تفسير فرات الكوفي: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - ' ص ' به ' ص') |
جز (جایگزینی متن - 'اهلبیت' به 'اهلبیت') |
||
| (۲۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR01445J1.jpg | |||
| عنوان =تفسير فرات الكوفي | |||
| عنوان‌های دیگر = | |||
| | | پدیدآوران = | ||
[[کاظم، محمد]] (مصحح) | |||
| | |||
| | |||
[[کوفی، فرات بن ابراهیم]] ( | [[کوفی، فرات بن ابراهیم]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =BP 93 /ک9ت7 | ||
| موضوع = | |||
تفاسیر شیعه - قرن 3ق. | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
تفاسیر ماثوره - شیعه امامیه | تفاسیر ماثوره - شیعه امامیه | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | وزارة الثقافة و الإرشاد الإسلامي، مؤسسة الطبع و النشر | ||
| مکان نشر =تهران - ایران | |||
| سال نشر = 1410 ق | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01445AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =1 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =01445 | |||
| کتابخوان همراه نور =01445 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''تفسیر فرات الکوفی''' اثر [[کوفی، فرات بن ابراهیم|ابوالقاسم، ابراهیم بن فرات بن ابراهیم کوفى]](زنده در سال 307 ق) می‌باشد که در موضوع تفسیر قرآن بر اساس روایات و اخبار غالباً شیعى به زبان عربى منتشر شده است. | |||
از آنجا که این تفسیر از کهن‌ترین تفاسیر تاریخ اسلام و بالاخص شیعه مى‌باشد، در معرفى این تفسیر، معمولا به قدمت و تقدم آن توجه‌مى‌شود.هم چنین شخصیت مؤلف «[[کوفی، فرات بن ابراهیم|ابراهیم بن فرات کوفى]]» نیز به سبب ذکر در کتب رجالى، بیش از خود کتاب مورد توجه قرار گرفته است چه این که وى، استاد روایات و احادیث بوده و خود نیز شیوخ فراوان روایى دارد. این دو علت منجر شده است که ارزش علمى و تفسیرى کتاب در هاله‌اى از مهجوریت قرار گیرد، لذا شایسته به نظر مى‌رسد که به خود تفسیر بیشتر توجه شود.<ref>ر.ک:عبداللّه موحدى نسب، آينه پژوهش، ص33؛ دائرةالمعارف شيعه ج؛</ref>هر چند که صفحات تاریخ، اطلاع اندکى از سرگذشت مؤلف و دیدگاه فکرى و اعتقادى وى در اختیار دارد و براى تحقیق بیشتر مى‌بایست به آثار وى و مهمتر از همه به کتاب تفسیرش، پناه برد! | |||
از آنجا | |||
==ساختار و گزارش محتوا== | ==ساختار و گزارش محتوا== | ||
تفسیر، با مقدمه‌ى کوتاهى آغاز مى‌شود سپس با جمله‌ی «اما بعد هذا تفسیر آیات القرآن مروى عن الأئمة علیهم‌السلام» به 9 روایت در معرفى قرآن مى‌پردازد.طبق ترقیم مصحح محترم کتاب، تفسیر فرات داراى 777 روایت مى‌باشد.کتاب(با اندکى آشفتگى) به ترتیب فعلى سوره‌ها تنظیم شده است، بدون اینکه در تفسیر آیات ترتیبى رعایت شده باشد.برخى از سوره‌ها هم تفسیر نشده‌اند: الدخان، التغابن، نوح، المزمل، الإنفطار، البروج، الطارق، الاعلى، العلق، القارعة، الهمزة، الفیل، قریش، الماعون و المسد. اکثر روایات نقل شده در تفسیر، ناظر به مقام والاى اهلبیت علیهم‌السلام مى‌باشد و در این میان،«ولایت حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام» بیش از دیگران مورد توجه قرار گرفته است.البته این اهتمام بیشتر به پنج تن آل عبا منعطف است و با توجه به گرایش احتمالى مؤلف به زیدیه، تا [[علی بن حسین(ع)، امام چهارم|امام سجاد]] (علیه‌السّلام) نیز کاملا مشهود است ولى در مورد سایر امامان علیهم‌السلام حجم روایات بسیار اندک مى‌نماید. | |||
این تفسیر به علل پیش گفته، کمتر در مجامع روایى و تفسیرى امامیه مطرح بوده است.تا قبل از [[مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی|مرحوم مجلسى]] در کتاب [[بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام|بحار الانوار]]، چندان اعتنایى به این تفسیر نبود.ابوالقاسم، عبیداللّه بن عبداللّه بن احمد حسکانى معروف به [[حسکانی، عبیدالله بن عبدالله|حاکم حسکانى]] و مؤلف کتاب «[[شواهد التنزيل لقواعد التفضيل|شواهد التنزیل]]» تنها کسى است که فراوان از تفسیر فرات نقل مى‌کند. | |||
| | |||
غیر از [[مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی|مرحوم مجلسى]]، [[حر عاملی، محمد بن حسن|شیخ حر عاملى]] در «[[تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة|وسائل الشیعة]]»، [[شيخ صدوق|شیخ صدوق]] در «علل الشرایع» و «[[عيون أخبار الرضا عليه‌السلام (تصحیح لاجوردی) | |||
|عیون اخبار الرضا]]» و «فضایل الاشهر الثلاثة» و «کمال‌الدین (یا اکمال‌الدین)» و «معانى الاخبار»، سید عبدالکریم بن طاووس در «فرحة الغرى»، قطب‌الدین راوندى در «قصص الانبیاء» و [[ابن طاووس، علی بن موسی|سید بن طاووس]] در «مهج الدعوات» و «الیقین» از [[کوفی، فرات بن ابراهیم|ابوالقاسم فرات بن ابراهیم بن فرات کوفى]] و یا تفسیرش نقل مى‌کنند. | |||
کتاب را ابوالخیر، مقداد بن على حجازى مدنى از ابوالقاسم، عبدالرحمن بن محمد بن عبدالرحمن حسینى(یا حسنى) از فرات نقل کرده است.<ref>همو، ص621 و 46</ref> مشکل حذف اسانید کتاب و ذکر آن در برخى نسخ، از معضلات تصحیح آن به شمار مى‌رود، به حدى که مى‌بایست دو کتاب به نام تفسیر فرات پنداشت، یکى اصل کتاب با اسانید و راویان و دیگرى گزیده‌اى از تفسیر! | |||
==وضعیت کتاب== | |||
این تفسیر چندین بار با تصحیحات مختلف به طبع رسیده است: | |||
-با تصحیح محمد کاظم، وزارت ارشاد اسلامى، تهران 1369 ش، در 720 صفحه؛ | |||
-با | -با تصحیح محمد على اردوبادى، مطبعه‌ى حیدریه، نجف اشرف 1354 ش، در 224 صفحه؛-؟، مکتبه‌ى داورى، قم بى تا؛ | ||
-؟، نشر ضیاء القرآن، لاهور پاکستان بى‌تا<ref>شيخ محمدحسین بكائى، ج 6، ص2393</ref>؛ | |||
==ترجمه‌هاى تفسیر فرات== | |||
علیرغم اهمیت این کتاب در تفسیر و روایات، کمتر مورد توجه مترجمان قرار گرفته است: | |||
-ترجمه‌ى اردو: مولانا ملک محمد شریف(م 1983 م)، مکتبة السجاد، ملتان پاکستان 1398 ق؛ | |||
-ترجمه‌ى اردو:همو، انتشارات منظور پرنتینک، ملتان پاکستان بى تا<ref>شيخ محمدحسین بكائى، ج 6، ص2393</ref>؛؛ | |||
-ترجمه‌ى اردو:همو، انتشارات منظور | |||
==پانویس== | |||
<references/> | |||
{{تفاسیر}} | {{تفاسیر}} | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده: تفسیر]] | [[رده: تفسیر]] | ||
[[رده:متون تفاسیر]] | [[رده: متون تفاسیر]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۰۹
| تفسير فرات الكوفي | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | کاظم، محمد (مصحح) کوفی، فرات بن ابراهیم (نویسنده) |
| ناشر | وزارة الثقافة و الإرشاد الإسلامي، مؤسسة الطبع و النشر |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1410 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | تفاسیر شیعه - قرن 3ق. تفاسیر ماثوره - شیعه امامیه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 93 /ک9ت7 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
تفسیر فرات الکوفی اثر ابوالقاسم، ابراهیم بن فرات بن ابراهیم کوفى(زنده در سال 307 ق) می‌باشد که در موضوع تفسیر قرآن بر اساس روایات و اخبار غالباً شیعى به زبان عربى منتشر شده است.
از آنجا که این تفسیر از کهن‌ترین تفاسیر تاریخ اسلام و بالاخص شیعه مى‌باشد، در معرفى این تفسیر، معمولا به قدمت و تقدم آن توجه‌مى‌شود.هم چنین شخصیت مؤلف «ابراهیم بن فرات کوفى» نیز به سبب ذکر در کتب رجالى، بیش از خود کتاب مورد توجه قرار گرفته است چه این که وى، استاد روایات و احادیث بوده و خود نیز شیوخ فراوان روایى دارد. این دو علت منجر شده است که ارزش علمى و تفسیرى کتاب در هاله‌اى از مهجوریت قرار گیرد، لذا شایسته به نظر مى‌رسد که به خود تفسیر بیشتر توجه شود.[۱]هر چند که صفحات تاریخ، اطلاع اندکى از سرگذشت مؤلف و دیدگاه فکرى و اعتقادى وى در اختیار دارد و براى تحقیق بیشتر مى‌بایست به آثار وى و مهمتر از همه به کتاب تفسیرش، پناه برد!
ساختار و گزارش محتوا
تفسیر، با مقدمه‌ى کوتاهى آغاز مى‌شود سپس با جمله‌ی «اما بعد هذا تفسیر آیات القرآن مروى عن الأئمة علیهم‌السلام» به 9 روایت در معرفى قرآن مى‌پردازد.طبق ترقیم مصحح محترم کتاب، تفسیر فرات داراى 777 روایت مى‌باشد.کتاب(با اندکى آشفتگى) به ترتیب فعلى سوره‌ها تنظیم شده است، بدون اینکه در تفسیر آیات ترتیبى رعایت شده باشد.برخى از سوره‌ها هم تفسیر نشده‌اند: الدخان، التغابن، نوح، المزمل، الإنفطار، البروج، الطارق، الاعلى، العلق، القارعة، الهمزة، الفیل، قریش، الماعون و المسد. اکثر روایات نقل شده در تفسیر، ناظر به مقام والاى اهلبیت علیهم‌السلام مى‌باشد و در این میان،«ولایت حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام» بیش از دیگران مورد توجه قرار گرفته است.البته این اهتمام بیشتر به پنج تن آل عبا منعطف است و با توجه به گرایش احتمالى مؤلف به زیدیه، تا امام سجاد (علیه‌السّلام) نیز کاملا مشهود است ولى در مورد سایر امامان علیهم‌السلام حجم روایات بسیار اندک مى‌نماید.
این تفسیر به علل پیش گفته، کمتر در مجامع روایى و تفسیرى امامیه مطرح بوده است.تا قبل از مرحوم مجلسى در کتاب بحار الانوار، چندان اعتنایى به این تفسیر نبود.ابوالقاسم، عبیداللّه بن عبداللّه بن احمد حسکانى معروف به حاکم حسکانى و مؤلف کتاب «شواهد التنزیل» تنها کسى است که فراوان از تفسیر فرات نقل مى‌کند.
غیر از مرحوم مجلسى، شیخ حر عاملى در «وسائل الشیعة»، شیخ صدوق در «علل الشرایع» و «[[عيون أخبار الرضا عليه‌السلام (تصحیح لاجوردی) |عیون اخبار الرضا]]» و «فضایل الاشهر الثلاثة» و «کمال‌الدین (یا اکمال‌الدین)» و «معانى الاخبار»، سید عبدالکریم بن طاووس در «فرحة الغرى»، قطب‌الدین راوندى در «قصص الانبیاء» و سید بن طاووس در «مهج الدعوات» و «الیقین» از ابوالقاسم فرات بن ابراهیم بن فرات کوفى و یا تفسیرش نقل مى‌کنند.
کتاب را ابوالخیر، مقداد بن على حجازى مدنى از ابوالقاسم، عبدالرحمن بن محمد بن عبدالرحمن حسینى(یا حسنى) از فرات نقل کرده است.[۲] مشکل حذف اسانید کتاب و ذکر آن در برخى نسخ، از معضلات تصحیح آن به شمار مى‌رود، به حدى که مى‌بایست دو کتاب به نام تفسیر فرات پنداشت، یکى اصل کتاب با اسانید و راویان و دیگرى گزیده‌اى از تفسیر!
وضعیت کتاب
این تفسیر چندین بار با تصحیحات مختلف به طبع رسیده است:
-با تصحیح محمد کاظم، وزارت ارشاد اسلامى، تهران 1369 ش، در 720 صفحه؛
-با تصحیح محمد على اردوبادى، مطبعه‌ى حیدریه، نجف اشرف 1354 ش، در 224 صفحه؛-؟، مکتبه‌ى داورى، قم بى تا؛
-؟، نشر ضیاء القرآن، لاهور پاکستان بى‌تا[۳]؛
ترجمه‌هاى تفسیر فرات
علیرغم اهمیت این کتاب در تفسیر و روایات، کمتر مورد توجه مترجمان قرار گرفته است:
-ترجمه‌ى اردو: مولانا ملک محمد شریف(م 1983 م)، مکتبة السجاد، ملتان پاکستان 1398 ق؛
-ترجمه‌ى اردو:همو، انتشارات منظور پرنتینک، ملتان پاکستان بى تا[۴]؛؛