تفسير البيان الصافي لكلام الله الوافي
| تفسیر البیان الصافي لکلام الله الوافي | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | قبیسی عاملی، محمدحسن (نویسنده) |
| ناشر | مؤسسة البلاغ |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| چاپ | 1 |
| موضوع | تفاسیر - قرن 14 تفاسیر شیعه - قرن ۱۴ |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 5 |
| کد کنگره | BP 98 /ق2ت7 1300 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
تفسير البيان الصافي لكلام الله الوافي، اثر شيخ محمدحسن قبيسى عاملى (متوفى قرن 15)، از تفاسير موجز و امروزى قرن اخير است كه به زبان عربى نوشته شده است.
ساختار
كتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در پنج فصل، تنظيم شده است.
نویسنده در اين كتاب، به تفسير مختصر و جزئى آيات پرداخته و در بعضى موارد، به‌مناسبت مطالب، مباحث موضوعى را نيز مطرح كرده است.
گزارش محتوا
در مقدمه، مطالب مفصلى پيرامون اهميت تدبر، جايگاه قرآن، دفاع از قرآن و مباحث بسيار متنوع در زمينه موضوعات مختلف قرآن بيان گرديده است.
مفسر در آغاز كتاب، قرآن را به 7 دسته سوره‌ها تقسيم كرده و معتقد است اسامى و عناوين سوره‌ها، از اين هفت قسم خارج نيست: يا در زمينه كائنات و موجودات طبيعى است كه بيشترين سوره‌ها با اين عنوان آمده و 32 سوره را تشكيل مى‌دهد؛ يا در زمينه عقيده و مبدأ فكرى انسان است كه 29 سوره را تشكيل مى‌دهد، قهراً مباحث مجتمع و سياست و اصناف اجتماعى مانند احزاب، مؤمنون، شورى، نساء و صف را تشكيل مى‌دهد؛ يا در زمينه جامعه و طبقات اجتماعى و سياسى است كه 27 سوره هستند و يا تاريخ و فلسفه تاريخ، كه 17 سوره و اخلاق و سلوك 4 سوره و مسائل مادى و اقتصادى 4 سوره و عبادات و شعائر دينى مانند حج، سجده است كه 2 سوره مى‌باشد..[۱]
نویسنده در جلد نخست، در فصل اول، به موضوع تدبر در قرآن پرداخته..[۲]و در فصل دوم، آياتى از سوره آل عمران و سوره يوسف را تفسير كرده است..[۳]
در فصل سوم نيز به‌مناسبت دفاع از قرآن، تمام كتاب «آراء حول القرآن» مرحوم علامه فانى اصفهانى (م 1407) را ضميمه كتاب و به‌عنوان قسمتى از مقدمه تفسير آورده است..[۴]از جمله مباحث مطرح‌شده در اين بخش از كتاب، عبارت است از: حجيت ظواهر، کیفیت تفسير قرآن، تواتر قرائات، اختلاف قراء در قرائت قرآن، امتناع وقوع تحريف در قرآن، تخصيص و يا نسخ قرآن به‌وسيله خبر واحد و تعدد مراتب نزول قرآن.
جلد دوم، با تفسير سوره حمد آغاز شده و سپس، به ترتيب، سوره‌هاى بقره، آل عمران، نساء، مائده، انعام و اعراف، تفسير شده است.
جلد سوم، تفسير سوره‌هاى انفال، توبه، يونس(ع)، هود(ع)، يوسف(ع)، رعد، ابراهیم(ع)، حجر، نحل، اسراء، كهف، مريم(س)، طه، انبياء، حج، مؤمنون، فرقان، شعراء، نمل، قصص و عنكبوت را در خود جاى داده است.
در جلد چهارم، تفسير سوره‌هاى روم، لقمان، سجده، سبأ، فاطر، يس، صافات، ص، زمر، مؤمن، فصلت، شورى، زخرف، دخان، جاثيه، احقاف، محمد(ص)، فتح، ق، ذاريات، طور، نجم، قمر، الرحمن، واقعه، حديد، مجادله، حشر، ممتحنه، صف، منافقون، تغابن، طلاق، تحريم، ملك، قلم، حاقه، معارج، نوح، جن، مزمل، مدثر، قيامت، دهر، مرسلات، عم، نازعات و عبس جاى گرفته است.
نویسنده در جلد پنجم، پس از تفسير سوره‌هاى تكوير تا الناس (34 سوره)، مباحث گوناگون موضوعى را در زمينه اعجاز، كمال انسانى، حديث ثقلين، جايگاه اهل‌بيت(ع) و علم تنزيل در اهل‌بيت(ع) و احترام به قرآن و مباحث متنوع ديگر مطرح كرده و به اين جهت مى‌توان گفت اين كتاب، درعين‌حال كه جنبه هدايتى و تربيتى آن قوى است و به تفسير علمى عنايت ويژه‌اى دارد، دائرةالمعارفى است موجز از مباحث اسلامى، بدون آنكه وارد جزئيات بحث‌هاى تفسير شود و آيه به آيه، مباحث را مطرح كند..[۵]
وضعيت كتاب
فهرست مطالب هر جلد، در انتهاى همان جلد آمده است.
پاورقى‌ها اندك بوده و در آن‌ها، به ذكر منابع، اشاره به اختلاف نسخ و توضيح برخى كلمات و عبارات، پرداخته شده است.
پانويس
- ↑ محمدعلى ايازى، 1385، ص285
- ↑ متن كتاب، ج 1، ص9
- ↑ همان، ص111
- ↑ محمدعلى ايازى، 1385، ص286
- ↑ همان
منابع مقاله
- مقدمه و متن كتاب.
- محمدعلى ايازى، «سير تطور تفاسير شيعه»، تهران، دانشگاه آزاد اسلامى، واحد علوم و تحقيقات، 1385.