۱۱۸٬۷۰۳
ویرایش
جز
Hbaghizadeh صفحهٔ اصطلاحات (ابهام زدایی) را بدون برجای‌گذاشتن تغییرمسیر به اصطلاحات (ابهام‌زدایی) منتقل کرد
(صفحه‌ای تازه حاوی «'''اصطلاحات''' ممکن است عنوان برای نرم‌افزار یا کتاب‌های ذیل باشد: * نرم‌افز...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (Hbaghizadeh صفحهٔ اصطلاحات (ابهام زدایی) را بدون برجای‌گذاشتن تغییرمسیر به اصطلاحات (ابهام‌زدایی) منتقل کرد) |
||
| (۲۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''اصطلاحات''' ممکن است عنوان برای نرم‌افزار یا کتاب‌های ذیل باشد: | '''اصطلاحات''' ممکن است عنوان برای نرم‌افزار یا کتاب‌های ذیل باشد: | ||
* [[نرم‌افزار فرهنگ اصطلاحات علوم]] دربردارنده متن ۹۷ عنوان کتاب در زمینه فرهنگ نامه اصطلاحات علوم، طیّ ۱۵۷ جلد، در موضوع‌هایی همچون: علوم قرآن، علوم حدیث، بلاغت، فقه، اصول فقه، فلسفه، عرفان، منطق، کلام ... | * [[نرم‌افزار فرهنگ اصطلاحات علوم]] دربردارنده متن ۹۷ عنوان کتاب در زمینه فرهنگ نامه اصطلاحات علوم، طیّ ۱۵۷ جلد، در موضوع‌هایی همچون: علوم قرآن، علوم حدیث، بلاغت، فقه، اصول فقه، فلسفه، عرفان، منطق، کلام... | ||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
* [[ اصطلاحات الأصول و معظم أبحاثها]] تأليف آيةاللّه [[مشکینی اردبیلی، علی|شيخ على مشكينى]]، از بزرگان و فضلاى حوزه علميّه قم به زبان عربى مى‌باشد. این کتاب، برای بيان معانى اصطلاحى الفاظى كه در علم اصول مورد استفاده قرار مى‌گیرد، نوشته شده است. | * [[اصطلاحات الأصول و معظم أبحاثها]] تأليف آيةاللّه [[مشکینی اردبیلی، علی|شيخ على مشكينى]]، از بزرگان و فضلاى حوزه علميّه قم به زبان عربى مى‌باشد. این کتاب، برای بيان معانى اصطلاحى الفاظى كه در علم اصول مورد استفاده قرار مى‌گیرد، نوشته شده است. | ||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
* [[فرهنگ اصطلاحات اصولی]] اثر [[مختاری مازندرانی، محمدحسین|محمدحسين مختارى مازندرانى]]، لغت‌نامه‌اى است كه در آن، به توضيح و تشريح اصطلاحات علم اصول، پرداخته شده است. | * [[فرهنگ اصطلاحات اصولی]] اثر [[مختاری مازندرانی، محمدحسین|محمدحسين مختارى مازندرانى]]، لغت‌نامه‌اى است كه در آن، به توضيح و تشريح اصطلاحات علم اصول، پرداخته شده است. | ||
* [[فرهنگ اصطلاحات فقهی]] اثر [[مختاری مازندرانی، محمدحسین|محمدحسين مختارى مازندرانى]] و دیگران، دایرةالمعارفی است به زبان فارسی که در آن 1377 اصطلاح فقهی گرد آمده است. | |||
* [[فرهنگ اصطلاحات قرآنی]] نوشته محمد يوسف حريرى، كتابى است به فارسى كه با انگيزۀ آشنا شدن جوانان با برخى اطلاعات قرآنى صورت گرفته است.مؤلف در اين كتاب به شرح و توضيح اصطلاحات قرآنى، چه اصل عربى اصطلاح و يا ترجمه فارسى آن، پرداخته و در هر مورد آيه‌اى از قرآن را كه از آن اصطلاح يا برگردان آن در آن استفاده شده ذكر مى‌كند. | * [[فرهنگ اصطلاحات قرآنی]] نوشته محمد يوسف حريرى، كتابى است به فارسى كه با انگيزۀ آشنا شدن جوانان با برخى اطلاعات قرآنى صورت گرفته است.مؤلف در اين كتاب به شرح و توضيح اصطلاحات قرآنى، چه اصل عربى اصطلاح و يا ترجمه فارسى آن، پرداخته و در هر مورد آيه‌اى از قرآن را كه از آن اصطلاح يا برگردان آن در آن استفاده شده ذكر مى‌كند. | ||
* [[فرهنگ اصطلاحات جغرافیای تاریخی]] نوشته [[جودکی، حجت الله|حجت‌الله جودکی]] (متولد 1335ش)، بالغ بر 2800 اصطلاح در حوزه جغرافیای تاریخی را در بر گرفته است. | |||
| خط ۲۹: | خط ۳۵: | ||
* [[فرهنگ لغات و اصطلاحات و تعبیرات عرفانی]] عنوان اثری است 1 جلدی به زبان فارسی از [[سجادی، سید جعفر|سید جعفر سجادی]] با موضوع تصوف و واژه‌نامه‌ها. [[سجادی، سید جعفر|سجادی]] در این اثر مجموعه‌ای از اصطلاحات صوفیه را در قالب فرهنگ لغت صوفیان توضیح داده است. | * [[فرهنگ لغات و اصطلاحات و تعبیرات عرفانی]] عنوان اثری است 1 جلدی به زبان فارسی از [[سجادی، سید جعفر|سید جعفر سجادی]] با موضوع تصوف و واژه‌نامه‌ها. [[سجادی، سید جعفر|سجادی]] در این اثر مجموعه‌ای از اصطلاحات صوفیه را در قالب فرهنگ لغت صوفیان توضیح داده است. | ||
*[[فرهنگ نوربخش]] فرهنگ هشت جلدی اصطلاحات صوفیه است که به همت جواد نوربخش (1305-1387ش)، ملقب به نورعلی‌شاه گردآوری شده است. | |||
*[[فرهنگ اصطلاحات علمی]]شرح و توضیح اصطلاحات علوم مختلف طبیعی (فیزیک، شیمی، زیست‌شناسی و...) به قلم [[پرویز شهریاری]] و جمعی از محققین است. معانی اصطلاحات به‌اجمال بدون ذکر مآخذ ذکر شده است. | |||
* [[مبادی و اصطلاحات علم فقه]] اثر جلال جلالى‌زاده، كتابى است پيرامون مبادى و اصطلاحات علم فقه، به ويژه فقه شافعى كه به زبان فارسى و در دوران معاصر نوشته شده است. | * [[مبادی و اصطلاحات علم فقه]] اثر جلال جلالى‌زاده، كتابى است پيرامون مبادى و اصطلاحات علم فقه، به ويژه فقه شافعى كه به زبان فارسى و در دوران معاصر نوشته شده است. | ||
*[[فرهنگ اصطلاحات عرفانی ابن عربی]] به همت [[سعیدی، گل‌بابا|گل‌بابا سعیدی]] در شرح و توضیح واژگان و اصطلاحات عرفانی از دیدگاه [[ابن عربی، محمد بن علی|محی‌الدین بن عربی]] (متوفی 638ق) به رشته تحریر درآمده است. | |||
| خط ۳۷: | خط ۵۴: | ||
* [[اصطلاحات فقهی: شامل 6500 واژه و اصطلاح فقهی از طهارت تا دیات]] | * [[اصطلاحات فقهی: شامل 6500 واژه و اصطلاح فقهی از طهارت تا دیات]] تأليف [[مروج، حسین|حسین مروج]] به زبان فارسی مشتمل بر 6500 واژه و اصطلاح فقهى از طهارت تا ديات است. این اثر با هدف نشر و رواج فرهنگ فقه اسلامى در بين اقشار مختلف جامعه نگارش شده است. | ||
| خط ۴۹: | خط ۶۶: | ||
* [[فرهنگ اصطلاحات آثار شیخ اشراق شهاب‌الدین سهروردى]] | * [[فرهنگ اصطلاحات آثار شیخ اشراق شهاب‌الدین سهروردى]] تألیف [[غفاري، محمدخالد|محمدخالد غفاری]] مجموعه‌ای است از اصطلاحات فلسفى و منطقى و اشراقى - عرفانى آثار غیر رمزى [[سهروردی، یحیی بن حبش|شیخ اشراق]]، همراه با تعاریف یا توصیف‌هایی که خود او از این اصطلاحات به دست داده است و شرحى که جناب آقای [[غفاري، محمدخالد|غفاری]] از این تعاریف به عمل آورده که در مجموع فرهنگ اصطلاحات آثار [[سهروردی، یحیی بن حبش|شیخ اشراق]] را تشکیل داده است. | ||
| خط ۶۰: | خط ۷۷: | ||
* [[فرهنگ اصطلاحات فلسفه، کلام و منطق]] از آثار آقاى [[قاسمی، جواد|جواد قاسمى]] (متولد 1338ش)، فرهنگ‌نامه‌اى دوزبانه (فارسى و انگليسى) و دوسويه (فارسى به انگليسى و انگليسى به فارسى) است كه در آن، نویسنده واژه‌ها و اصطلاحات علوم عقلى (منطق، كلام و فلسفه) در حوزه فرهنگ و تمدن اسلامى را همراه با معادل‌هاى انگليسى آن به ترتيب الفباى فارسى و انگليسى بدون هيچ توضيحى آورده است. | * [[فرهنگ اصطلاحات فلسفه، کلام و منطق]] از آثار آقاى [[قاسمی، جواد|جواد قاسمى]] (متولد 1338ش)، فرهنگ‌نامه‌اى دوزبانه (فارسى و انگليسى) و دوسويه (فارسى به انگليسى و انگليسى به فارسى) است كه در آن، نویسنده واژه‌ها و اصطلاحات علوم عقلى (منطق، كلام و فلسفه) در حوزه فرهنگ و تمدن اسلامى را همراه با معادل‌هاى انگليسى آن به ترتيب الفباى فارسى و انگليسى بدون هيچ توضيحى آورده است. | ||
* [[گنجینه اصطلاحات فقهی و اصولی]] ترجمه «[[الفتح المبين في تعريف مصطلحات الفقهاء والأصوليين]]» نوشته [[حفناوی، محمد ابراهیم|محمد ابراهیم حفناوی]] | * [[گنجینه اصطلاحات فقهی و اصولی]] ترجمه «[[الفتح المبين في تعريف مصطلحات الفقهاء والأصوليين]]» نوشته [[حفناوی، محمد ابراهیم|محمد ابراهیم حفناوی]] نویسنده مصری است. [[بلوچ، فیض محمد|فیض محمد بلوچ]] این کتاب را به فارسی روان ترجمه کرده و بر آن مقدمه نوشته است. | ||
| خط ۸۴: | خط ۱۰۱: | ||
* [[جامع العلوم في إصطلاحات الفنون]] تأليف قاضى عبدالنبى بن عبدالرسول احمدنگرى (متوفى 1173ق) از دانشمندان هندى قرن دوازدهم است. اين كتاب از جمله دايرةالمعارف‌هاى اسلامى عربى است كه به تبيين و توضيح اصطلاحات علوم و فنون مختلف در زمان نگارنده پرداخته است. | * [[جامع العلوم في إصطلاحات الفنون]] تأليف قاضى [[احمدنگری، عبدالنبی بن عبدالرسول|عبدالنبى بن عبدالرسول احمدنگرى]] (متوفى 1173ق) از دانشمندان هندى قرن دوازدهم است. اين كتاب از جمله دايرةالمعارف‌هاى اسلامى عربى است كه به تبيين و توضيح اصطلاحات علوم و فنون مختلف در زمان نگارنده پرداخته است. | ||
| خط ۹۱: | خط ۱۰۸: | ||
* [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم رجالی]] اثر [[مختاری مازندرانی، محمدحسین|محمدحسین مختاری مازندرانی]] و [[مرادی، علی‌اصغر|علی‌اصغر مرادی]]، فرهنگ‌نامه‌ای است در جهت بیان معنا و مفهوم اصطلاحات علم رجال. | * [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم رجالی]] اثر [[مختاری مازندرانی، محمدحسین|محمدحسین مختاری مازندرانی]] و [[مرادی، علی‌اصغر|علی‌اصغر مرادی]]، فرهنگ‌نامه‌ای است در جهت بیان معنا و مفهوم اصطلاحات علم رجال. | ||
*[[فرهنگ بیست هزار مثل و حکمت و اصطلاح]] مجموعه‌ای است گران‌بها و ارزشمند از بیست‌هزار مثل، حکمت و اصطلاح شیرین پارسی که توسط [[عظیمی، صادق|صادق عظیمی]]، گردآوری و تدوین و با پیشگفتار و مقاله‌ای از [[محقق، مهدی|مهدی محقق]]، به چاپ رسیده است. | |||
| خط ۹۶: | خط ۱۱۶: | ||
* [[مبادی و اصطلاحات اصول فقه]] | * [[مبادی و اصطلاحات اصول فقه]] تأليف جلال جلالى‌زاده، كتابى است پيرامون تاريخچه و مبادى علم اصول فقه و اصطلاحات رايج و متداول در آن كه به زبان فارسى و در دوران معاصر نوشته شده است. | ||
* [[ موسوعة مصطلحات ابن سينا (الشيخ الرئيس)]] اثر «جيرار جهامى»، فرهنگ‌نامه‌اى الفبايى و به زبان عربى است كه در آن واژه‌ها و اصطلاحات ذكرشده در آثار فيلسوف بزرگ و مشهور، ابن سينا را با دقت مشخص كرده و همگى را از الف تا ياء به‌صورت مستند شرح داده است. | * [[موسوعة مصطلحات ابن سينا (الشيخ الرئيس)]] اثر «جيرار جهامى»، فرهنگ‌نامه‌اى الفبايى و به زبان عربى است كه در آن واژه‌ها و اصطلاحات ذكرشده در آثار فيلسوف بزرگ و مشهور، ابن سينا را با دقت مشخص كرده و همگى را از الف تا ياء به‌صورت مستند شرح داده است. | ||
| خط ۱۱۳: | خط ۱۳۳: | ||
* [[ علوم حدیث و اصطلاحات آن]] ترجمه فارسی [[نادر علی، عادل|عادل نادرعلی]] از کتاب «[[علوم الحديث و مصطلحه|علوم الحديث ومصطلحه]]» دکتر [[صالح، صبحی|صبحی صالح]] است. | * [[علوم حدیث و اصطلاحات آن]] ترجمه فارسی [[نادر علی، عادل|عادل نادرعلی]] از کتاب «[[علوم الحديث و مصطلحه|علوم الحديث ومصطلحه]]» دکتر [[صالح، صبحی|صبحی صالح]] است. | ||
* [[معجم اصطلاحات أصول الفقه]]اثر عبدالمنّان راسخ مجموعه‌اى است كه در آن واژگان اصولى براساس مذاهب اهل سنت تعريف شده است. | * [[معجم اصطلاحات أصول الفقه]] اثر عبدالمنّان راسخ مجموعه‌اى است كه در آن واژگان اصولى براساس مذاهب اهل سنت تعريف شده است. | ||
* [[فرهنگ اصطلاحات منطقی | * [[فرهنگ اصطلاحات منطقی]] اثر صاحب كتاب «منطق صورى»، [[خوانساری، محمد|محمد خوانسارى]] (اصفهان، 1300-1388ش، تهران) است كه نویسنده در آن، معانى واژگان و اصطلاحات علم منطق صورى را به‌صورت الفبايى، مطرح و با استناد به منابع معتبر اين علم تعريف كرده است. | ||
| خط ۱۴۴: | خط ۱۶۴: | ||
* [[ درسنامه درایة الحدیث]] از آثار [[سيد رضا مؤدّب]] (متولد 1341ش) است كه در آن، اصطلاحات فراوان حديث و طبقه‌بندى‌هاى گوناگون آن را به صورت علمى و مستند شرح داده است. نویسنده اين اثر را به صورت متن آموزشى براى دانشجويان دوره كارشناسى رشته علوم قرآن و حديث تنظيم كرده و از ذكر مباحث اختلافى و جنجالى پرهيز كرده است. | * [[درسنامه درایة الحدیث]] از آثار [[سيد رضا مؤدّب]] (متولد 1341ش) است كه در آن، اصطلاحات فراوان حديث و طبقه‌بندى‌هاى گوناگون آن را به صورت علمى و مستند شرح داده است. نویسنده اين اثر را به صورت متن آموزشى براى دانشجويان دوره كارشناسى رشته علوم قرآن و حديث تنظيم كرده و از ذكر مباحث اختلافى و جنجالى پرهيز كرده است. | ||
* [[ معجم المصطلحات الحديثية]] اثر [[غوری، سید عبدالماجد|سید عبدالماجد غورى]]، فرهنگ لغات و اصطلاحات مربوط به علم حدیث مى‌باشد که به زبان عربى و در سال 1427ق، نوشته شده است. | * [[معجم المصطلحات الحديثية]] اثر [[غوری، سید عبدالماجد|سید عبدالماجد غورى]]، فرهنگ لغات و اصطلاحات مربوط به علم حدیث مى‌باشد که به زبان عربى و در سال 1427ق، نوشته شده است. | ||
| خط ۱۶۶: | خط ۱۸۶: | ||
* [[معجم المصطلحات الصوفية]] از آثار «انور فؤاد ابى‌خزام»، عبارت از فرهنگ‌نامه‌اى الفبايى و به زبان عربى است كه در آن، نویسنده واژه‌ها و اصطلاحات ذكر شده در آثار صوفيان را با دقت مشخص كرده است. | * [[معجم المصطلحات الصوفية]] از آثار «انور فؤاد ابى‌خزام»، عبارت از فرهنگ‌نامه‌اى الفبايى و به زبان عربى است كه در آن، نویسنده واژه‌ها و اصطلاحات ذكر شده در آثار صوفيان را با دقت مشخص كرده است. | ||
* [[مصطلحات المذاهب الفقهية و أسرار الفقه المرموز في الأعلام و الكتب و الآراء و الترجيحات]] اثر عربى مريم محمدصالح ظفيرى، پيرامون اصطلاحات فقهى رايج در مذاهب اهل سنت مى‌باشد. | |||
* [[القاموس الفقهي لغة و اصطلاحا]] تأليف استاد [[ابوجیب، سعدی|سعدى ابوجيب]]، از منظرى لغوى و اصطلاحى به بيان معناى الفاظ و اصطلاحات فقهى پرداخته است. | |||
* [[موسوعة مصطلحات ابن خلدون و الشريف علي محمد الجرجاني]] فرهنگ اصطلاحات علوم اسلامى است كه توسط دكتر رفيق عجم در سال 1422 هجرى قمرى تدوين شده است. | |||
* [[موسوعة مصطلحات ابن رشد الفيلسوف]] از آثار «جيرار جهامى»، فرهنگ‌نامه‌اى الفبايى و به زبان عربى است كه در آن واژه‌ها و اصطلاحات ذكرشده در آثار فيلسوف مشهور، ابن رشد را با دقت مشخص كرده است. | |||
* [[موسوعة مصطلحات صدرالدين الشيرازي]] اثر «سميح دغيم»، فرهنگ‌نامه‌اى الفبايى و به زبان عربى است كه در آن واژه‌ها و اصطلاحات ذكرشده در آثار حكيم [[ملا صدراى شيرازى]] را با دقت مشخص كرده است. | |||
* [[موسوعة مصطلحات التصوف الإسلامي]] تأليف رفيق العجم، يكى از مجموعه فرهنگ‌هاى عربى است كه با استناد به متون عرفانى به شرح و بررسى اصطلاحات عرفان و تصوف پرداخته است. اثر حاضر، افزون بر اينكه اصطلاحات را شرح مى‌دهد، در اطلاع‌رسانى منابع عرفانى بر اساس اصطلاحات آن نيز سودمند است. | |||
* [[موسوعة علوم الحديث و فنونه]] مجموعه‌ای سه جلدی به زبان عربی، از آثار آقای [[غوری، سید عبدالماجد|سید عبدالماجد غَوری]] است که نویسنده در آن واژگان و اصطلاحات و عبارات مهمّ علوم حدیث را به‌صورت الفبایی شرح کرده و در ابتدای آن توضیحاتی عالمانه، مفصل، تحلیلی و مستند در مورد تاریخ علوم حدیث و اصطلاحات آن و تغییر و تطوراتش آورده است. | |||
* [[موسوعة مصطلحات الإمام فخرالدين الرازي]] كتابى است كه در آن اصطلحات کتاب‌هاى تفسيرى، فلسفى و حكمى امام [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] توسط [[دغیم، سمیح|دكتر سميع دغيم]] جمع‌آورى گرديده و به چاپ رسيده است.در بخشى از كتاب مؤلف اصطلحات را به زبان عربى و انگليسى نيز ترجمه كرده و آورده است. | |||
* [[القاموس الجامع للمصطلحات الفقهية]] اثر [[غدیری، عبدالله عیسی ابراهیم|عبدالله عيسى ابراهیم الغديرى]]، فرهنگ لغات عربى به عربى است كه در دوران معاصر نوشته شده است. | |||
* [[معجم مصطلحات الحديث]] عنوان کتابی است یک جلدی به زبان عربی، از [[جمل، حسین اسماعیل|حسین اسماعیل جمل]] و [[حرش، سلیمان مسلم|سلیمان مسلم حرش]] پیرامون اصطلاحات حدیثی. نویسندگان در این اثر، دایرةالمعارفی از اصطلاحات حدیثی را گرد آورده‌اند. | |||
* [[معجم مصطلحات الحديث النبوي]] اثر [[عبیدی، رشید عبدالرحمن|رشید عبدالرحمن العبیدی]]، شرح و توضیح مصطلحات حدیث نبوی از دیدگاه اهل سنت است. این کتاب در یک جلد به زبان عربی منتشر شده است. | |||
* [[معجم مصطلحات الحديث و لطائف الأسانيد]] اثر [[اعظمی، محمد ضیاء الرحمن|محمد ضیاءالرحمن اعظمی]]، به زبان عربی با موضوع علوم حدیث و دایرة‌المعارف‌ها. نویسنده در این اثر دایرةالمعارفی از اصطلاحات حدیثی را گرد آورده است. | |||
* [[موسوعة أخلاق القرآن]] اثر احمد شرباصى، استاد دانشگاه الازهر مصر، معجم اصطلاحات اخلاقى قرآن مى‌باشد كه به زبان عربى نوشته شده است. | |||
* [[معجم مصطلحات أصول الفقه]] تأليف قطب مصطفى سانو، استاد فقه اسلامى دانشگاه كويت، اثرى است متقن و مطابق با معيارهاى معجم‌نگارى كه به‌صورت الفبايى تدوين شده و معادل انگليسى هر اصطلاح اصولى نيز آمده است. | |||
* [[فرهنگ فلسفی]] ترجمه «[[المعجم الفلسفي بالألفاظ العربية و الفرنسية و الإنكليزية و اللاتينية|المعجم الفلسفى]]» تأليف دكتر «[[صلیبا، جمیل|جميل صليبا]]» (1978م.) عضو فرهنگستان زبان دمشق، به قلم [[صانعی دره‌بیدی، منوچهر|منوچهر صانعى دره‌بيدى]] است. | |||
* [[المعجم الفلسفي بالألفاظ العربية و الفرنسية و الإنكليزية و اللاتينية]] توسط دكتر [[صلیبا، جمیل|جميل صليبا]]، به زبان عربى و درباره توضيح پاره‌اى از لغات و اصطلاحات فلسفى نوشته شده است. اين كتاب، در سال 1978م، در لبنان، به چاپ رسيده است. | |||
* [[اصطلاح‌نامۀ اصول فقه]] تأليف گروهى از محققین، مجموعه اصطلاحات استاندارد شده اصول فقه و فهرستى منظم از واژه‌هاى كليدى و كاربردى همراه با روابط معنايى بين آنها است. هدف اساسى از تأليف کتاب تهيه طرحى از حوزه این علم برای نشان دادن روابط منطقى ميان مفاهيم اصطلاحات و ترسيم كلى و مجموعى از ساختار آن است. | * [[اصطلاح‌نامۀ اصول فقه]] تأليف گروهى از محققین، مجموعه اصطلاحات استاندارد شده اصول فقه و فهرستى منظم از واژه‌هاى كليدى و كاربردى همراه با روابط معنايى بين آنها است. هدف اساسى از تأليف کتاب تهيه طرحى از حوزه این علم برای نشان دادن روابط منطقى ميان مفاهيم اصطلاحات و ترسيم كلى و مجموعى از ساختار آن است. | ||
* [[أصول الحديث و أحكامه في علم الدراية]] اثر [[سبحانی تبریزی، جعفر|آیت‌الله جعفر سبحانی]]، تحقیقی است درباره علم «دراية الحديث» و اصطلاحات حدیثی و اصول حاکم بر آن. | |||
* [[موسوعة الكسنزان فيما اصطلح عليه أهل التصوف و العرفان]] تأليف [[کسنزانی، محمد|سيد محمد بن عبدالكريم كسنزان حسينى]]، شيخ طريقت قادريه كسنزانيه است. در اين اصطلاح‌نامه، اصطلاحات مختلف تصوف و عرفان از قرن اول هجرى تا قرن حاضر گردآورى و دسته‌بندى شده است. | |||
* [[شرح المصطلحات الكلامية]] به همت گروه كلام و فلسفه بنياد پژوهش‌هاى اسلامى آستان قدس رضوى تدوين و در سال 1415ق منتشر شده است. | |||
* [[معجم النحو]] اثر [[دقر، عبدالغنی|عبدالغنى الدقر]]، كتابى است به زبان عربى در توضيح اصطلاحات علم نحو. | |||
* [[علوم الحديث و مصطلحه]] اثر دكتر [[صالح، صبحی|صبحى صالح]] (بيروت 1344 - 1406ق) است. نویسنده در اين اثر، به بررسى تاريخ تدوين حديث پرداخته و بعد از آن، انواع تحمل حديث، علوم گوناگون حديث (جرح و تعديل، رجال، مختلف الحديث، علل الحديث، غريب الحديث، ناسخ و منسوخ احاديث) اقسام حديث (صحيح، حسن و ضعيف)، اصطلاحات مشترك بين صحيح و حسن و ضعيف، احاديث ساختگى و عوامل آن و كتاب‌هاى حديث را به‌صورت مستند و علمى شناسانده است. | |||
* [[معجم مصطلح الأصول]] اثر [[هلال، هیثم|هيثم هلال]]، به توضيح و بررسى برخى از اصطلاحات اصولى اختصاص دارد. | |||
* [[موسوعة مصطلحات الكندي و الفارابي]] اثر جيرار جهامى، فرهنگ‌نامه‌اى الفبايى و به زبان عربى است كه در آن واژه‌ها و اصطلاحات ذكرشده در آثار دو فيلسوف بزرگ و مشهور، كندى و [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] را با دقت و به‌صورت جداگانه مشخص كرده است. | |||
* [[كتاب الحروف]] تألیف [[فارابی، محمد بن محمد|ابونصر فارابی]]، کتابی است که نویسنده در آن، به طرح و بحث راجع به اصطلاحات فلسفی پرداخته است و این اصطلاحات را از یک منظر مشترک و با یک هدف مشترک، بررسی کرده است. | |||
* [[المعجم الأصولي]] تأليف [[بحرانی، محمد صنقور|محمد صنقور على]] در دو جلد مى‌باشد كه در آن 826 اصطلاح، قاعده و مسئله اصول فقه مورد شرح و بررسى قرار گرفته و در مورد هر يك از اين اصطلاحات و قواعد، مقاله‌هاى مجزا و مستوفى نگاشته شده است. | |||
* [[فرهنگ مصطلحات پزشکی غیر عربی در کتب پزشکی و داروسازی عربی]] اثر [[ابن مراد، ابراهیم|ابراهيم بن مراد]]، تحقيقى است گسترده در مورد مصطلحات غير عربى (عمدتاً فارسى، يونانى، سريانى و...) كه در كتب پزشکى انتشاريافته به زبان عربى مشاهده مى‌شود. | |||
* [[قاموس المصطلحات الفلسفية عند صدرالمتألهين]] ترجمه عربى «فرهنگ اصطلاحات فلسفى [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملا صدرا]]» تأليف [[سجادی، سید جعفر|سيد جعفر سجادى]]، به قلم على الحاج حسن است. احمد ماجد بر كتاب مقدمه زده است. | |||
* [[الموسوعة الجامعة لمصطلحات الفكر العربي و الإسلامي (تحليل و نقد)]] تأليف [[جهامی، جیرار|جيرار جهامى]] و [[دغیم، سمیح|سميح دغيم]]، از جمله اصطلاح‌نامه‌هایى است كه در آن الفاظ و اصطلاحات علوم مختلف اسلامى از منابع مختلف گردآورى و در بخش‌هایى تحليل و نقد شده است. | |||
* [[الدليل الفقهي تطبيقات فقهية لمصطلحات علم الأصول]] اثر محمد السيد طاهر الياسرى الحسينى، است و درباره تعريف، بيان مثال و تطبيق اصطلاحات اصولى با قواعد فقهيه مى‌باشد كه در سال 1427ق، نوشته شده است. | |||
* [[معجم المصطلحات البلاغية و تطورها]] اثر [[مطلوب، احمد|احمد مطلوب]]، فرهنگ‌نامه اصطلاحات رايج در فن بلاغت است كه به زبان عربى نوشته شده و تدوين آن، در سال 1407ق / 1987م، به پايان رسيده است. | |||
* [[موسوعة مصطلحات علم الكلام الإسلامي]] فرهنگ‌نامه‌اى در علم كلام اسلامى، تأليف آقاى دكتر سميح دغيم است. نویسنده محترم هدف خود را عرضه علم كلام اسلامى در قالب فرهنگ‌نامه با استناد به آثار كلامى دو فرقه اشعريه و معتزله دانسته است. | |||
* [[المعجم الصوفي، الحكمة في حدود الكلمة]] تأليف سعاد الحكيم، از جمله اصطلاح‌نامه‌هاى تصوف و عرفان به زبان عربى است. اين اثر نتيجه سال‌ها تحقيق و مطالعه نویسنده است كه به بررسى تفصيلى اصطلاحات «[[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]]» و گردآورى آن در يك موسوعه پرداخته است. | |||
* [[فرهنگ علم کلام]] اثر [[خاتمی، احمد|دكتر احمد خاتمى]]، كتابى است كه به زبان فارسى در شرح و اصطلاحاتيكه در كتب كلامى ذكر شده تألیف شده است همچنين اين كتاب از اشخاص و اعلامى مطرح در علم كلام، به ترتيب حروف الفباء نام برده شده است همانند فرهنگنامه‌هاى مختلف. | |||
* [[موسوعة مصطلحات علم المنطق عند العرب]] مولّفان فريد جبر، رفيق عجم، سميع دغيم، جيرارجهامى. | |||
* [[فرهنگ‌نامه زیارت]] اثر [[محدثی، جواد|جواد محدثى]] (متولد سراب، 1332ش) است كه نویسنده در آن، تعداد 140 عدد از واژگان و اصطلاحات حجّ و زيارت را به‌صورت الفبايى توضيح داده است. | |||
* [[معجم المصطلحات الدينية]] اثر عبدالله ابوعشى مالكى و عبداللطيف شيخ ابراهيم، فرهنگ اصطلاحات دينى به دو صورت عربى - انگليسى و انگليسى - عربى است كه در دوران معاصر، نوشته شده است. | |||
* [[معجم المصطلحات العلمية العربية]] اثر [[فايز دايه]] (متولد دوما سوريه، 1947م) است كه نویسنده در آن، تعداد 1940 مورد از اصطلاحات رايج در بين دانشمندان علوم اسلامى در زمينه‌هاى موسيقى، نحو، تاريخ، منطق، طبیعیات، فلسفه، فقه، كلام، طبّ و... را از ديدگاه پنج نفر از دانشمندان بزرگ اسلامى شناسانده است. | |||
* [[المعجم المفصل في علوم اللغة (الألسنيات)]] نوشته [[تونجی، محمد|محمد تونجی]] (معاصر) و [[اسمر، راجي|راجی الاسمر]] (معاصر) است. موضوع این اثر دانش لغت و زبان‌شناسی است و توسط [[یعقوب، امیل|امیل یعقوب]] تحقیق شده است. | |||
* [[فرهنگ معارف اسلامی]] اثر [[سجادی، سید جعفر|سيد جعفر سجادى]] و به زبان فارسى كه در سه جلد شامل شرح لغات و اصطلاحاتى است كه در طول تاريخ وارد فرهنگ و تمدن اسلامى شده، مى‌باشد. | |||
* [[معجم المصطلحات المالية و الإقتصادية في لغة الفقهاء]] اثر نزيه حمّاد است كه در آن واژه‌ها و اصطلاحات مالى و اقتصادى رايج در بين فقيهان اهل سنت را به زبان عربى و به‌صورت منظم و الفبايى توضيح داده است. | |||
* [[معجم المصطلحات السياسية في تراث الفقهاء]] اثر سامى محمد صلاحات، فرهنگ لغات و اصطلاحاتى است كه فقها در علوم شرعيه استفاده نموده و جنبه و بار سياسى داشته و در علوم سياسى جديد، كاربرد دارند. | |||
* [[قاموس عصري في المصطلحات الحديثة (فرهنگ‌نامه معاصر عربی - فارسی)]] اثر [[غفرانی، محمد|محمد غفرانی]]، فرهنگ‌نامه‌ای عربی - فارسی است که دربردارنده شرح واژه‌ها، اصطلاح‌ها و تعبیرهای عربی معاصر به زبان فارسی می‌باشد. | |||
* [[المعجم الشامل لمصطلحات الفلسفة]] اثر [[حفني، عبدالمنعم|عبدالمنعم حفنی]]، دانشنامه‌ای است فلسفی به زبان عربی. نویسنده در این اثر، زبان عربی را معیار قرار داده و در مورد سایر زبان‌ها (انگلیسی، فرانسه، آلمانی و لاتین) به ذکر اصطلاحات معادل در آن زبان، بسنده کرده است. او همان طور که در مقدمه متذکر می‌شود این اثر را در تکمیل کتاب «الموسوعة الفلسفية» نوشته است. | |||
* [[المصطلح البلاغي في «معاهد التنصيص علی شواهد التلخيص»]] تأليف [[خلایه، محمد خلیل|محمد خليل الخلايله]]، كتابى است كه به بررسى «اصطلاحات بلاغى» بخش‌هاى مختلف كتاب «معاهد التنصيص على شواهد التلخيص» نوشته عبدالرحيم عباسى (متوفى 963ق) پرداخته است. كتاب «معاصد التنصيص» خود شرحى است بر كتاب «شواهد التلخيص» جلال‌الدين قزوينى. | |||
* [[موسوعة مصطلحات أصول الفقه عند المسلمين]] تأليف رفيع العجم، نویسنده لبنانى است كه به زبان عربى در دو مجلد منتشر شده است. اين كتاب، فرهنگى گسترده در تبيين و توضيح اصطلاحات اصولى و اثرى ارزشمند است. | |||
* [[فرهنگ‌نامه مهدویت]] اثر [[سلیمیان ریزی، خدامراد|خدامراد سليمانيان]]، فرهنگ الفبايى اعلام و اصطلاحات مربوط به مهدویت است كه در راستاى فرهنگ سازى انتظار، به زبان فارسى و در سال 1387ش نوشته شده است. | |||
* [[معجم مفردات أصول الفقه المقارن]] اثر [[بدری، تحسین|تحسين بدرى]]، توضيح واژگان اصول فقه شيعى و سنّى است كه به عربى و انگليسى نگارش شده است. | |||
* [[موسوعة الفقه الإسلامي المقارن]] اثر [[مکارم شیرازی، ناصر|آیت‌الله مکارم شیرازی]] با مساعدت گروهی از فضلای حوزه، کتابی است دو جلدی به زبان عربی با موضوع فقه. این اثر همان طور که از نامش پیداست، دایرةالمعارفی تطبیقی است درباره اصطلاحات فقهی اسلامی. | |||
* [[معجم مصطلحات العروض]] اثر [[مینو، محمد محیی‌الدین|محمد محی‌الدین مینو]]، فرهنگ اصطلاحات مورد استفاده در دانش عروض است که به‌ترتیب حروف الفبا، بر اساس سه حرف اصلی کلمه، تنظیم شده است. | |||
* [[فرهنگ اصطلاحات وقف در امپراتوری عثمانی]] اثر [[بهلولی، داود|داود بهلولی]]، ترجمه‌ای است از کتاب «اصطلاحات و تعابیر موجود در آثار مربوط به اوقاف، وقف‌نامه و دیگر اسناد مشابه»، نوشته [[برکی، علی همت|علی همت برکی]] که کتابی است پیرامون اصطلاحات و تعابیر مربوط به وقف در عهد امپراتوری عثمانی | |||
* [[فرهنگ توصیفی اصطلاحات امنیت]] اثر [[پورسعید، فرزاد|فرزاد پورسعید]]، فرهنگ توصیفى اصطلاحات امنیت با رویکردى بومى است که با ایجاد ادبیات و مفاهیمى مشترک از واژه‌ها و اصطلاحات امنیت، نقشى بنیادین در مطالعات امنیتى بومى ایفا خواهد کرد. | |||
* [[اصطلاحات سیاسی، فرهنگی و...]] اثر [[قدوسی‌زاده، حسن|حسن قدوسی‌زاده]]، مجموعه‌ای است از اصطلاحات سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، دینی و علمی که به‌منظور آشنایی دانشجویان، طلاب و فرهیختگان فرهنگی با مسائل سیاسی - فرهنگی مطرح در جامعه امروز، به‌ترتیب حروف الفبا، گردآوری و تدوین شده است. | |||
* [[المعجم الوجيز في إصطلاحات أهل الحديث]] اثری از [[عبدالفتاح، ایمن|ابو مازن ایمن سید عبدالفتاح]] (معاصر) از استادان و پژوهشگران دانشگاه قاهره در علوم حدیث است. | |||