شرح بیست و پنج مقدمه در اثبات باری تعالی از کتاب دلالة الحائرين إبن ميمون
| شرح بیست و پنج مقدمه در اثبات باری تعالی از کتاب دلالة الحائرین إبن میمون | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | آدامز، چارلز (زير نظر)
تبریزی، محمد بن ابی‌بکر (شارح) سجادی، سید جعفر (مترجم) محقق، مهدی (اهتمام) |
| عنوان‌های دیگر | دلاله الحائرین. برگزیده. شرح دلاله الحائرین. برگزیده. شرح. فارسی |
| ناشر | مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران - دانشگاه مک گیل |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1360 ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | ابن میمون، موسی بن میمون، 529 - 601ق. دلاله الحائرین - نقد و تفسیر
خدا - اثبات فلسفه |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | B 759 /د803 ت2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
شرح بيست و پنج مقدمه در اثبات بارى تعالى اثر محمد بن ابی‌بکر تبريزى، کتابی است که در آن به شرح مقدمات بيست و پنج گانه‌اى كه ابن ميمون در دلالة الحائرين در اثبات وجود بارى تعالى و نيز وحدانيت و منزه بودن خداوند از جسمانیت نگاشته، می‌پردازد.
به گفته مصنف همه اين مقدمات اثبات شده و ترديدى در هيچ يك از آنها نمى توان روا داشت.زيرا ارسطو و ديگر حكماى مشائى پس از او هر يك برهانى براى اثبات هر كدام از اين مقدمات آورده‌اند و مصنف نيز مقدمه‌اى براى تاييد آنان آورده و تسليم آن شده است.
این اثر توسط سید جعفر سجادی ترجمه و به اهتمام مهدی محقق، تحقیق و منتشر شده است.
اما بيان مقدمات
مقدّمه اول در اينكه وجود حجم بينهايت محال است.
مقدمه دوم- در باب اينكه نامتناهى بودن در اجسام عددا نيز محال است.
مقدمه سوم- در اينكه وجود علل و معلولات بطور بى‌نهايت عددى محال است.
مقدمه چهارم- در اينكه دگرگونى در چهار مقوله حاصل مى‌شود.
مقدمه پنجم- در بيان اينكه هر حركتى عبارت از تغيّر و خروج از قوت بفعل است.
مقدمه ششم- در انواع حركات كه عبارتند از:
1- حركت بالذات مانند انتقال جسمى از محلى به محل ديگر.
2- حركت بالعرض مانند حركت سياهى جسم است كه با انتقال جسم از مكانى بمكانى ديگر نقل داده مى‌شود به تبع.
3- حركت بالقسر مانند حركت سنگ به جهت بالا بواسطه قاسرى كه در آن ايجاد مى‌شود و بوسيله آن قاسر بطرف بالا حركت مى‌كند.
4- حركت بالجزء مانند حركت ميخهاى كشتى كه به تبع حركت كشتى به ميخهاى آن نيز متحرك اطلاق مى‌شود.
مقدمه هفتم- در انقسام متغيرات و متحركات
مقدمه هشتم: آنچه متحرك بالعرض است، بالضروره ساكن خواهد شد زيرا اولا حركت آن بذاته نمى‌باشد و ثانيا ممكن نيست كه حركت عرضى دائمی‌باشد.
مقدمه نهم- هر جسمى كه محرك جسم ديگر است خود نيز در عين محرك بودن متحرك است.
مقدمه دهم- در اعراض و صور
مقدمه يازدهم- در بيان متعلق قسمت پذيرى و قسمت ناپذيرى اجسام
مقدمه دوازدهم- در تناهى قوى
مقدمه سيزدهم- در اينكه زمان مقدار حركت وضعى فلكيه است.
مقدمه چهاردهم- در بيان اقدم حركات است كه حركت نقله است.
مقدمه پانزدهم- در بيان اينكه زمان عرضى است تابع حركت
مقدّمه شانزدهم- در اينكه تعدد قوى به تعدد موضوعات است و تعدد عقول از جهت تعدد عليّت و معلوليّت است.
مقدمه هفدهم- در اينكه هر متحركى را محركى لازم است.
مقدمه هيجدهم- در اينكه هر چيزى كه از قوه به فعل آيد، سبب و علتى خارجى دارد.
مقدّمه نوزدهم- در بيان اينكه هر موجودى كه مستند به سببى باشد ممكن خواهد بود.
مقدمه بيستم- در بيان اينكه واجب‌الوجود بالذات داراى سبب نيست.
مقدمه بيست و يكم- در اينكه اجزاء تركيب كننده هر امر مركبى سبب وجود آن مركب‌اند.
مقدمه بيست و دوم- در اينكه هر جسمى مركب است.
مقدمه بيست و سوم- در اينكه هر چه بالقوه است لازم نيست كه همواره موجود بالفعل باشد.
مقدمه بيست و چهارم- در اينكه هر چيزى كه بالقوه است قهرا داراى مادّه است.
مقدمه بيست و پنجم- در مبادى جواهر مركب.
اهميت كتاب
اين كتاب از دو جهت داراى اهميّت است. يكى آنكه نشان دهنده اينست كه تا چه اندازه فلسفه و كلام اسلامى در زير بناى فكرى و عقلى ساير ملل اثر داشته و ديگر اينكه توانائى نيروى علمى فيلسوفى ايرانى را در نقد و تحليل يكى از مهمترين و معروف‌ترين آثار قرون وسطى آشكار مى‌سازد.
نسخه شناسى
اين كتاب در سال 1329 هجرى قمرى از روى نسخه‌اى منحصر بفرد در قاهره بوسيله محمد زاهد الكوثرى بطبع رسيد و نيز هنگامى كه كتاب دلالة الحائرين با خط عربى در سال 1972 بوسيله دانشكده الهيات دانشگاه انكارا چاپ شد مصحّح كتاب دكتر حسين آتاى استاد علم كلام و اصول دين و رئيس آن دانشكده شرح تبريزى را بتمامه در پاورقى آن كتاب آورد.
نسخه حاضر در برنامه به اهتمام دكتر مهدى محقق و با ترجمه فارسى آقاى سيد جعفر سجادى در قطع وزيرى با جلد گالينگور در 8 صفحه پيشگفتار،65 صفحه متن عربى و 150 صفحه ترجمه فارسى در سال 1360 ه-ش توسط انتشارات دانشگاه تهران با همكارى دانشگاه مك گيل كانادا منتشر شده است.نوبت چاپ كتاب مشخص نيست.
منابع مقاله
1-پيشگفتار دكتر محقق بر كتاب.
2- متن كتاب.