باستان‌شناسی و جغرافیای تاریخی قصص قرآن

باستان‌شناسى و جغرافياى تاريخى قصص قرآن اثرى است از دكتر عبدالكريم بى‌آزار شيرازى كه در همين زمينه به نگارش درآمده و قصص قرآنى را از زاويه باستان‌شناسى و جغرافياى تاريخى مورد بررسى و پژوهش قرار داده است.اهميت شناخت جغرافياى تاريخى وقتى روشن مى‌شود كه بدانيم در گذشته به علت عدم شناخت جغرافياى تاريخى قرآن، مفسرين و مورخين اماكن گوناگونى را براى هريك از قصص قرآن ذكر كرده‌اند كه بعضى از آنها با آيات قرآن منطبق نيست و بايد محققین تاريخ، تحقيقات جغرافيايى بر روى آنها به عمل آورند.

باستان شناسی و جغرافیای تاریخی قصص قرآن
پدیدآوران	بی‌آزار شیرازی، عبدالکریم (نویسنده)
ناشر	دفتر نشر فرهنگ اسلامی
مکان نشر	تهران - ایران
سال نشر	1380 ش
چاپ	3
شابک	‎964-430-919-7
موضوع	قرآن - آثار تاریخی قرآن - جغرافیا قرآن - قصه‏‌ها - تحقیق قرآن - وقایع تاریخی معاصر
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏103‎‏/‎‏9‎‏ ‎‏/‎‏ب‎‏9‎‏ب‎‏2

مؤلف در اين كتاب ضمن باستان‌شناسى قصص قرآن به شناخت جغرافيايى تاريخى اماكن همراه با نقشه‌هاى رنگى مى‌پردازد.و از آن‌جا كه باستان‌شناسى بيشتر با عنصر مكانهاى تاريخى در ارتباط است، اين كتاب برحسب اماكن تاريخى و محل كاوش باستان‌شناسى شده تقسيم‌بندى شده است:

1. باستان‌شناسى و جغرافياى تاريخى قرآن در بين النهرين
2. باستان شناسى و جغرافياى تاريخى قرآن در فينيقيه
3. در اردن
4. در مصر
5. در عربستان
6. در احقاف و سبأ
7. در تركيه
8. در آسياى ميانه
9. در ایران
10. باستان‌شناسى

كهن‌ترين نسخ تورات و انجيل و قرآن و نامه‌هاى پيامبر اكرم(صلى‌اللّه‌عليه‌وآله‌و‌سلم) اين كتاب نتيجه سير و سياحتهاى مكرر نویسنده در كشورهاى عراق، عربستان، سوريه، مصر، اردن، لبنان و شهرهاى مختلف ایران باستان و سالها تدريس در گروه باستان‌شناسى دانشگاه تهران مى‌باشد.

ويژگى‌ها

ظاهرا اين اثر در نوع خود كم‌نظير يا بى‌بديل است و تاكنون اثرى به فارسی در اين زمينه نگاشته نشده است.علاوه بر اين تصاوير اشياء باستانى و نيز نقشه‌ها و تصاوير رنگى اماكن مختلف جغرافيايى و...از ديگر ويژگى‌هاى اين اثر به شمار مى‌رود.

ساختار

كتاب مشتمل بر يك مقدمه و ده فصل و فهرست منابع فارسی و عربى و كتب و منابع اروپايى است.

گزارش محتوا

فصول ده‌گانه‌ كتاب عبارتند از:

فصل اول:باستان‌شناسى و جغرافياى تاريخى قصص قرآن در بين النهرين.

اين فصل مشتمل بر يك پيشگفتار و چهار بخش ذيل مى‌باشد:

1. آثار و جغرافياى سرزمين آدم(ع)
2. آثار و جغرافياى سرزمين نوح(ع)
3. آثار و جغرافياى سرزمين ابراهیم(ع)
4. آثار و جغرافياى سرزمين يونس«عليه‌السلام».

فصل دوم:باستان‌شناسى و جغرافياى قصص قرآن در فينيقيه.

اين فصل نيز يك پيشگفتار و سه بخش را دربر مى‌گيرد:1-آثار پيامبران در سوريه 2-آثار پيامبران در لبنان 3-آثار پيامبران در فلسطين

فصل سوم:باستان‌شناسى و جغرافياى تاريخى قصص قرآن در اردن.

شامل يك پيشگفتار و مطالبى دربارۀ مقام نوح(ع) در كرك اردن، مقام هود نبی نزدیک جرش، وادى رمّ سرزمين عاد، شهركهاى قوم لوط، آثار ايوب نبى در اردن، مقامات حضرت خضر (عليه‌السلام) و... مى‌باشد.

فصل چهارم:باستان‌شناسى و جغرافياى تاريخى قصص قرآن در مصر، داراى يك پيشگفتار و عناوينى چون ابراهیم پایه‌گذار علم و تمدن، يوسف و فرهنگ كشوردارى، مدفن حضرت يوسف، جسد موميايى شده حضرت يوسف و جسد موميايى شده فرعون و...مى‌باشد.

فصل پنجم:باستان‌شناسى و جغرافياى تاريخى قصص قرآن در عربستان كه مشتمل بر يك پيشگفتار و عناوينى چون: مكه فرودگاه آدم و حوا، قوم ثمود، حجر الاسود و...مى‌باشد.

فصل ششم:باستان‌شناسى و جغرافياى تاريخى قصص قرآن در احقاف و سبأ، داراى يك پيشگفتار و دو بخش ذيل است:1-باستان‌شناسى و قصص قرآن در احقاف 2-باستان‌شناسى و قصص قرآن در سبا.

فصل هفتم:باستان‌شناسى و جغرافياى تاريخى قصص قرآن در تركيه.

داراى يك پيشگفتار و عناوينى چون:جبل اغرى فرودگاه آدم و نوح(ع)، جبل نمرود، مسجد خليل الرحمان، خانه حضرت مريم(ع)، موزۀ پيامبر اكرم در استانبول، آثار منسوب به پيامبر اكرم(ص)، موهاى منسوب به پيامبر اكرم(ص) و...مى‌باشد.

فصل هشتم:باستان‌شناسى و جغرافياى تاريخى قصص قرآن در آسياى ميانه و خاور دور، شامل يك پيشگفتار و عناوينى چون:آيات ذوالقرنين، محل سد سكندر، ترمذ و سد يأجوج و مأجوج و غيره مى‌باشد.

فصل نهم:باستان‌شناسى و جغرافياى تاريخى قصص قرآن در ایران.عناوينى چون زرتشت پيامبر ایران باستان، زادگاه زرتشت، زمان پيدايش زرتشت، عزير يا ارمياى نبى، قبر عزير يا ارميا در ميامى، چهار انبياء در قزوين، تويسركان مدفن حبقوق(ع) و...را دربر مى‌گيرد.

فصل دهم:باستان‌شناسى و جغرافياى تاريخى قصص قرآن، كهن‌ترين نسخ تورات، انجيل و قرآن، عناوينى چون:باستان‌شناسى كتيبه‌هاى كهن، تابوت عهد، الواح حاوى ده فرمان، نسخه‌هاى كهن كتاب مقدس، نامه‌هاى رسول اكرم(ص)، كشف قرآن با خط امام علی عليه‌السلام در يمن و...را دربر مى‌گيرد.

نسخه‌شناسى

اين كتاب به قلم دكتر عبدالكريم بى‌آزار شيرازى نگاشته شده و در قطع وزيرى با جلد شوميز در 524 صفحه براى بار سوم در سال 1382 شمسى از سوی «دفتر نشر فرهنگ اسلامى» منتشر شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن كتاب