا از منتخب ابن عقده نقل کرده‌اند؛
- نسخه بخاری که ابراهیم بن محمد بخاری در نیشابور و بخارا روایت کرده و مجلسی آن را عیناً آورده‌است. حسینی جلالی در «مسند الرضا» و محمد برکت در «میراث مکتوب شیعه» دو نسخه دیگر به روایت بخاری را تصحیح کرده‌اند که با نسخه منقول در «بحار الأنوار» تفاوت دارد[۷].
پانویس
منابع مقاله
عربی، مریم سادات، «دانشنامه جهان اسلام»، جلد 17، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، بنیاد دائرةالمعارف اسلامی، چاپ اول، 1391.