محقق، مهدی
| مهدی محقق | |
|---|---|
 محقق، مهدی | |
| نام کامل | مهدی محقق |
| نامهای دیگر | Mehdi Mohaghegh |
| نام پدر | حاج شیخ عباسعلی محقق خراسانی |
| ولادت | ۱۰ بهمن ۱۳۰۸ش |
| محل تولد | مشهد، ایران |
| همسر | نوشآفرین انصاری |
| خویشاوندان | ملا بمانعلی محقق دامغانی (پدربزرگ) |
| دین | اسلام |
| مذهب | شیعه |
| پیشه | نویسنده، محقق، ادیب، فقیه، نسخه پژوه، پژوهشگر تاریخ پزشکی اسلامی، مصحح و شارح کتب ادبی و فلسفی و فقهی، استاد دانشگاه |
| منصب | رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، مدیر مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران ـ دانشگاه مکگیل، رئیس دانشکده دماوند |
| اطلاعات علمی | |
| اجازه اجتهاد از | |
| درجه علمی | دکتری الهیات و معارف اسلامی، دکتری زبان و ادبیات فارسی، اجتهاد |
| دانشگاه | دانشگاه تهران |
| علایق پژوهشی | فلسفه اسلامی، کلام، تاریخ پزشکی اسلامی، ادبیات فارسی و عربی |
| اساتید | |
| شاگردان | |
| برخی آثار | |
مهدی محقق (متولد ۱۰ بهمن ۱۳۰۸ش)، نویسنده، محقق، ادیب، فقیه، نسخه پژوه، پژوهشگر تاریخ پزشکی اسلامی، مصحح و شارح کتب ادبی و فلسفی و فقهی، استاد دانشگاه تهران، استاد دانشگاه مك گيل كانادا، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و بنیانگذار دائرةالمعارف تشیع است. وی از اساتید برجسته در حوزه فلسفه اسلامی، کلام و ادبیات فارسی و عربی به شمار میرود و دارای درجه اجتهاد از آیتالله محمدحسین کاشفالغطاء و آیتالله سید محمدتقی خوانساری میباشد.
ولادت
مهدی محقق در دهم بهمن ماه سال ۱۳۰۸ هجری شمسی در شهر مشهد، در خانوادهای روحانی و اصالتاً دامغانی به دنیا آمد. پدرش حاج شیخ عباسعلی محقق خراسانی و پدربزرگش ملا بمانعلی محقق دامغانی بود. وی تا سن نه سالگی در مشهد ساکن بود.
تحصیلات
در سال 1317ش به تهران منتقل گرديد و تحصيلات خود را در سطح ابتدايى و متوسطه دنبال كرد. از سال 1323ش شروع به تحصيلات حوزوى كرد و براى استفاده از محضر استادان بزرگ، در سالهاى 1326 و 1327ش به مشهد آمد و در مدرسه نواب اقامت گزيد و علوم حوزوى را در حوزههاى علميه مشهد و تهران تا مرحله اجتهاد فراگرفت و موفق به اخذ درجه اجتهاد از آيتالله محمدحسین کاشفالغطاء و سيد محمدتقى خوانسارى گرديد.
در سال 1327ش وارد دانشگاه تهران شد و دوره دكترى الهيات را در سال 1337ش به پايان رسانيد و در سال 1338ش موفق به اخذ درجه دكترى در زبان و ادبيات فارسى از دانشگاه تهران گرديد.
فعالیتها
پس از اخذ مدرک دکتری، در سال ۱۳۳۹ش به عضویت هیئت آموزشی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران درآمد. پیش از آن، به مدت نه سال در دبیرستانهای تهران تدریس کرده و مدت سه سال مدیر بخش کتب خطی کتابخانه ملی فرهنگ بود. در سال ۱۳۴۰ش از سوی دانشگاه لندن برای تدریس در دانشکده مطالعات مشرقزمین و آفریقا دعوت شد و به مدت دو سال در آنجا به تدریس پرداخت. در سال ۱۳۴۵ش به مقام استادی دانشگاه نائل آمد و تا سال ۱۳۶۱ش که بازنشسته گردید، در گروههای زبان و ادبیات فارسی و عربی، فلسفه و علوم اجتماعی دانشگاه تهران به تدریس مشغول بود. وی طی سالهای ۱۳۴۴ تا ۱۳۴۷، ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۷ و ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۱ش در دانشگاه مك گيل كانادا به تدریس فلسفه، كلام و عرفان اسلامى پرداخت و در سال ۱۳۴۷ش شعبه مؤسسه مطالعات اسلامى آن دانشگاه را در تهران تأسیس كرد. وی همچنین مدتی ریاست دانشکده دماوند را بر عهده داشت و پس از بازنشستگی، در دورههای فوق لیسانس و دکتری دانشگاههای متعددی از جمله مشهد، اصفهان، امام صادق(ع)، شهید مطهری، الزهراء، تربیت مدرس و دانشگاه آزاد اسلامی کرج به تدریس پرداخت. دکتر محقق دارای عضویت در مجامع بینالمللی متعددی از جمله فرهنگستان زبان عرب مصر، فرهنگستان زبان عرب دمشق، فرهنگستان علوم و تمدن اسلامى اردن، فرهنگستان علمى هند، انجمن بینالمللى تاریخ پزشکى و انجمن بینالمللى فلسفه و قرون وسطی میباشد. وی جوایز و افتخارات متعددی از جمله جایزه بهترین کتاب سال در سالهای ۱۳۴۹ و ۱۳۶۹، چهره ماندگار در سال ۱۳۸۰، نشان درجه دو دانش در سال ۱۳۷۹ و نشان درجه یک ادب فارسی در سال ۱۳۸۲ را دریافت کرده است.
آثار
- فيلسوف رى محمد بن زكريا رازى؛
- مفتاح الطب با خلاصه ترجمه انگليسى و فارسى؛
- مجموعه متون و مقالات در تاريخ و اخلاق پزشکى در اسلام و ايران؛
- نصاب انگليسى يا زبانآموز سنتى ايران (مشتمل بر واژههاى انگليسى با معادل فارسى و عربى)؛
- اوامر و نواهى از كتاب معالمالدين و ملاذ المجتهدين؛
- شرح بيست و پنج مقدمه در اثبات بارى تعالى از كتاب دلاله الحايرين ابن ميمون؛
- شرح حكمة الاشراق (قطبالدين الشيرازى)؛
- علوم محضه از آغاز صفويه تا تأسیس دارالفنون (محقق)؛
- السيره الفلسفيه (محقق).
وابستهها
رساله در حقیقت و کیفیت سلسله موجودات و تسلسل اسباب و مسببات
بيان الحق بضمان الصدق (العلم الإلهي)
مصنفات میرداماد مشتمل بر ده عنوان از کتابها و رسالهها و اجازهها و نامهها
شرح کتاب النجاة لابن سینا (قسم الالهیات)
تعدیل المعیار فی نقد تنزیل الافکار
الدرة الفاخرة فی تحقیق مذاهب الصوفیة و المتكلمین و الحكماء المتقدمین
شرح بیست و پنج مقدمه در اثبات باری تعالی از کتاب دلالة الحائرین إبن میمون
مفتاح الطب و منهاج الطلاب (کلید دانش پزشکی و برنامه دانشجویان آن)
تحلیل اشعار ناصر خسرو بانضمام پنج پیوست
كاشف الأسرار بانضمام پاسخ به چند پرسش و رسالهای در روش سلوک و خلوت نشینی
الدرة الفاخرة في تحقيق مذاهب الصوفية و المتكلمين و الحكماء المتقدمين
تعلیقه بر شرح منظومه حکمت سبزواری
در ثمین ترجمه كشف الیقین علامه حلی
رسالة حنين بن إسحق إلی علي بن يحيی في ذكر ما ترجم من كتب جالينوس
نصاب انگلیسی یا زبان آموز سنتی ایران (مشتمل بر واژههای انگلیسی با معادل فارسی و عربی)
اوامر و نواهی از کتاب معالم الدین و ملاذ المجتهدین
دیوان اشعار حکیم ناصرخسرو قبادیانی بر پایه کهنترین نسخه خطی مکتوب به سال 736
فی الالهیات بالمعنی الاخص: من کتاب شرح غررالفرائد، یا، شرح منظومه حکمت حاج ملاهادی سبزواری
علوم محضه از آغاز صفویه تا تأسيس دارالفنون
مجموعه متون و مقالات در تاریخ و اخلاق پزشکی در اسلام و ایران
زندگینامه و خدمات علمی و فرهنگی علامه میرزا ابوالحسن شعرانی
یادگار در دانش پزشکی و داروشناسی
لسان التنزيل: زبان قرآن: بانضمام فرهنگ لغات، بانضمام فرهنگ لغات
اصطلاحات پزشکی در فرهنگ نامههای کهن عربی پارسی
ابن هندو پزشک و فیلسوف طبرستانی و کتاب مفتاح الطب او: با مقدمهای دربارۀ علم پزشکی در اسلام و ایران