مفتون همدانی، میرآقا: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - 'ی‎گ' به 'ی‌گ')
    برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
    جز (جایگزینی متن - '\{\{کاربردهای\sدیگر\|(.*)\s\(ابهام\sزدایی\)\}\}↵↵↵' به '{{کاربردهای دیگر|$1 (ابهام زدایی)}} ')
     
    (۳۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱۰: خط ۱۰:
    |-
    |-
    |نام پدر  
    |نام پدر  
    | data-type="authorfatherName" |
    | data-type="authorfatherName" |سيد شمس‌الدين
    |-
    |-
    |متولد  
    |متولد  
    خط ۳۲: خط ۳۲:
    |}
    |}
    </div>
    </div>
    {{کاربردهای دیگر|همدانی (ابهام زدایی)}}
    {{کاربردهای دیگر|مفتون (ابهام زدایی)}}


    '''میرآقا مفتون همدانی''' یا سید میر آقا کبریایی(1268-1334ش)، در سال 1268ش در همدان متولد شد. علوم ادب، مقدمات عربی و فنون شعر را از مظهر‎ همدانی و حکمت‎ و منطق را‎ هم‎ از‎ سید تقی قلندر که از دانشوران‎ و حکمای‎ متأخر همدان بود آموخت. مفتون همدانی در انواع شعر تسلط داشت؛ غزل و قصیده و مسمط را خوب می‌گفت ولی بیشتر کار او در‎ شعر قصیده‎سرائی بود. وی در مهرماه 1334 به سن شصت‎ویک سالگی درگذشت. [[دیوان اشعار مفتون همدانی|دیوان اشعار مفتون]] با مقدمه استاد [[نفیسی، سعید|سعید نفیسی]] منتشر شده است.
    '''میرآقا مفتون همدانی''' (1268-1334ش)، یا سید میر آقا کبریایی، متخلص به مفتون همدانی، از شاعران قرن چهاردهم، در انواع شعر تسلط داشت؛ غزل و قصیده و مسمط را خوب می‌گفت ولی بیشتر کار او در‎ شعر قصیده‌سرائی بود. [[دیوان اشعار مفتون همدانی|دیوان اشعار مفتون]] با مقدمه استاد [[نفیسی، سعید|سعید نفیسی]] منتشر شده است.


    ==تولد و تحصیل==
    ==ولادت==
    مفتون همدانی در اردیبهشت سال 1268ش در همدان متولد شد. نسب او با سی‎وهشت واسطه به امام سجاد(ع) می‌رسد. جد اعلای مفتون به نام میرغایب، عالمی بافضیلت و عارفی صاحب دم بود<ref>ر.ک: مفتون، رضا، صفحه هفت</ref>‏.
    مفتون همدانی در اردیبهشت سال 1268ش در همدان متولد شد. نسب او با سی‌وهشت واسطه به امام سجاد(ع) می‌رسد. جد اعلای مفتون به نام میرغایب، عالمی بافضیلت و عارفی صاحب دم بود<ref>ر.ک: مفتون، رضا، صفحه هفت</ref>‏.


    در‎ آغاز صباوت نزد پدر تلمذ کرده و چندی‎ در‎ مدارس همدان درس خواند سپس به تحصیل علوم ادب و مقدمات عربی نزد «مرحوم مظهر» شاعر‎ استاد همدانی پرداخته و شمه‎‎ای از‎ حکمت‎ و منطق را‎ هم‎ از‎ «سید تقی قلندر» که از دانشوران‎ و حکمای‎ متأخر همدان بود آموخت سپس به تحقیق و تتبع در تاریخ ایران و سبک‎های مختلف‎ نظم‎ پرداخت <ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/8775/306 ر.ک: صفایی ملایری، ابراهیم، ص306]</ref>‏.
    ==تحصیلات==
    در‎ آغاز صباوت نزد پدر تلمذ کرده و چندی‎ در‎ مدارس همدان درس خواند سپس به تحصیل علوم ادب و مقدمات عربی نزد «مرحوم مظهر» شاعر‎ استاد همدانی پرداخته و شمه‌ای از‎ حکمت‎ و منطق را‎ هم‎ از‎ «سید تقی قلندر» که از دانشوران‎ و حکمای‎ متأخر همدان بود آموخت سپس به تحقیق و تتبع در تاریخ ایران و سبک‎های مختلف‎ نظم‎ پرداخت<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/8775/306 ر.ک: صفایی ملایری، ابراهیم، ص306]</ref>‏.


    ==شعر و شاعری==
    ==شعر و شاعری==
    معلم، مشوق و مقتدای وی در تاریخ و ادبیات و فنون شعر، مظهر همدانی است که شاعری توانا و حکیمی عارف و دانشمند بود و مفتون همواره از وی با احترام یاد می‌کرد و مقامش را در شاعری می‌ستود و ارج می‌نهاد<ref>ر.ک: مفتون، رضا، صفحه ده</ref>‏.
    معلم، مشوق و مقتدای وی در تاریخ و ادبیات و فنون شعر، مظهر همدانی است که شاعری توانا و حکیمی عارف و دانشمند بود و مفتون همواره از وی با احترام یاد می‌کرد و مقامش را در شاعری می‌ستود و ارج می‌نهاد<ref>ر.ک: مفتون، رضا، صفحه ده</ref>‏.


    مفتون در آغاز کار شاعری، نام خانوادگی خود کبریایی را تخلص قرار می‌داد ولی به‎زودی آن را با صلاحدید و انتخاب معلم و استاد بزرگوار خود به مفتون تغییر داد؛ اما تخلص کبریایی را به‎کلی کنار نگذاشته و گاهی نیز به مناسبت مضامین و تناسب وزن و آهنگ اشعار باز هم آن را به‎کاربرده و چندین جا سروده‎های خود را با همان تخلص ختم کرده است<ref>ر.ک: همان، صفحه یازده</ref>‏.
    مفتون در آغاز کار شاعری، نام خانوادگی خود کبریایی را تخلص قرار می‌داد ولی به‌زودی آن را با صلاحدید و انتخاب معلم و استاد بزرگوار خود به مفتون تغییر داد؛ اما تخلص کبریایی را به‌کلی کنار نگذاشته و گاهی نیز به مناسبت مضامین و تناسب وزن و آهنگ اشعار باز هم آن را به‌کاربرده و چندین جا سروده‌های خود را با همان تخلص ختم کرده است<ref>ر.ک: همان، صفحه یازده</ref>‏.


    وی یکی از اعضاء مؤثر انجمن‎ ادبی همدان شد. انجمن ادبی همدان که در‎ آن‎ هنگام به ریاست مرحوم سید عبدالحسین نیسان شهشهانی تکمیل می‎شد، یکی از بارونق‎ترین‎ و پرکارترین‎ انجمن‎های ادبی ایران بود و علاوه‎ بر‎ مرحوم‎ نیسان شهشهانی که‎ از‎ علما و ادبای جلیل‎القدر‎ بود،‎ استادانی چون مرحوم «غمام»، «شیخ موسی نثری»، «آزاد همدانی» و «بدیع همدانی‎» در‎ آن انجمن عضویت داشتند<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/8775/306 ر.ک: صفایی ملایری، ابراهیم، ص306]</ref>‏.
    وی یکی از اعضاء مؤثر انجمن‎ ادبی همدان شد. انجمن ادبی همدان که در‎ آن‎ هنگام به ریاست مرحوم سید عبدالحسین نیسان شهشهانی تکمیل می‌شد، یکی از بارونق‎ترین‎ و پرکارترین‎ انجمن‌های ادبی ایران بود و علاوه‎ بر‎ مرحوم‎ نیسان شهشهانی که‎ از‎ علما و ادبای جلیل‌القدر‎ بود،‎ استادانی چون مرحوم «غمام»، «شیخ موسی نثری»، «آزاد همدانی» و «بدیع همدانی‎» در‎ آن انجمن عضویت داشتند<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/8775/306 ر.ک: صفایی ملایری، ابراهیم، ص306]</ref>‏.


    مفتون در انواع شعر تسلط داشت غزل و قصیده و مسمط را خوب می‌گفت ولی بیشتر کار او در‎ شعر قصیده‎سرائی بود؛ بسیاری از غزل‎های خوب «حافظ» و «شمس» و «صفی» را تضمین کرده و الحق نیکو از عهده برآمده است. در اقسام شعر طبعی قادر و توانا داشت و لفظ‎ها و جمله‎ها را خوب‎ ترکیب‎ می‌کرد و مضمون‎های لطیف و نو و اصطلاح‎های تازه بکار می‎برد و فصیح و استادانه سخن می‌راند. در بعض آثار او ضعف تألیف و حشو و اصطلاحات نامأنوس زیاد به چشم می‌خورد و گاهی ردیف‎های ثقیل در قصاید‎ خود‎ اختیار کرده است؛ ولی آثار خوب او بیشتر است و در ردیف آثار فصیح و خوب ادب این زمان به‎شمار می‌رود و احاطه او را به علوم‎ ادب‎ و عرفان کاملاً حکایت می‌کند<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/8775/306 ر.ک: همان، ص307-306]</ref>‏.
    مفتون در انواع شعر تسلط داشت غزل و قصیده و مسمط را خوب می‌گفت ولی بیشتر کار او در‎ شعر قصیده‌سرائی بود؛ بسیاری از غزل‎های خوب «حافظ» و «شمس» و «صفی» را تضمین کرده و الحق نیکو از عهده برآمده است. در اقسام شعر طبعی قادر و توانا داشت و لفظ‎ها و جمله‌ها را خوب‎ ترکیب‎ می‌کرد و مضمون‌های لطیف و نو و اصطلاح‎های تازه بکار می‌برد و فصیح و استادانه سخن می‌راند. در بعض آثار او ضعف تألیف و حشو و اصطلاحات نامأنوس زیاد به چشم می‌خورد و گاهی ردیف‌های ثقیل در قصاید‎ خود‎ اختیار کرده است؛ ولی آثار خوب او بیشتر است و در ردیف آثار فصیح و خوب ادب این زمان به‌شمار می‌رود و احاطه او را به علوم‎ ادب‎ و عرفان کاملاً حکایت می‌کند<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/8775/306 ر.ک: همان، ص307-306]</ref>‏.


    در‎ آثار‎ مفتون الفاظ و اصطلاح‎های محلی و عامیانه هم با مهارت بکار برده شده است. مفتون عرفان مشرب و درویش‎مسلک بود. به شعائر مذهبی صمیمانه علاقه داشت و گرد‎ مناهی‎ نمی‌گشت و بسیار پاک‎دل و صریح‎اللهجه‎ بود. از تملق و چاپلوسی سخت تنفر داشت و به صاحبان زر و زور و شاغلان مقام‎های پوشالی اعتنائی نداشت، به‎زحمت کار می‌کرد و با شرافت لقمه نانی به دست می‎آورد و با آزادگی هرچه‎تمام‎تر زندگی را بسر‎ می‎برد‎ و به طبع زبون و جبون دنیاداران خودخواه می‌خندید<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/8775/307 ر.ک: همان، ص307]</ref>‏.
    در‎ آثار‎ مفتون الفاظ و اصطلاح‎های محلی و عامیانه هم با مهارت بکار برده شده است. مفتون عرفان مشرب و درویش‎مسلک بود. به شعائر مذهبی صمیمانه علاقه داشت و گرد‎ مناهی‎ نمی‌گشت و بسیار پاک‎دل و صریح‌اللهجه‎ بود. از تملق و چاپلوسی سخت تنفر داشت و به صاحبان زر و زور و شاغلان مقام‎های پوشالی اعتنائی نداشت، به‌زحمت کار می‌کرد و با شرافت لقمه نانی به دست می‌آورد و با آزادگی هرچه‌تمام‎تر زندگی را بسر‎ می‌برد‎ و به طبع زبون و جبون دنیاداران خودخواه می‌خندید<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/8775/307 ر.ک: همان، ص307]</ref>‏.


    ==پایان زندگی==
    ==پایان زندگی==
    در اواخر عمر از کار بازماند، چشمش کم‎دید شد و شاگردی داشت‎ که‎ با‎ شیادی مفتون را فریب داد و مایملک او را با یک زمین خشک و لم‎‎‎یزرع به نام مزرعه تعویض کرد‎ و ‎‎پولی از خریدار گرفت و گریخت. مفتون پاک باخته شد و سال‎ها دنبال این مطلب برای‎ احقاق‎ حق‎ خود در دادگستری رفت‎وآمد داشت و عاقبت نتیجه‌ای حاصل نکرد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/8775/307 ر.ک: همان، ص308-307]</ref>‏.
    در اواخر عمر از کار بازماند، چشمش کم‌دید شد و شاگردی داشت‎ که‎ با‎ شیادی مفتون را فریب داد و مایملک او را با یک زمین خشک و لم‎‎‎یزرع به نام مزرعه تعویض کرد‎ و ‎‎پولی از خریدار گرفت و گریخت. مفتون پاک باخته شد و سال‎ها دنبال این مطلب برای‎ احقاق‎ حق‎ خود در دادگستری رفت‌وآمد داشت و عاقبت نتیجه‌ای حاصل نکرد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/8775/307 ر.ک: همان، ص308-307]</ref>‏.


    سپس جنگ اخیر پیش آمد و مفتون‎ به حکم قریحه و روح حساس شاعری وارد در سیاست شد و به سرودن قصیده‎های سیاسی آغاز‎ کرد و به همین مناسبت مدتی‎ از‎ همدان به قریه «در جزین» تبعید شد و به جرم آزادی‌خواهی خسارت‎ها دید و مرارت‎ها چشید. پس از بازگشت از تبعید گوشه‎نشینی اختیار کرد و به جمع‎آوری شعرهای خود پرداخت و طبع دیوان خود را آغاز کرد؛ ولی‎ عمرش کفاف این مهم را نداد و در مهرماه 1334 به سن شصت‎ویک سالگی درگذشت و در یکی از اتاق‌های آرامگاه [[بابا‌طاهر|باباطاهر]] برحسب وصیت خویش به خاک سپرده شد؛ چراکه در حیاتش به «[[بابا‌طاهر|باباطاهر]]» ارادت خاصی داشت و غالباً ً شب‌های جمعه به زیارت مقبره [[بابا‌طاهر|باباطاهر]] می‎شتافت و ساعت‎ها در آنجا می‎ماند و با [[بابا‌طاهر|باباطاهر]] خلوت می‌کرد و ذوق و وجدی به دست می‎آورد و با نشاط روح و انبساط خاطر به شهر‎ مراجعت‎ می‌کرد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/8775/308 ر.ک: همان، ص308]</ref>‏.
    سپس جنگ اخیر پیش آمد و مفتون‎ به حکم قریحه و روح حساس شاعری وارد در سیاست شد و به سرودن قصیده‌های سیاسی آغاز‎ کرد و به همین مناسبت مدتی‎ از‎ همدان به قریه «در جزین» تبعید شد و به جرم آزادی‌خواهی خسارت‎ها دید و مرارت‎ها چشید. پس از بازگشت از تبعید گوشه‌نشینی اختیار کرد و به جمع‌آوری شعرهای خود پرداخت و طبع دیوان خود را آغاز کرد؛ ولی‎ عمرش کفاف این مهم را نداد و در مهرماه 1334 به سن شصت‌ویک سالگی درگذشت و در یکی از اتاق‌های آرامگاه [[بابا‌طاهر|باباطاهر]] برحسب وصیت خویش به خاک سپرده شد؛ چراکه در حیاتش به «[[بابا‌طاهر|باباطاهر]]» ارادت خاصی داشت و غالباً ً شب‌های جمعه به زیارت مقبره [[بابا‌طاهر|باباطاهر]] می‌شتافت و ساعت‎ها در آنجا می‌ماند و با [[بابا‌طاهر|باباطاهر]] خلوت می‌کرد و ذوق و وجدی به دست می‌آورد و با نشاط روح و انبساط خاطر به شهر‎ مراجعت‎ می‌کرد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/8775/308 ر.ک: همان، ص308]</ref>‏.


    ==آثار مفتون همدانی==
    ==آثار مفتون همدانی==
    دو کتاب وی «دیوان اشعار» و «مثنوی انسان کامل» می‎باشند<ref>ر.ک: مفتون، رضا، صفحه بیست‎وهشت</ref>‏.
    دو کتاب وی «دیوان اشعار» و «مثنوی انسان کامل» می‌باشند<ref>ر.ک: مفتون، رضا، صفحه بیست‌وهشت</ref>‏.


    دیوان مفتون پس از فوت او با سعی آقای رضا‎ ایزدی‎ دبیر‎ ادبیات دبیرستان‎های همدان در هشتصدوشش صفحه با‎ مقدمه‎ کوتاهی به قلم ناشر و مقدمه کوتاه‎تری به قلم استاد [[نفیسی، سعید|سعید نفیسی]] در همدان چاپ و منتشر شد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/8775/309 ر.ک: صفایی ملایری، ابراهیم، ص309]</ref>‏.
    دیوان مفتون پس از فوت او با سعی آقای رضا‎ ایزدی‎ دبیر‎ ادبیات دبیرستان‌های همدان در هشتصدوشش صفحه با‎ مقدمه‎ کوتاهی به قلم ناشر و مقدمه کوتاه‌تری به قلم استاد [[نفیسی، سعید|سعید نفیسی]] در همدان چاپ و منتشر شد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/8775/309 ر.ک: صفایی ملایری، ابراهیم، ص309]</ref>‏.


    ==پانویس ==
    ==پانویس ==
    خط ۶۵: خط ۶۸:


    ==منابع مقاله==
    ==منابع مقاله==
    #[[:noormags:162573|صفایی ملایری، ابراهیم، «مفتون همدانی»، پایگاه مجلات تخصصی نور: ارمغان، دوره بیست‎وهشتم، مهر 1338، شماره 7، صفحه 304 تا 314]].
    #[[:noormags:162573|صفایی ملایری، ابراهیم، «مفتون همدانی»، پایگاه مجلات تخصصی نور: ارمغان، دوره بیست‌وهشتم، مهر 1338، شماره 7، صفحه 304 تا 314]].
    # مفتون، رضا، شرح‎حال مفتون همدانی، مقدمه «دیوان اشعار مفتون همدانی»، تهران، کتاب‎فروشی زوار، چاپ دوم، 1364.
    # مفتون، رضا، شرح‌حال مفتون همدانی، مقدمه «دیوان اشعار مفتون همدانی»، تهران، کتاب‌فروشی زوار، چاپ دوم، 1364.


    {{شعر و شاعری}}
    ==وابسته‌ها==
    ==وابسته‌ها==
    {{وابسته‌ها}}
    [[دیوان اشعار مفتون همدانی]]
    [[دیوان اشعار مفتون همدانی]]


    خط ۷۴: خط ۸۰:


    [[رده:زندگی‌نامه]]
    [[رده:زندگی‌نامه]]
    [[رده: تیر(98)]]
    [[رده:شاعران]]
    [[رده:25 خرداد الی 24 تیر(98)]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۷ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۰۰

    سنگ قبر این شاعر در جوار آرامگاه باباطاهر عریان
    نام مفتون همدانی، میرآقا
    نام‌های دیگر ميرآقا مفتون همداني
    نام پدر سيد شمس‌الدين
    متولد 1268ش
    محل تولد همدان
    رحلت 1334 ش
    اساتید سید تقی قلندر
    برخی آثار دیوان اشعار مفتون همدانی
    کد مؤلف AUTHORCODE48198AUTHORCODE

    میرآقا مفتون همدانی (1268-1334ش)، یا سید میر آقا کبریایی، متخلص به مفتون همدانی، از شاعران قرن چهاردهم، در انواع شعر تسلط داشت؛ غزل و قصیده و مسمط را خوب می‌گفت ولی بیشتر کار او در‎ شعر قصیده‌سرائی بود. دیوان اشعار مفتون با مقدمه استاد سعید نفیسی منتشر شده است.

    ولادت

    مفتون همدانی در اردیبهشت سال 1268ش در همدان متولد شد. نسب او با سی‌وهشت واسطه به امام سجاد(ع) می‌رسد. جد اعلای مفتون به نام میرغایب، عالمی بافضیلت و عارفی صاحب دم بود[۱]‏.

    تحصیلات

    در‎ آغاز صباوت نزد پدر تلمذ کرده و چندی‎ در‎ مدارس همدان درس خواند سپس به تحصیل علوم ادب و مقدمات عربی نزد «مرحوم مظهر» شاعر‎ استاد همدانی پرداخته و شمه‌ای از‎ حکمت‎ و منطق را‎ هم‎ از‎ «سید تقی قلندر» که از دانشوران‎ و حکمای‎ متأخر همدان بود آموخت سپس به تحقیق و تتبع در تاریخ ایران و سبک‎های مختلف‎ نظم‎ پرداخت[۲]‏.

    شعر و شاعری

    معلم، مشوق و مقتدای وی در تاریخ و ادبیات و فنون شعر، مظهر همدانی است که شاعری توانا و حکیمی عارف و دانشمند بود و مفتون همواره از وی با احترام یاد می‌کرد و مقامش را در شاعری می‌ستود و ارج می‌نهاد[۳]‏.

    مفتون در آغاز کار شاعری، نام خانوادگی خود کبریایی را تخلص قرار می‌داد ولی به‌زودی آن را با صلاحدید و انتخاب معلم و استاد بزرگوار خود به مفتون تغییر داد؛ اما تخلص کبریایی را به‌کلی کنار نگذاشته و گاهی نیز به مناسبت مضامین و تناسب وزن و آهنگ اشعار باز هم آن را به‌کاربرده و چندین جا سروده‌های خود را با همان تخلص ختم کرده است[۴]‏.

    وی یکی از اعضاء مؤثر انجمن‎ ادبی همدان شد. انجمن ادبی همدان که در‎ آن‎ هنگام به ریاست مرحوم سید عبدالحسین نیسان شهشهانی تکمیل می‌شد، یکی از بارونق‎ترین‎ و پرکارترین‎ انجمن‌های ادبی ایران بود و علاوه‎ بر‎ مرحوم‎ نیسان شهشهانی که‎ از‎ علما و ادبای جلیل‌القدر‎ بود،‎ استادانی چون مرحوم «غمام»، «شیخ موسی نثری»، «آزاد همدانی» و «بدیع همدانی‎» در‎ آن انجمن عضویت داشتند[۵]‏.

    مفتون در انواع شعر تسلط داشت غزل و قصیده و مسمط را خوب می‌گفت ولی بیشتر کار او در‎ شعر قصیده‌سرائی بود؛ بسیاری از غزل‎های خوب «حافظ» و «شمس» و «صفی» را تضمین کرده و الحق نیکو از عهده برآمده است. در اقسام شعر طبعی قادر و توانا داشت و لفظ‎ها و جمله‌ها را خوب‎ ترکیب‎ می‌کرد و مضمون‌های لطیف و نو و اصطلاح‎های تازه بکار می‌برد و فصیح و استادانه سخن می‌راند. در بعض آثار او ضعف تألیف و حشو و اصطلاحات نامأنوس زیاد به چشم می‌خورد و گاهی ردیف‌های ثقیل در قصاید‎ خود‎ اختیار کرده است؛ ولی آثار خوب او بیشتر است و در ردیف آثار فصیح و خوب ادب این زمان به‌شمار می‌رود و احاطه او را به علوم‎ ادب‎ و عرفان کاملاً حکایت می‌کند[۶]‏.

    در‎ آثار‎ مفتون الفاظ و اصطلاح‎های محلی و عامیانه هم با مهارت بکار برده شده است. مفتون عرفان مشرب و درویش‎مسلک بود. به شعائر مذهبی صمیمانه علاقه داشت و گرد‎ مناهی‎ نمی‌گشت و بسیار پاک‎دل و صریح‌اللهجه‎ بود. از تملق و چاپلوسی سخت تنفر داشت و به صاحبان زر و زور و شاغلان مقام‎های پوشالی اعتنائی نداشت، به‌زحمت کار می‌کرد و با شرافت لقمه نانی به دست می‌آورد و با آزادگی هرچه‌تمام‎تر زندگی را بسر‎ می‌برد‎ و به طبع زبون و جبون دنیاداران خودخواه می‌خندید[۷]‏.

    پایان زندگی

    در اواخر عمر از کار بازماند، چشمش کم‌دید شد و شاگردی داشت‎ که‎ با‎ شیادی مفتون را فریب داد و مایملک او را با یک زمین خشک و لم‎‎‎یزرع به نام مزرعه تعویض کرد‎ و ‎‎پولی از خریدار گرفت و گریخت. مفتون پاک باخته شد و سال‎ها دنبال این مطلب برای‎ احقاق‎ حق‎ خود در دادگستری رفت‌وآمد داشت و عاقبت نتیجه‌ای حاصل نکرد[۸]‏.

    سپس جنگ اخیر پیش آمد و مفتون‎ به حکم قریحه و روح حساس شاعری وارد در سیاست شد و به سرودن قصیده‌های سیاسی آغاز‎ کرد و به همین مناسبت مدتی‎ از‎ همدان به قریه «در جزین» تبعید شد و به جرم آزادی‌خواهی خسارت‎ها دید و مرارت‎ها چشید. پس از بازگشت از تبعید گوشه‌نشینی اختیار کرد و به جمع‌آوری شعرهای خود پرداخت و طبع دیوان خود را آغاز کرد؛ ولی‎ عمرش کفاف این مهم را نداد و در مهرماه 1334 به سن شصت‌ویک سالگی درگذشت و در یکی از اتاق‌های آرامگاه باباطاهر برحسب وصیت خویش به خاک سپرده شد؛ چراکه در حیاتش به «باباطاهر» ارادت خاصی داشت و غالباً ً شب‌های جمعه به زیارت مقبره باباطاهر می‌شتافت و ساعت‎ها در آنجا می‌ماند و با باباطاهر خلوت می‌کرد و ذوق و وجدی به دست می‌آورد و با نشاط روح و انبساط خاطر به شهر‎ مراجعت‎ می‌کرد[۹]‏.

    آثار مفتون همدانی

    دو کتاب وی «دیوان اشعار» و «مثنوی انسان کامل» می‌باشند[۱۰]‏.

    دیوان مفتون پس از فوت او با سعی آقای رضا‎ ایزدی‎ دبیر‎ ادبیات دبیرستان‌های همدان در هشتصدوشش صفحه با‎ مقدمه‎ کوتاهی به قلم ناشر و مقدمه کوتاه‌تری به قلم استاد سعید نفیسی در همدان چاپ و منتشر شد[۱۱]‏.

    پانویس

    1. ر.ک: مفتون، رضا، صفحه هفت
    2. ر.ک: صفایی ملایری، ابراهیم، ص306
    3. ر.ک: مفتون، رضا، صفحه ده
    4. ر.ک: همان، صفحه یازده
    5. ر.ک: صفایی ملایری، ابراهیم، ص306
    6. ر.ک: همان، ص307-306
    7. ر.ک: همان، ص307
    8. ر.ک: همان، ص308-307
    9. ر.ک: همان، ص308
    10. ر.ک: مفتون، رضا، صفحه بیست‌وهشت
    11. ر.ک: صفایی ملایری، ابراهیم، ص309

    منابع مقاله

    1. صفایی ملایری، ابراهیم، «مفتون همدانی»، پایگاه مجلات تخصصی نور: ارمغان، دوره بیست‌وهشتم، مهر 1338، شماره 7، صفحه 304 تا 314.
    2. مفتون، رضا، شرح‌حال مفتون همدانی، مقدمه «دیوان اشعار مفتون همدانی»، تهران، کتاب‌فروشی زوار، چاپ دوم، 1364.

    وابسته‌ها