طباطبایی، سید محمدحسین: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۷۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{کاربردهای دیگر|طباطبایی (ابهامزدایی)}} | |||
{{جعبه اطلاعات زندگینامه | |||
| عنوان = سید محمدحسین طباطبایی | |||
| | | تصویر = NUR01436.jpg | ||
| اندازه تصویر = | |||
| | | توضیح تصویر = | ||
| | | نام کامل = سید محمدحسین قاضی طباطبایی تبریزی | ||
| | | نامهای دیگر = علامه طباطبایی، صاحب المیزان | ||
| لقب = علامه | |||
| تخلص = | |||
| نسب = سادات طباطبایی، از نوادگان امام حسن مجتبی(ع) از طرف پدر و امام حسین(ع) از طرف مادر | |||
| نام پدر = سید محمد طباطبایی | |||
| ولادت = ۱۲۸۱ش | |||
| محل تولد = تبریز | |||
| کشور تولد = ایران | |||
| محل زندگی = تبریز، نجف، قم | |||
| رحلت = ۱۳۶۰ش | |||
| شهادت = | |||
| مدفن = حرم حضرت معصومه(س)، قم | |||
| طول عمر = ۷۹ سال | |||
| نام همسر = قمرالسادات مهدوی، منصوره روزبه | |||
| فرزندان = سید عبدالباقی، نجمه سادات | |||
| خویشاوندان = سید محمدحسن الهی طباطبایی (برادر)، [[سید علی قاضی طباطبایی]](استاد و خویشاوند) | |||
| دین = اسلام | |||
| مذهب = شیعه دوازده امامی | |||
| پیشه = فقیه، فیلسوف، مفسر، عارف | |||
| درجه علمی = اجتهاد | |||
| دانشگاه = | |||
| علایق پژوهشی = تفسیر قرآن، فلسفه اسلامی، عرفان | |||
| منصب = استاد حوزه علمیه قم | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
| اساتید = {{فهرست جعبه عمودی | [[سید علی قاضی طباطبایی]] | [[نائینی، محمدحسین|میرزای نایینی]] | [[محمدحسین غروی اصفهانی]] | [[سید ابوالحسن اصفهانی]] | [[سید حسین بادکوبهای]]}} | |||
| مشایخ = سید علی قاضی طباطبایی | |||
| معاصرین = سید حسین بروجردی، امام خمینی | |||
| شاگردان = {{فهرست جعبه عمودی | [[مرتضی مطهری]] | [[سید علی خامنهای]] | [[سید محمد حسینی بهشتی]] | [[عبدالله جوادی آملی]] | [[ناصر مکارم شیرازی]]}} | |||
| اجازه اجتهاد از = | |||
| آثار = {{فهرست جعبه عمودی | [[تفسیر المیزان]] | [[اصول فلسفه و روش رئالیسم]] | [[شیعه در اسلام]] | [[بدایة الحکمة]] | [[نهایة الحکمة]]}} | |||
| سبک نوشتاری = | |||
| وبگاه = | |||
| امضا = | |||
| کد مؤلف = AUTHORCODE01436AUTHORCODE | |||
}} | |||
'''سید محمدحسین طباطبایی''' (۱۲۸۱-۱۳۶۰ش)، مشهور به علامه طباطبایی، فقیه، عارف، فیلسوف و مفسر بزرگ شیعه در دوران معاصر بود. وی نویسنده [[الميزان في تفسير القرآن|تفسیر المیزان]]، [[بداية الحكمة|بدایة الحکمة]]، [[نهاية الحكمة (ط. جامعه مدرسین)|نهایة الحکمة]] و [[اصول فلسفه و روش رئالیسم]] است. برخی از شاگردان ممتاز او عبارتند از: [[مطهری، مرتضی|مرتضی مطهری]]، [[بهشتی، سید محمد|سید محمد حسینی بهشتی]]، [[جوادی آملی، عبدالله |عبدالله جوادی آملی]]، [[مصباح یزدی، محمدتقی|محمدتقی مصباح یزدی]]، [[انصاری شیرازی، یحیی|يحيى انصارى شيرازى]]، [[حسنزاده آملی، حسن|حسن حسنزاده آملی]] و [[ابراهیمی دینانی، غلامحسین | غلامحسين ابراهیمى دينانى]]. | |||
==ولادت== | |||
سید محمدحسین قاضی طباطبایی تبریزی در سال ۱۲۸۱ شمسی در تبریز در خانوادهای عالم و روحانی متولد شد. اجداد پدری وی از سادات طباطبایی و از نوادگان [[امام حسن علیهالسلام|امام حسن مجتبی(ع)]] و از طرف مادر از اولاد [[امام حسین علیهالسلام|امام حسین(ع)]] بودند. پدرش سید محمد طباطبایی و مادرش ربابه یحیوی نام داشت. وی در پنج سالگی مادر و در نه سالگی پدر خود را از دست داد و تحت سرپرستی وصی پدر قرار گرفت. | |||
== تحصیلات == | |||
آن دو زیر نظر مرحوم حاج میرزا باقر قاضی رشد میکنند و نخست به سبک آن زمان، کتابهایی چون گلستان، قرآن، نصاب و... را میخوانند و سپس بلافاصله آنها را به مدارس کلاسیک میفرستند که شاید نخستین مدرسه در ایران در تبریز دایر شده بود. | |||
این کلاسها به سبک کلاسهای فرانسه تهیه شده بود و زبان فرانسه در آن تدریس میشد. این دو برادر با هم مشغول تحصیل میشوند و پس از کلاس ششم، در سال 1297، همزمان با حضور در کلاس هفتم، برای تحصیل صرف، تصریف و جامعالمقدمات به مدرسه طالبیه میفرستند این قضیه تا سال 1304 طول میکشد. در این مدت آنها کتابهای سطح را خیلی سریع به پایان میرسانند، چون در آن زمان بیش از این در تبریز تدریس نمیشد، برای ادامه تحصیل به نجف اشرف هجرت میکنند. | |||
===سفر به نجف === | |||
در سال 1304 براى تکمیل تحصیلات خود عازم حوزه علمیه نجف گردید و در مجلس درس [[اصفهانی، محمدحسین|مرحوم آیتالله شیخ محمدحسین اصفهانى(ره)]]، [[نائینی، محمدحسین|مرحوم آیتالله نایینى]]، مرحوم آیتالله آقاى [[اصفهانی، سید ابوالحسن|سید ابوالحسن اصفهانى]] حاضر گردید. کلّیات علم رجال را نیز پیش مرحوم [[حجت کوهکمری، محمد|آیتالله حجّت کوهکمرى]]، فلسفه را نزد حکیم و فیلسوف معروف وقت مرحوم [[بادکوبهای، سید حسین|آقا سید حسین بادکوبهاى]] کسب کرد. | |||
| | |||
| | |||
| | |||
[[ | «منظومه» [[سبزواری، هادی|سبزوارى]] و «[[الحكمة المتعالية في الأسفار العقلية الأربعة|اسفار]]» و «[[المشاعر|مشاعر]]» [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملا صدرا]] و دوره «[[الشفاء|شفا]]»ى [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|بوعلى]] و کتاب «اثولوجیا» و «[[تمهيد القواعد|تمهید]]» [[ترکه اصفهانی، علی بن محمد|ابن تُرکه]] و «[[تهذيب الأخلاق و تطهير الأعراق|اخلاق]]» [[ابن مسکویه، احمد بن محمد|ابن مسکویه]] را نیز تحصیل نمود. ریاضیات را نزد مرحوم آقا [[موسوی خوانساری، جعفر بن حسین|سید ابوالقاسم خوانسارى]] که ریاضیدان زبردستى بود، آموخت. | ||
[[ | علامه طباطبایی در زمان تحصیل در نجف اشرف؛ نزد مرحوم [[قاضی طباطبایی تبریزی، سید علی|آیةالحق سید علیآقا قاضی طباطبایی تبریزی رحمةالله]] تحت تربیت سلوکی و عرفانی قرار گرفت و در زمره شاگردان خاص ایشان شد. | ||
در سال 1314 بر اثر اختلال وضع معاش ناگزیر به مراجعت شده، به زادگاه اصلى خویش (تبریز) برگشت و ده سال و اندى در آن سامان به سر برد. در سال 1325، زادگاه اصلى را ترک گفت و متوجّه حوزه قم گردید و تا پایان عمر شریف و بابرکت خویش به تدریس و تألیف مشغول شد. | |||
==وفات== | |||
سید محمدحسین طباطبایی سرانجام در ۲۴ آبان سال ۱۳۶۰ش (۱۸ محرم ۱۴۰۲ق) در قم درگذشت. پیکر وی از مسجد امام حسن عسکری تا حرم حضرت معصومه(س) تشییع شد و [[گلپایگانی، سید محمدرضا|آیتالله سید محمدرضا گلپایگانی]] بر آن نماز خواند. سپس در حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد. | |||
==آثار== | |||
'''آثار تفسیری و قرآنی''' | |||
* تفسیر المیزان فی تفسیر القرآن (در ۲۰ جلد) | |||
* قرآن در اسلام | |||
* تفسیر البیان فی الموافقه بین الحدیث و القرآن (ناتمام) | |||
'''آثار فلسفی و حکمی''' | |||
{{ستون-شروع|2}} | |||
* اصول فلسفه و روش رئالیسم (با پاورقیهای مرتضی مطهری) | |||
* بدایة الحکمة | |||
* نهایة الحکمة | |||
* حاشیه بر اسفار ملاصدرا (در ۹ جلد) | |||
* رسائل التوحیدیه (شامل: اثبات ذات، اسماء و صفات، افعال الله، وسائط) | |||
* علی و الفلسفة الإلهیه | |||
{{پایان}} | |||
'''آثار کلامی و اعتقادی''' | |||
{{ستون-شروع|2}} | |||
* شیعه در اسلام | |||
* شیعه: مجموعه مذاکرات با پروفسور هانری کربن | |||
* رسالت تشیع در دنیای امروز | |||
* انسان قبل الدنیا، انسان فی الدنیا، انسان بعد الدنیا (با ترجمه "انسان از آغاز تا انجام") | |||
* رساله در ولایت | |||
* رساله در نبوت | |||
{{پایان}} | |||
'''آثار فقهی و اصولی''' | |||
* حاشیه بر کفایة الاصول | |||
* تعلیقه بر بحار الانوار (تا جلد هفتم) | |||
'''آثار اخلاقی و سلوکی''' | |||
* سنن النبی (سیره و روش پیامبر اکرم) | |||
* لب اللباب (درسهای اخلاق) | |||
* رسالة الولایة | |||
'''آثار اجتماعی و اسلامی''' | |||
* روابط اجتماعی در اسلام | |||
* حکومت در اسلام | |||
* خلاصه تعالیم اسلام | |||
* آموزش دین | |||
* بررسیهای اسلامی (مجموعه مقالات) | |||
'''آثار ادبی و دیگر تألیفات''' | |||
{{ستون-شروع|2}} | |||
* دیوان شعر فارسی | |||
* رساله در قوه و فعل | |||
* رساله در برهان | |||
* رساله در مغالطه | |||
* رساله در تحلیل و ترکیب | |||
* رساله در اعتباریات | |||
* منظومه در رسم خط نستعلیق | |||
* نسبنامه خاندان طباطبایی | |||
{{پایان}} | |||
== منابع مقاله == | |||
[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/3814/4851/40366/%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%B7%D8%A8%D8%A7%D8%B7%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C(%D8%B1%D9%87) پایگاه اطلاع رسانی حوزه] | |||
{{پیامبر اعظم(ص)}} | |||
{{امام علی علیهالسلام}} | |||
{{علامه طباطبایی}} | |||
{{مفسران شیعه}} | |||
{{فقیهان شیعه}} | |||
{{فیلسوفان شیعه}} | |||
{{معلمان اخلاق}} | |||
{{شیعهشناسی}} | |||
{{نویسندگان}} | |||
==وابستهها== | |||
{{وابستهها}} | |||
[[اصول فلسفه رئالیسم (سید هادی خسروشاهی)]] | |||
[[تفسیر البیان فی الموافقة بین الحدیث و القرآن]] | |||
[[سنن النبي صلیاللهعلیهوآله]] | |||
[[سنن النبي صلیاللهعلیهوآله (تصحیح و ترجمه فقهی)]] | |||
[[سنن النبي(ص): آداب، سنن و روش رفتاری پیامبر گرامی اسلام]] | |||
[[سنن النبي صلیاللهعلیهوآله (ترجمه فقهی)]] | |||
[[المنتقی من کتاب سنن النبي(ص)]] | |||
[[یهود در المیزان: برگزیده از تفسیر المیزان علامه محمدحسین طباطبایی]] | |||
[[دلیل المیزان في تفسیر القرآن للعلامة السید محمدحسین الطباطبایي]] | |||
[[آداب زندگی پیامبر صلیاللهعلیهوآله (ترجمه سنن النبی)]] | |||
[[ترجمه سنن النبي صلیاللهعلیهوآله]] | |||
[[الحکمة المتعالیة في الأسفار العقلیة الأربعة]] | |||
[[توحيد مفضل]] | |||
[[الإعجاز و التحدي في القرآن الكريم]] | |||
[[اصول فلسفه و روش رئالیسم]] | |||
[[بدایة الحکمة]] | |||
[[نهایة الحکمة]] | |||
[[بداية الحكمة (طالبیان و غرویان)]] | |||
[[حاشية الكفاية (علامه طباطبایی)]] | |||
[[نهایت فلسفه (ترجمه نهایة الحکمة)]] | |||
[[الرسائل التوحیدیة]] | |||
[[ | |||
[[ | [[رسائل توحیدى]] | ||
[[ | [[زن در قرآن (طباطبایی)]] | ||
[[ | [[نسبنامه خاندان طباطبائی؛ اولاد امیر سراجالدین عبدالوهاب]] | ||
[[ | [[الإنسان قبل الدنيا]] | ||
[[ | [[الإنسان فی الدنيا]] | ||
[[ | [[الإنسان بعد الدنيا]] | ||
[[ | [[رسالة فیالأسماء]] | ||
[[ | [[رسالة في افعالالله]] | ||
[[ | [[رسالة الوسائط]] | ||
[[ | [[الشیعة في الإسلام]] | ||
[[ | [[الشیعة]] | ||
[[ | [[مقالات تأسیسیة في الفکر الإسلامي]] | ||
[[ | [[قرآن در اسلام (طبع قدیم)]] | ||
[[ | [[فی رحاب اهل البیت(ع)]] | ||
[[ | [[شیعه در اسلام]] | ||
[[ | [[شیعه: مجموعه مذاکرات با پرفسور هانری کربن (خسروشاهی)]] | ||
[[ | [[الشيعة نص الحوار مع المستشرق كوربان]] | ||
[[ | [[المیزان في تفسیر القرآن]] | ||
[[المیزان | [[ترجمه تفسیر المیزان]] | ||
[[ | [[مختصر الميزان في تفسير القرآن]] | ||
[[ | [[ترجمه بدایة الحکمة]] | ||
[[ | [[اعجاز قرآن]] | ||
[[ | [[توحید علمی و عینی در مکاتیب حکمی و عرفانی میان آیتین علمین: حاج سید احمد کربلائی و حاج شیخ محمدحسین اصفهانی (کمپانی)]] | ||
[[ | [[رسالة لب اللباب في سير و سلوك أولی الألباب]] | ||
[[ | [[نم یم (قرآنشناسی عرفانی)]] | ||
[[ | [[نهایة الحکمة]] | ||
[[ | [[فهرست راهنمای موضوعی المیزان (عربی- فارسی)]] | ||
[[ | [[أصول الفلسفة]] | ||
[[ | [[مجموعه رسائل (علامه طباطبایی)]] | ||
[[ | [[شرح نهایة الحکمة علامه طباطبایی (حقانی)]] | ||
[[شرح نهایة الحکمة | [[شرح نهایة الحکمة للعلامة الطباطبائي قدسسره]] | ||
[[برهان]] | [[برهان]] | ||
[[ | [[نهاية الحكمة (فیاضی)]] | ||
[[ترجمه و شرح نهایة الحکمة]] | [[ترجمه و شرح نهایة الحکمة]] | ||
[[شرح نهایة الحکمة (مصباح)]] | [[شرح نهایة الحکمة (مصباح)]] | ||
[[ | [[الإنسان و العقیدة]] | ||
[[ | [[مجموعة رسائل العلامة الطباطبائی]] | ||
[[ | [[علی علیهالسلام و فلسفه الهی]] | ||
[[ | [[تجلی پیام در افق رسهگانه ملی]] | ||
[[ | [[آغاز فلسفه (ترجمه بدایة الحکمة)]] | ||
[[ | [[شرح نهایة الحکمة (صمدی)]] | ||
[[ | [[بررسیهای اسلامی]] | ||
[[ | [[رسالت تشیع در دنیای امروز (گفت و گویی دیگر با هانری کربن)]] | ||
[[ | [[شیعه در اسلام (طبع جدید)]] | ||
[[ | [[روابط اجتماعی در اسلام به ضمیمه چند رساله دیگر]] | ||
[[ | [[انسان از آغاز تا انجام]] | ||
[[ | [[رسائل توحیدی]] | ||
[[ | [[قرآن در اسلام]] | ||
[[ | [[اصول فلسفه رئالیسم]] | ||
[[اصول فلسفه رئالیسم]] | [[تحریری بر اصول فلسفه و روش رئالیسم]] | ||
[[ | [[ترجمه و شرح بدایة الحکمة]] | ||
[[ترجمه و شرح | [[فروغ حکمت: ترجمه و شرح نهایة الحکمة علامه سید محمدحسین طباطبائی]] | ||
[[ | [[حکمت صدرایی به روایت علامه طباطبایی، مبحث عرض: کمیت و کیفیت]] | ||
[[شرح نهایة الحکمة (علمی)]] | [[شرح نهایة الحکمة (علمی)]] | ||
[[آثار العلامه الحیدری]] | [[آثار العلامه الحیدری]] | ||
[[تعالیم اسلام]] | [[تعالیم اسلام]] | ||
[[شرح نهایة الحکمة الإلهیات بالمعنی الأخص]] | [[شرح نهایة الحکمة الإلهیات بالمعنی الأخص]] | ||
[[شرح بدایة الحکمة]] | [[شرح بدایة الحکمة]] | ||
[[دروس فی الحکمة المتعالیة]] | [[دروس فی الحکمة المتعالیة]] | ||
[[شیعه در اسلام/ باللغه الانجلیزیه]] | [[شیعه در اسلام/ باللغه الانجلیزیه]] | ||
[[العقائد الإسلامیة]] | [[العقائد الإسلامیة]] | ||
[[عرفان النفس]] | [[عرفان النفس]] | ||
[[تاریخ الانبیاء]] | [[تاریخ الانبیاء]] | ||
[[شرح نهایة الحکمة: العقل و العاقل و المعقول]] | [[شرح نهایة الحکمة: العقل و العاقل و المعقول]] | ||
[[ | [[حياة ما بعد الموت]] | ||
[[ | [[ولايت نامه]] | ||
[[ | [[رساله لب اللباب در سیر و سلوک أولی الألباب]] | ||
[[ | [[راز دل؛ شرحی بر منظومه «گلشن راز»، سروده نجمالدین شیخ محمود شبستری]] | ||
[[ | [[دروس من القرآن]] | ||
[[ | [[سیره نبوی]] | ||
[[ | [[درسهایی از تاریخ، یا، داستان زندهها]] | ||
[[ | [[الکبائر و الصغائر]] | ||
[[ | [[طریق عرفان (ترجمه رسالة الولایة)]] | ||
[[ | [[عالم الآخرة]] | ||
[[ | [[ایضاح الحکمة]] | ||
[[ | [[آزادی از دیدگاه علامه طباطبایی]] | ||
[[ | [[معنویت تشیع به ضمیمه چند مقاله دیگر]] | ||
[[ | [[رسالة الولایة]] | ||
[[ | [[کتاب الانسان]] | ||
[[ | [[یهود در المیزان]] | ||
[[ | [[شرح مصطلحات فلسفی بداية الحكمة و نهاية الحكمة]] | ||
[[ | [[بدایة الحکمة (زارعی سبزواری)]] | ||
[[ | [[شرح و توضیح بدایة الحکمة]] | ||
[[شرح | [[حکمت و فلسفه شرح بدایه الحکمه]] | ||
[[ | [[گلچینی از معارف تشیع]] | ||
[[ | [[یادنامه مفسر کبیر استاد علامه طباطبایی]] | ||
[[ | [[بدایه الحکمه (همراه با مصطلحات فارسی و انگلیسی)]] | ||
[[ | [[حکمت برین]] | ||
[[ | [[Islamic Teachings in Brief]] | ||
[[ | [[A Shi ite Anthology]] | ||
[[ | [[Light Within Me]] | ||
[[ | [[Muhammad in the Mirror of Islam]] | ||
[[ | [[Quran in Isalm]] | ||
[[ | [[The Spiritual Message of Shi ism]] | ||
[[ | [[Al Mizan]] | ||
[[ | [[شیعه: مصاحبات علامه طباطبایی با هانری کربن (شاهجوئی)]] | ||
[[ | [[ز مهر افروخته]] | ||
[[ | [[رسائل توحیدی]] | ||
[[ | [[سيری کوتاه در زندگانی ائمه عليهمالسلام]] | ||
[[ | [[الفردوس الأعلي]] | ||
[[ | [[نهاية الحکمة]] | ||
[[ | [[آغاز فلسفه (ويرايش جديد)]] | ||
[[ | [[الميزان في تفسير القرآن (فارسی)]] | ||
[[ | [[شيعه در اسلام (ويرايش جديد)]] | ||
[[ | [[بررسیهای اسلامی، شامل: مجموعه مقالات و رسائل]] | ||
[[ | [[برگزيده الميزان في تفسير القرآن]] | ||
[[ | [[تفسير الميزان]] | ||
[[ | [[علي(ع) و فلسفه الهي]] | ||
[[ | [[فرازهائي از اسلام]] | ||
[[ | [[الشيعة في الإسلام]] | ||
[[ | [[شیعه در اسلام]] | ||
[[ | [[بررسیهای اسلامی (طبع قديم)]] | ||
[[ | [[انسان از آغاز تا انجام (نشر الزهرا)]] | ||
[[ | [[اعجاز از نظر عقل و قرآن]] | ||
[[ | [[عناصر متافيزيک اسلامی]] | ||
[[ | [[قرآن در اسلام]] | ||
[[ | [[اجمالی از آموزهای اسلامی]] | ||
[[ | [[الميزان في تفسير القرآن]] | ||
[[ | [[المیزان: تفسیری بر قرآن]] | ||
[[ | [[شیعه در اسلام]] | ||
[[ | [[نهایة الحکمة]] | ||
[[ | [[گلچین شیعه]] | ||
[[ | [[شیعه]] | ||
[[ | [[خلاصه تاریخ زندگی ائمه(ع)]] | ||
[[ | [[خلاصهای از زندگی امام دوازدهم]] | ||
[[ | [[داستان زندگی امام دوازدهم(ع)]] | ||
[[ | [[نوری در درون من]] | ||
[[ | [[القرآن فی الإسلام]] | ||
[[ | [[امامت و اهلبيت در الميزان]] | ||
[[ | [[نسب نامه خاندان طباطبایی (اولاد امیر سراجالدین عبدالوهاب)]] | ||
[[ | [[المیزان في تفسیر القرآن]] | ||
[[ | [[ایضاح الحکمة فی شرح بدایة الحکمة]] | ||
[[ | [[الحکمة المتعالیة في الأسفار العقلیة الأربعة]] | ||
[[ | [[بحثی درباره مرجعیت و روحانیت]] | ||
[[ | [[محمد در آیینه اسلام]] | ||
[[ | [[گلچینی از معارف شیعه]] | ||
[[ | [[شیعه در اسلام]] | ||
[[ | [[اسلام و انسان معاصر]] | ||
[[ | [[اسلام و انسان معاصر]] | ||
[[ | [[معنویت تشیع (به ضمیمه چند مقاله دیگر)]] | ||
[[ | [[قرآن در اسلام]] | ||
[[ | [[علی(ع) و فلسفه الهی]] | ||
[[ | [[وعاية الحكمة في شرح نهاية الحكمة]] | ||
[[ | [[علامه در المیزان از منظر پرسش و پاسخ]] | ||
[[ | [[یادنامه علامه طباطبایی]] | ||
[[ | [[روش تفسیر قرآن به قرآن از دیدگاه علامه طباطبایى(ره)]] | ||
[[ | [[سیری در سیره علمی و عملی علامه طباطبایی(ره) از نگاه فرزانگان]] | ||
[[ | [[مرزبان وحی و خرد: یادنامه مرحوم علامه سید محمدحسین طباطبایی قدسسره]] | ||
[[ | [[روش تفسیر قرآن به قرآن از دیدگاه علامه طباطبایى(ره)]] | ||
[[ | [[وعاية الحكمة في شرح نهاية الحكمة]] | ||
[[رده:زندگینامه]] | [[رده:زندگینامه]] | ||
[[رده:معلمان اخلاق]] | |||
[[رده:نویسندگان جدید و معاصر فلسفه اسلامی]] | |||
[[رده:شاگردان آیتالله سید ابوالحسن اصفهانی]] | |||
[[رده:مفسران شیعه]] | |||
[[رده:فیلسوفان]] | |||
[[رده:نویسندگان]] | |||
[[رده:درگذشتگان 1360]] | |||
[[رده:ریاضیدانان]] | |||
[[رده:فقیهان شیعه]] | |||
[[رده:شاگردان آیتالله سید محمد حجت کوهکمرهاى]] | |||
[[رده:شاگردان آیتالله سید علی قاضی]] | |||
[[رده:بازنگری شده(آبان)]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲ دسامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۶:۵۳
برای دیگر کاربردها، طباطبایی (ابهامزدایی) را ببینید.
سید محمدحسین طباطبایی (۱۲۸۱-۱۳۶۰ش)، مشهور به علامه طباطبایی، فقیه، عارف، فیلسوف و مفسر بزرگ شیعه در دوران معاصر بود. وی نویسنده تفسیر المیزان، بدایة الحکمة، نهایة الحکمة و اصول فلسفه و روش رئالیسم است. برخی از شاگردان ممتاز او عبارتند از: مرتضی مطهری، سید محمد حسینی بهشتی، عبدالله جوادی آملی، محمدتقی مصباح یزدی، يحيى انصارى شيرازى، حسن حسنزاده آملی و غلامحسين ابراهیمى دينانى.
| سید محمدحسین طباطبایی | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | سید محمدحسین قاضی طباطبایی تبریزی |
| نامهای دیگر | علامه طباطبایی، صاحب المیزان |
| لقب | علامه |
| نسب | سادات طباطبایی، از نوادگان امام حسن مجتبی(ع) از طرف پدر و امام حسین(ع) از طرف مادر |
| نام پدر | سید محمد طباطبایی |
| ولادت | ۱۲۸۱ش |
| محل تولد | تبریز، ایران |
| محل زندگی | تبریز، نجف، قم |
| رحلت | ۱۳۶۰ش |
| مدفن | حرم حضرت معصومه(س)، قم |
| طول عمر | ۷۹ سال |
| همسر | قمرالسادات مهدوی، منصوره روزبه |
| فرزندان | سید عبدالباقی، نجمه سادات |
| خویشاوندان | سید محمدحسن الهی طباطبایی (برادر)، سید علی قاضی طباطبایی(استاد و خویشاوند) |
| دین | اسلام |
| مذهب | شیعه دوازده امامی |
| پیشه | فقیه، فیلسوف، مفسر، عارف |
| منصب | استاد حوزه علمیه قم |
| اطلاعات علمی | |
| درجه علمی | اجتهاد |
| علایق پژوهشی | تفسیر قرآن، فلسفه اسلامی، عرفان |
| اساتید | |
| مشایخ | سید علی قاضی طباطبایی |
| معاصرین | سید حسین بروجردی، امام خمینی |
| شاگردان | |
| برخی آثار | |
ولادت
سید محمدحسین قاضی طباطبایی تبریزی در سال ۱۲۸۱ شمسی در تبریز در خانوادهای عالم و روحانی متولد شد. اجداد پدری وی از سادات طباطبایی و از نوادگان امام حسن مجتبی(ع) و از طرف مادر از اولاد امام حسین(ع) بودند. پدرش سید محمد طباطبایی و مادرش ربابه یحیوی نام داشت. وی در پنج سالگی مادر و در نه سالگی پدر خود را از دست داد و تحت سرپرستی وصی پدر قرار گرفت.
تحصیلات
آن دو زیر نظر مرحوم حاج میرزا باقر قاضی رشد میکنند و نخست به سبک آن زمان، کتابهایی چون گلستان، قرآن، نصاب و... را میخوانند و سپس بلافاصله آنها را به مدارس کلاسیک میفرستند که شاید نخستین مدرسه در ایران در تبریز دایر شده بود.
این کلاسها به سبک کلاسهای فرانسه تهیه شده بود و زبان فرانسه در آن تدریس میشد. این دو برادر با هم مشغول تحصیل میشوند و پس از کلاس ششم، در سال 1297، همزمان با حضور در کلاس هفتم، برای تحصیل صرف، تصریف و جامعالمقدمات به مدرسه طالبیه میفرستند این قضیه تا سال 1304 طول میکشد. در این مدت آنها کتابهای سطح را خیلی سریع به پایان میرسانند، چون در آن زمان بیش از این در تبریز تدریس نمیشد، برای ادامه تحصیل به نجف اشرف هجرت میکنند.
سفر به نجف
در سال 1304 براى تکمیل تحصیلات خود عازم حوزه علمیه نجف گردید و در مجلس درس مرحوم آیتالله شیخ محمدحسین اصفهانى(ره)، مرحوم آیتالله نایینى، مرحوم آیتالله آقاى سید ابوالحسن اصفهانى حاضر گردید. کلّیات علم رجال را نیز پیش مرحوم آیتالله حجّت کوهکمرى، فلسفه را نزد حکیم و فیلسوف معروف وقت مرحوم آقا سید حسین بادکوبهاى کسب کرد.
«منظومه» سبزوارى و «اسفار» و «مشاعر» ملا صدرا و دوره «شفا»ى بوعلى و کتاب «اثولوجیا» و «تمهید» ابن تُرکه و «اخلاق» ابن مسکویه را نیز تحصیل نمود. ریاضیات را نزد مرحوم آقا سید ابوالقاسم خوانسارى که ریاضیدان زبردستى بود، آموخت.
علامه طباطبایی در زمان تحصیل در نجف اشرف؛ نزد مرحوم آیةالحق سید علیآقا قاضی طباطبایی تبریزی رحمةالله تحت تربیت سلوکی و عرفانی قرار گرفت و در زمره شاگردان خاص ایشان شد.
در سال 1314 بر اثر اختلال وضع معاش ناگزیر به مراجعت شده، به زادگاه اصلى خویش (تبریز) برگشت و ده سال و اندى در آن سامان به سر برد. در سال 1325، زادگاه اصلى را ترک گفت و متوجّه حوزه قم گردید و تا پایان عمر شریف و بابرکت خویش به تدریس و تألیف مشغول شد.
وفات
سید محمدحسین طباطبایی سرانجام در ۲۴ آبان سال ۱۳۶۰ش (۱۸ محرم ۱۴۰۲ق) در قم درگذشت. پیکر وی از مسجد امام حسن عسکری تا حرم حضرت معصومه(س) تشییع شد و آیتالله سید محمدرضا گلپایگانی بر آن نماز خواند. سپس در حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.
آثار
آثار تفسیری و قرآنی
- تفسیر المیزان فی تفسیر القرآن (در ۲۰ جلد)
- قرآن در اسلام
- تفسیر البیان فی الموافقه بین الحدیث و القرآن (ناتمام)
آثار فلسفی و حکمی
- اصول فلسفه و روش رئالیسم (با پاورقیهای مرتضی مطهری)
- بدایة الحکمة
- نهایة الحکمة
- حاشیه بر اسفار ملاصدرا (در ۹ جلد)
- رسائل التوحیدیه (شامل: اثبات ذات، اسماء و صفات، افعال الله، وسائط)
- علی و الفلسفة الإلهیه
آثار کلامی و اعتقادی
- شیعه در اسلام
- شیعه: مجموعه مذاکرات با پروفسور هانری کربن
- رسالت تشیع در دنیای امروز
- انسان قبل الدنیا، انسان فی الدنیا، انسان بعد الدنیا (با ترجمه "انسان از آغاز تا انجام")
- رساله در ولایت
- رساله در نبوت
آثار فقهی و اصولی
- حاشیه بر کفایة الاصول
- تعلیقه بر بحار الانوار (تا جلد هفتم)
آثار اخلاقی و سلوکی
- سنن النبی (سیره و روش پیامبر اکرم)
- لب اللباب (درسهای اخلاق)
- رسالة الولایة
آثار اجتماعی و اسلامی
- روابط اجتماعی در اسلام
- حکومت در اسلام
- خلاصه تعالیم اسلام
- آموزش دین
- بررسیهای اسلامی (مجموعه مقالات)
آثار ادبی و دیگر تألیفات
- دیوان شعر فارسی
- رساله در قوه و فعل
- رساله در برهان
- رساله در مغالطه
- رساله در تحلیل و ترکیب
- رساله در اعتباریات
- منظومه در رسم خط نستعلیق
- نسبنامه خاندان طباطبایی
منابع مقاله
وابستهها
اصول فلسفه رئالیسم (سید هادی خسروشاهی)
تفسیر البیان فی الموافقة بین الحدیث و القرآن
سنن النبي صلیاللهعلیهوآله (تصحیح و ترجمه فقهی)
سنن النبي(ص): آداب، سنن و روش رفتاری پیامبر گرامی اسلام
سنن النبي صلیاللهعلیهوآله (ترجمه فقهی)
یهود در المیزان: برگزیده از تفسیر المیزان علامه محمدحسین طباطبایی
دلیل المیزان في تفسیر القرآن للعلامة السید محمدحسین الطباطبایي
آداب زندگی پیامبر صلیاللهعلیهوآله (ترجمه سنن النبی)
ترجمه سنن النبي صلیاللهعلیهوآله
الحکمة المتعالیة في الأسفار العقلیة الأربعة
الإعجاز و التحدي في القرآن الكريم
بداية الحكمة (طالبیان و غرویان)
حاشية الكفاية (علامه طباطبایی)
نهایت فلسفه (ترجمه نهایة الحکمة)
نسبنامه خاندان طباطبائی؛ اولاد امیر سراجالدین عبدالوهاب
مقالات تأسیسیة في الفکر الإسلامي
شیعه: مجموعه مذاکرات با پرفسور هانری کربن (خسروشاهی)
الشيعة نص الحوار مع المستشرق كوربان
رسالة لب اللباب في سير و سلوك أولی الألباب
فهرست راهنمای موضوعی المیزان (عربی- فارسی)
شرح نهایة الحکمة علامه طباطبایی (حقانی)
شرح نهایة الحکمة للعلامة الطباطبائي قدسسره
مجموعة رسائل العلامة الطباطبائی
آغاز فلسفه (ترجمه بدایة الحکمة)
رسالت تشیع در دنیای امروز (گفت و گویی دیگر با هانری کربن)
روابط اجتماعی در اسلام به ضمیمه چند رساله دیگر
تحریری بر اصول فلسفه و روش رئالیسم
فروغ حکمت: ترجمه و شرح نهایة الحکمة علامه سید محمدحسین طباطبائی
حکمت صدرایی به روایت علامه طباطبایی، مبحث عرض: کمیت و کیفیت
شرح نهایة الحکمة الإلهیات بالمعنی الأخص
شیعه در اسلام/ باللغه الانجلیزیه
شرح نهایة الحکمة: العقل و العاقل و المعقول
رساله لب اللباب در سیر و سلوک أولی الألباب
راز دل؛ شرحی بر منظومه «گلشن راز»، سروده نجمالدین شیخ محمود شبستری
درسهایی از تاریخ، یا، داستان زندهها
طریق عرفان (ترجمه رسالة الولایة)
آزادی از دیدگاه علامه طباطبایی
معنویت تشیع به ضمیمه چند مقاله دیگر
شرح مصطلحات فلسفی بداية الحكمة و نهاية الحكمة
یادنامه مفسر کبیر استاد علامه طباطبایی
بدایه الحکمه (همراه با مصطلحات فارسی و انگلیسی)
Muhammad in the Mirror of Islam
The Spiritual Message of Shi ism
شیعه: مصاحبات علامه طباطبایی با هانری کربن (شاهجوئی)
سيری کوتاه در زندگانی ائمه عليهمالسلام
الميزان في تفسير القرآن (فارسی)
بررسیهای اسلامی، شامل: مجموعه مقالات و رسائل
برگزيده الميزان في تفسير القرآن
انسان از آغاز تا انجام (نشر الزهرا)
خلاصهای از زندگی امام دوازدهم
نسب نامه خاندان طباطبایی (اولاد امیر سراجالدین عبدالوهاب)
ایضاح الحکمة فی شرح بدایة الحکمة
الحکمة المتعالیة في الأسفار العقلیة الأربعة
معنویت تشیع (به ضمیمه چند مقاله دیگر)
وعاية الحكمة في شرح نهاية الحكمة
علامه در المیزان از منظر پرسش و پاسخ
روش تفسیر قرآن به قرآن از دیدگاه علامه طباطبایى(ره)
سیری در سیره علمی و عملی علامه طباطبایی(ره) از نگاه فرزانگان
مرزبان وحی و خرد: یادنامه مرحوم علامه سید محمدحسین طباطبایی قدسسره