مؤمن قمی، محمد: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ردهافزایی) |
جز (ردهافزایی) |
||
| خط ۱۳۷: | خط ۱۳۷: | ||
[[رده:اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم]] | [[رده:اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم]] | ||
[[رده:اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام]] | [[رده:اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام]] | ||
[[رده:شاگردان امام خمینی]] | |||
نسخهٔ ۳ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۴۵
| نام | مومن قمی، محمد |
|---|---|
| نام‌های دیگر | آیت‌الله مومن
مومن، محمد مومن القمی، محمد |
| نام پدر | عباس |
| متولد | 1317 ش |
| محل تولد | قم |
| رحلت | 2 اسفند 1397ش |
| اساتید | آیت‌الله مشكینى |
| برخی آثار | کتاب الصلاة (محقق داماد)
الولاية الإلهية الإسلامية او الحكومة الاسلامية |
| کد مؤلف | AUTHORCODE06613AUTHORCODE |
محمد دانش‌زاده قمی (1316-1397ش)، مشهور به مؤمن، عضو مجلس خبرگان رهبری، عضو شورای عالی قضایی، نائب رئیس مجلس خبرگان رهبری، عضو شورای عالی سیاستگذاری و رئیس حوزه علمیه قم، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، عضو مجمع جهانی اهل بیت(س)، عضو هیئت امنای دانشگاه قم و رئیس دادگاه عالی قم.
ولادت
در روز پنج شنبه، دهم ذى‌القعده سال 1356ق، برابر با 23 دى 1316ش، در خانواده‌اى مذهبى در شهر قم چشم به جهان گشود. پدرش، مرحوم حاج عباس مؤمن كه فردى سرشناس و مورد اعتماد مردم بود، با پیشه كشاورزى روزگار مى‌گذراند و نزدیک به صد سال زیست.
تحصیلات
آیت‌الله مؤمن تحصیلات را در هفت سالگى آغاز نمود و در مكتب‌خانه‌اى واقع در محله «باغ پنبه» قم، به فراگیرى قرآن مشغول شد، پس از آن، به مكتب دیگرى رفته و در آن‌جا كتاب «نصاب الصبیان» و برخى از كتب دیگر را آموخت. پس از مدتى با سفارش برخى به پدر ایشان و موافقت پدر، تحصیلات خود را در مدارس اسلامى - ملى آن زمان، به تحصیل علوم دبستانى اشتغال پیدا كرد و در مدت دو سال تا كلاس ششم ابتدایى تحصیل كرد، بعد از آن سال اول دبیرستان را خواند، اما به دلیل كم بودن سن قانونى نتوانست در آزمون پایان سال شركت كند. در سال 1332 به تحصیل علوم دینى روى آورد و طى دو سال، ادبیات عرب، بخش بسیارى از «مطوّل» و همه «معالم الاصول» را فراگرفت و هم‌زمان، به دلیل تنگى معیشت خانواده، به آموزگارى نیز مى‌پرداخت. پس از آن، با توسل به حضرت على بن موسى الرضا(ع) و امام عصر(عج) توانست رضایت پدر خود را جلب نماید و صرفاً به تحصیل علوم دینى بپردازد.
«شرح لمعه» و «قوانین الاصول» را در طى یك سال فراگرفت و «مكاسب» و «رسائل» شیخ انصارى را پس از دو سال به اتمام رساند و در ششمین سال تحصیل، جلد اول«كفایه» را آموخت و در درس خارج اصول و فقه شركت جُست. هم‌زمان با تحصیلات فقهى و اصولى، به تحصیل حكمت الهى و فلسفه نیز مى‌پرداخت و «شرح منظومه» سبزوارى و «الهیات شفا» و بخش عمده «اسفار» را فرامى‌گرفت.
در اواخر سال 1342، براى تحصیل عازم نجف اشرف شد و به مدت شش ماه از محضر استادان حوزه علمیه بهره‌مند شد و سپس به ایران بازگشت و تا سال 1353 به تحصیل خود ادامه داد.
اساتید و شاگردان
آیت‌الله مؤمن، در دوران تحصیل خود از محضر استادان برجسته‌اى بهره برده است؛ اساتید بزرگورارى همچون حاج شیخ محمد واعظ‌زاده، آیت‌الله مشكینى، آیت‌الله شاه‌آبادى، شیخ ابوالفضل خوانسارى، آیت‌الله سلطانى، آیت‌الله حاج میرزا محمد مجاهدى تبریزى، امام خمینى(ره)، آیت‌الله بروجردى، آیت‌الله حاج آقا مرتضى حائرى.
استاد او در «فلسفه» و «شرح منظومه» سبزوارى، مرحوم حاج آقا مصطفى خمینى(ره) بود و بعد از آن براى تحصیل«الهیات شفا» و «اسفار» به درس علامه سید محمدحسین طباطبایى(ره) رفت و سال‌ها به حضور در درس تفسیر ایشان نیز توفیق یافت. ایشان عمده استادان خود را در حوزه، مرحوم امام، مرحوم محقق داماد و مرحوم شیخ مرتضى حائرى مى‌داند.
شاگردان بسیارى از محضر ایشان، كسب فیض نموده‌اند كه در بین آنها، مى‌توان از «دكتر حسن روحانى»، «حجت‌الاسلام فیاضى»، «حجت‌الاسلام ناظم‌زاده»، «حجت‌الاسلام برهانى» و «حجت‌الاسلام اخترى»، سفیر ایران در سوریه نام برد.
ایشان، پس از فراگیرى یك دوره كامل اصول، به تدریس چند دوره «رسائل» شیخ انصارى، مقدارى از «مكاسب» و «شرح تجرید الاعتقاد»، «بدایة الحكمة» و «نهایة الحكمة» و بخشى از «اسفار و عرشیه» نائل آمد.
با پیروزى انقلاب اسلامى و كم شدن حجم مسئولیتها، در سال 1362 به تدریس درس خارج اصول پرداخت كه هم‌اكنون به تدریس دوره سوم آن اشتغال دارد. تدریس بحث معاملات «تحریر الوسیلة»، حضرت امام خمینى(ره)، كتاب قضا و شهادات و عمده حدود و مسائل مستحدثه در قالب درس خارج فقه از دیگر برنامه‌هاى درسى ایشان براى پرورش طلاب جوان و طالب اجتهاد بوده است.
فعالیت‌های سیاسى
وى كه عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بود، با حضورشان در جلسات جامعه مدرسین، در پیش از انقلاب، و پى‌گیرى مصوبات و بیانیه‌هاى آن و افشاگرى علیه رژیم، منجر به دست‌گیرى و تبعید ایشان در سال 1353 شد. ساواک، ایشان را به سه سال اقامت اجبارى در شهداد کرمان محكوم كرد كه پس از گذراندن هفت یا هشت ماه اقامت در شهداد، بقیه مدت را در تویسركان به تبعید گذراند، اما تبعید ایشان باعث نشد كه افشاگرى‌ها و مبارزات سیاسى ایشان پایان یابد، بلكه در آن‌جا نیز با بیان احكام اسلامى و در لابه‌لاى آن، مسائل مهم انقلاب، ماهیت رژیم شاه را بر مردم آشكار می‌كردند و آنها را به تقلید و پیروى از مرجعیت شیعه، به‌ویژه امام خمینى(ره) كه در آن زمان پرچم‌دار مبارزه بود، دعوت می‌كردند.
با پیروزى انقلاب شكوه‌مند اسلامى ایران، فعالیت‌های آیت‌الله مؤمن در قالب مسئولیت‌هاى اجرایى و روشن‌گرى‌هاى درسى و اخلاقى ادامه یافت.
مسئولیتها
مهمترین مسئولیتهای ایشان پس از پیروزی انقلاب اسلامی از این قرار است:
- مسئولیت انتخاب و اعزام قضات شرع دادگاه‌هاى انقلاب در سراسر كشور به دستور حضرت امام خمینى(ره)؛
- ریاست دادگاه عالى انقلاب اسلامى؛
- عضویت شوراى عالى قضایى؛
- عضویت در شوراى نگهبان با حكم امام خمینى(ره) در سال 1362 و ابقاء در آن مسئولیت با حكم مقام معظم رهبرى؛
- مدیریت حوزه علمیه قم و عضویت در شوراى عالى سیاست‌گذارى حوزه علمیه قم از سال 1371 تا 1374 و نیز عضویت در دوره چهارم شوراى عالى حوزه علمیه قم؛
- نمایندگى در دوره اول و دوم مجلس خبرگان رهبرى از طرف مردم سمنان و در دوره سوم به نمایندگى از مردم قم؛
- ریاست مجمع فقه اهل‌بیت(ع).
- تدریس در حوزه علمیه قم
وفات
این فقیه عالی‌قدر پس از تحمل دوره‌ای بیماری شامگاه پنجشنبه 2 اسفند ماه 1397، دار فانی را وداع گفت. پیکر ایشان در روز شنبه 4 اسفند، پس از تشییع در حرم مطهر حضرت معصومه سلام‌الله‌علیها به خاک سپرده شد.
آثار
- تقریرات درس‌هاى اصول، مكاسب محرمه و بیع حضرت امام خمینى(ره) با حواشى معظم‌له بر آن؛
- تقریرات درس مرحوم آیت‌الله محقق داماد در مبحث صوم و صلات؛
- یك دوره كامل اصول فقه استدلالى با نام «تسدید الاصول»؛
- ده رساله فقهى در موضوعات و مسائل مستحدثه با نام «كلمات سدیده»؛
- ولایت امام و پیامبر(ص) بر امر قانون‌گذارى كلى؛
- ولایت امام و پیامبر(ص) بر جامعه اسلامى؛
- حاشیه بر اسفار و شواهد الربوبیة.
از دیگر فعالیت‌های علمى و فرهنگى ایشان مى‌توان از تدوین و تنظیم آیین‌نامه‌هاى داخلى شوراى مدیریت حوزه علمیه قم یاد كرد كه در دوره تصدى ایشان انجام گرفت.