نفس المصباح في غریب القرآن و ناسخه و منسوخه

    از ویکی‌نور
    (تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
    نفس المصباح في غریب القرآن و ناسخه و منسوخه
    نفس المصباح في غریب القرآن و ناسخه و منسوخه
    پدیدآورانخزرجی، احمد بن عبدالصمد (نويسنده) ادری‍س‍ی‌، م‍ح‍م‍د‌ ع‍زال‍دی‍ن ‌م‍ع‍ی‍ار (محقق)
    ناشرالمملکة المغربیة. وزارة الأوقاف و الشؤون الإسلامیة
    مکان نشرمغرب
    سال نشر1414ق - 1994م
    چاپ1
    زبانعربی
    تعداد جلد2
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    نفس الصباح في غريب القرآن و ناسخه و منسوخه، اثر ابوجعفر حمد بن عبدالصمد بن عبدالحق خزرجی (519-582ق)، کتابی است در تبیین و اشاره به واژه‌های غریب قرآن و بررسی مسئله ناسخ و منسوخ در آن که با تحقیق محمد عزالدین معیار ادریسی، منتشر شده است.

    هدف نویسنده از نگارش کتاب را می‌توان در امور زیر، خلاصه نمود:

    1. رفع ابهاماتی که نویسنده در موضوع الفاظ غریب قرآن و مسئله ناسخ و منسوخ در آن، احساس می‌کرده است؛ همچنان‌که عنوان کتاب و خطبه آن، بر این امر دلالت دارد.
    2. همگامی و همراهی با رهنمودها و جهت‌گیری موحدانی که همواره می‌کوشیدند علم و علما را توجیه کنند؛ توجیه دینی مشخص و معینی که با دعوتشان سازگار و هماهنگ باشد؛ بنابراین، اثر حاضر، تصویری است از دوران زندگی مؤلف که عصر اهتمام به علوم دین و بازگشت به مبدأ و منابع آن، بوده است.
    3. تقرب و نزدیکی به خلیفه ابویعقوب یوسف بن عبدالمؤمن موحدی، به‌واسطه تقدیم کتاب به او[۱].

    محیط غرب اسلامی و خصوصیات و ویژگی‌های آن در تعلیم و تربیت، مورد توجه نویسنده بوده، ولذا مطالب کتاب خویش را بر اساس احزاب (حزب‌های قرآنی، که هر دوتا از آن یک جزء را تشکیل می‌دهند) مرتب و منظم نموده است؛ چنان‌که شرایط سیاسی و فرهنگی که در آن زندگی می‌کرده را نیز ملاحظه کرده است؛ بنابراین، میان بررسی واژگان غریب در قرآن کریم که در اصطلاح، به آن «غریب القرآن» گفته می‌شود و میان مسئله ناسخ و منسوخ در قرآن، جمع کرده و به هر دو موضوع، باهم پرداخته است؛ زیرا بر این باور بوده است که شناخت و آگاهی نسبت به واژگان غریب در قرآن، به‌تنهایی برای فهم کتاب خدا و استنباط احکام از آن، کافی نبوده، بلکه شناخت و معرفت به موضوع ناسخ و منسوخ نیز لازم و ضروری است[۲].

    وی در ترتیب احزاب، هریک را بر اساس تقدیم غریب آن، سپس ناسخ و منسوخ آن – درحالی‌که کوشش خود را بر اظهار منسوخ نهاده، لذا آن را تحت عنوان «منسوخه» قرار داده – مرتب کرده است. در مورد واژگان غریب، به قرائات و توجیهات مذکور پیرامون آنها اشاره کرده است. همچنان‌که به موضوع مکی و مدنی بودن آیات و مخصوصا اسباب نزول، به‌ویژه در ابتدای سوره‌ها، اهتمام داشته است[۳].

    پانویس

    1. ر.ک: مقدمه محقق، ص103-104
    2. ر.ک: همان، ص104-105
    3. ر.ک: همان، ص105

    منابع مقاله

    مقدمه محقق.

    وابسته‌ها