طباطبایی، سید محمدحسین: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '}} '''' به '}} '''') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) |
||
| (۸۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱۰ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
! نام!! data-type="authorName" |طباطبایی، محمدحسین | ! نام!! data-type="authorName" |طباطبایی، محمدحسین | ||
|- | |- | ||
| | |نام‌های دیگر | ||
| data-type="authorOtherNames" | علامه طباطبایی | | data-type="authorOtherNames" | علامه طباطبایی | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
[[نائینی، محمدحسین|آیتالله نایینى]] | [[نائینی، محمدحسین|آیتالله نایینى]] | ||
[[اصفهانی، ابوالحسن|سید ابوالحسن اصفهانى]] | [[اصفهانی، سید ابوالحسن|سید ابوالحسن اصفهانى]] | ||
[[حجت کوه‌کمری، محمد|آیتالله حجّت کوه‌کمرى]] | [[حجت کوه‌کمری، محمد|آیتالله حجّت کوه‌کمرى]] | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
|- class="articleCode" | |- class="articleCode" | ||
|کد مؤلف | |کد مؤلف | ||
| data-type="authorCode" | | | data-type="authorCode" |AUTHORCODE01436AUTHORCODE | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
{{کاربردهای دیگر|طباطبایی (ابهام زدایی)}} | |||
{{کاربردهای دیگر|طباطبایی ( | '''سید محمدحسين طباطبایی''' (1281-1360ش)، معروف به علامه طباطبایی، فقیه، عارف، فیلسوف، مفسر بزرگ و مشهور دوران معاصر، نویسنده [[الميزان في تفسير القرآن|تفسیر المیزان]]، [[بداية الحكمة|بدایة الحکمة]] و [[نهاية الحكمة (ط. جامعه مدرسین)|نهایة الحکمة]]، و [[اصول فلسفه و روش رئالیسم]] | ||
''' | |||
== ولادت == | == ولادت == | ||
او در آخرین روز ماه ذیحجه سال | او در آخرین روز ماه ذیحجه سال 1321ق مطابق با 1281ش در شاد آباد تبریز، در میان یک خانواده عالِم متولد شد. | ||
اجداد علامه طباطبایی از طرف پدر از اولاد حضرت امام حسن مجتبی(ع) و از اولاد ابراهیم بن اسماعیل دیباج هستند و از طرف مادر اولاد حضرت امام حسین(ع) هستند. | اجداد علامه طباطبایی از طرف پدر از اولاد حضرت امام حسن مجتبی(ع) و از اولاد ابراهیم بن اسماعیل دیباج هستند و از طرف مادر اولاد حضرت امام حسین(ع) هستند. | ||
در پنج سالگى مادر و در نُه سالگى پدر را از دست داد. پس از فوت مادر و پدر یکی از محترمان فامیل، یعنی پدر شهید قاضی طباطبایی (شهید محراب) که حاج میرزا باقر قاضی نام داشت، کفالت اوضاع مالی و زندگی او و بردارش را به عهده | در پنج سالگى مادر و در نُه سالگى پدر را از دست داد. پس از فوت مادر و پدر یکی از محترمان فامیل، یعنی پدر شهید قاضی طباطبایی (شهید محراب) که حاج میرزا باقر قاضی نام داشت، کفالت اوضاع مالی و زندگی او و بردارش را به عهده می‌گیرد. | ||
== تحصیلات == | == تحصیلات == | ||
آن دو زیر نظر مرحوم حاج میرزا باقر قاضی رشد می‌کنند و نخست به سبک آن زمان، | آن دو زیر نظر مرحوم حاج میرزا باقر قاضی رشد می‌کنند و نخست به سبک آن زمان، کتابهایی چون گلستان، قرآن، نصاب و... را می‌خوانند و سپس بلافاصله آنها را به مدارس کلاسیک می‌فرستند که شاید نخستین مدرسه در ایران در تبریز دایر شده بود. | ||
این کلاس‌ها به سبک کلاس‌های فرانسه تهیه شده بود و زبان فرانسه در آن تدریس می‌شد. این دو برادر با هم مشغول تحصیل می‌شوند و پس از کلاس ششم، در سال 1297، همزمان با حضور در کلاس هفتم، برای تحصیل صرف، تصریف و جامع‌المقدمات به مدرسه طالبیه می‌فرستند این قضیه تا سال 1304 طول می‌کشد. در این مدت آنها کتاب‌های سطح را خیلی سریع به پایان می‌رسانند، چون در آن زمان بیش از این در تبریز تدریس نمی‌شد، برای ادامه تحصیل به نجف اشرف هجرت می‌کنند. | این کلاس‌ها به سبک کلاس‌های فرانسه تهیه شده بود و زبان فرانسه در آن تدریس می‌شد. این دو برادر با هم مشغول تحصیل می‌شوند و پس از کلاس ششم، در سال 1297، همزمان با حضور در کلاس هفتم، برای تحصیل صرف، تصریف و جامع‌المقدمات به مدرسه طالبیه می‌فرستند این قضیه تا سال 1304 طول می‌کشد. در این مدت آنها کتاب‌های سطح را خیلی سریع به پایان می‌رسانند، چون در آن زمان بیش از این در تبریز تدریس نمی‌شد، برای ادامه تحصیل به نجف اشرف هجرت می‌کنند. | ||
===سفر به نجف === | ===سفر به نجف === | ||
در سال 1304 براى تکمیل تحصیلات خود عازم حوزه علمیه نجف گردید و در مجلس درس [[اصفهانی، محمدحسین|مرحوم آیتالله شیخ محمدحسین اصفهانى(ره)]]، [[نائینی، محمدحسین|مرحوم آیتالله نایینى]]، مرحوم آیتالله آقاى [[اصفهانی، ابوالحسن|سید ابوالحسن اصفهانى]] حاضر گردید. کلّیات علم رجال را نیز پیش مرحوم [[حجت کوه‌کمری، محمد|آیتالله حجّت کوه‌کمرى]]، فلسفه را نزد حکیم و فیلسوف معروف وقت مرحوم آقا سید حسین | در سال 1304 براى تکمیل تحصیلات خود عازم حوزه علمیه نجف گردید و در مجلس درس [[اصفهانی، محمدحسین|مرحوم آیتالله شیخ محمدحسین اصفهانى(ره)]]، [[نائینی، محمدحسین|مرحوم آیتالله نایینى]]، مرحوم آیتالله آقاى [[اصفهانی، سید ابوالحسن|سید ابوالحسن اصفهانى]] حاضر گردید. کلّیات علم رجال را نیز پیش مرحوم [[حجت کوه‌کمری، محمد|آیتالله حجّت کوه‌کمرى]]، فلسفه را نزد حکیم و فیلسوف معروف وقت مرحوم [[بادکوبه‌ای، سید حسین|آقا سید حسین بادکوبه‌اى]] کسب کرد. | ||
«منظومه» [[سبزواری، هادی|سبزوارى]] و «[[الحكمة المتعالية في الأسفار العقلية الأربعة|اسفار]]» و «[[المشاعر|مشاعر]]» [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملا صدرا]] و دوره «[[الشفاء|شفا]]»ى [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|بوعلى]] و کتاب «اثولوجیا» و «[[تمهيد القواعد|تمهید]]» [[ترکه اصفهانی، علی بن محمد|ابن تُرکه]] و «[[تهذيب الأخلاق و تطهير الأعراق|اخلاق]]» [[مسکویه، احمد بن محمد|ابن مسکویه]] را نیز تحصیل نمود. ریاضیات را نزد مرحوم آقا سید ابوالقاسم خوانسارى که ریاضی‌دان زبردستى بود، آموخت. | «منظومه» [[سبزواری، هادی|سبزوارى]] و «[[الحكمة المتعالية في الأسفار العقلية الأربعة|اسفار]]» و «[[المشاعر|مشاعر]]» [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملا صدرا]] و دوره «[[الشفاء|شفا]]»ى [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|بوعلى]] و کتاب «اثولوجیا» و «[[تمهيد القواعد|تمهید]]» [[ترکه اصفهانی، علی بن محمد|ابن تُرکه]] و «[[تهذيب الأخلاق و تطهير الأعراق|اخلاق]]» [[مسکویه، احمد بن محمد|ابن مسکویه]] را نیز تحصیل نمود. ریاضیات را نزد مرحوم آقا سید ابوالقاسم خوانسارى که ریاضی‌دان زبردستى بود، آموخت. | ||
علامه | علامه طباطبایی در زمان تحصیل در نجف اشرف؛ نزد مرحوم [[قاضی تبریزی، سید علی|آیةالحق سیدعلی‌آقا قاضی طباطبایی تبریزی رحمةالله]] تحت تربیت سلوکی و عرفانی قرار گرفت و در زمره شاگردان خاص ایشان شد. | ||
در سال 1314 بر اثر اختلال وضع معاش ناگزیر به مراجعت شده، به زادگاه اصلى خویش (تبریز) برگشت و ده سال و اندى در آن سامان به سر برد. در سال 1325، زادگاه اصلى را ترک گفت و متوجّه حوزه قم گردید و تا پایان عمر شریف و بابرکت خویش به تدریس و تألیف مشغول شد. | در سال 1314 بر اثر اختلال وضع معاش ناگزیر به مراجعت شده، به زادگاه اصلى خویش (تبریز) برگشت و ده سال و اندى در آن سامان به سر برد. در سال 1325، زادگاه اصلى را ترک گفت و متوجّه حوزه قم گردید و تا پایان عمر شریف و بابرکت خویش به تدریس و تألیف مشغول شد. | ||
| خط ۷۶: | خط ۷۵: | ||
==وفات== | ==وفات== | ||
وی در یکشنبه ۲۴ آبان ۱۳۶۰ش (۱۸ محرم ۱۴۰۲ق) به دیدار حق شتافت، فردای آن روز از مسجد امام حسن عسکری تا حرم حضرت معصومه تشییع شد. [[گلپایگانی، محمدرضا|آیتالله سید محمدرضا گلپایگانی]] بر | وی در یکشنبه ۲۴ آبان ۱۳۶۰ش (۱۸ محرم ۱۴۰۲ق) به دیدار حق شتافت، فردای آن روز از مسجد امام حسن عسکری تا حرم حضرت معصومه تشییع شد. [[گلپایگانی، سید محمدرضا|آیتالله سید محمدرضا گلپایگانی]] بر پیکرش نماز خواند و در مسجد بالاسر حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد. | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
{{ستون-شروع|2}} | |||
# | #الميزان في تفسير القرآن؛ | ||
# | #سنن النبي؛ | ||
# اصول فلسفه و روش رئالیسم؛ | # اصول فلسفه و روش رئالیسم؛ | ||
# | #الرسائل التوحيدية؛ | ||
# | #نهاية الحكمة؛ | ||
# | #بداية الحكمة؛ | ||
# شیعه در اسلام؛ | # شیعه در اسلام؛ | ||
# قرآن در اسلام؛ | # قرآن در اسلام؛ | ||
| خط ۹۱: | خط ۹۱: | ||
# حکومت در اسلام؛ | # حکومت در اسلام؛ | ||
# اعجاز؛ | # اعجاز؛ | ||
# | #علي و الفلسفة الإلهية؛ | ||
# حواشى بر کتاب | # حواشى بر کتاب كفاية الأصول؛ | ||
# حواشى بر کتاب | # حواشى بر کتاب الحكمة المتعالية في الأسفار العقلية الأربعة؛ | ||
# تعلیقاتى بر شش جلد اول تا ششم [[ | # تعلیقاتى بر شش جلد اول تا ششم [[بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام|بحارالأنوار]]؛ و... | ||
و... | {{پایان}} | ||
== منابع مقاله == | |||
[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/3814/4851/40366/%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%B7%D8%A8%D8%A7%D8%B7%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C(%D8%B1%D9%87) پایگاه اطلاع رسانی حوزه] | |||
{{پیامبر اعظم(ص)}} | |||
{{امام علی علیه‌السلام}} | |||
{{علامه طباطبایی}} | |||
{{مفسران شیعه}} | {{مفسران شیعه}} | ||
{{فقیهان شیعه}} | {{فقیهان شیعه}} | ||
{{فیلسوفان شیعه}} | |||
{{معلمان اخلاق}} | |||
{{شیعه‌شناسی}} | |||
{{نویسندگان}} | |||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[اصول فلسفه رئالیسم (سید هادی خسروشاهی)]] | |||
[ | |||
[[تفسیر البیان فی الموافقة بین الحدیث و القرآن]] | [[تفسیر البیان فی الموافقة بین الحدیث و القرآن]] | ||
| خط ۱۱۱: | خط ۱۲۰: | ||
[[سنن النبي صلیاللهعلیهوآله (تصحیح و ترجمه فقهی)]] | [[سنن النبي صلیاللهعلیهوآله (تصحیح و ترجمه فقهی)]] | ||
[[سنن النبي(ص): آداب، سنن و روش | [[سنن النبي(ص): آداب، سنن و روش رفتاری پیامبر گرامی اسلام]] | ||
[[سنن النبي صلیاللهعلیهوآله (ترجمه فقهی)]] | [[سنن النبي صلیاللهعلیهوآله (ترجمه فقهی)]] | ||
[[المنتقی من کتاب سنن النبي(ص)]] | [[المنتقی من کتاب سنن النبي(ص)]] | ||
[[یهود در المیزان: برگزیده از تفسیر المیزان علامه محمدحسین طباطبایی]] | |||
[[دلیل المیزان في تفسیر القرآن للعلامة السید محمدحسین الطباطبایي]] | |||
[[آداب زندگی پیامبر صلیاللهعلیهوآله (ترجمه سنن النبی)]] | [[آداب زندگی پیامبر صلیاللهعلیهوآله (ترجمه سنن النبی)]] | ||
[[ترجمه سنن | [[ترجمه سنن النبي صلیاللهعلیهوآله]] | ||
[[الحکمة المتعالیة في الأسفار العقلیة الأربعة]] | [[الحکمة المتعالیة في الأسفار العقلیة الأربعة]] | ||
| خط ۱۳۵: | خط ۱۴۸: | ||
[[بداية الحكمة (طالبیان و غرویان)]] | [[بداية الحكمة (طالبیان و غرویان)]] | ||
[[حاشية الكفاية (علامه طباطبایی)]] | [[حاشية الكفاية (علامه طباطبایی)]] | ||
[[نهایت فلسفه (ترجمه نهایة الحکمة)]] | |||
[[الرسائل التوحیدیة]] | [[الرسائل التوحیدیة]] | ||
[[رسائل توحیدى]] | |||
[[نسب‌نامه خاندان طباطبائی؛ اولاد امیر سراج‌الدین عبدالوهاب]] | |||
[[الإنسان قبل الدنيا]] | [[الإنسان قبل الدنيا]] | ||
| خط ۱۷۷: | خط ۱۹۶: | ||
[[اعجاز قرآن]] | [[اعجاز قرآن]] | ||
[[توحید علمی و عینی در مکاتیب حکمی و عرفانی میان آیتین علمین: حاج سید احمد کربلائی و حاج شیخ | [[توحید علمی و عینی در مکاتیب حکمی و عرفانی میان آیتین علمین: حاج سید احمد کربلائی و حاج شیخ محمدحسین اصفهانی (کمپانی)]] | ||
[[رسالة لب اللباب في سير و سلوك أولی الألباب]] | [[رسالة لب اللباب في سير و سلوك أولی الألباب]] | ||
[[نم یم ( | [[نم یم (قرآن‌شناسی عرفانی)]] | ||
[[نهایة الحکمة]] | [[نهایة الحکمة]] | ||
| خط ۱۹۱: | خط ۲۱۰: | ||
[[مجموعه رسائل (علامه طباطبایی)]] | [[مجموعه رسائل (علامه طباطبایی)]] | ||
[[شرح نهایة الحکمة علامه | [[شرح نهایة الحکمة علامه طباطبایی (حقانی)]] | ||
[[شرح نهایة الحکمة للعلامة الطباطبائي قدس‌سره]] | |||
[[برهان]] | [[برهان]] | ||
| خط ۲۰۰: | خط ۲۲۱: | ||
[[شرح نهایة الحکمة (مصباح)]] | [[شرح نهایة الحکمة (مصباح)]] | ||
[[الإنسان و العقیدة]] | [[الإنسان و العقیدة]] | ||
| خط ۲۰۹: | خط ۲۲۸: | ||
[[علی علیه‌السلام و فلسفه الهی]] | [[علی علیه‌السلام و فلسفه الهی]] | ||
[[تجلی پیام در افق | [[تجلی پیام در افق رسه‌گانه ملی]] | ||
[[آغاز فلسفه (ترجمه بدایة الحکمة)]] | [[آغاز فلسفه (ترجمه بدایة الحکمة)]] | ||
| خط ۲۱۵: | خط ۲۳۴: | ||
[[شرح نهایة الحکمة (صمدی)]] | [[شرح نهایة الحکمة (صمدی)]] | ||
[[ | [[بررسی‌های اسلامی]] | ||
[[رسالت تشیع در دنیای امروز (گفت و گویی دیگر با هانری کربن)]] | [[رسالت تشیع در دنیای امروز (گفت و گویی دیگر با هانری کربن)]] | ||
| خط ۲۳۶: | خط ۲۵۵: | ||
[[فروغ حکمت: ترجمه و شرح نهایة الحکمة علامه سید محمدحسین طباطبائی]] | [[فروغ حکمت: ترجمه و شرح نهایة الحکمة علامه سید محمدحسین طباطبائی]] | ||
[[حکمت صدرایی به روایت علامه طباطبایی، مبحث عرض: کمیت و کیفیت]] | |||
[[شرح نهایة الحکمة (علمی)]] | [[شرح نهایة الحکمة (علمی)]] | ||
| خط ۲۶۵: | خط ۲۸۶: | ||
[[رساله لب اللباب در سیر و سلوک أولی الألباب]] | [[رساله لب اللباب در سیر و سلوک أولی الألباب]] | ||
[[راز | [[راز دل؛ شرحی بر منظومه «گلشن راز»، سروده نجم‌الدین شیخ محمود شبستری]] | ||
[[دروس من القرآن]] | [[دروس من القرآن]] | ||
| خط ۲۷۹: | خط ۳۰۰: | ||
[[عالم الآخرة]] | [[عالم الآخرة]] | ||
[[ایضاح | [[ایضاح الحکمة]] | ||
[[آزادی از دیدگاه علامه طباطبایی]] | [[آزادی از دیدگاه علامه طباطبایی]] | ||
| خط ۲۹۱: | خط ۳۱۲: | ||
[[یهود در المیزان]] | [[یهود در المیزان]] | ||
[[شرح مصطلحات فلسفی | [[شرح مصطلحات فلسفی بداية الحكمة و نهاية الحكمة]] | ||
[[بدایة الحکمة (زارعی سبزواری)]] | [[بدایة الحکمة (زارعی سبزواری)]] | ||
[[شرح و توضیح بدایة الحکمة]] | |||
[[حکمت و فلسفه شرح بدایه الحکمه]] | [[حکمت و فلسفه شرح بدایه الحکمه]] | ||
| خط ۲۹۹: | خط ۳۲۲: | ||
[[گلچینی از معارف تشیع]] | [[گلچینی از معارف تشیع]] | ||
[[ | [[یادنامه مفسر کبیر استاد علامه طباطبایی]] | ||
[[بدایه الحکمه (همراه با مصطلحات فارسی و انگلیسی)]] | [[بدایه الحکمه (همراه با مصطلحات فارسی و انگلیسی)]] | ||
[[حکمت برین | [[حکمت برین]] | ||
| خط ۳۲۰: | خط ۳۴۳: | ||
[[Al Mizan]] | [[Al Mizan]] | ||
[[شیعه: مصاحبات علامه | [[شیعه: مصاحبات علامه طباطبایی با هانری کربن (شاهجوئی)]] | ||
[[ز مهر افروخته]] | [[ز مهر افروخته]] | ||
| خط ۳۳۴: | خط ۳۵۷: | ||
[[آغاز فلسفه (ويرايش جديد)]] | [[آغاز فلسفه (ويرايش جديد)]] | ||
[[ | [[الميزان في تفسير القرآن (فارسی)]] | ||
[[شيعه در اسلام (ويرايش جديد)]] | [[شيعه در اسلام (ويرايش جديد)]] | ||
[[ | [[بررسی‌های اسلامی، شامل: مجموعه مقالات و رسائل]] | ||
[[برگزيده الميزان في تفسير القرآن]] | [[برگزيده الميزان في تفسير القرآن]] | ||
| خط ۳۵۲: | خط ۳۷۵: | ||
[[شیعه در اسلام]] | [[شیعه در اسلام]] | ||
[[ | [[بررسی‌های اسلامی (طبع قديم)]] | ||
[[انسان از آغاز تا انجام (نشر الزهرا)]] | [[انسان از آغاز تا انجام (نشر الزهرا)]] | ||
| خط ۳۶۴: | خط ۳۸۷: | ||
[[اجمالی از آموزهای اسلامی]] | [[اجمالی از آموزهای اسلامی]] | ||
[[ | [[الميزان في تفسير القرآن]] | ||
[[المیزان: تفسیری بر قرآن]] | [[المیزان: تفسیری بر قرآن]] | ||
| خط ۳۸۶: | خط ۴۰۹: | ||
[[القرآن فی الإسلام]] | [[القرآن فی الإسلام]] | ||
[[امامت و | [[امامت و اهل‌بيت در الميزان]] | ||
[[نسب نامه خاندان | [[نسب نامه خاندان طباطبایی (اولاد امیر سراج‌الدین عبدالوهاب)]] | ||
[[المیزان في تفسیر القرآن]] | [[المیزان في تفسیر القرآن]] | ||
| خط ۴۱۴: | خط ۴۳۷: | ||
[[علی(ع) و فلسفه الهی]] | [[علی(ع) و فلسفه الهی]] | ||
[[ | [[وعاية الحكمة في شرح نهاية الحكمة]] | ||
[[علامه در المیزان از منظر پرسش و پاسخ]] | [[علامه در المیزان از منظر پرسش و پاسخ]] | ||
[[یادنامه علامه طباطبایی]] | |||
[[روش تفسیر قرآن به قرآن از دیدگاه علامه طباطبایى(ره)]] | |||
[[سیری در سیره علمی و عملی علامه طباطبایی(ره) از نگاه فرزانگان]] | |||
[[مرزبان وحی و خرد: یادنامه مرحوم علامه سید محمدحسین طباطبایی قدس‌سره]] | |||
[[روش تفسیر قرآن به قرآن از دیدگاه علامه طباطبایى(ره)]] | |||
[[وعاية الحكمة في شرح نهاية الحكمة]] | |||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
[[رده: | [[رده:معلمان اخلاق]] | ||
[[رده:نویسندگان جدید و معاصر فلسفه اسلامی]] | |||
[[رده:شاگردان آیتالله سید ابوالحسن اصفهانی]] | |||
[[رده:مفسران شیعه]] | |||
[[رده:فیلسوفان]] | |||
[[رده:نویسندگان]] | |||
[[رده:درگذشتگان 1360]] | |||
[[رده:ریاضیدانان]] | |||
[[رده:فقیهان شیعه]] | |||
[[رده:شاگردان آیتالله سید محمد حجت کوه‌کمره‌اى]] | |||
[[رده:شاگردان آیتالله سید علی قاضی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۷ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۲۸
| نام | طباطبایی، محمدحسین |
|---|---|
| نام‌های دیگر | علامه طباطبایی
علامه طباطبائی، محمد حسین طباطبایی تبریزی، محمد حسین قاضی طباطبایی تبریزی، محمد حسین Muhammad Husayn Tabataba'i |
| نام پدر | حاج سید محمد آقا طباطبایی |
| متولد | 1281 ش یا 1904 م |
| محل تولد | تبریز |
| رحلت | 1360 ش یا 1402 ق یا 1981 م |
| اساتید | آیتالله شیخ محمدحسین اصفهانى(ره) |
| برخی آثار | شیعه در اسلام |
| کد مؤلف | AUTHORCODE01436AUTHORCODE |
سید محمدحسين طباطبایی (1281-1360ش)، معروف به علامه طباطبایی، فقیه، عارف، فیلسوف، مفسر بزرگ و مشهور دوران معاصر، نویسنده تفسیر المیزان، بدایة الحکمة و نهایة الحکمة، و اصول فلسفه و روش رئالیسم
ولادت
او در آخرین روز ماه ذیحجه سال 1321ق مطابق با 1281ش در شاد آباد تبریز، در میان یک خانواده عالِم متولد شد.
اجداد علامه طباطبایی از طرف پدر از اولاد حضرت امام حسن مجتبی(ع) و از اولاد ابراهیم بن اسماعیل دیباج هستند و از طرف مادر اولاد حضرت امام حسین(ع) هستند.
در پنج سالگى مادر و در نُه سالگى پدر را از دست داد. پس از فوت مادر و پدر یکی از محترمان فامیل، یعنی پدر شهید قاضی طباطبایی (شهید محراب) که حاج میرزا باقر قاضی نام داشت، کفالت اوضاع مالی و زندگی او و بردارش را به عهده می‌گیرد.
تحصیلات
آن دو زیر نظر مرحوم حاج میرزا باقر قاضی رشد می‌کنند و نخست به سبک آن زمان، کتابهایی چون گلستان، قرآن، نصاب و... را می‌خوانند و سپس بلافاصله آنها را به مدارس کلاسیک می‌فرستند که شاید نخستین مدرسه در ایران در تبریز دایر شده بود.
این کلاس‌ها به سبک کلاس‌های فرانسه تهیه شده بود و زبان فرانسه در آن تدریس می‌شد. این دو برادر با هم مشغول تحصیل می‌شوند و پس از کلاس ششم، در سال 1297، همزمان با حضور در کلاس هفتم، برای تحصیل صرف، تصریف و جامع‌المقدمات به مدرسه طالبیه می‌فرستند این قضیه تا سال 1304 طول می‌کشد. در این مدت آنها کتاب‌های سطح را خیلی سریع به پایان می‌رسانند، چون در آن زمان بیش از این در تبریز تدریس نمی‌شد، برای ادامه تحصیل به نجف اشرف هجرت می‌کنند.
سفر به نجف
در سال 1304 براى تکمیل تحصیلات خود عازم حوزه علمیه نجف گردید و در مجلس درس مرحوم آیتالله شیخ محمدحسین اصفهانى(ره)، مرحوم آیتالله نایینى، مرحوم آیتالله آقاى سید ابوالحسن اصفهانى حاضر گردید. کلّیات علم رجال را نیز پیش مرحوم آیتالله حجّت کوه‌کمرى، فلسفه را نزد حکیم و فیلسوف معروف وقت مرحوم آقا سید حسین بادکوبه‌اى کسب کرد.
«منظومه» سبزوارى و «اسفار» و «مشاعر» ملا صدرا و دوره «شفا»ى بوعلى و کتاب «اثولوجیا» و «تمهید» ابن تُرکه و «اخلاق» ابن مسکویه را نیز تحصیل نمود. ریاضیات را نزد مرحوم آقا سید ابوالقاسم خوانسارى که ریاضی‌دان زبردستى بود، آموخت.
علامه طباطبایی در زمان تحصیل در نجف اشرف؛ نزد مرحوم آیةالحق سیدعلی‌آقا قاضی طباطبایی تبریزی رحمةالله تحت تربیت سلوکی و عرفانی قرار گرفت و در زمره شاگردان خاص ایشان شد.
در سال 1314 بر اثر اختلال وضع معاش ناگزیر به مراجعت شده، به زادگاه اصلى خویش (تبریز) برگشت و ده سال و اندى در آن سامان به سر برد. در سال 1325، زادگاه اصلى را ترک گفت و متوجّه حوزه قم گردید و تا پایان عمر شریف و بابرکت خویش به تدریس و تألیف مشغول شد.
وفات
وی در یکشنبه ۲۴ آبان ۱۳۶۰ش (۱۸ محرم ۱۴۰۲ق) به دیدار حق شتافت، فردای آن روز از مسجد امام حسن عسکری تا حرم حضرت معصومه تشییع شد. آیتالله سید محمدرضا گلپایگانی بر پیکرش نماز خواند و در مسجد بالاسر حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.
آثار
- الميزان في تفسير القرآن؛
- سنن النبي؛
- اصول فلسفه و روش رئالیسم؛
- الرسائل التوحيدية؛
- نهاية الحكمة؛
- بداية الحكمة؛
- شیعه در اسلام؛
- قرآن در اسلام؛
- وحى یا شعور مرموز؛
- حکومت در اسلام؛
- اعجاز؛
- علي و الفلسفة الإلهية؛
- حواشى بر کتاب كفاية الأصول؛
- حواشى بر کتاب الحكمة المتعالية في الأسفار العقلية الأربعة؛
- تعلیقاتى بر شش جلد اول تا ششم بحارالأنوار؛ و...
منابع مقاله
وابسته‌ها
اصول فلسفه رئالیسم (سید هادی خسروشاهی)
تفسیر البیان فی الموافقة بین الحدیث و القرآن
سنن النبي صلیاللهعلیهوآله (تصحیح و ترجمه فقهی)
سنن النبي(ص): آداب، سنن و روش رفتاری پیامبر گرامی اسلام
سنن النبي صلیاللهعلیهوآله (ترجمه فقهی)
یهود در المیزان: برگزیده از تفسیر المیزان علامه محمدحسین طباطبایی
دلیل المیزان في تفسیر القرآن للعلامة السید محمدحسین الطباطبایي
آداب زندگی پیامبر صلیاللهعلیهوآله (ترجمه سنن النبی)
ترجمه سنن النبي صلیاللهعلیهوآله
الحکمة المتعالیة في الأسفار العقلیة الأربعة
الإعجاز و التحدي في القرآن الكريم
بداية الحكمة (طالبیان و غرویان)
حاشية الكفاية (علامه طباطبایی)
نهایت فلسفه (ترجمه نهایة الحکمة)
نسب‌نامه خاندان طباطبائی؛ اولاد امیر سراج‌الدین عبدالوهاب
مقالات تأسیسیة في الفکر الإسلامي
شیعه: مجموعه مذاکرات با پرفسور هانری کربن (خسروشاهی)
الشيعة نص الحوار مع المستشرق كوربان
رسالة لب اللباب في سير و سلوك أولی الألباب
فهرست راهنمای موضوعی المیزان (عربی- فارسی)
شرح نهایة الحکمة علامه طباطبایی (حقانی)
شرح نهایة الحکمة للعلامة الطباطبائي قدس‌سره
مجموعة رسائل العلامة الطباطبائی
آغاز فلسفه (ترجمه بدایة الحکمة)
رسالت تشیع در دنیای امروز (گفت و گویی دیگر با هانری کربن)
روابط اجتماعی در اسلام به ضمیمه چند رساله دیگر
تحریری بر اصول فلسفه و روش رئالیسم
فروغ حکمت: ترجمه و شرح نهایة الحکمة علامه سید محمدحسین طباطبائی
حکمت صدرایی به روایت علامه طباطبایی، مبحث عرض: کمیت و کیفیت
شرح نهایة الحکمة الإلهیات بالمعنی الأخص
شیعه در اسلام/ باللغه الانجلیزیه
شرح نهایة الحکمة: العقل و العاقل و المعقول
رساله لب اللباب در سیر و سلوک أولی الألباب
راز دل؛ شرحی بر منظومه «گلشن راز»، سروده نجم‌الدین شیخ محمود شبستری
درسهایی از تاریخ، یا، داستان زنده‌ها
طریق عرفان (ترجمه رسالة الولایة)
آزادی از دیدگاه علامه طباطبایی
معنویت تشیع به ضمیمه چند مقاله دیگر
شرح مصطلحات فلسفی بداية الحكمة و نهاية الحكمة
یادنامه مفسر کبیر استاد علامه طباطبایی
بدایه الحکمه (همراه با مصطلحات فارسی و انگلیسی)
Muhammad in the Mirror of Islam
The Spiritual Message of Shi ism
شیعه: مصاحبات علامه طباطبایی با هانری کربن (شاهجوئی)
سيری کوتاه در زندگانی ائمه عليهم‌السلام
الميزان في تفسير القرآن (فارسی)
بررسی‌های اسلامی، شامل: مجموعه مقالات و رسائل
برگزيده الميزان في تفسير القرآن
انسان از آغاز تا انجام (نشر الزهرا)
خلاصه‌ای از زندگی امام دوازدهم
نسب نامه خاندان طباطبایی (اولاد امیر سراج‌الدین عبدالوهاب)
ایضاح الحکمة فی شرح بدایة الحکمة
الحکمة المتعالیة في الأسفار العقلیة الأربعة
معنویت تشیع (به ضمیمه چند مقاله دیگر)
وعاية الحكمة في شرح نهاية الحكمة
علامه در المیزان از منظر پرسش و پاسخ
روش تفسیر قرآن به قرآن از دیدگاه علامه طباطبایى(ره)
سیری در سیره علمی و عملی علامه طباطبایی(ره) از نگاه فرزانگان
مرزبان وحی و خرد: یادنامه مرحوم علامه سید محمدحسین طباطبایی قدس‌سره